H. Lebüinus was toegewijd, in de Nieuwstraat, en de Pastoor had
“ f zeIide da,k eene y«je woning, doch nadat hun, in het jaar
1/99, de Ji roerekerk is afgestaan, wordt sedert hei iaar 1805
de voorm. kerk m de Nieuwstraat gebruikt tot Kapel. De Br oerekerk ’
aldus genaamd, omdat zij oudtijds tot het Minderbroedersklooster behoorde’
werd m of omtrent liet jaar 1358 gebouwd. Zij is 57,95 eil. langen
19,14 eil. breed Het was de eerstekerk, die in het iaar 1579 den
Hervormden werd afgestaan; naderhand ging zij, zoo als wij gezien heb-
flen, aan de Waalsche gemeente over. Zij werd den 26 Mei 1803, onder
aanroeping van den H. Lebüines , voor de R. K. godsdienst inge-
wijd, en ontving van Koning Lodewijk een geschenk van 3000 guld.
tot vervaardiging van een altaar , hetwelk daarvoor ook gemaakt is.
Deze kerk is flog 19 het bezit van drie prächtig geschrevene, kostbaar
versierde Evangelieboeken, die sommigen gemeend hebben dat, zoo
niet alle, dan toch een der drie, door Lebuinbs zouden geschreven zijn.
duiden echter eenen veel lateren oorsprong aan ; maar zijn evenwel
zeer merkwaardig, vooral het eene, omdat het hetzelfde boek is, waarop
deGraaf van A remberg, als Stadhouder van P hilips I I , den eed gedaan
heeft, toen deze in het jaar 1536, als Landheer van Overijssel, te
D eventer werd gehuldigd. Zeker diende het ook vroeger bij de beee-
djging der Utrechtsche Bisschoppen.
De R. K. der (Jude Clerezy of Jansenisten bebben te D eventer
geene kerk zoo als men zoude moeten vooronderstellen uit den
titel van Bisschop van Deventer, door eenen der Hollandsche Geeste-
Jyken van die gezindte gevoerd wordende ; doch dit is slechts eenen
titel , waaraan geen geestelijk gebied verbonden is.
De Israeliten, die in D eventer , in het jaar 1795, vergunning tot
vrye godsdienstoefenmg verkregen, maken eene gemeente u i t , waar-
voor eerst in het jaar 1798 eene Synagoge gebouwd is , welke door
eenen Parnassijn bediend wordt en klein, maar zeer doelmatig ingerigt is.
Het voornaamste van alle de liefdadige gestichten te D eventer is on-
tegenzeggely k het Gasthui s de H. Geest , ook weihet Groote Gast-
u*s genoem 5 m de Smedestraat. Het werd in de dertiende eeuw
gesticht, nadat een vrome Kanunnik, met name L esardbs , bij uitersten
W ’ j 8"! 1aa_nzl®nI,j ke som gelds voor deze menschlievende stichting af-
gezonderd had. Eerst stond het aan den Brink, maar dit gebouw werd,
in net jaar i b J l , eene prooi der vlammen, waarop de Regering het
gebouw, m het jaar 1649 verkocht, en het Gasthuis naar de Smedestraat
overbrengen in het groote en ruime gebouw, hetwelk vroeger tot een
un ge ouw gediend had. Het Gasthuis was aanvankelijk bestemd, om
arme vreemdelingen voor eenen körten tijd te huisvesten en te verzorgen
Verlang gaf men er ook den kost aan eenige arme of zieke burgers
en eene liefdadige gift, in de veertiende eeuw gedaan, strekte tot
onderhoud voor twaalf geestelijke zusters , Gasthuis-Nonnen of Beggij- •
nen geheeten wier post was de zieken op te passen. Thans worden
1 gesllckt een aantal mannen en vrouwen om niet gevoed en
zorgd, terwijl anderen er hunnen kost koopen.
1 Kfln* “ r g e r ' W e e s h u i s , in de Bagijnenstraat, is in het iaar
gesticht, ten behoeve van ouderlooze burgerkinderen die hier
pvoeding en onderwijs gerieten, en tot een handwerk worden opgeleid.
