lob. 6. 9.
&Mibidem.
7.
i. &feq .
b
Eccli. i\
1 S -& -
L u c 1 ; .
<rf^vi cùm videret amicos fiios non ad confo- A
fandum veniile, fed ad exaggerandum St acer-
bandum dolorem ,advertità Domino datam in
fe adverfario tentandifoi poteftatem. Etquam-
vis farnttas Domini in corpore fiio fentiret eile,
quibus compungi ie diceret, tarnen quali bonus
athieta, qui doLori non cederet, nec dura cer-
taminis recufaret, addidit : Incipiens Dominus vuljteret,
in fin e autem non me 2 perimat g u a enim
dat, tenebrofa illuminet,Sc intimi cordis pene-
tret confcieritiam, atque in alta & profonda dell
cendat. V anus ergo qui putat tenebris effe fe tu-
tum, cùm lucem virare non poffit, qux lucet in
tenebris, & tenebra: earn non comprehendunt.
Quafi fogitivusitaque& malus mercenarius de-
prehenditur, & antequam iè occultet, agnofei-
tur j quia Domino c omnia antequam q u x ra t, c
cognita flint, non folum qux fa&a , fed etiam
qua: futura font.1
men virtus , q u ifi ufi ine o : autquod meum tempUs > ut
fujferat anima mea ? Numquid fortitudo lapidum, B
'fiorii tudo mea : a u t carnes mea fu n t area : au t non in
ipfio confidebam ? Adjutorium autem a me.receßit : v i *
fita tio autem ejus defpexit me.
- 5. Nonne tentarnentum e flv ita hominis in terra,
(¿r ficut mercenari quotidiani vita ejus > autficutfia-
mulus timens dominum fuum,qui fefub umbra obte-
gat,autficut mercenarias exfpettans mercedem fiuam ;
fiedr ego menfies exfpettavi vacuos-, notte s autem do-
lorum datafiunt mihi? St quieficam dico: guando
dies? Si fiurgam Herum : guando vefper? Plenusfium C
dolor¡bus a vefiper a ufique ad mane. Fermentatur mihi
corpus in putredine vermium : liquefiacio autem
glebas terra , faniem radens ulcerum. Vita autem
mea b levior efi fabula, infpe vacua perit.... Dicam ,
confolabitur me lettulus meus----- Terres me in fomniis
, dr in vifionibus me percellis.
C A P U T I I I .
De mifera conditione hominis, qui quotidie fiub fior-
midineefti quamque Jlulte cogite t peccata fua Dei
cognitionem fiallere poffe : item quam mifierum in
leefulo nobis ad quietem dato follici tudine agi tari,
atque ex eodem vacuos ac nudos exfiurgere , qua
vitaifiius imago efi.
Uam mifera hominis conditio, qua: qtia-
J lì mercenaria aliis laborar, fibi indiget,
St niíi aliena mifericordia fuftentare íe nequit ¡
Quotidie fob formidine, fob timore gravem to-
lerans fervitutem, Sc ne deprehendatur àDomi- E
no erratica atque fugitiva fob umbra quadam
feculi hujus putat fe poffe delitefcere.Confiderà
illum de quo ait in Ecclefiaftico Syrach : Omnis
6 ■ homo tranfgrediens in letto fiuo, contemnens dr dicens
in animaJua : guis me videt ( Tenebra circumdant
me & pañetes yquem vereor ? Nonne tibi videtur
ifte vere effe mercenarius qui fua prodegerit, ut
5. ille adolcfcens in Evangelio , qui legitur acce-
piifeà patre fobftantix portionem, & egens atque
inops, quo famem levaret, pafeere greges F
cospit alíenos , ut mercede fomtum exerceret
fuum ? Sed ille tarnen aliquando converfos eft j
quia revertir ad patrem , Sc peccata fua non re-
preflit, fed prodidit. Hic autem quife exiftimat
ab eo qui omnia videt, non videri • 8c tenebris
putat commiiTa fua poffe celari, umbram pr*-
tendit : fed fruftra latere fe credit, cùm oculus
Domini lucidiorfole, occulta omnia deprehen-
Vo c i , per ¡mat,Cab jaunie
qua fuper muros faltabam,
edit. S it mea civitas fepulcrum,
ton abftineam : non enim
b. Rom. edit, cum cod. T huan. & Laud, levior efi fabula. L X X .
