nes ait : £)ui crediderit, (fi b a ptiza tu s fu e r it, hic
fa lv u s erit : qui vero non krediàcrit , damnabitur.
Signa autem credentium h«c dixit fo re , ut ièr-
pentes manumulceant, venena his acque omne
mortiFerum, etiam fi biberint, nocere non pof-
iìnc. Tua igitur dbi magis incredulitas ö homo,
quam venena metuenda ierpentium fune. Time
igicur illa , a uc faltem dumformidantur ilia, ad
fidem provocare te poflìnt. Quod fi Deum non
times, vel ulcricia perfidia: venena formides.
39. Nimc quoniam 8c elephantos vides dbi
fiibdicos, & leones eile fubje&os} nofee te ip-
iiim 0 homo, quod non , ut ferunt, Apollinis
Pythii , fed Salomonis fancfci eft , qui ait : N ifi
fecias te formofa in mulieribus , quamquam multo
antea Moyies in Deuteronomio fcripferit : A t tende
tib i 0 homo. A ttende tib i, ait lex. Et Propheca
ait : N ifi feia s te. Cui hocdicit? Formofa, inquit,
in mulieribus. Qua: eft pulcra in mulieribus , nifi
anima, qua: in utroque fexu pr«ftantiam polli-
det pulcritudinis ? Et merito decora eft, qua: non
terrena led c«leftia , non corruptibilia led in-
corrupta defiderat,in quibus dccus'perire non
loleat. Corporalia enim omnia proceifu «tatis,
aut «gritudinis in«qualitate marcefcunt. Huic
attende, dicit Moyies, in qua tutotus es, in qua
melior tui portio eft. Denique interpretatus eft
Dominus quis fis tu , dicens : Attendite vobis à
fa lf ìs prophetis ; ifti enim animam debilitant,
mentem fubruunt. Non igitur caro tu es. Quid
enim eft caro fine anima: gubernaculo , mentis ]
vigore ? Caro hodie fumitur , eras deponitur.
Caro temporalis, anima diuturna. Caro amichis
eft anima:, qua le induit quodam corporis vef.
cimento. Non igitur tu veftimentum es, led qui
veftimento uteris. Ideo tibi dicitur-ut exlpolians
veteremhominem cum a&ibus ejus , novum in-
duas, qui non in corporis qualitate , led in ipi-
ritu mentis , & agnitione renovatur. Non , in-
quam , caro es tu j neque enim carni dicitur :
Templum enim V e i fa n ffum efi, quod efiis vos. Et ]
alibi, Templum V e i vos efiis , (fi Spiritus fa n ff us
ha bita t in vobis : led renovatis dicitur & fideli-
bus, in quibus permanet fpiritus Dei. In carna-
libus autem non permaner , quia fcriptum eft :
N on permanebit fpir itu s meus in hominibus f i i s ;
quoniam carnes fu n t.
C A P U T V I I .
Hominis creationem à confederatane creatorìs aufpi-
eatur. F ilium Patris imaginem effe, nec non inter 1
eos unitatem difiinffioncmque inveniri dernonf-
trat. Venique hominem u t cognofeat unde oriatur,
cujufve imaginem,(fi in qua parte earn gerat, ad-
monet.
40. Ed ipfius creationis noftr« ièriem con-
fideremus. Faciamns , inquit, hominem
a d nofiram imaginem, ( fi adfìmilitudinem nofiram.
Quis hoc dicit ? Nonne Deus , qui te fecit ?
