caput x.
S i Deus nobis ad dexteram non fu e r i t , eum locurn a
diabolo occupatum i n , ficuti primo parenti contig
li: cum bujus vices ageret chriftus eum /ibi ad
dexteram damonemftatuìffe, quo ipfum glorioßus
proßerneret : poßremo maximas utilitates ad eoi
re d ir e , qui bus ad dexteram fteter'tt Chriftus.
pfal. 71. x-j. T T N d e quaiìvifitatusab eo àSàt\ Tenuifti
1+‘ I l manum dexteram me am , ó* in voluntate 1
tua deduxifiimc,&cum gloria affumfifti me Sic acce-
pimus , Se fecundùm grxcum iic convenir. Dixit
enivn gnecüsroÄgjtT^ jo.« e ft, Tenuitti
manum 7Ìj« itfyctf yte dexteram meam. Bene dirigi-
tu r , .cujus dexteram Deus manu fua tenet. Po-
Pfal. tf. s . teli dicere : V ¿minus à dex tris me is , ne commove ari
Adam iì à dextris fuis Dominum habere voluifi-
ièt, non eilèt à ferpente deceptus. Sedquia obli-
tus eft rondatimi Dei Se voluntatem ferpentis
implev. i manum diabolus tenuit, Se ad lir (
gnum fcientix boni Se mali extendi fecit, ut interdica
decerperet.Prxjudicatum eft in ilio omnibus,
Se ccepit univerfis adveriarius ad dextram
ftare. Unde Se. illa in Judam maledicti forma proibì.
10 S- ceifit : E t diabolusß e td dextris ejus■ Si illud male-
6• dictum grave, maxima eft ifta benedir' \o ; qua
maledidionis dura: vincula Iaxantur. Ic ' do minus
Jefus ad dexteram fibi diabolum ftatuit,ficut
z«th. j. 1. in Zacharix libro legimusjhominisenim caufàm
locumque fufceperat.Ibi ergo ftetit,ubi Adx ila- ]
bathereditas. Quafi bonus athletapermifiteum
ad dexteram fibi ftare, ut eum tetrorfum repcl-
Matth. 4, Jeret dicens : Vade retro,fa ta n a . Itaque adveria-
10' rius loco dejectus receifit : tibi autem ne diaboli#.
i^.ii. lus à dextris ftaret, ait : Veni ,fequere me. Prxvi-
dens igitur David adventum Domini, qui nos à
poteftate adveriarii liberaturus defeendit è cielo
,ait : Dominus a dextris e f tm ih i , ne commovear.
Cui autem à dextris erat diabolus, movebatur.
Merito .ergo & h ìc ait: Tenuiß i manum dexteram
m eam , id e ft, ut jam peccare non poflìm -, ut file
lubrico ante flucluabundus veftigio, fida poflìm
Manh.14. ftatione confiftere. Quani bene hoc Apoftolus
jo- ©■ ji- quando eum turbatum Dominus vidit, Se
extendens dexteram iuam titubare non pailus
e ft, atque intrepido firmavit inceifu. Liberatus
itaque Petrus quid aliud eft locutus nifi hos pro-
pheticos verius : T en u iß i manum dexteram m eam,
& in voluntate tua d edu x iß i me , d r cum gloria ad-
fum ß ß i me. Qua: eft dextei nifi actuofa anima:
virtus ? Qux fi Domini voluntate dirigatur,nihil
ftliud deficterat, nil requirit, nullas mundi hujus
opes, nulla adjumenta depofeit.
C A P U T XI .
Davidem pojfeßione Dei contentum n ih il prater eum
exoptare j debere enim terrena deieri oblivione, u t
fuccedant caleftia, atque etiam ad Deum qui neminem
repellit, accedatur, a quo pravis tantum
atttonibus recedimus.
piai. 71S. 28. T~Deo dicit fanctus David » £>uid enim mihi
i;- \ r e f ta t in calandra te quid voluifuper terram?\à
eft,T u portìo mea es,abutidas mihi ad Omnia^ii-’
hil quxfivi aliud,nifi lit te partem haberem,nulli
me cxlefti, ut gentiles faciunt, fiibdidi creature,
nullas lxculi hujus divitias, Se voluptatumdle-
cebras concupivi. Nullius egeo, qdi à te ailìim-
tus fimi: necfupereft in cxleilibus quod ampìius
quxram. Nihilhabens,omnia habeo-quia Chrifi.
tum habeo, cui Pater altiflìmus »0» peperei ti fed Rem-8 3
pro nobis omnibus tradidit illum : quomodo ergo non
cum ilio omnia nobis donaviti ficut Apoftolus.di-
xit ? Omnia enim in Chrifto , per quem omnia,
Sc in quo conftantomnia.Omniaergoinillo ha-
bens,aliam non quxr nercedem,quiaipièmetv
ces eft univerforum.I....oque perfido dixit:Tol- Man. s
le crucem tuam, Se fequere nie.C illum iequi-
tur, non premio ducitur ad perrectionem : ied
perfezione confummatur ad prxmium.Imitato-
res enim Chrifti non propter ir * boni funt, fed
pro amore virtutis. Cnriftus e^-m per naturam
bonus, non propter prxmii cupiditatem. Ideo.