Interp. i\a.<pd'I iO s Et haiic leâionem etiam confirmant
qua: infra de fabula, & facui narration^ legerc eft -, ca cnim hue
proculdubio teferuntur. Attamen alia: edit, atque miT. conftanter
Je tant., leviorcfi fa v illâ . Eadcm Rom. edit, port v o c e s , lectulus
m%s addit, referai» autem asl me ipfumprivateJ'ermonemfiratui meo:
<7. Perit igitur in vacua fpe qui putat quod
foum crimen abfcondat i fabula eft iftud,non ve-
ritas. Deniqtie-fobula peccantium otioia, non
habens fruftum, fed gemitum. Narratio enim fatui
forcina in via. Quid enim aliud eft peccatimi,'
nifi forcina qua: hujus fieculi onerar viatorem
gravi depreffum fafee delitti : qui fi nollet oneri
iubjacere ,debuit audire dicentem : Venite adme tiatth.
omnes quilaboratìs & onerati efiis , & ego vos refi- x
ci am.
8. Quid autem xrumnofius, cùm'ipfe lectus ad
communem quietem datus, grave vulnus infli-
gat ? Tunc enim folemus qux fecimusrecordari,
& faclorum fuorum ftimulis compungitur interior
confcientia. Unde Scrip tura ait his : gua pfal.4.
dicitis in cordibus vefiris, & in cubilibus vefiris compungimi*
ù ? Remedium quidem dedit, fed tarnen
conftientiam vulneravit. Sed efto ut aliquando
feifis fomnus obrepat : terremur infòmniis, exa-
gitamurvifionibusjutnonjamrequiesjfedpoena
fit. Ita enim abeunt diviti* i*culi', veluti fom-
nium exfurgentis. Surrexit aliquis ex iftius corporis
fomno , & nihil poffedit, idque ipfum quod
iè credebat habere, amifit.
9. Conftituite mihi nunc divitem illum, qui
quotidiana lucra, & qu*ftus varios congerebat,
& exaeitabatur cupiditatibus fuis, fubiro refipif.
centem,confiderantemque fecum,quia non cùm
morietur, accipiet omnia, neque fornii defeendet
cum eo gloria domus ejus j d Se quod ea qu* à
polfidet, in hac vita habeant aliquid voluptatis,
non etiam in futurum : aperientem oculos ad cx-
leftia. Nonne tibi videtur ficut qui in fomnis bi-
bebat, bibiffèj 8c ficut qui in fomnis epulabatur,
epulatus : aperuifle autem oculos, & cognovifle
quod anima ejus inane fperavit,& adhuc eforiat,
atque fitiatj quiamodum non habet avaritia,nec
rapiendo expletur,ièd incitatur eo egentior, quo
plura qu*fierit? Et hic ergo furrexit, Se vanum
eft fomnium.
C A P U T , I V.
guomodo amici Job ad confiolandum eum venientes
ejus dolorem acerb aver int : dr quam magnifice
idem fienfieritde divina poteßate , ac redemtionis
mjfieri a defignaverit ?
10. C * Ed iterum ipfom audiamus dicentem : 7» lob. *1
veritate novi quod ita efi ; quomodo enim & l '
qu« verba in aliis edit. & ennftis mff. omitcunt.ur.
I c. S jc omnes miT. ac v et. edit. Rojn. vero , omnia antequam
er a nt, cognita funt.
d. Edit. Ani. cumrolT. V i f t . & T om . & carnea qua poflìdetin
hac vita habeant aliquid voluptatis : non etiam in futurum ap'riunt
oculos & c . Alice edit, a c mil. ferme inter fc conveoiunt nifi in
punftuationc 8c paucis voculis , qua: fenfum haud multùm dxvcr-
I l'um efficiunt.
l i
ibidem. 4 -
S . & 9 -
ibidem. 19
& f iq .
ibidem. ¡ .
ibidem. $.
