/ ' f5$oo /
Daktdmadeel beslaateene oppervlakte van 9984 bund. 24 v. r. 64 v. ell.
Men telt er 1266 h. bewoond door ongeveer 6200 inw.,.die meest hurt
bestaan vinden in landbouw en veeteelt, hebbende men liier beste
zandgronden, waarop behalve de gewone vruchten, de boekweit en rogge,
zelfs ook vlas en koolzaad welig tieren ; vele goede veenlanden en houtge-
wa$ , terwijl de hooge veenen hier alom tot goed bouwland vergraven zijn.
DeHerv., die hier miip 5400 in getal zijn, raaken 6 gemeenten uit, zijnde
die van Akkerwoude-en-Murmerwoude, Bi rdaard-en- Januin,
Dantumawoude-Dr iezum-en-Wouter s woude, Rinsumageest -
en-Sybrandahui s , Veenwouden en Zwaagwes teinde, die elf
kerken hebben en door zes Predikanten bediend worden. — De Doopsgez.
teilen er ruim700 zielen en maken de drie gern, van Dantumawoude,
Veenwouden en Zwaagwesteinde uit. — De R. K. , van welken
men er 90 aantreft, behooren tot de statie van Dockum.
Er zijn in deze griet. 8 scholen , met een gemiddeld getal van 750
leerlingen.
Vroeger had men in Dantumadeei vele adellijke staten, die thans
bijna alien verdwenen zijn; als daar waren: Fei tema, Albada ,
Aysma , Buwma, andersgezegd Ron ninga, Ri n sma- s tat een Can-
t e r s t a t e alle te Driezum; Botnia, Donia, , Oenema en Bonga of
Buinga-state te Dantumawoude ; Eysinga , Melkema, Tj a a rdaen
Juws m a - s t a t e te Rinsumageest; Sterkenburg te Sybrandahuis;
Schiers t ins te Veenwouden; Siccama te Roodkerk; Eyssema te
Zwaagwesteinde; van welken alleen nog C a n t er - s t a t e , Ri nsma-
state en Schierst ins aanwezig zijn. Het beroemde klooster Klaar -
kamp stond mede in deze griet. tegen over het dorp Sybrandahuis.
De Tre kvaar t van Leeuwarden op Dockum loopt voor een
klein gcdeelte door deze griet., en maakt met het Dockumerdiep aan
den noordwest- en noordkant ook gedeeltelijk de grensscheiding tusschen
Dantomadeel en F e rw e r d e r a d e e l en Oo s t -D on gerade el uit; de
T r e k v a a r t van Dockum op Groningen loopt er aan de noordoost-
zijde doorheen. Voorts heeft men er onderscheidene vischrijke wateren,
als: het Aal t jesmeer , het Al ber t-Ann esmee r , de Bommerie-
d c n , de Bom-Br ak, de Gr o o t e - B r a k , de Kl e i n e -Br a k , de
Zwa r t e -Br a k , het Do c k umerm e e r , het Dr ie zumermee r , de
Hou t w i e l e n , het Rl a a r k amp e rme e r , het Kl a a t k eme e r , de
J a n t j e z e e , het Le e g eme e r , de Li t s , de Murk, de Schier -
s l o o t , d eWo u d v a a r t n a a r Do c kum, de Za n d b r e k k e n , en
een gedeelte van de Z war te-B r ak en van het groote stroomkanaal de
Zwemmer , dat uit het Bergumermeer naar de Nieuwe zijlen strekt. In
alle deze wateren onthoudt zieh zeer veel gevogelte, waarom in hunne
nabijheid onderscheidene vogelkooijen gevonden worden ; ook treft men
in Dantbmadeel nog al wild als hazen, patrijzen enz. aan.
De Rij weg van Leeuwar d e n naar Dockum loopt van Veenwouden,
over de Valom en Murmerwoude, midden door Dantumadeei ,
waar men bovendien nog verschillende andere, zijwegen aantreft.
Midden door deze griet. loopt mede eene hooge en breede zandrug,
waarop de voornaamste dorpen liggen. Het land ten N.. W. en Z.
van dezen zandrug is over het geheel vlak , laag en hier en daar veenach-
tig ; men treft daar tusschen echter goede weilanden aan.
