corporis : ea prxfert, ea conftituit in meliorem A
partem , divitias quoque & honores prxponit :
at vero immortalitatis adipifcend» gratiam ad
finiftram habet, qu» Capienti ad dexteram eft.
Longitudo enim vit» in dextera ejus. Omnefi-
que anim.» virtutes infipiens vir in finiftram eji.
cìt: prudens autem vir has fibi ad dexteram locar
, qua: autem corporis, in finiftram.
33. E t le v a v i t , inquit, Lot oculos, dr adfpexit ont-
nem regionem Iordanis.Defledentibus a vero amica
jadantia eft. Denique ut Abraham humí- B
iius,qui eledionem obtulit: ita Lot infolentius,
qui eledionem ufurpavit. Virtus fe humiliat,ex-
tollit autem fé iniquitas : qui fe debuit commit-
tere maturiori, ut eflet tutior. Denique eligere
nefcivit. Nam primo levavit oculos, 8c adfpexit
regionem , hoc eft, illam rem qua: non effet prima
ordine , fed tertia, hoc eft noviffima. Prima
funt enim qua: funt anima: bona : fecund«, qua:
corporis, id eft, falus, virtus, pulcritudo, form*»
gratia : tertia fi i t , qua: accidunt, hoc eft , di- C
v iti», poteftates, patria, amici, gloria. Regio
igitur tertio loco ponitur 3 eft enim res habita-
tionis.
34. Vidit igitur regionem qua irrigabatur,
priufquam everteret Veus Sodomam dr Gomorrham,
ficu t fa ra d i fu s D e i, & terra xEgypti, a ufque dum
v enias Zothofa. In quo nifi diligenter intendis,
numquid in eo erraffe eum dicere potes, quod
elegir vicina Jordanis , 8c ea qua: irrigabantur
ficut paradifus D ei? Non utique fecundum lit-]
teram. Sed cùm Jordanis defcenfio dicatur, dell
cendit qui deferuit virtutis confortium , 8c fpe-
ciem elegit, non veritatem. Paradifus enim perfecta:
beatitudinis amcenitas eft,vel anima: fruc-
tuofie fundamenta, in quafapienti» fint, j urtit
i» , ceterarumque virtutum piantaria. Terra
autem ^Egypti corporalem fubftantiam fignifi-
cat, cujus piantaria funt fenfus,& paifiones corporis.
Sicut enim vireta virtutum fontem habent
Chriftum, 8c fpiritalis ubertatem grati», quo
exuberent : ita intemperantia fons quidam eft
paffionum corporalium, quo aluntur fnperflua.
35. Pulcre autem ait Scriptura : elegit fib i L o t ,
hoc eft , declinano 3 quia pofuit Deus ante nos
bonum 8c malum , ut unufquifque eligat quod
velit. Non eligamus ergo quod fpecie videatur
jucundius, fed quod veritate prüftet 3 ne cùm
fit nobis tributa optio, ut fequamur potiora, Ie-
vemus oculos inflexi falfo amcenitatis decore :
veritatem autem natura: velut deflexis obtuti-
bus obumbremus.
36.Quod autem homines in Sodomis fievi erant,
8c peccatores in confpedu Domini valde, non
mediocris Me eft ceconomia, ut advertas mitem
Deum gravi peccatorum moveri acerbitate ad
ulcifcendum , nec immerito non potuiffe exo-
rare Abraham Sodomitanis veniam, quia fuprà
modum flagitiofi erant. Plerique funt quo ne-
quiores , eo tedio res, qui hominum fubterfu-
giunt indaginem, ubi res fine arbitro geruntur,
aut falfo teftimonio juftus circumvenitur. Ma-
net tarnen ante Deum juftus, etiamfi condemnetur
ab hominibus 3 quia Deus non jùdiciorum
exitus , nec cum intextis nequiti» commentis
n e g o r* , fed nudam fpedat negotiorum naturarti.