) .& fe q .
eritjufius,mortalis Scc. Incumbebantilli amici qui
ad confolandum venerant,& quali inimici ama.
ris eum perurgebant iermonibus. Unum enim iò-
latii genus eft in xrumna Se in amaritudine con-
ftitùtis culpa vaca j ut ea qua: perpetiuntur
adverfo, non prò deiifti pretio fuftinere videan-
tur.Hoc quoque fanclo viro adimeregeftiebantj
ut videretur ipfo fu* auftor *rumn*, qui pec-
catis gravibus Domini contraxiflèt offenfom, Se
prò impietatibus iìiis illa toleraret : deferibentes
impiorum fupplicia • ut qui vitia ièrerent, Se me-
terent fibi dolores, quod mandato perirent Dei,
a Se fpiritu vit* ipfius intefirent, qui infufflaret
domosluteas inhabitantibus,Scarefcerent, co-
gitationes deftitueret verflitorum, os obftrueret
injufti. Q u* vera quidem de Domini potef te j
fed non eonvenientia tanti viri meri a ere-
bant.
11. Hisergo reipóndit : in v e n ta te novi quia
ita efi-,quomodo enim jufius mortalis apud Dominum?
S i enim vo lu e fit judicio contendere cum eo , »0» au-
diet illum ¡ut non ad unum verbum ejus mille fiermo-
nibus contradicat. Sapiens efi enim intellettu, dr fior-
t is , dr màgnus : quis tam durus, utinconfipettu ejus
pofiit fubfifiere ? g u i fiacit montes inveteraficerè , dr
neficiunt, dr evertit eos iracundid. g u i commovet or-
bem terrarum dfiundamentis, dr columna ejus qua-
tiuntur. g u i d ic it f o l i , dr non oritur, adverfius au-
tem fiderà confignat. g u i e x tendi ted um fo lu s , dr
ambulai ficut in pavimento fupra mare, g u i fiacit
'vergilias » dr hefiperum, dr feptemtrionem. dr aufiri
mìnifierium : quifiacitmagnadr invefiigabilia ,glo-
riofiaque dr immenfia, quorum non efi numerus. S i
praterieritme, nonvidebo :dr f i me pratergrejjùsfiue-
r i t j necficfeiam. Quanto vehementiore tuba ifte
increpuit de Domini .celiate ì Sed in ea jufto-
rum auxilium, no ruma eft; Denique videtur
exprimi potentia, fed magis redemtionis noftr*
my fteria declarantur.
C A P U T V.
Deumfecìffc montes invetera/cere, id e fi, litteram ve-
teris Te frumenti infipiritalem fenfum convertijfe :
Judaos, quod illud ignoraverini, excufabiles non
effe ob prodigia qua ch r ifii mortem fu n t comitata ;
f e d maxime ob fo lis defettionem qua deferibìtur.
Tangunturalia quadam Chrijti opera, & pracipue
ambulatio in m ari} ubi de titubatione P e tri, ac de
conterendis navibusTharfis, quibus corpora nofira
defignantur.
Iz Ui funt enim montes quos inveterafee-
y / re facit, nifi Moyfes^Aaron, Se Elias^Je-
fus Nave , Gedeon, p rophet*, omnes libri ve-
teris Teftamenti ? Venit dominus Jefus : novum
detulitTeftamentum ,l> Se illud quod erat vetus,
faclum eft novum. Innovatuseft Chriftianus,invetera
vit Jud*us. Renovata eft grada, invete-
ravitlittera. Evertit montes ,&convertit. Evertit
enim & fobruit intelle&um fècundùm litteram,
Se ftatuitintelligentiam fpiritalem.Intellec-
tus ergo ille Legis evanuit carnalis, Sefadlus eft
i. fpiritalis. -Unde Apoilolus ait : Scimus autem quia
a. Rom edit. & Spirita ir* ipfius m tmrmt. H n ic L X X . fuffra-
gantur liis verbis : W jjf -rm/Mcvs ¿%yis «W <t<pcut&»r<>ii*io Ne-
que etiam Vulgata refragatur. Sed in 1 eòi ione q u * mff. omnium,
& vet. edit. eft , nihil mutamus. Infra autem ubi omnes edit.
S. Ambr. Tom. I.
A L e x fp ir italis e fi, ego aUtem carnalis film .Sed St ipfo
qui carnalis erat, faftus eft fpiritalis, ficut ipfo
adfor uit di cens:Puto enim,dr ego fitiriturn Dei habeo. i. c o t . 7.
