DEURZEN., d. in liet Land van Ravestein, prov. Noord-Braband.
i i e D e u r s e n .
DEUTECHEM o f D e u t ik o m , st. i n het graafs. Zutphen, prov. Gel-
derland. Zie D o e t in c h e m .
DEUTEKOMSHOEK, kaap in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Borneo, aan de Oostkust.
DEUTEREN , geh. in de Meijerij van ’ s Hertogenbosch, k\v. Ois-
terwijk, prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr., kant. en \ u. W.
,vant ’s Hertogenbosch, gem. en £ in. N. 0 . van Cromvoirt; welks inw!
kerkehjk onder Vugt behooren. IlU- irh t~ Jo
Het wordt verdeeld in Groot -Deuteren en Kl e i n-Deu ter en.
ln hetjaar 1566 werd in de nabijheid van dit geh. de eerste Hervormde
predikatie, in deze streken, door C o r n e l i s v a n D i e s t gedaan. Er lag
oudtijds aldaar een schansje, dat A a l b r e c h t , Aartshertog van Oosten-
T i j k y in het jaar 1603, te vergeefs trachtte te hemagtigen.
In het jaar 1787 leed dit geh. geweldig veel door het hoog water
en de ijsschotsen. Nergens in den omtrek zijn toen , naar
evenredigheid , meer beesten verdronken en meer huizen beschadW
dan hier. ? ’
1 (GR00T-), b. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch,
x " prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr., kant. en
S T* ,i ‘ T 's Hertogenbosch, gem. en £ u. N. 0. van Cromvoirt. /•
ln deze b. zoude, volgens sommigen, eene kapel gestaan hebben ,
waarvan ecnter thans geene overblijfselen meer te zien zijn. Gedu-
rende het beroemde beleg van ’s Hertogenbosch , in het jaar 1629 , was
er het hoofdkwartier van den Kolonei P in s e n gevestigd.
1 (KLEIN-), voorm. b. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch,
Otsterwijk, prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr., kant. en
2 R" a ' S Hertogenbosch, gem. en £ u. N. .0. van Cromvoirt.
Hij deze b., -waar thans nog maar een h. gevonden wordt, lag vroeger
een bosch, dat, in het jaar 1329, door de Regering van ’s Hertogenbosch,
met goedkeuring van J a n III, Hertog van Braband , is uit-
geroeid. 1
DEUTICHEM, st. in het graafs. Zutphen, prov. Gelderland. Zie
D o e t in c h e m .
DEVEL, riv. in den Zwijndrechtschenwaard, prov. Zuid-Holland
vroeger dezelfde riv., welke, onder den naam van D o b b e l in het Eiland
»an ordretht bestaat, dan sedert vele eeuwen , ten gevolge van door-
braken daarvan gescheiden, en thans binnengedijkt. Zij loopt längs
Üroote-Lindt noordwaarts naar Heer-Oudelandsambacht, van waar zij
westwaarts vloeit tot aan Kijfhoek , alwaar zij eene zuidwestelijke strek-
kingneemt , om zieh, een weinig ten 0. van het Kuipersveer, door
de Develsluis in de Oude-Maas te ontlasten.
_ ®®^ELKERKE, voorm. d. in den Zwijndrechtschenwaard, prov.
Zuid-Holland. Zie L in d e k e r k e .
DEVELSLUIS, geh. in den Zwijndrechtschenwaard, prov. Zuid-
HoUand arr., kant. en u. W. van Dordrecht, gem. Kleine-Lindt.
. et; ootleent zijnen naam van de sluis , waardoor hier de Devel zieh
in de Oude-Maas ontlast.
DEVELSTEIN, voorm. kast. of slot in den Zwijndrechtschen-waard
prov. Zuid-Holland, £ u. W. ten N. van Dordrecht.