1.« examine autem hominum faif» opinio-
nis error plerumque obducit vim veritatis. Ma-
nebat apudDeum Sufànna pudica valde, etiam
cùm damnaretur adulterii 5 quia Deus non ad-
fertionibus faliorum teftium fadi examinabat
fidemtfed intim» confcientiam mentis interrò*
gabat.
C A P U T V I I .
E x verbis Domini ad Abraham fhilofiofhos hocfuum
dogma , Omnia effe fapientis , haufiffe, atque
in ib i qua polfefiio Abraha d ivinitu s f i t promifia ?
£)uinque reges, nemfe corf oris f in fit s , a quatuor,
hocefitcorforalibus illecebris devincuntur: a t Sodo-
morum equitatum idem Patri arch a in ch rifti nomine
fugnans revocati v itia feilieet refranatac
errores.
37- C Equitur locus quo evidenter dòcemuf
quantum mens b f erfluis portionis ir-
rationabilis exhauftis prohuat,8c quantum vitia
vitiis adjunda mali aaferant. Non enim ociofe
Scriptura pofuit : E t d ix it Deus ad Abram , pofi-
quam recefiit Lot ab ilio : Refpiceoculis tuis & vide a
loco in quo nunc tu es, ad Africum, dr Aquilonem, dr
Orientem, dr mare } quia omnem terram quantum
vides » tib i dabo earn , Ó ' fem in i tuo in aternum.
I Hinc tamquam à fonte nauferunt Stoici philo-
iòphi dogmatis fui fententiam : orni. . fapientis
effe. Oriens enim 8c Occidens, Septem trio,
Meridies portiones funt univerfitatis. His enim
totus mundus includitur. H » c cùm promifit
Deus daturum fe Abrah», quidaliud declarat,
nifi fapienti & fideli pr»fto omnia, d'afte nihil ?
Unde 8c Salomon in Proverbiis a i t . e ju s q u if i-
d e lis f it, totus mundus divitiarum. Quanto prior
Salomon quam Zenon Stoicorum magifter, at-
i que audor fed»ipfius ? Quanto prior quam ipfe
pater Philofophi» Plato , vel ejus inventor no-
minis Pythagoras? Quis autem fidelis,nifi fai
piens ? Stultus enim ficut luna immutatur : fiu
piens autem immobilis fide permanet.
38. Sed forte dicas : Quomodo fapientis totus
mundus eft? Quoniam ipfa natura dàt illi fortem
omnium,etiarnfi ipfe nihil poffideat. Domina eft
enim 8c pofleflor omnium fa*- entia , qu» fua
putat natur» munera 3 quon. .i in ufum hominum
data funt, necullisindiget, etiam fi define
ei ad vidum neceflaria. Namqueut muficus organa
, aut medicus medicamenta , aut naucle-
rus qu» ad navis inftrument’ 1 neceflaria funt,
etiamfi quando non habeat^haoet tamen eo ipfb
quo polfit his uri, etiamfi ad tempus ufus eorum
non iuppetat : quanto magis fàpiens fuum judi-
cat quicfquid natur» eft, q'- vivit fecundum naturarti
? Non enim amitth jus fuum, quimemi-
nit fe ad imaginem Dei fadum , & ad homines
à domino Deo didum : Crefcite , dr multiplica-
m in i, ó" replete terram, d “ dominamini in earn, d*
imperate pifeibus maris, dp volatilibus c a li, dr oma.
Rom- edit, donee veniaturinSegor. Ica etiam V ù lg . u b iL X X . I l b. SicmiT. Corb. Long. C o lb .& Maz. Edit, vero cum To rn . &
legunc tas i \ f i ì i its Sed à mlT. & anc. edit, recedere non 1 1 V a le .fuferfluis fortionibus & trrationabtltbtts exhauftis.
fuit animi. { |
nibus pecoribus > d 1 omni terra, dr omnibusferpen* À ftatim pr»mium fapientiie, hereditateiii juftiti».