Hos ergo montes inveceravitjefos., ScJud*i n e f 40-
ciunt. Si eriim cognoviffent, numquam Dominum
majeilatis crucifixiflent: numquam adhuc
Judaica deliramenta fequerentur. Ipfi funt ergo
qui nefciunr. Unde St in Evangelio dicit dominus
Jefus-.Dimitte illis , Pater, quia n efciuntquidfaciunt. Lac. t$. 3 +•
13. Sed non exci^antr- quia nefciunt, cum
B nefcire nolint,quod, debu .it cognofcere.Certe
non illis invidemuSj fi Domini foquantur fonten-
tiam. Sententia enim fuperiora folet abfolvere,
non futura. Sed nec ille immunis ä fcelere qui
crucifixit fu* aiiclorem faluris, Sc poftea veriiam
non popofcit.Eflo utante ignoraverit quern per-
fequebaturjin cruce tarnen pofitüm debuit reco-
gnofcere univerforum effe dominum elementcr-
rum,fub quo omnia elementatremueruht,c*lum
obfeuratum eft,fol refugit,terra diifiluit,defonc-
C torum fopulcra patuerunt, mortui viventium receper
• confortia. Unde Se Cencurioait: Vere Matth. z7.
Dei F iliu s erat ifre. Centurio agnofcit alien urn , s 4-
levita non recognofcitfuum: gentilis veneratur,
Hebr*usabjnrat. Nonimmeritoergo column*
orbis terrarum mot* funt, quando non credide-
runt principes focerdotum. Sed mot* funt vete-
res, utnov* confirmarentur, ficut ipfo dignatus
eft dicere:£g» confirmavicolumnasejus. Audi quas p/i/.7+. 4.
eolumnas eonfirmaverit. Petrus & Jacobus dr Jo- G»l*t.z.9.
D hanne s , qui videbantur column a effe, dexter as de de-
runt mihi dr Barnaba communionis.
Quomodo ergo excufont fe nefcifle, quorum
alii viderunt, alii cognoverunt folem non
expleto diei curricuIo,fe re cep iffe-, St rurfus ante
peraclum fpadum noctis egreflum jiioclem in die
feciffe, in noile diem. Ucique intelligere debue-
' runtquiafoijuflusferecepit,8tjuflusexivit.Pr*- Matth.n.
dixerat enim Dominus, quia tribus diebus futu- 40.
rus erat in corde terr*, St tribus nodibus: didi-
E cerat hoc fol, forvabat pr*ceptum. Dubitabat
ergo, dicens: Quid facio ? Orior, St dies eft : oc-
cido, St nox eft. Si curfom meum forvavero, de-
morabor mundi folutem. Feftinemus etiam ad
redemtionem noftramifeftinare etiam debeo ipfo
ad novam vitam 5 erit enim beneficio crucis qua
reno vantur u . erfo, Se fol no vus, St c*ium novum.
Feftino ergo ut illum poilim videre folem
juftiti*, illuminantem animas univerforum. Sed
quid faciam?Ipfo vult poft triduum fieri refurrec-
F tioneni. Inveni quid faciam, ut St moras non fa-
ciam St numerum dierum cuftodiam. Non faciam
integrum diem Se integram nodem. Ab-
breviabo horas, ut tribus quidem diebus ac noc-
tibus fit inter mortuos dominus Jefus: citius tarnen
quam trium dierum St nodium intervalla
patiuntur,refurgatamortuis. Abbrevia*' * igitur
horas ubi adfcenderit crucem. A foxta. >ra fta-
tim fiat nox j ne videam Domini paflionem , fed
fugiam parricidalis perfecutionis fpedaciilum.
Occidam, St erit nox horarum trium: egrediar,
St innovabo diem, ut fit horarum trium: percur-
fus eft primus dies: fequetur npx fecunda fpatio
ncum recencioribus liiiT. Is ergo refpondit , Cod. mcJioris notcc lc -
gu n t , His Si c. Hb. MIT. Thuan. Dion. & Colb. E t illud quod erat, vetus factum
efi. Innovatus Sic. Q u od cciam non incommode poteft cxplicari.
R r ij
II
Bi