paiTus e ft, quia beneface eum fie&avit, non
quia incrementum gloria: ex fua paflìone quxre-
bat. Ideo qui illum imitari cupit, non quod fibi,
ièd quod aliis profit, operatur. Unde non immerito
deficit fibi, aliis autem virtutis incremento
valefcit.
zg. Et convenienter dicit : Defecìtcormeum & rfal.ji.
caro mea,Deus cordis w«.Neque enim poiTunt per- 16■
petua fucccdere, nifi terrena defecerinr, Deficit
ergo caro, quando mortificantur qux funt Car-
) nalia^ Deficiunt Se fili qui mortificationem Jefu
Chrifti in fua carne circumferunt -, mors enim
Chrifti in illis operatur,ut omnis errorum moria-
tur illecebra. Unde colligitur quia Se cor hominis
deficit, quando mortificantur cogitationes
malx,qux de corde proceduntjut terrena omnia
abicondat oblivio, Se fiat Deus cordis eorum^
qui beati mundo corde Deum videre mercàn-
tur j ut appropinouent tibi, Se non ie iègregent.
Deus enim appro m c ''on repulfor appropin-
' qùantium eft j on ..»bua enim vult iàlutis cauia
efle, non mortis. Denique neminem repellir, nifi
qui fe ab ejus confpectu putaverit fequeftran-
dum.
30. gupniam ecce , in quit, qui elongant fe a te , ibidem.
peribunt. Unufquifque enim operibus fuis pietati
tux fe fe aut j ungit aut ièparat.Fugit enim Deum
qui operatur e a , quorum cognitionem metuat
deprehendijficut file qui te&us parietibus 8e cir-
cumfufus tenebris à domino Deo fe fe exiftimat
non videri : videtur autem, cùm dicitur : Perdi- ibidem,
dißi omnes quifornicanturabs te. Sicutenimmulier
qux fornicatur, non adhxret viro, nec una caro
cum viro fuo , nec uritis fpiritus eft j ied dividit
fe ie ac ieparat fornicando : ita quxeumque anima
non adhxret D eo , fed vanisidolorum culti-
bus inferviens fornicatur,dividit fe facrilegii fcx-
vitate,Se loiige fit à Domino, qux prope effe de-
berer. Perit autem qui ièparatur à Domino.
31. Unde Sanftus qui Dei judicium reformidat, ibidem.
fern per adherere vult Chrifto,Se in eo fpem fu’am
ponere, ut laudet Dominum, cui eft honor, gloria,
perpetuitas à ixculis, 8c nunc Se lèmper, Se
omnia ixcula fxculorum. Amen.
IN APOLOGIAM PROPHETri ì DAVID»
a d m o n i t i o .
N Onnullia cum hifloriam David perlegendo tantumprophetamacregem tam fantium ingemtnum feelus a- Cap. 1.
adulteriiJcilicet atquehomicidii incidijjè cognovijfent,ojfenjionem haudmediocrem pafifueranr.^ua- num' 1-
propter hu';us rei vulgato rumufculo fantius Ambrofìus, ad utilitates populifui numquam non intentas > buie
malo putavitmature occurrcndum. Itàque facrum fuggeflum conjcendens, defenfìonem ejufdem propheta acre-
gis aggrefus eft. Neque tamen ipfum itafufcepitJefendendum,uta crimine immunem adfereret. Fatctur^fi- Cap. 1.
quidem illum duobus gravi fimi s peccatis maculatumfuiffe : at vero contendi t eumdem c accelerata confezione, l
prolixadpeenitentia,(jr indefeffo honorum c operumftudio expi a tum, utjam pcccatoribus eum.accufare quem ipfe-- d c*p. 4-
met Deus abfolveratf minime liceret : ceterum haudquaquam infolitum videri, quod tentationis & concupif- e; Wj& 6‘
centi a vi fuccubuerit homo gfragili s,fed illud prorfus omnium admiratione dignum, quod rex potentifimus qui Tcap. 4.
legum feveritate non tenebatur,ftatim atque de commijfopeccato fuit admonitus, culpam agnoverit, eamque & alibL
fincero ac vehementi dolore deleverit. Addi e bis memoratum lapfum e am ob rem divino permijfum conftlio, ut %,Cfitbi *
idem ille ad pofteritatis exemplum humiliatus h exerceretur aeprobaretur ; neque non in hocipfo myfterii 'figu- h:c*p. 1.
ramexftitijfe,qua atrocitatem noxa minueret. Poftremonon paucis kpraclaris acfantlis atiionibus quibus Pro-
pheta delitfum tcxcritfuum, dinumeratis, affirmat eum alio patrono kaud indigere ; quandoquidem inpfal- ^cxp^c.
mo L. quo & attam abs fepcenitentiam & impetratam veniam1 teftatus eftfuam ipfe reliqutt apologiam. Hoc »fa-
virfanttus probat brevi quidem,at eleganti omnium ejufdem pfalmi verfuum enarratione, in quaficut & in S'
foto opere myfticas quafdam expofìtiones, obfervationes, adbortationefque morales ad populi apud quem verba 2
faciebat, inftitutionem fpargit.