saf- 7- *7
&Htibus
quifuper terram.Et novit quia fapientia omnium
mater e ft, 8c ipfa orbem terrarum pofli-
det. Denique Salomon qui fapientiam popofcit
8c accepit a domino D eo noftro : Ipfe m ih i , inquit,
dedit eorum qua fu n t fcientiam veram\ut fciam
difpofitionem orbis. terrarum , dr virtutem elemento-
tum , initium dr confummationem dr medietatem
omnium rerum , dr clivifiones temporum, dr anni
curfusy dr fiellarUm difpofitiones, natur as animalium
Quantum autem noceant levitati vitia adjnrida¿
docetfèquentium feries ledioñum.Nam illi qua^
tuor reges qui de quinqué regibus triumphave-
runt, 8c adduxerunt equitatum ¡Sodómòrum ió-
tum,cceperunt etiam Lot filium fratris Àb’rah»^ ¡
8c difceflèrunt. O ’ñnque reges quinqué íeníiis Gen. 14 . ¡
corporis noftri ít^rCb viíiis, ódoratus 6 gúftus 3 &f‘i-
tadus j auditus : quar r reges -, illecebr» corporales
atque mundan» funt 5 quoniam 8c caro
dr iras befiiarum, vim v'entorum > dr cogitationes B hominis,& mundus è quatuor confiât elementisj
hominum , differentias herbarum , dr virtutes ra-
dicum,dr quacumquefuntabfeonditadrimprovifa*
Sed h»c nulli nifi perfedo íuppetunt.
39. Denique Abraham quamdiu adhærebat
ei L o t , hoc e ft, defledio morum , íbrtem ho-
rum non acceperat. Ubi vero deflédionis ambiguo
quodam atque anfradu abfolutus , redas
virtutum femitas continuis anim» fu» greffibus
coepit carpere, in omnem terram poíleílbr mit-
Merito reges dicuntur -, quia habet fuum culpa
dominatimi, habet regnum grande. Ünde Apoff
tolus ait : Non regnet pecca tum in vefiro mortali cor- Rem. c. 1
pore. Senfus igitur noflri facile corporalibus de-
ledationibus 8c f»cularibus cedunt, 8c quadanì
eorum poteftate capiuntur.Corporales enim de-
ledatiónes 8c illecebras h' ' s fieculi non vin-
cit,nifi mens qu» fuerit fpii naliSjadhxrens Deo"-
8c fe totam á terrenis fèparans. Deflexio omnis
am. 1317- titur , atque dicitur ei : Sàrge, dr perambula ter- C his capitur. Unde Johannes ait : Va I
ram in longitudinem dr in latitudinem ; quia tibi
dabo earn , dr fem in i tuo in aternum. Ergo qui fa_
pientiam meruerit, 8c non fuerit ancill» filius,
non peccati fèrvus, non fucceffioni carnis obno-
xius j fèdliber», id eft, Sar» illius non fèrvien-
tis ,fòd principantis , bon» ftirpis, bon» indolis,
perfed» titulo virtutis hereditatem acquiret
univerfitatis. Dicitur ergo Abrah», Surge. Non
corporalem adfurredionem fignificat, fed fpitibm
in terra ! Non utique omnes homine-.» mpre-
h in d it, qui tunc vit» hujus curflun conficereht
( funt enim & in terris pofiti quorum converfa-
tio in cælis eft)fed eos quos terren» cortverfatio-
nis afFedus , ac hujus fieculi vicerit gratia. Ergo
non habitatores j fed accol» fumus terr» hujus»
Accola enim temporalis diverforii fpem gerit
habitator autem fpem omnem atque ufum fu»
illic fubftanti» Iocare videtur, ubi habitandum
Apoc. 8.13.
efhef. 5.14. ritalem, hoc eft : Surge qui dormis, furge à terre- D putaVerit. Itaque qui eft terræ accola, habitator
nis , furge a corporalibus, relinque terrena, c»-
lum adfpice3 dr exurged mortuis, hoc eft,opinio-
nibus vanis, & difputationibus ChaId»orum.
Intuere mundum f intuere etiam illum qui po-
teft totum donare mundum. In poffeffionem ,
inquit, tibi dabo mundum , quem Deum ante
credebas.
