C E ft.
is. Er zijn kokosbosschcn, waarin kakatoeaas rqndvliegen,, terwiü C.*
almede kraanvogels worden aangetrofFen. J
Behalve de muskaatnoot- en nagelboomen, vindt men in de bosschen
eene groote verscheidenheid van houtsoorten, als daar zijn: ijzerhout
en makilahout, waarvan praauwen gemaakt worden - gaba-gaba, eene
zeer ligte houtsoort j en kajoepoetik (letterlijk without), uit wclks bladeren
men eene sterkr.ekcnde olie stookt, onder den naam van kajoe
poetik ohe bekend, die men zoo tot genees- als tot heelmiddel aan-
wendt, en in bet eerste geval een zeer krachtig zweetmiddel is. Ook
mt de welnekende bloemen tjarapaka en kalang-soesoe, en van den
wortel ab.en wordt eene voortreffelijke olie gehaald , terwijl de poeder
van den gezegden wortel door de vrouwen wordt gebruikt om er zieh
mede in te wrijven. Voorls zijn er sagobosschen , die genoeff voedsel
voor de inwoners van dit en de naburige eilanden opleveren : almede
neeft men er koren.
De inwoners meestal Alfoeren, zijn zeer onbeschaafd, naar de
Papous gelykende, zeer vlug ter been en bijzonder op sluikmoord af-
gengt w'aarop zij zieh byzonder toeleggen, ter békoming van eenen
bruidschat, die altyd uit menschen hoofden moet bestaan. Door de
men.gvuld.ge moorden , die dit ten gevolge heeft, is Ceram over het
algemeen dun bevolkt Men schat de bevolking der stranddorpeu| die
13^000 k l 6,WM) ^ i e l e n ° f * ' ^ er am‘Eaut - onder begrepen , op
CfiRAM of het N o o r d e r r e g e n t s c h a p , reg. in Oost-lndiS, op het
Sundasche tú . Java, resid., Bantam; palende N. aan de Zee van Java
ü . aan de resid. Batavia, Z. aan de reg. Lebak en Tjeringin \V,
aan Tjermgm en de Straat Sunda-.
Het is het meest bevolkte der drie regentschappen van de resid.
-Bantam, levert ook de meeste voortbrengselen op, die voornameliik
m r.jst, suiker en índigo bestaan, en wordt verdeeld in elf distrikten
ofdemangschappen als: Ceram, Bantam, Tj i roeas , Tj i legon,
Taña ra, Baros Tj ikand ie Ro l e l e t , Pande gl ang, Tj iomas
en Anjer. In dit reg. ligt de berg Ka rang,
In het jaar 1829 bragt de toenmalige Secretaris der residentie Ban-
^ m’p !iLIP!CS i1!"5™ Ro°,RDA 7A” Etsinca> Hestijds bij afwezigheid van
den Resident aldaar met het bestuur belast den beruchten Tommongong
M o h a m m a d , die gedurende eene reeks van iaren in bet Ban-
tamsche oproer gesticht had, door middel van briefwisséW tot
onderwerping; terwijl ook door zijn beleid, onder medewerW van
den Kegent van C e k am en den ambtenaar K ö h i e r , de muitelingen, die
de hoofdplaats C e r am bedreigden, niet slechts afgeslagen, maar voor
riJnTA r j Se! anSen genomen of in de pan gehakt werden (1).
C RAM, distr. m Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, resid
Bantam , reg. Ceram. '
Het wordt verdeeld in drie onder-distrikten of bekschappen , als : K a-
l o d r a n , Tj i b i n a n g en Ceram.
CERAM, onderdistr. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
resid. Bantam, reg. en distr. Ceram.
a . Ä Ä . i T bda"iriik' d- 0era" ’ de “ P1“ **
l o l J Z 1 Z ° r ndig Ve™ el<i i n : P - P - R00RDA LotgevcUlen , I). IV , b l. 227- 231. ™ r ü h m e n d e R e ite n
C E II.
