DOMMELDINGEN, in het Fr. D o m b e d a n g e of D b m e e d a n g e , »eh. in
de heerl. Heistorf, grooth. Luxemburg, arr., kanl. e n ^ u , N. W. van
Luxemburg, gem. en \ u. 0. van Eich, aan de Alzette en den Wes-
lelijken zoom van het Grunwald ; in een zeer klein, door hooge bergen
beklemd, dal. Er is een kasteel cn een ijzerwerk.
DOMMELDINGEN (KASTEEL-VAN-), kast. in de heerl. Heistorf,
grooth. Luxemburg, arr., kant., gem. en J u. 0. van Esch, in het
geh . Dommeldingen; behoorende met het daarbij gelegen ijzerwerk aan
den Heer C o l l a b t .
DOMMELEN, gem. in de Meijerij van ’s Herlogenbosch, kw. Kempenland,
prov. Noord-Braband, Herde distr., arr. en kant. Eindhoven,
(8 k. d., 30 m. k., 8 st d .); palende N. en 0, aan den Dommel, die dezc
gem. van Waalre en Valkenswaard scheidt, Z. aan de gem. Borkel-en-
Schaft , W. aan de Keerschop , waardoor zij van de gem. Westerhoven
en Riethoven gescheiden wordt.
Deze gem. ligt tusschen de riv. de Keerschop en de Dommel,
die haar de gedaante geven van eenen Driehoek , welke van twee zijde
door water is ingesloten. Zij bevat het dorpje D om m e le n , het geh.
L e em s k u ile n en een gedeelte van het geh. Keerschop Zij be-
slaat eene oppervlakte van 788 bund. Men telt er 88 h., bewoond
door 66 huisgez., uitmakende eene bevolking van 530 inw., die meest
hun bestaan vinden in den landbouw. De grond is in deze gem. tame*
lijk goed, en levert rogge, boekweit en haver op , ook zijn er eenige
goede weilanden längs den Dommel.
Er zijn in deze gem. twee water-korenmolens , van welke die eene
te D omnielen zelf, door den Dommel en de andere te K e e rs c h o p ,
door de Keerschop gedreven woidt. Tegen over den eersten Staat, op
het grondgebied van Valkenswaard , een water-olie- en volmolen, die
zoo gehouwd i s , dat hij met die te Dommelen slechts eenen molen
schijnt uit te maken-
De inw., die op een na allen R. K. zijn, maken eene par. uit,
welke tot het apost. vie. gener. van ’s Hertogenbosch, dek. van Eindhoven
, behoort, en door eenen Pastoor bediend wordt. Het schijnt,
dat de inw. vroeger in het kerkelijke aan den Pastoor van Bergeyk
onderhoorig waren. Wanneer D o m m e l e n echter, tot eene par. verhe-
ven is wordt. nergens vermeld, waarschijnlijk is M a t i ie u s J a n s s e n s , die
in het Meijerijsch Memorieboek (1), op het jaar 1609, als Pastoor
vermeld wordt, de eerste geweest, die hier als Pastoor heeft dienst
gedaan.
De enkele Herv., die hier woont, behoort tot de gem. Valkenswaard-
Hommelen- Waarle-en- Aalst.
Men heeft in deze gem. eene school. — Ook plagt hier voor de Her-
vorming een nonnenklooster te staan, A g n ie te n d a a l genaamd. Zie
dat woord.
D o m m e l e n , werd aan I I u ib e r t v a n d e r G e u s e n , Heer van Waalre-
en-Valkenswaard, als eene heerl. verpand , doch in bet iaar 1658, weder
ingelost.
Het d. D o m m e l e n , ligt 2 u. Z. Z. W. van Eindhoven, u. W. van
Valkenswaard, aan den Dommel , waarvan het zijnen naam ontleent.
