5574 DUR.
dcze weder door eene geheel nieuwe kerk vergangen , waaraan den 19
Maart de eerste steenen gelegd werden en die den 4 October van dat
jaar ingewijd is.
De R. K., van welke men er slechts SO aantreft, bcliooren tot de
stat. van Nieuwendam.
De dorpscbool, waarvan het gebouw in het jaar 1841 aaumerkelijk
is verbeterd, wordt gemiddeld door een getal van SO leerlingen bezocht.
Er was hier vroeger eene haven , die na het opkomen der plaag van
bet zeegewormte, waardoor de oude haven geheel vermeid was, in het
jaar 1736, veel grooter gemaakt is. Deze haven, in het vervolg van
tijd geheel vervallen zijnde, is in de jaren 1840 en 1841 door eene
nieuwe vervangen, welke bij stormweder zeer veel toebrengt tot de
veiligheid voor de vaart op de Zuiderzee. Te D brgerdam is de waag
van Waterland geweest, die, voör dat de ambachtsheerlijkheid verkocht
was , aan de Graaflijkheids Rekenkamer behoorde , waarom de
Regenten voorhecn ieder vijf jaar de verlenging van dit regt moesten
verzoeken. Op den uilersten hoek van den Durge rdammer -bui -
t e n p o l d e r , gcnaamd IJzendoorn, werd in het jaar '1700, door de
Commissarissen van het loodswezen, eene vuurbaak ten dienste der
zeevarenden opgerigt. Het is een hoog vierkant steenen gebouw ,. ver-
toonende de gedaante van eenen toren. Op den top is de vuurpan,
waar, het geheele jaar door, des nachts een lamplicht aangchouden
wordt. Dit licht wordt een uur na zonsondergang aangestoken en een
uur voör zonsopgang uitgedoofd. Men gaat van het dorp naar dezen
toren met een sehuitje tot den dijk van den gezegden polder, welke
des winters , meest onder waiter Staat. Boven den ingang van den
toren , is een marmersteen geplaatst, waarop in uitgehakte letters te
lezen Staat, dät J ak W itsen L ahbrechtszook , op den 3 Junij des ge-
melden jaars , den eersten steen van dit nultig gevaarte gelegd heeft.
Eenige jaren geleden is achter aan de Noordzijde van den toren eene
woning gebouwd voor den lichtwachter.
In het jaar 1623, brak tusschen dit dorp enUi td am, door storm,
een gat in den dijk, en weder in den jare 166S, tusschen D d r g e r d a m
en Schellingwoude, een g a t , waardoor eene zware overstrooming
veroorzaakt werd. In het jaar 1687 , ontstond er te D u r g e r d a m brand,
die ruim honderd vijftig huizen vernielde, blijvende alleenlijk de kerk,
een zaagmolen en eenige huizen aan den zuidoostkant van het dorp be-
houden.
Bij den watervloed van 14 en IS November 177S, zijn in dit d.
wel 83 hnizen, de eene min en de andere meer, beschadigd , behalve
twee , die geheel zijn weggespoeld, en 1 dat omver gesmeten of achter
over gezet is.
Den 4 Eebruarij 182S , bezweek de zoogenaamde steenen beer, een
zwaar metselwerk, in het jaar 1809, in den waterlandschen zeedijk
aangelegd, en geschikt, om eene batterij, tot versterking van Amsterdam
, te torschen. Dit veroorzaakte eene opening, welke bij meting
bleek wel 33 Rijnl. roed. in breedte , bij 96 voeten diepte , te be-
vatten, door welke de zee terstond mfct een ontzettend geraas naar
binnen stroomde, en alles scheen te zullen medeslepen in hare vaart.
Hierdoor liepen de lagere gedeelten der huizen geheel onder. In de
kerk stond het water 20 tot 24 duim boven de zerken. En daar
juist dien eigen dag een graf gemaakt, maar het lijk , wegens de
omstandigheden, niet ter aarde was besteld, stortte zieh de stroom in
deze opening, en leverde den aanschouwer, na de daling van het
water, een deerlijk schouwspel op. Onderscheidene doodkisten, opge-
woeld en nitgeworpen, lagen verspreid door elkander; en daarentegen
vorderde het de uiterste omzigtigheid van hem , die den ondermijnden
grond betrad , om niet , in de plaats der gestoorde lijken, levend onder
de dooden verplaatst te worden. Ook de grond zelfs der velden zoo
na aan devreesselijke break gelegen, was niet veilig. en zag 1er
gaten gescheurd, daar geheele stukken losgerukt en weggevoerd, elders
de oppervlakte met dezen bailast of nog onvruchtbaarder zand^verstört.
