deze troepen , in de onmogelijkheid oni deze plaats behoorlijk te bezet-
ten , die in brand staken en vcrwoestten.
DEL (OOSTER-), meertje inhetbalj. der Nieuwburgen , prov. Noord-
Holland, 8 min. N. 0. van Broek-op-Langendijk.
DEL (ZUIDER-), meertje in het balj. der Nieuwlmrgen, prov. Noord-
Holland, 8 min. Z. W. van Broek-op-Langendijk.
DELDEN , kant., prov. Overijssel, arr. Almelo; palende N. aan bet
kant. Oldenzaal, 0. en Z. aan het kant. Enschede, W. aan het kant.
Goor. Het hevat de vier vollende gem.: Stad Delden, Ambt Del-
den , Borne en Hengelo, en telt daarin ongeveer 10,300 inw.
DELDEN, veelal, ter onderscheiding van het A m b t B e i d e n , S t a d
D e l d e n geheeten , gem. in T w e n i h e , prov. O v e r i j s s e l , arr. A l m e l o ,
kant. B e i d e n (2 k. d., 12 m. k., 3 s. d.). Zij paalt 0. aan de gem.
Hengelo, en ligtr aan de drie overige zijden in het Ambt-Delden be«
sloten.
Zij bevat het open plattelandstadje Delden, benevens de geh. St.
Anna b r i n k, Delderbr ink of Yossebr ink en Schoppenstede,
beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 233 kund, en daar-
onder 243 bund. 4 v. r. 90 v. eil. schotbaar land, telt 261 h. en ongeveer
1300 inw. Voorheen bloeide dit stadje door den koophandel,
maar gedurende den tachtigjarigen oorlog heeft het veel van zijne wel-
vaart verloren, doordien het allijd aan den doortogt der troepen, zoo
van de eene als van de andere partij, bloot stond, zonder dit te kunnen
verhinderen of eenigen tegenstand te bieden. Thans is er ev'enwel nog
eenige doortogt van en naar Duitschland. Ook bestaan er drie, in het
jaar 1834 opgerigte, calicolslabrijken • overigens vinden de inw. meest
hun onderhoud in den landbouw.
Het is sedert onheugelijke jaren te D e l d e n in gebruik, dat de klok
er op de werkdagen, des avonds ten negen nren geluid wordt. Naar
men wil is dit gebruik oorspronkelijk ingesteld ten dienste der wevers,
die dan hunnen arbeid staken.
De Her v., van welke men er 730 te lt, maken , met die van het Amb t
Delden, eene gem. ui t , welke tot de klass. van Beventer, ring van
Enschede behoort, ruim 1800 zielen te lt, te Delden eene kerk
heeft, en tot eersten Predikant gehad heeft A r n o l d u s K e m e n e r u s , die in
het jaar 1602 herwaarts kwam , en in het jaar 1603 naar Teklenburg
vertrok. Destijds stond er slechts een Predikant in de gem. van
D e l d e n , en dit heeft zoo geduurd tot in het jaar 1760; als wanneer
de gem. een tweede Predikant is toegevoegd, staande thans het beroep
van den oudsten Predikant aan de geerfden, het plaatselijk bestuur en
den kerkenraad , terwijl de bezitter van het huis Twickel den tweeden
Leeraar verkiest.
De R. K., die men er ten getale van ongeveer 700 aantreft, behooren
tot de stat. van Beiden-en-Bekkum.'— Men telt in deze gem. eene school.
Het plattelandstadje D e l d e n ligt 3 | u.Z. van Almelo, 8 u. O.
van Deventer, 3J u. Z. W. van Oldenzaal, aan den straatweg van
Deventer naar de Hannoversche grenzen. Het bestaat genoegzaam uit
eene enkele straat, die siecht geplaveid is , en zieh oostelijk tot aan
het plantsoen der fraaije havezathe Twickel uitstrekt. Onder de wo-
ningen der particulieren onderscheiden zieh , wegens hunne fraaiheid,
eenige weinige huizen , die door fabrijkanten bewoond worden. — Men
telt er 200 h. en 1200 inw.