Het lag 1 u. W. van Zwijndrecht, aan de Devel, op eene hooge
wert, van rondom door grachten omgeven. De grond, waarop het gesucht
was, komt in de dertiende en veertiende eeuw reeds voor, on-
- f
s
der den naam van Lievers- of Li ev es h i l le, en was vermoedclijk
eene opgeworpene heuvel, om het vee , bij hooge vloeden , voor ver-
drinken te bewaren. Zoodra de Zwijndrechtsche waard , in het jaar
1332 op last van W il l e m I I I , Graaf van Holland, bedijkt was, liet
W i l l e m v a n D d iv e n v o o r d e , Heer van Oosterhout-en-Dongen, een ge-
deelte van dien heuvel, nu van geen nut meer, siechten , en op het
andere gedeelte een deftig slot bouwen , dat hij door grachten en to-
rens tegen vijandelijke aanvallen beveiligde, en waaraan hij den naam
D e v e l s t e in gaf. Nadat hij sedert het jaar 1332 deze heerl. als lecn ,
en sedert Augustus 1346, als onsterfehjk leen van de grafelykheid
bezeten had, moest hij, die, ten gevolge van zij ne onwrikbare trouw
aan Gravin M a r o a r e t h a , in de ongenade van hären zoon, Graat W i l l
e m V, gevallen was , nog hij zijn leven, het door-hem gestichte kasteel
aan R ic o o d of R ic u o u d v a n B r a k e l zien overgeven, in. Wiens geslacht
het verbleef tot in het jaar 1490, wanneer het , door aankoop een
eigendom werd van het geslacht D u y c k , waaruit het in loOl , door
het huwelijk van M a r g a r e t h a D u y c k met H e n d r ik : v a n D ie m e n , m diens
geslacht kwam: terwijl het , den 12 Mei 1594, bij koop daaruit overging
aan W il l e m v a n B e v e r e n , Heer van Strevelshoek. Deze liet het huis ,
hetwelk na het innemen van Brielle door de Watergeuzeu , in hetjaar
1572 van de Spanjaarden verlaten en afgebrand was, nog in hetzelfde
jaar,’ dat hij het gekocht had, ten deele weder opbouwen. Uit zijn
geslacht ging het , op het einde der zeventiende eeuw, door het huwelijk
van J u s t in a E l i s a b e t h v a n B e v e r e n met J a n v a n B r o e k h u y s e n , m
diens geslacht over ; terwijl zijne dochter G o d e l iv k , die het in 1748
van hären brpeder A d am geerfd had, doordien zij met W i l l e m S n e l l e n
gehuwd was f. het in het geslacht van S n e l l e n bragt, hetwelk nog den
grond waar liet gestaan heeft, bezjt; zijnde thans daarvan eigenaar
de Heer C o r n e l i s T o b ia s S n e l l e n . Het gebouw is , na lang onbewoond
geweest en langzamerhand in verval geraakt te zijn , in het jaar 1824,
geheel gesloopt (1). w ... ..»’w „ ,
DEVENTEN, oude naam, onder welke de st. D e v e n t e r in Zalland,
prov. Overijssel, wel eens voorkomt. Zie D e v e n t e r .
DEVENTER, voorm. bisd., op verzoek van F i l i p s II, Koning van
Spanje, bij pausselijke bulle van het jaar 1559, opgerigt, en aan het
aartsbisd. van Utrecht onderhoorig gesteld.
Het bevatte, behalve geheel Overi jssel , een gedeelte van Gelder l
and en de graafs. Zu t p h e n , Bentheim en Lingen.
De eerste Bisschop door F i l i p s I I , tot deze waardigheid benoemd , was
J o h a n n e s M a h u s iu s (M a h u i s ) , doch deze, door tegenwerking van de
Staten en het kapitlel, nooit tot het bezit van het bisd. gekomen
zijnde en wegens ligehaamszwakheid daarvan afstand gedaan hebbende,
werd, in het jaar 1570 opgevolgd door E g id iu s d e M o n t e ( G il l e s v a n
d e n B e r g ) , die, ondersteund door den Hertog v a n A l v a , er bezit van
nam. Na zijnen dood werd wel, in hetjaar 1889, een derde Bisschop,
namelijk G i j s b e r t K o e v e r i n k s , aangesteld , doch zonder ooit van zijn bis—
dom bezit te kunnen nemen, doordien M a u r i t s , Prins van Oranje, in
het jaar 1591 , juist als men bezig was , om de toebereidselen tot
’s Bisschops inhuldiging en bevestiging te maken , de stad D e v e n t e r onder
h e t. gebied der Staten bragt 5 waardoor het bisd., na omtrent 32
jaren bestaan te hebben, weder vernietigd is.
(1) Zie yoorts G. D. J . Schotel , Het S lo t Develstein (een e v e th a n d e lin g ) , te r in d e n in ’s m an s
G a o h ie d -, t e t t e r - en Ou dhcidkundige u its p a n n in g e n , b l. '>3-128..