Dan, door de spoedige verbreidmg van het bmnengevoerde water
, deden de aandrang van buiten, het overslaan derzeeop vele plaat-
sen van den dijk, en het gevaar voor nieuwe gaten, de bewoners nog
meer voor eigen veiligheid vreezen (1). .
DU RGERDAM MER -BUIT EN -POLDER, genaamd I J doorn, onbehmsde
pold. in W a te rla n d , prov. N o o rd -H o lla n d , arr. H o o rn , kant. E d a m ,
gem. Ransdorp-Durgerdam-en-Holysloot; palende O. aan Pampus, i .
cn Z. W. aan het I J , N. W. aan den Waterlandsche-zeedyk.
Deze pold. beslaat eene oppervlakte van 73 bund. 23 v. r. 20 v. eil.,
waaronder 36 bund. 23 v. r. 20 v. eil. scliotbaar land en wordt door
een sluisie op het IJ van het. overtollige water ontlast. Het polderbe-
sluur bestaat uit eenen Dijkgraaf, drie Heemraden , eenen Penmngmeester
en, eenen Secretaris. . _
DÜ RG ERD AM M ER -D IJE , breed water, in Waterland, prov. Noord-
H o lla n d , in de gem. Ransdorp-Durgerdam-en-Holyshot, dat , van de
Durgerdammer-Gouw afkomende, eenen zuidwestelijkenloop aanneemt.
DURGERDAMMER-GOUW, binnenweg in W a te r la n d , prov. N o o u l-
H o lla n d , in de gem. Ransdorp-Durgerdam-en-Holijsloot, die van den
Waterlandsche-dijk afkomende, met eene zuidoostelijke ngting naar
ßaS Ö , d. in Twenthe, prov. Overijssel. Zie Debbingek.
DÜRINGEN verl. plant, in Ned erlands-Guiana, kol. S u r in am e ,
aan de Matappicakreelc , ter regterzijde in het opvaren , palende bovenwaarls
aan de katoenplant. Felix , benedenwaarts aan de verl. plant.
Klein-Westphalenshoop , behoorende thans aan de plantaadje Johanna-
Charlotta. De Negers noemen haar D i - H a a k . . n
DÜRINGEN (N00RD-), buurs. en havez. in Tw e n th e , prov. u v e r -
ijssel. Zie Deorikgek (Noord-). , rr „ , t.,,,,
DÜRKERDAM, d . in W a te rla n d , p ro v . Noord-Holland. Z-ie J Jo r-
GERD AM. , r i 7 • 7 J 7 ‘ J DURLEDE o f de Oode-Hark, w a te r m Schieland , p ro v. ¿ m a l
e n d , g em . K e th e l-en -S p a la n d , in d en Ha rk -p o ld e r, d a t in t d e F o ld
e rw a r t k ö rn e n d e , e e rs t een en z u idw e s te lijk e n , v o o rts e enen z u id e -
lijk e n en d a a rn a weder eenen zu id o o stc lijk en loop a a n n e em t , e n zic
verv o lg en s w ed e r m e t de Poldervaart v e re e n ig t. „ ,
DÜRLOO , m o n d v a n d e H o n t o f Wester-Schelde, tu s s c h e n W e i cheren
en Zeeuwsch-Vlaanderen. Zie Deürloo.
DÜRRENTHAL, geh. in de heerl. H o llen fe ltz, kw., arr., kant. en
2 u. N. 0. van L u x em b u rg , gem. Kehlen.
DÜSSELDORP, b. in Kennemerland, prov. N o o rd -H o lla n d , arr.,
kant. en H u. Z. ten W. van A lkm a a r , gem. en i u. N. van Lvm -
m e n ; met 23 h. en 170 inw., onder welke eenige schippers, die hier
(1) Men zie omtrent de gevolgen Tan dezen doorbiraak , onzen p a c h te n medewerker G. VAK SANn—
W K , in m « « m * °r -
pen meten enz- bl. 114-1^0. ^