Quid eft Deus ? C a ro , an fpiritus ? Non caro
utique, fed fpiritus, cujus fimilis caro elle non
poteft 5 quia iple incorporei« 8c invifibilis eft,
a. Codices Carn. Corb. v etu s , T h . ac Rcg . ut falutemadquiras, 1
dum formidantur illa.
b. Edit, vet- & iriiT. quinque , cum fuis paribus. Rom. & inf. I
Bea. cum fuis partibns. AJii aliquot ,cum fu is patribus. Cam. Corb. J
caro autem comprehenditur Se videtur. Cui di-
cit ? Non fibi utique,quia non dicit, faciam, fed
faciamus. Non Angelisj quia miniftri funt : fervi
autem cum domino, 6c opera cum auétore non
polfiint operationis habere conlortium : led dicit
Filio j etiamfi Judan nolint ; etiamfi Ariani
repugnent. Sed 6c Jud«i conticefcant, 6c Ariani
b cum fiiis parentibus obmutefcant , qui dum
unum à conibrtio divin« operationis excludunr,
plures inferunt 5 6c pr«rogativam quam Filio
5 negant, fervulis donant.
41. Sed efto j ut adminiculo fcrvulorum ad
operandum Deus vobis indiguifle videatur. Si
operatio communis eft cum Angelis D eo ,.num-
quid Deo 8c Angelis imago communis eft?
Numquid Angelis diceret : Faciamus hominem
a d nofiram imaginem, ( fi ad fìmilitudinem nofiram ?
Sed quid fit imago Dei audi diceiltem : <f)ui eri-
puitnos , inquit, de potefiate tenebrarum, (fi tranf-
tu lit in regntim c F i li i clarita tis fu a ,in quo habemus
} redemtionem, remifiionem peccatorum, qui efi imago
Vei in vifibilis , ( fi primogenitus univerfa creatura.
Ipfè eie imago D ei Patris, qui femper eft, 6c
erat in principio. Denique imago eft qui dicit :
Philippe qui v id e t m e , v id e t (fi patrem. Et quomo-
do tu cùm imaginem vivam Patris viventis vi-
deas, dicis : oftende nobis patrem ? Non credis quia
ego in p a tr e , (fi pater in me efi ? Imago Dei virtus
eft , non infirmitas : imago Dei fapientia eft,
imago Deijuftitia eft : fed fapientia divina eft, 6c
) fempiterna juftitia. Imago D ei eft folus ille, qui
dixit ; Ego (fi Pater unum fumu s ; ita habens fimi,
litudinem Patris , ut divinitatis, 6c plenitudinis
habeat unitatem. Ubi dicit, fa c iam u s , quomodo
in«qualitas ? Cùm iter um cheat, adfìmilitudinem
nofiram , ubi eft dilfimilitudo ? Sic 6c in Evangelio
ubi dicit : Ego (fi P a te r, utique non una
perlona eft : ubi autem a i t , unum fumu s , nulla
eft difcrepantia divinitatis, aut operis. Non igitur
in utroque una perlona , fed una fhbftantia
. eft. Et bene addidit, fumus j quia femper elle
divinum e ft, ut co«ternum credas, quern puta-
bas dilfimilem elfe. .¿Etera us/eft enim , de quo
dicit Moyies : £)ui efi m ißt me. Pulcre etiam il-
‘lud pr«mifit : Ego (fi Pater. Nam fi patrem pr«-
mififlet, tu minorem Filium judicares : fed pr«-
mifit Filium , quern non convenit credi Patre
fuperiorem, Adjtinxit Patrem, ut advertas Dcum
Patrem 8c Filium ejus ordinis pr«judicio non
teneri.
41. Attende, inquit, tibifo li. Aliud enim fumus
nos, aliud funt noftra, aliud qua:, circa nos
funt. Nos fur* ms, hoc eft, anima & mens : noil
tra funt coi^ iris membra, 8c fenfus ejus : circa
nos autem pecunia e ft , fervi funt, 6c vita: iftius
apparatus. Tibi igitur attende , 8c te ipfum fci-
to , hoc eft , non quales lacertos habeas , non
quantam corporis fortitudinem , non quantas
polfelfiones, quantam potentiam , fed qualem
animam ac mentem, unde omnia confilia pro-
ficifcuntur , ad quam operum tuorum fi'uclus
refertur. Ilia eft enim plena fapientia:,plena pie-
tatis atque juftitia: j quoniam omnis virtus à Deo
vctus, & T h . uc in texcu.
