week misse tedoen Meer dan eens is dezekerk in de ascii gelegd, want in
den jare 1483 brandde zij nevens haren toren geheel a f, doch werd vrif
schiel yk weder herbonwd ; maarvijf en zestig jaren daarna , te weten
in net jaar 1348, kwam na eenen schoonen dag een zwaar onweder op’
waardoor de toren werd getroffen en in brand geraakte , de klokken
nederstortten dekerk mede aangestoken en het orgel en al wat brandbaar
was, verteerd werd, welk verlies eenigermate vergoed werd door de ver-
gunning van Keizer K a r e l . om door geheel Nederland te mögen collecteren
by wyze van loterij , waardoor, en door de mildadigheid der burners
die kerk ,n den staat is gebragt, waarin men ze nu ziet. In het jaar
1717 den 1 September stortte het dak in, en op Kersmis daaraan-
volgende sloeg de brand in den toren, die op den 3 February des
K V u ’ door dergelyk ongeluk , ook zeer beschadigd is geworden.
Nadat echter in het jaar 1783 , door den, later als Luitenant-Generaal
der Genie bekend geworden , C o r n e l is R ud ol phu s T h eo d o r u s K r a u e n h o f f
de eerste afle.der welke hier te lande geplaatst is , aan dezen toren werd
aangebragt, is hy van dit onheil verder bevrijd gebleven. Deze toren
is zeer hoog en van een voortreffelijk klokkenspel voorzien. In de kerk
zou, naar men wil, de beroemde aardrijkskundige G e r a r d M er c a to r Jjegraven zijn.
De Gasthuiskerk werd voorheen door eenen eigen Predikant bediend
doch in het midden der vorige eeuw , de laatste Gasthuis-Predikant
overleden zynde heeft de regering (aan wie de begeving der bediening
M f c r .61-,0" aan«eSt,d d ’ Predikant te besteden tot onderboutde nd eeri ngdreo odtee kbeerzkoldiging van dien
De Evangelisch Luth., die hier ISO in getal zijn , maken eene gem.
u it, welke tot aen ring van Groningen behoort. Bjj vacature ontvangt
de gem eene nommatie van drie of meer Proponenten van de Consistow
L d r i imStei r rn \ Wr arUit den kerlieraad eene keuze gedaan
■ n V & godsdienstocfemng wordt in de Gasthuiskerk waargenomen.
C M ' Welke me" er 1700 aantref t , maken eene .tat. uit,
welke tot het aartspr. van Gelderland behoort, en door eenen Pastoor
e n eenen Kapellaan bediend wordt. De kerk, aan den H. M a r t in o s
v o o E ' i s 18 6en VnJ g r° 0t 6n nie“W geb°UW> d a t van toren en orgel
de Ri °™ atle f e Ä er te Doesburg twee manskloosters,
als da van de Du i t s c h e Ri d d e r s ; en dat van Ma r i e n b u r g
werd O fcT ? r°ederS °.f . Klerken van ket gemeene leven bewoond
d o o r wpiI r n e j 7 ouwenkloosters, onder welke een, dat
werd W T ^eW°° daf ° m het W ed uw en h u is genoemd
S , " tweede ^ ander den naam van M arien g rav e of het
i M W W beltend , en het derde werd St. C a t h a r i n a ’s-
g ot het K le in e K o n v e n t genoemd. Omstreeks het jaar 1708
St f ' nH en ?r°nd ^ 6en der » behoorendetot het klooste;
a n a s b e rg , een schat gevonden. De Momber of Opzigter
w, ■ ! i' ' Jh T Vk dc Wethouderds"chta<pli ev a,nc bDaa' .j1.0o1a .?a voor hel Hof, alwiaa- r
by het geding won. Die van D oesborgh vervoegden zieh daarop bij de
ft; T Prov,ncie t vert;oonende dat zij de schat reeds ten godsdien-
ge gebruike beschikt hadden. Men verstond toen dat die van de
kenmg günstig met de wethouderschap van D o e sbo rgh behoorden te
ifaarnaar men zieh in gelyke gevallen zou hebben te schikken , hetgeen
ook is gevolgd, en daarhij vastgesteld aan wien een gevonden
scbat toekomt, en hoe daarmede geleefd moet worden (1).