40. Perambula terram in longitudinem ejus & la-
titudinem.X5xic\\iZ intra momentum terram iftam
cæli eft : qui autem habitator terr»,pofteilor eft
mortis.
41. Numeravit Abram tretentos decem & octo Cí»-i4 h
Vernáculos fuos, b dr pereußit eos, dr perfecutus f i ufi ^
queChoba, qua eil ad dextram Damafci. Et nurae-
rus vitalis eft. In ipfo enim v ita , fi credamiis
in paffione in nomine domini Jefu. Nam h»c eft
nominis interpretado huji^quod diximus Cho- ub. 1. de
ba , id eft vita. Ipia ad dexteram Damafci pul- Abfaham
Períahim interclufam imperiis s ab Indiæ quo-E ere effe dicitur. Agni enim ad dexteram , hoedi
que Iittoribus adHercuíis, utaiunt, columnas, ad finiftram. Seit exercitata mens quos ad pr»-
vel Britanni» extrema confìnia non potuit per- lium confummandum fibi adhiberet, quibusar-
“ • . . . mis inftrueret, quibusducatvexil lis. Non* aqui- *
larum præfert imagines, nec dracones : fèd in
cruce Chrifti, & in Jefu nomine progreditur ad
prælium, hoc figno fortis , hoc vexillo fidelis.
Merito ergo mensexercitata,qu» recepìt veram
fàpientiam jufti viri. Juftitia autem folers correp-
tionis eft, ac arguendo revocar peccatores , 8c
ambulare. Et potuit quafi indevotus videri, qui
cæleftioraculo non obedifIet,fi obeund» hujus
terræ mandatum accepiflet: fed cùm fit ejus de-
votio probata 3 quia ad quercum tantummodo
| ibidem. 18. Mambre tranftulerat tabernaculum, utique terram
, hoc eft , virtutem pofïumus perfeftam in-
telligere, quæ bonos frnélus daret, 8c foecundas
inventiones, cogitationumque primitias, meri- F ftringit paffionum impetus,
ixoi. j.17. torum vindemiam , frumento , vino 8c oleo re-
Galat.}.!
43. Ideo dicit Scriptura, quia revocavit omnem
equitatum Sodomorum , hoc e ft, habenas tenuit,
fr»na rationis impofuit, revoca vit culpam, ftra*
vit errorem. Equus enim ilare nefeit, velox ad
impetum, cervicem exaltans fiiam, hinr ' ns ad
libidinem. Quid tam fimile peccati ? Fe*. _ enim
primo culpa impetu, 8c omnem redi cogitatio-
nem pr»venit, motuque imi ¿turo exfilit, ut
eam difficile ratio revocarepoffit. Ferturin pr»-
ceps, 8c adfeenforem fuum projicit in mare iftud
hujus fieculi,cervice tumida recufànsjugum corpri
pleret interiorem domum, terram refurre&io-
nis quam promifit patribus noftris fluentem lac
8c mel, fliavitatem v it» , jucunditatis gratiam,
iplendorem glori», cujus heres primus fadus eft
primogenitus a mortuis Dei filius Jefus Chriftus.
Et ideo non feminibus dixit, fed femini 3 ut de-
clararet ilium , qui hanc hereditatem humano
generi primus acquireret.
41. Cognovirfius bon» mentis profedum, qu»
a vitio lubric» deflexionis exfurgens a quxfivit
a . Sic m(T. omnes. Ac edit, nulla exccpta , ¡Husftvitfti
mum fapientia.
b. Hare verba > &pcrcuflit eos , & perfecisrus eft, qi
priicis edit defiinc, reftituit edit. Rom. noi
aliunde fa ilum pucamus , ut omiccerentur
I I compendio uci volens indicauèt cetera fiipplenda ulque ad vocem
Neque^nim I j ’
niiì quia fcriptor { |
. A pud Romanos legionis iìgnumcrat aquila , draco cohort is.
tget.lib. H- cap. x i i i .