c. lea mil', plures ac pot ¡ores cum edit, antiquioribus. Ben. tarnen
& a lii cum edit. G ill. & Rom. F ilii caritatis fu a .
eft. Cui dicit Deus :Ecce ego Hierufalempinxi mu-
ros tuos. Ilia anima à Deo pingitur , qure habet
in le virtutum gratiam jrenitentem,ft>lendorem-
que pietatis. Ilia anima bene pidaeft,in qua elu-
cet divinx operationis effigies. Ilia anima bene
pifta eft , in qua eft fplendor glori«, 6c paterna:
imago lubftantia:. Secundum hanc imaginem
qu« refulget, pi&ura pretioia eft. Secundum
hanc imaginem Adam ante peccatum : led ubi
lapfus eft , depofuit imaginem cadeftis , fumfit
terreftris effigiem. Sed fugiamus hanc imaginem
, qua: intrare civitatem Dei non poteil,
quia fcriptum eft : V ornine in c ivita te tu a ima-
ginem corum ad nihilum rediges. Et non intrat indigna
imago, 8c quxintraret, excluditur 5 quia
non in tr a b it ,. inquit, in earn omne commune , (fi
fa tten s execrationcm ( fi mendacium : led ille intrabit
in earn, cujus in fronte agni nomen fcriptum
eft.
43. Anima igitur noftra ad imaginem Dei eft.
In hac totus es homo ^ quia fipe hac nihil e s, fed 1
es terra,8c in terrarn relolveris. Denique ut fcias
quia fine anima caro nihil eft : Nolite , inquit,
timcre eos, qui poffunt corpus occidere, animam autem
nonpoffunt. Quid igitur ili carne pr«fumis , qui
nihil amittis, fi cameni amiièris ? Sed illud time,
ne anima: tu« defrauderis auxilio. Quam enim
dabithomo commutatiònem pro anima fua, in
qua non exigua fui portio , fed totius human«
univerfitatis fubftantia eft ? H«c eft per quam
ceteris ferarum aviumque domìnaris animanti- '
bus : h«c eft ad imaginem Dei,corpus autem ad
Ipeciem beftiarum. In hac pium divih« imita-
tionis infigne j in ilio cum feris.ac belluis vile
confortium.
C A P U T V I I I .
T J t prefiius intclligatur ubi d iv in a fimilitudo refide
a t , corporis (fi anima dotes examinantur. O f
tenditur totum hominem anima vocabulo defigna-
ri. £ lu i V e i imaginemfuco , crudeli ta te , perfidia
oblitterant, objurgantur Sub hacexhortatio ad v i -
gilantiam contraviti a , (fi pauperum ad d iv itum
interfe comparatio caput abfolvit.
44. O Ed tractemusa Iimatius quid fit ad ima-
ginem Dei. Caro numquid ad imaginem
Dei eft ? Ergo in De& terra eft ; quia caro
terra eft. Ergo corporeus Deus. Ergo infirmus
ut caro, paffionibufque ftibjedus. Et forte caput
tibi videatur ad fimilitudinem Dei , quia erni-
net : aut oculi, quia intuentur : vel aures , quia
audiunt. Si altitudinem fpe&es , num proceri
videmur 5 quia paululum vertice eminemus à ter-
ris ? Sed ideo non pudet, eo nos fimiles Dei dici,
quia ferpentibus ceterifque reptantibus , ant
quia damulis, atque o vi bus, 8c lupis celfiores fumus
? Et quantum in ea parte cameli nobis atque
elephanti proceriores funt ? Obtutus eft
quidem pr«ftans , fpedare dementa mundi,
cognofcere qu« nulfus annuntiet, ièd tuus de-
prehendat adfpedus:verùm hocipium quantum
eft quod videmus •> ut eo ad fimilitudinem Dei
nos elle dicamus, qui omnia videt, fpectat omnia
, Iatehtes deprchendif affedus , fcrutatur
cordis occulta ? Non pudet hoc dicere ; ci\m
ipfe me totum videre non poffim ? Quod ante
pedes eft , video 5 quod à tergo, eft , videre non
poffiim. Cervicem meam nelcio, non novi oc-
cipìtium, renes meos videre non poiTum, Similiter
quantum eft quod audivimus j cùm id quod
paululum diftet, videre 6c audire non poifinL?
