D u iv e l a n d ligt r o n d o m i n zijne dijken en heeft a a n de Zuid- eri
Noordzijde daar buiten meestal vrij aanzienlijke scharren of uitergor-
sen. Het heeft eenen omtrek van ongeveer 6 uren gaans en over het
geheel eene eironde gedaante. De grootste lengte , zijnde ruim 3 uren ,
strekt zieh omtrent van het Z. W. naar het N. 0. uit. De grootste
breedte, van den hoek des Jongen polders ten N. W. tot de poldertjes
Beijefen en Alteklein , teh Z. 0., is, door de uitspringende hoeken ,
weinig minder. Het eiland heeft , volgens het kadaster, eene oppervlakte
van 6740 bund., waaronder ruim 4300 bund. schotbaar land. De
afzonderlijke polders zijn boven reeds opgenoemd, met uitzondering
der kleine poldertjes Beijeren en Alteklei n. Deze polders onllas-
ten hun overtollig water door sluizen , van welke eene in Be t t e -
w a a r d e , eene in Bru in i s s e , twee in Oos te r land en eene in
de Vierbannen liggen. Het eiland heeft geene stad, schoon het
van. Zierikzee alleen door het Dijkwater en vervolgens door de nieuwe
haven is afgescheiden ; welke stad voor dit eiland met eene ophaal-
brug toegankelijk is. Buitendien heeft het eiland met Schouwen ge-
meensehap voor voetgangers over het in het Dijkwater ligcende sas ,
en door dit water met een overzetveertje op Dreischor. D u iv e l a n d telt
de volgende vier gemeenten : Bruinisse, Nieuwerkerk-Kapel le-
en-Bot land, Oo s t e r l a n d - e n -Si r - J a n s l a n d en Ouwerkerk
te zamen bevattende 606 h., bewoond door 833 huisgez., uitmakende
eene bevolking van 4200 in w., van welken de meesten hun bestaan
vinden in den landbouw en de daarmede verbondene bedrijven • vele
bewoners van Bruinisse houden zieh bezig met de mosselvangst.
Er zijn 5 gem. van de Herv., waartoe verre het grootste getal inw.
behoort, te weten: die van Bru in i s s e , Ni euwe rk e rk , Oosterl
an d , Ouwerkerk en S i r - J a n s lan d , welke ieder eene kerk
met eenen Predikant hebben De enkele R. K., die men er vindt,
behooren tot de stat. van Zierikzee.
Er zijn op D u iv e l a n d vijfscholen, als : te Bruinisse, te Nieuwer-
k e r k , te Ouwe rkerk, te Oosterland, en te Sir -Jansland.
D u iv e l a n d is een vruchtbaar eiland, met uitmuntende koren- en
weilanden , goede, meerendeeis zandwegen en enkele beplante binnen-
dijken. Ook loopt de straatweg van Zierikzee naar Zijpe, de aanleg-
plaats der stoombooten , van het W. naar het . 0 ., dwars door het
eiland. In de heerl. Ooster land treft men vele bosschen en aan-
gename wandelwegen aan. ßehalve van andere gewassen, wordt hier
ook veel werk gemaakt van de meekrapteelt, waartoe het eiland 6
meestoven telt, als: twee te Bruinisse, eene te Kapelle, eene te
Nieuwerkerk, eene te Ooster land en 6ene bij Vianen, in de
gem. Ouwerkerk.
Oudtijds behoörde dit eiland, zoo niet geheel, dan toch grootendeels
aan het aanzienlijk Zeeuwseh geslacht v a n B o r s s e i,e , waaruit deze
heerl;, door huwelijk van A n n a v a n B o b s s e l e , die haar naliet aan hären
zoon A d o l f v a n B o u b g o n d ie , aan het laatstgenoemd geslacht ge-
komen en met de andere goederen van M a x im ilia a n v a n B o u b g o n d ie ,
na diens dood, tot dekking zijner schulden, verkocht i s , waarna
onderscheidene Heeren , bezitters van de onderscheidene gedeelten , geworden
zijn. Het voornaamste , de Vierbannen werd, in het jaar
1576 , gekocht door de stad Zierikzee, die het in 1725 weder verkocht,
ter bestrijding van de onkosten van het Nieuwe Sas.