Voorheen ontving dit godshuis onderstand uit de stadskas en genoot
t r r r - yan C0llekten in de I C B M , die naderhand
voor den hmsarmenstaat bestemd zijn, en van eene andere collekte ,
vicrmaal s jaars längs de huizen geschiedde, doch aan de Diakonie
is loegewezen, onder voorwaarde, dat zij niet meer dan twee-
maal ’s jaars zoude plaats hebben , zoo als dit ook thans nog geschiedt.
Het Weeshuis bestaat tegenwoordig alleen uit eigene inkomsten.
Van het St. E l izabe t h s -Ga st h u i s , in de Bagijnenstraat, dat
tot eene bewaarplaats van krankzinnigen dient en daarom ook wel het
Gekkenhui s of het Dolhui s genoemd wordt, weet men evenmin
den tijd der stichting als de oorspronkelijke bestemming op te geven.
In het midden der zeventiende eeuw heeft de Regering in dit gesticht
eenige kästen doen maken, om daarin lieden , die zieh in den drank
te buiten gingen, en welke te voren op water en brood gezet werden,
voor eenige dagen op te sluiten , alsmede om andere moedwilligers te
temmen. Deze kästen zijn echter later in onbruik geraakt. Aangezien
de inkomsten van dit huis niet voldoende waren, om de uitgaven te
dekken, werden de inkomsten van het gewezen Oudeinannenhuis, in
het jaar 1755, aan het gemelde gasthuis overgegeven. Sedert werden
in dit gesticht de behoeftige krankzinnigen , die ingezetenen van Deventer
waren , gratis verpleegd. In de laatste jaren heeft dit gesticht
aanzienlijke verbeteringen ondergaan, en door aankoop van eenige
beiendende gebouwen, eene zoodanige uitbreiding verkregen , dat het
niet alleen tot bewaring, maar ook tot geneeskundige verpleging en
behandeling, van ruim honderd krankzinnigen , doelmatig is ingerigt.
Op den 1 Augustus 1841 bevonden er zieh 71 krankzinnigen. — Bij
gelegenbeid van de invoering der nieuwe wet op de krankzinnigen,
van 29 Mei 1841 , is dit gesticht, ingpvolge besluit van Z. M. van
16 Julij 1841, verklaard te zijn een Geneeskundig ges t icht , bij
genoemde wet bedoeld.
Het St. J u r r i e n s -Gas t h u i s , mede in de Bagijnenstraat, stond
vroeger £ u. van de stad, buiten de Bergpoort, niet ver van de Schip-
beek , en diende oorspronkelijk tot verzorging van melaatschen. Dit
gebouw werd, in het jaar 1572, door de bezetting van Zutphen in de
asch gelegd, hetgeen ten gevolge had, dat het, in het jaar 1578, in
de stad werd overgebragt, waar het thans tot eene verblijfplaats van
oude mannen en vrouwen strekt.
Het Stappenhui s of S t a p p e n c on v e n t , almede in de Bagijnenstraat,
ontleent zijnen naam van H enriccs S t a p f e , die het, Bij
uitersten wil, in het jaar 1342 , ter huisvesting van onvermogenden
en ter herberging van arme vreemdelingen bestemde. Vervolgens werd
het bewoond door zestien Beggijnen, en na de Kerkhervorming bestemde
men het ter verzorging van veertien ongehuwde vrouwen,
wier getal thans tot acht verminderd is ; terwijl thans een gedeelte
van bet gebouw tot Tu s sc he n sc ho l en is vertimmerd.
Verdere liefdadige inrigtingen zijn: het S t. Geer t ruiden-Gast -
huis of Pes ten-Gas thu is , in de Molenstraat, dat reeds in het jaar
1482 aanwezig was, en thans tot verzorging van arme kranken dient;
het Mei jershof, Achter de Broerestraat, dat, in het jaar 1418, onder
den naam van ’t Nieuwe Haverbuis , tot verzorging van eenige arme
vrouwen , was gesticht, die later in het daartoe aangckochte huis van
zekeren A rent -Meijer werden overgebragt, waarvan het gesticht zijnen
naam ontving; bet is vervolgens met eene andere stichting van dien
aard, Emgard Swar t jeshuis geheeten, vereenigd, en dient tot
huisvesting van acht oude vrouwen; het Mouwiks h ui s , in de
Walstraat, waarin voor het onderhoud van zes oude vrouwen wordt
gezorgd; het Hermen ßoevinksgas thui s , uit vier naast elkander
gelegen buisjes, in de Pontsteeg, bcslaande, waarin acht oude vrouwen