De Israeliten , die 70 in getal zijn I hebben hier eene kleine bij-
kerk , welke tot het synagogaal ressort van Nijmegen, ring van Ellurg,
behoqrt. _f .
De weldadige gestichten zijn : het G a s th u is ; vroeger aan den II.
A n to n iu s , toegewijd , helwelk tot ondersteuning der armen dient. Voor-
been was men er gewoon aan 80 personen , ’s wekelijks leder vier
ponden brood en ^ pond boter uit te deelen , terwijl de vreemde-
lingen mede door dit gasthuis ondersteund werden; h it W e e s h u i s ,
grootendeels gesticht door W a n d e l a v a n Y v r a c k e r e n , weduwe v a n Z o e -
l e n doch daarna door anderen met meer inkomsten voorzien, en waarin
de weezen van alle'gezindheden worden opgenomen, en het Weduwe n-
hof. Voorheen bestond bier nog eene provisorie, opgerigt door G e r a r d
G r u i t e r , G e r a r d B o k h a m e r en A r f .n d v a n M id d a c i i j i in .
Tot de wetenschappelijke inrigtingen breiigen wij : de L a t i jn s c h e
s c h o o l, waar door eenen Rector en eenen Preceptor wordt on-
derwijs gegeven. Vöor de Hervorming werd hier ook onderwijs gegeven
door de Broederen van het Gemeene leven, die eene goede verzameling
vanboeken hadden, welke, in het jaar 1386, door L e ic e s t e r ' s krijgs-
volk, op de markt verbrand zijn.
Men heeft in D oesbo rgh ook een D e p a rtem e n t d e r M a a tsc h ap -
pij : Tot Nut van 't Algemeen, dat den 28 December 1809 opgerigt
is, en 70 Leden telt.
Onder de beroemde mannen, die D o e sbo rgh heeft zien geboren
worden , verdient ongetwijfeld eene eerste plaats de menschlievende en
w a a r l i j k ’ e d e l e Luitenant-Generaal J an H e n d r ik va n K in s b e r g e n , geb. 1 Mei
1733, f 27 Mei 1819. Voorts. zagen hier nog het eerste levenslicht:
de Natuurkundige JonAN C oenra ad van H a s s e l t , geb. 24 Junij 1797 j'
8 September 1823 , als Lid der Natuurkundige commissie in Neerlands
Indie; de- Geschiedschrijver A dam H uygen , f in het jaar 1681, die,
onder anderen , eene Beschrijving van het begin, opkomst en aanwas
der stad Doesburg heeft nagelaten, en de Vice-Admiraal W e h m e r van
B e r c h em .
Niet weinig veranderingen hebben de verdeeldheden in de lands re-
gering , mede in deze stad veroorzaakt, wrant de regering van D o e sbo rg h ,
bare voorregten hoogschattende , vielen in het jaar 1317 van R e in a l d I ,
Graaf van Gelder en Zufphen, a f, en voegden zieh bij zijnen re-
geerzuchtigen zoon , omdat de vader had nagelaten hunne voorregten
te handhaven, waarop de stad, door den jongen R e in a l d , in het
jaar 1340 , met nieuwe voorregten begunstigd werd.
In de verdeeldheden tusschen de gebroeders R e in a ld en E d u ard van
Gelder, hield D oesbo rgh de zijde van den laatste en werd, door
hulp van J an , Graaf van Cleef, voor R e in a ld ingenomen , doch kort
daarna weder aan E d u a rd ingeruimd, die haar, in het jaar 1337, nog-
maals heeft bevoorregt.
In de onlusten tusschen de H e e c k e r e n s en de B ro n c k h o r st en ,
hield D oesborgh de zijde van W i l l e m , zoon van den Hertog van
Gulik , die het hoofdder Bronckhorstsche partij was. W il l em werd hier ,
op Kruisdag van het jaar 1372, geliuldigd en de stad door zijnen vader
en zijne moeder tolvrij verklaard: » voorbij Lobede schoon gheno-
(!) Zie Groot Geldermh P la k a a tto e k , D. l i t , col. 129, Mr. J. Schrassbrt , C a lcx Gelriir-
Z u tp h a n ien sis , tit. S ch a t»