Si interjefti parietes fint , impeditur adipe<ftus,;
impeditur auditus. Deinde corpus nqftrum uno
in lo coh « re t, angufto includitur fpatio. Om-
nes fer« latiores funt hornine, omnes etiam velo
cióres., ,
45. Non ergo caro poteft efle ad imaginem
D e i , fed anima noftra: qu« filiera eft, 8c diffu-
fis cogitationibus atque con ..<s hue atque illue
vagatur, qu« cònfiderando Ipectat omnia. Ecce
nunC fumus in Italia , 8c cogitamits ea qu« ad
Orientales aut Occidentales partes fpectare vi-
dentur , 6c cum illis verfari videmur qui in Perfide
funt conftituti, 8c illos videmus qui degunt
in A frica, fi quos cognitos nobis ea terra fiifce-
perit : iequimur proficifcentes , inh«remuspe-
regrinantibus ,copulamur abfentibus, alloqui-
rnur ièparatos, defundlos quoque ad colloquium
refufeitamus , eofque ut viventes compleélimur
èc tenemus , & vit« officia his ufumque defe-
rimus. Ea igitur eft ad imaginem D e i, qu« non
corporeo «ftimatur , fed mentis vigore : qu«
abfentes videt, tranimarina vifii obit, percurric
adfpeilu, fcrutatur abdita , hue atque illue uno
momento iènius fuos per totius orbis fines 8c
mundi fecreta circumrert : qu« Deo jungìtur,
Chrifto adh«ret, defeenditin infernum , atque
àdfeendit,libera veriàtur in c«Io. Denique audi
dicentem : Nofira autem ionverfatio in calis efi.
Non eft ergo ad imaginem Dei , in qua Deus
iemper eft ? Sed audi quia ad imaginem eft Dei.
Dicit enim Apoftolus Nos itaque omnes revelata
fa c ie glori am V e i fpeculantes a d eamdem imaginem
reformamur a gloria in gloriam ,fìcu td Vomi-
n i fpir itu.
4 6. Quia igitur cognovimus animam efle ad
imaginem Deijilunc confideremus utrum de anima
potuerit dicuFaciamus hominem ad imaginem.
Sed audi & iftud , quia animi mine hominis
nuncupatur. Scriptum eft enim in Genefi : F ilii
autem. Iofeph qui f a f f i fu n t e i in Aìgypto , anima
noyem. Omnes ergo anima qua intraverunt cum Jacob
in AEgyptumfeptuaginta quìnque. Et multo ap-
tius anima vel homo latine, vel g- e
diciturj alterum ab humanitate, a .rum ab in-
tuendi habens vivacitate , qu« magis anim«,
quam corpori convenire non dubium eft. Cui
rei etiam illud jure concurrit didtum in Threnis
Hieremi« Bonus efi Vominus fifiin en tibu s cum ,
anima qua quarit eum. De hominibus dixit, 8c
animam adjiciendam putavit. Melius enim qu«-
rit ifta fi fola fit, abducens fe à corporis cceno,
8c à cupiditate carnali. Ipfaeftad imaginem Dei
conformis domini Jefiu Qui autem conforme^
filii D e i, iànéti funt. Sic enim legimus, dicente
Paulo : Scimus autem quoniam diligentibus Veum
omnia concurrunt in bonum, iis qui fecundum pròa.
Edit. Rom. Sed trail emus elimatius quid factum f i t ad imaginem D ii. Caro numquid ad imaginem B e i fa lla eft. Non. Alioquin ergo in
Dco Sic. ' L v f ' . .
S. Ambr. Tom. I. ' I