De Herv. kerk was vöör de Reformatie aan den I I . B l a s iu s toege-
wijd. De Pastoor, die gehouden was alle Donderdagen eene hoogmis
tö doen , werd, op de benoeming van St. Pieters-kapittel te Utrecht,
aangesteld. Maar, in het jaar 1294, op St. Calixtus-avond, heeft
het gemelde kapittel dat regt, benevens de kleine en groote tienden
en de verdere regten met hun toebehooren, die de Bewindhebbers van
die kerk plagten te genieten, aan St. Lebuinus-kapittel te Deventer
overgedaan ; welke overgifte in dat zelfde jaar, op Zaturdag na St.
Servatiusdag, door J o h a n n e s v a n Z i h c k , veertigsten Bisschop van Utrecht,
is goedgekeurd en bevestigd. Deze kerk had acht vikarijen , als : de
vikarij van het H. Kruis, waarvan de Bedienaar tweemalen ter week
de ofi'erande van het H. Kruis aan het altaar verbeelden moest; die
van O. L. Vrouw, waarvan de Bedienaar gehouden was; ’s Woens-
dags en Vrijdags de goddelijke dienst te doen; die van St. J an, den
Evangelist; die van den H. Apostel M a t t h i a s ; die van den H. Bisschop
N i c o l a a s , alle drie met vier wekelijksche missen belast; de vikarij
van St. C a t h a r i n a , waarvan, even als van alle de vorige, de Heer
van het adell. huis Twickel het patronaatregt hezat; de vikarij van
de Brie Köningen, ter begeving staande van de B r u g g e h a n n e n , en die
van St. A n n a , waarvan de Bedienaar tot het lezen van twee missen
ter week gehouden was.
De R. K. kerk, aan den H. B l a s iu s toegewijd, is in het jaar 1786
gebouwd. -— De school, geplaatst in een nieuw en welingerigt gebouw,
wordt gemiddeld door een getal van 220 leerlingen hezocht___
Er bestaat te D e l d e n ook een De p a r teme n t der Maat schap-
pij: Tot Nut van ’t Algemeen, dat 38 leden t e lt, alsmede een dis-
tributiekantoor van de brievenposterij, en eene station der paarden-
posterij.
De kermis te D e l d e n valt in den laatsten Donderdag in October.
D e l d e n , waarvan het eerst melding wordt gemaakt in het jaar 1118 (1),
werd , in het jaar 1333 , met stads geregtigheid beschonken en in het
jaar 1383, door de ruiters van P r u i s t geheel verbrand.
Het wapen der gem. D e l d e n bestaat in eenen, op een terras staanden,
lindeboom, gedekt met eenen gouden kroon.
DELDEN of d e D e l l e n , buurs. in het Oldambt , prov. Groningen,
arr. en 3 u. N. ten \V. van Winschoten, kant. en 2J u. N. O. van
Zuidbroek, gcdeeltelijk gem. en | u. N. van Nieuw olde, gedeeltelijk
onder en j u. N. ten 0. van Nteuw-Scheemda, gem. Scheemda , gedeeltelijk
onder en >r u. Z. 0. van Wagenborgen, gem. Termunten;
met 3 h. en 40 inw.
DELDEN, buurs. in het graafs. Zutphen} arr. en 2 u. Z. 0. van
Zutphen, kant. en 2 u. Z. W. van Lochern, gem. en i u. Z. ten W.
van Korden; met 71 h. waaronder 3 buitenplaatsen : Ki e f s k amp ,
Groo t - V e n h o r s t i n k en Vroe ss ink en ruim 470 inw.
DELDEN (AMBT-), gem. in Twenthe, prov. Overijssel, arr. A l-
mdo, kant. Delden (2 k. d., 12 m. k., 3 s. d.); palende#, aan de
gem. Borne, 0. aan de gem. Hengelo en Stad Delden, Z. aan Haaks-
bergen, W. aan Diepenheim , Markelo , Goor en Wierden.
Zij bevat de buurs. Aselo; Bent el o; Delden e r b r oek ; Del-
dener - Es c h ) Hengevelde ; Kotwi jk; Wi en e en Ze l d am,
heslaat eene oppervlakte van 8768 bund., telt 480 h. cn ongeveer
00 inw., die meest hun bestaan vinden in den landbpuw 5 terwijl
Jöen bier ook twee, in het jaar 1835 opgerigte, calicotsfabrijken
(1) Zies Lw m sb ö riv , Historia Episcopatus D a v e n tr ie n s is , pag. 195 en 196 ;
i i i . D e e l . 1 4