Ten gevolge van den sterk ingekomen vloed en van de opzetting
des binnenwaters, werd , bij den watervloed van Februarij 1825, het
westelijk gedeelte van Dantumadeel door den hooggestegen stroom on-
der water gezet.
Het wapen van Daktümadeei is in tweefcn gedeeld door eene per-
pendiculair loopende baar, het bovenste gedeelte van azunr , het onderste
deel van goud, beladen met eenen loopenden vos of haas, even als
de grond en lucht, van natuurlijke kleur.
DANTUMAWOUDE of D amwobde, ook wel D antumerwoide, d ., prov.
Friesland, kw. Oostergoo, griet. Dantumadeei, arr. en 4 u. N. 0 . van
Leeuwarden, kant. en 1 u.Z. van Dockum, te midden van bouwlan-
den en geboomte ; ook zijn de hornlegers der huizen , wegen en bouw-
landen hier zeer aangenaain met velerlei geboomte beplant. rttfrfeiytr/ift/23/>
Men telt er, met de gedeeeltelijk daartoe behoorende b. Va i om,
700 inw., die veel cichorij, rogge , boekweit enz. bouwen.
De Herv., die hier 460 in getal zijn , behooren tot de gem. Dantu-
mawoude-Dviezum-en-Wouterswoude , en bezitten hier eene hooggelegen
kerk, met eenen stevigen Vierkanten toren , van uurwerk en slagklok
voorzien , en met eenen ouderwetschen huisgevel, met hangtorentjes en
pilaartjes, opgemetseld. Daartegenover is de fraaije pastorij.
De Doopsgez. van 'welken men er 180 heeft, maken met die uit de
naburige dorpen eene gem. ui t , die 500 zielen te lt, en hier eene een-
voudig nette kerk hebben. ^DU
De R. K., van welke men er 10 telt, behooren tot de stat. van
Dockum. loo
De dorpschool wordt gemiddeld door 4 50leerlingen bezocht. Vroe-
ger had men er de slaten: Bonga of Bui ng a, Bo t n i a , Donia en
Oenema, van welken echter thans geene meer bestaat; ofschoon het
nette landhuis en beplantingen van de familie B ergsma, de buurt van
het dorp zeer versiert.
Men heeft hier eene trekvaart, die uit de vaart van Dockum naar
Stroobos tot aan de hooge landen loopt. Weleer werd in de nabijheid
van dit d. veel turf gegraven , doch de voorraad daarvan was reeds
voor het einde der vorige eeuw geheel verdwenen.
DANTUMAWOUDE-DRIEZUM-EN-WOUTERSWOUDE, kerk. gem.,
prov. Friesland, klass. en ring van Dockum. Het is eene combinatie,
welke drie kerken heeft, als : eene te Dantumawoude, eene te Dr iezum
en eene t e W o u t e r s w o u d e . De eerste, die hier het leeraarsambt
heeft waargenomen, is geweest T homas A lberti , die in het jaar 1605
van hier naar Grootegast is vertrokken. De drie gem. bevatten mim
1600 zielen.
DANTUMERWOLDE , d., prov. Friesland, kw. Oostergoo. Zie D an-
TDMAWOCDE.
DAO, eil. in Oost-Indie, tot de Zuidwester eilanden van Banda
behoorende. Zie D aw .
DAOU-DAOU, st. in Afrika, in Opper-Guinea, aan de Goudkust,
kon. Coranza, 38 m. N. O. van de stad van dien naam.
DAPHINA’S-ZORG of D aphina’shoop , verl. houtgrond in Neder-
lands-Guiana , kol. Suriname, aan de Wanicakreek, ter regterzijde
in het opvaren naar de Saramacca ; palende bovenwaarts aan den verlaten
houtgrond Nieuw-Libanon , benedenwaarts aan bosschen en zwampen;
250 akk. groot. Thans wordt er door een vijftal Negers een weinig
banannen en aardvruchten verbouwd.
DARA , voorm. st. in Oost-Indie, op het Sundasche eil Java, resid.
Kediri, waarvan men de bouwvallen in den omtrek der st. Kediri
meent te vinden.
DARAMAJORE, st. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java , resid.
Bantam, 10 m. Z. W. van Batavia.
III. D e e i . 13