In de geschiedenis des Vaderlands is het eiland D u iv e l a n d bekend
door den scheepsstrijd lusschen W i l l e m , naderhand Graaf W i l l e m III,
en de Vlamingen , in het jaar 1303, welke strijd bij dit eiland plaals
had , en door M e l i s S t o r e verhaald wordt, waaruit blijkt, dat het
toen reeds onder den tegenwoordigen naam bekend was. Doch meer
vermaard nog is D u iv e l a n d door den stouten togt der Spanjaarden,
die den 28 September 1575, ten getale van 1500, van Philipsland
door het water naar dit eiland waadden, midden tusschen de Zeeuw-
sche vloot, met buskruik in zakjes oin den hals, en zijd- en schiet-
geweer omhoog, waardoor velen ter halver lijf, sommigen tot de borst,
enkelen tot de keel, in bet water kwamen, ten einde de schans van
Vianen , Brouwershaven en Bommenede te overmeesteren en het beleg
van Zierikzee te versterben; de achterhoede kwam daarbij grootendeels
in het water om. De stoutmoedigheid van dezen watertogt is ook in
vijanden te prijzen, ofschoon zij aan de zaak der Staatschen veel af-
breuk deed.
DUIVELAND (VIERBANNEN-VAN-), pold. en heerl. op het eil.
Duiveland, prov. Zeeland. Zie V ie b b a n n e n .
DUIVELSBERG of M o n t e - d e -D i a b l e , berg in Afrika , in Opper-Gui-
nea , aan de Goudkust, stranddistr. Akra.
Deze berg heeft vermoedelijk zijnen naam van de zeelieden ontvan-
gen, omdat men die, als men met eenen tegenwind van beneden komt,
door zijne hoogte eenige dagen in het zigt houdt.
Men heeft vroeger gemeend dat hij goud zoude bevatten , maar dit
vermoeden schijnt ongegrond te zijn. Deze berg levert een verrukke-
lijk uitzigt op.
DUIVELSBERG, vrij hooge lieuveltop in de Pruissiscke prov. Rijn-
land, op de grenzen van Gelderland, 15 min. ten 0 . van Beek , waarom
zij door sommigen ten onregte tot ons vaderland gerekend wordt.
Deze heuvel - ontleent zijnen naam van eenen schat, welke hier,
volgens een volkssprookje , zoude bedolven zijn en door den Vorst der
duisternis bewaard worden. Op den top van dezen heuvel overziet men
den geheelen doolhof van bergen, welke den Hunnenberg en zijne ver-
lenging uitmaken, eene streek van onderscheidene uren gaans en het
panorama van een landschap, door den Rijn, de Maas en de Waal om-
kronkeld , door de Veluwsche en Kleefsche bergen ingesloten , en door
bosschen, lustplaatsen, korenvelden , lieuvels en dalen op het schoonst
geschakeerd.
DUIVELSBERG , verbastering van den naam E l iw e r v e , zijnde eene
pachthoeve op bet eil. Zuid-Beveland, prov. Zeeland. Zie E l iw e b v e .
DUIVELSBRUG, brug, in de bar. van Breda, prov. TSoord-Braband ,
gem. Ginneken-en-Bavel, W. van en nabij de kerk van Ginneken ,
ligt over de Mark. Men zegt, dat zij baren zonderlingen naam ontleent,
van eene legende, volgens welke de Duivel, in eeDen donkeren
nacht, de klok uit den toren te Ginneken in de Mark heeft gewor-
pen , ter plaatse , waar thans de brug ligt.
De daarbij staande herberg is een zeer geliefd uitspanningsoord voor
de Bredasche burgerlieden , die er, met den boog, naar de schijf sehieten.
In den , nacht van den 24 Augustus 1624 liet de Spaanscbe Veldheer
S p i n o l a , die Breda wilde gaan belegeren , deze brug versterken,
waarop de burgers van Breda, die onder den Drossaart J a n v a n A e b s s e n
opgetrokken waren , om dien post te verdedigen , voor de overmagt moe-
tende wijken , zieh genoodzaakt zagen terug te trekken.
Öp het laatst van het jaar 1830, na het uilbarsten der Belgische
onlusten , werd er aan de westzijde van deze . brug eene batterij opge-
worpen , en daarbij eene wacht geplaatst, aan welke een gedeelte van
III. D e e l . 36