Men heeft er een gemeentehuis, en eene R. K. kerk. Deze laatste,
aan den H. M a r t in u s toegewijd, is de gewezen kapel van het voarm.
klooster, welke, in het jaar 1821, zeer net tot eene paroehiekerk is
(1) Zie Katholyk Meyerysch Memorieboek, b l. 279.
in g e r e e d h e i d g e b r a g t , zoo als h e t volgende jaarvers , d a t met groote
Itters voor h e t zangkoor S t a a t , a a n d u i d t :
sapigC t V s s a n C tV s s a n C t V s D oM I nV s
Zij Staat, op eenigen afstand noordwaarts van het d. en heeft midden
op het dak een klein spits toreutje, dat van eene kleine klok voor-
zien is. Naast de kerk, op het kerkhof, Staat een klokkenhuis en
eene school. . ,
Er bestaat te D o m m e l e n ook een gild of B ro e d e rsc h a p van n e t
A l l e r h e i l ig s t e S a c r am e n t, door N i c o l a a s M a s i u s , den vierden
ßisschop van ’s Hertogenbosch , in het jaar 1 6 2 3 , bevestigd, van het-
welk ieder, hetzij gehuwd of ongehuwd, lid kan worden. Om de drie
jaren wordt er door de broeders naar den vogel gesch'oteu. De Broe-
ders en Zusters worden door het gild begraven.
D o m m e l e n is de geboortepl. van den Godgeleerde en laalkundige S im o n
V e r r e e p t , bij de geleerden , meer onder den naam van V e r é p a é u s bekend,
en naar ziine aeboortepi. ook wel eens D o m m e e a n ü s genoemd. Hy was
aeboren in of omtrent het jaar 1522 en f den 10 November lo98,
als Kanunnik der St. Janskerk en Bestuurder der scholen te s Her-
togenbosch , na onderscheidene, zoo godgeleerde als letterkundige sein ltten,
te hebben in het licht gezonden. ’ i l
Dé inw. van D o m m e l e n ontvingen, in het jaar 1599^ een bezoek
van de Spaniaarden, die hun met geweld veci gelds afpersten.
DOMMELRODE , voorm. kast. in de Meijerij van s Hertogenbosch,
kw. Peelland, prov. Noord-Braband, Eerste distr., arr. en 3 | L. L. U.
van ’s Hertogenbosch, kant. en 1£ u. Z. W. van Veghel, gem. en
5 min. Z. van St. Oedenrode.
Op dit kast.. hetwelk. met de daartoe behoorende gronden, eene
oppervlakte besloeg van 4 bund. 96 v. r. 13 v. eil., heelt zieh in liet
jaar 1818 eene vereeniging van-vrouwen neergezet, weUe thans, ten
gelale van 26, nog aldaar woonachtig zijn, en door het geven van
onderwijs in de Nederduilsche en Fransche talen , mitsgaders m aller-
hande vrouwelijke handwerken , de noodige middelcn van bestaan vinden.
In het jaar 1834 is daarbij eene kapel of kerkje voor de bewoneressen
gebouwd. , n r
DOMMELSVOORT , geh. in het Nederambt van het Land van ta y k ,
prov.^Noord-Braband] arr. en 8 u. 0. van ’s Hertogenboscli, kaní. en
1¿ u. Z. Z. 0. van Grave, dist. en 2i u. N. ten W. van Boxmeer,
gem. en | u. N. van Beers.
DOMMOEGOE, berg in Oost-Indie, op den noordelijksten arm van
bet Sundasche eil. Celebes, nabij het kon. Boelan ; eene der takken
van de rivier van Boelan ontspruit uit dezen berg.
DOMON of D om o n g , ook wel eens onder den naam van D am m o n g
voorkomende, gebergte in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Bezoeki. .. 7
DOMON of D o m o n g , kaap in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
aan de Straat van Madoera, resid. Bezoeki.
DOMPASSIE, d. in Afrika, in Opper-Guinea, aan de Goudkust,
in het kon. Assiantie ; 10 m. Z. van Coumassie ; voorheen was het
eene bloeijende stad. De omstreken zijn zeer vruchtbaar.
DOMPO of D o n p o , kon. in Oost-Indie, op het eil. Sumbawa, tot
de Zmdwcstereilanden van Banda behoorende, W. van Bima, 0 . van
Tambora.
De Radja van dit kon., die weleer een bondgenoot van de Oostm -
disebe .Compagnie was, is thans aan den Vorst van Sumbawa onder»