Jpfa hujus operis conftitutionefìtti s intelligas in editione Romana parum con fui te illud contra manti[cripto-
rum omnium,acfuperiorum editionum autforitatem,induos traftatusefie divifum, quorum alterprifeum titu-
lum Apologix David retinuit, alter accepta nova infcriptione ad enarrationes in pfalmos amandatus eft.
Huic quoque divi/ioni refragatur beatus AuguHinus ; m is enim tellimonium ex enarratione pfalmi L. peti- m. ub. 4.
tum proferens illud non aliofub titulo quam Apologia David laudai. Non putamus etiam quempiam inveni- ^tufs
ri , cui autinduHa ab ejùfdem editionis '(drt^AtiTxji in AuHoris textum immutationes approbentur , aut c ip- &
verborum quibus hujus lucubrationis , quam omnino unam effe oportet, partes interfe nettebontur, fatta de- lib' Cint-
trattio non difpliceat. guocirca è fcrip forum codicum aeveterum editionum fide omnia reftituimus ,ut fuis cap. 7!*^
loeis fubmonuimus ad calcem paginarum.
Ambrofius concione s quibus hictrattatus componi tur, more fuo in Ecclefìa pronuntiavitpoftrecitatum Evan-
gelium, quemadmodum apertefignificant ea verba : ut11 liodie lectum eft , quod 0 homo quidam cùm di- n- c*p. s.
ves eifet, abiit in regionem longinquam Sec. Sed nec minus manifeftum eft id eveniffenon ita multo poft "fffucV
Gratiani imperatoris cadem, quando eam ille hifcevocibus P lamentatur: Quam gravi, inquit, adhuc lui- p" cap. 4.
mus vaftitate, quam publico quodam totius orbis funere appetiti necem regis exiolvimus i drc. Piane num‘ 17’
hoc modo loqui fanttus Antiftes non poterai nifi aut de Grati ano, aut de Valentinianojuniore, ehm illis temporibus
per vim nullus imperator prater hos duos juvenis fuerit extinttus : at qua adjuntta illic referuntur
optime in violentum Gratiani interitum , minime vero in Valentiniani quadrare fatis conttat. Praterea hac
ipftt-Apologia citatur in commentariis 1 in Evangelium fecundhm Lucami qua circiter annum c c c l x x x v . q. in cap.
[cripta effeprobabilius eft, acperinde diu ante necem Valentiniani.Colligendumitaque commentationemhanc }'
poft menfem Auguftum anni c c c l x x x i i i , quo trucidatus fuitGratianus, & ante annum c c c l x x x v .
quo memorata commentarla lucubrata funt, in lucem pródiiffe, anno vide licei, ut vero videturfimilius ,
c c c l x x x i v .
CodexThuaneus ante mille annos,ut eh ar attere s indicant,exaratus,dr alii aliquot probata nota kanceam-
dem opellam exhibent ita infcriptam : Traclatus S. Ambrofif de Apologia prophetx David ad Theodo-
fium Auguftum. Sed forte fufpicetur aliquis poftrema verba fuiffe ab imperiti s quibufdam vel audaculis fu-
peraddita, cum Theodofius Magnus quo tempore eofdem fermones habitoseffe demonttravimus , non potuerit
effe Mediolani, quam in urbem nonnifi aliquot poft anms ehm de Maximo triumphaffet,fe fe contulit. Verum-
tamen nihil admodum vetat quominus fanttus Praful Theodofio à fe aliquem è fuis libris petenti hunc ipfum
licei ante annos non paucos compofitum, tamen quafi maxime convenientem ob regiam perjona de qua ibidem
agitur dignitatem, potifiimum tribuerit : aut etiam ipfemetfpontefua eidem principi forte foftfattam Theffa-
lonicenfiumJlragem,propter quam ipfi publicam fatisfattionem indixit, mittendum putaverit, ut illum in poe-
nitentiafirmartiprppoftto. Re ipfa inter plurima praclare ditta qua leguntur in hoc trattata, nonnulla etiam
obfervare eft, qua videantureofpettare. Hac Ambrofius fcriptioni fuaantequam Ulani mitteretad imperato-
rem , addere potait. Jguodfiitafit,pradicarepojfumus hoc opus poftrema Auttoris cura perfettum & recogni-
tum ad nosperveniffe.