CERAM, eigenlijk S era ng, d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Java resid. en 1J m. Z. van Bantam, reg., distr. eil onderdistr. Ceram,
23 palen 0 . van Anjer , 39 palen W. van Batavip , aan de oevers
der Tji-kandi en aan den voet van den Goenong^-Karang , op eenen kruis-
weg, gevormd door de groote wegen van Anjer op Batavia en van Bantam
op Pandeglang.
Het is de verblijfplaals van den Resident, den Secretaris en den Kommandant
der troepen en alzoo de hoofdplaats van Bantam, terwijl te-
vens een Ontvanger, benevens de Regent van Ceram , en niet zelden
de Havenmeester, aldaar hun verblijf houden, aangezien dit dorp
hooger' gelegen is dan Bantam en men er eene gezondere lucht inademt.
Men heeft er een blokhuis, dat zoowel tot batterij als ltazerne
dient, een hospitaal, een kruidmagazijn , eene door prächtige waringin-
boomen overschaduwde moskee , een steenen gevangenkuis, eene vrij
aanzienlijke markt. Onder de inw. zijn verscheidene Ambonnezen,
die de christelijke godsdienst belijden en met de daad veel belang
daarin stellen.
De omstreken zijn vruchtbaar en fraai, en van het plein heeft men
een prächtig gezigt op den berg Karang, welke tot aan den kruin toe
bewassen is. Het klimaat wordt hier veel gezonder geaebt dan te Bantam.
CERAM (GROOT-), het grootste gedeelte van het Amhonsche eil.
Ceram.
Het wordt verdeeld in een Oos tel i jk en in een Wes. tel i jk gedeel
te. Het oostelijk gedeelte, voor zoo ver het Tidors leen is ge-
weest, van Tibo aan de zuidzijde en oostelijk van daar tot Waroe
aan de noordzijde, zieh uitstrekkende, behoort, volgens besluit van
den Gouverneur-Generaal van der Capellen , gegeven te Banda-Neira
den 29 April 1824, tot de resid, Banda, terwijl het westelijke gedeelte
tot de landvoogdij Amboina gerekend wordt. Inwendig wordt
bet land door drie Vorsten geregeerd , terwijl ondersekeidene plaatsen
aan de kust door Maleijers bewoond worden, die er dorpen gebeuwd,
doch ook zeer veel van de Alfoeren te lijden hebben.
Men heeft er onderscheidene rivieren , als: de Kauwa, de Hol o,
de I h a , de Lewa, de Nama n , de Boas, de Maloan , de
Ahoen, de Mah in an , de Ka r a , de Kama na, de Sapale-
wa, de Moal , de Eys sal , de Kayra r a , de Bat et oi ka, de Nin-
t o e p a , de S amma , de T amp a , de Kob b i , de As s e l l a , de
K am o e h a l a t , de Ha h h a , de Mo e s s a , de Ho ewa , de P o t t
a t , de Lama , de Me h i r r a en de A j e r -Ma s i n aan de Noord-
kust, De Wa l a j a . de ß e r i o e , de I l a , de H a t o e h o e l a , de
L a t o e , de P i a , de Ma l a , de Uwe , de E p e , de Aj e r - T a l l a ,
de S c h o ew a l l a , de S amo e , d e S a r i s s a , de Go l i -Go l i
de E r i en do Ka p o e t i aan de Zuidkust.
CERAM (KLEIN-) of H oewamohel , het kleinste gedeelte van het
Amhonsche eil. Ceram, Z. W. van Groot-Ceram.
Het is van het 0. naar het W. 10 mijlen lang , en van het N.
naar het Z. 4 mijlen breed, en zeer vruchtbaar in kruidnagelen en sago.
De hoofddorpen op K lein-C eram zijn Cam b e il o , L e s s i d i en
Loehoe . Vroeger hadden wij aan de oostzijde de kleine vesting
To e t o p-M o e l o e t (H ou d t d e n bek)..
De voornaamste rivieren zijn: de S o l o p a , de P o r o , de Sal la,
de Ni t o e , de A y e rm i r a of Mo o r de n a ar s ri v i e r , de Mat -
t a n a p p e l , de P o e t c h , de Wo r n a , d eO e l a t en de Ka-
h o e 1 a.