nequáquam fe movere confuerunt, Sc quam-A pudet,nefcit porteaaliquid tale commíttere,un.
dam tenent quietis Sc patientiæ difciplinam. His de fimiliter erubefcat.
fi cafus non nocuir,quies prodeft^certe non acer-
batur oìfenfio.Nonne mutis animalibus deterio-
res jefiimandi, qui ìè in flagitiis fuis ja d a n t , Se
putant infigneeile virtutis, ubi lapfus eft crimi-
nis ? Ideo quafi muco dicitur jumento : Peccufti,
quiefcc.
4.7. Onde pulcre addidit : Et delittum meum contro.
me eft femper. Infipiens enim deledatur errori.
49. Pra:cedit autem iniquitas,peccatum ìèqui-
tur. Radix eft iniquitas, frudus autem radicis eft
culpa. Unde videtur iniquitas ad mentis impro-
bitatem referri, peccatum ad prolapfionem corporis.
Gravior iniquitas tamquam materia pec-
catorum,levius peccatum.Denique iniquitas per
lavacrum remittitur,peccatum tegitur bonisfac-
tis, Se tamquam aliis operibus obumbratur. Unbusfuis,&
nóvisveteraobumbrando,peccatisiè B de bene fupra hic ipfe ait: Beoti quorum remijft ?/*/. jx. 1.
exiftimatadjuvari j ideoque exfultac in crimine, fu n t iniquitates,& quorum tetto funtpeccata. Cari-
Ac vero ìàpiens adversùm fe~judicat efle delie- tas enim abfconditerrorem, & operit multitudi-
~............................. nem peccatorum. Multa quoque caritas remittit
etiam ipfa peccata, ficut fcriptum eft de mu.
liere,qua: ìùper Dominum fudit unguentum : Re- Lue. 7.47.
miffa fu n t peccata ejus m u lta , quoniam d ilex it multa
m.
50. Sunt etiam qui accipiant priorem verficu-
lum de lavacro efle, fecundum de poenitentia.
turn fiumi, Se tamquam hoftiles acies, ita lapiiis
culparum luarum adverìàntium modo fibi arbi-
tratur obfiftere. Quidquid perfonuerit,quidquid
increpuerit, culpa ei propria iemper occurrit :
quidquid fuerit didum aut ledum, in fe didum
putat : quidquid incenderit, ìè nutu, fe oculis fi-
gnari putat. Si epuletur, fi cogitet, fi oret ac deprecetur,
ante oculos ejus Temper eft error pro- C Q>ia etiam gratià Petrus qui ante fuerat baptiprius,
Se momencis omnibus culpa pulfat con-
feientiam, nec quieìcere, nec oblivifci finit,veluc
gravis cenfor exagitac ìè terrore perpetuo. Omnia
igitur adverìà habet, qui ipfe fibi difplicet,
ipìè fui accuìator, ipfe fui teftis e ft, nec in venie
quo fugiat, qui ipfeìèperurget, Se ftimulat. Sed
h o c bona: mentis eft,vulnus ièntire peccati.Nam
qui expertes doloris funt, non fentiunt vulneris
acerbitatem,quodeftimmedicabilisægritudinis:
zatus, interrogatur, poftquam vifus eft Dominum
negaffe : Simon Iohannis diligis me? V ix i t e i : uhan. u .
'Vtiqu e tu fcis,Domine, quia diligo te. Et iterum in- à'fi'qterrogatur
: Simon Iohannis, diligis me ? Et iterum
reipondit : Tu f t i s quia amo te. Et tertio interrogatur
: Simon Iohannis, amas me? Et contriftatus
eft, quia d ix i t ei tertio : Amas m e dr d ix it e i : Domine
, omnia tu f e i s , tu nofti quia amo te. Et didum
eft ei trina vice : Pafce oves meas ; fequere m e, quafi ibidem. 18.
quiautem aliquo dolore punguntur,ficut doloris D qui peccatum fuum nimia caritate texiflèt. Nec
iènfu non carene, ita etiam non carent ìàniratis
profedu.Ubi enim doloris ièniùs,ibi etiam ienfus
eft vita: ; ièntire enim vitalis vigoris ac muneris
eft. Unde Se ille qui errorem fuum non agnoli
c i t , inianit, furie, defipit : qui autem agnoìeit,
utiquerefipifeit, non reipuit remedia ìanitatisj
fed ìè ipfe reftringìt,pcenicct eum culpa:, de ipfa.
iem p e r cogitar,Se cogitando ìè ipfe condemnat.
Juitus enim in primordio ìèrmonis accuìator eft
lui. Qui ìè accuiat, juftus eft : qui juftus eft, fo_ £
brius eft,fanus eft. Juftus favere fibi nefeit, rigo-
rem judicii etiam circa fe non novit infledere,re-
cordationem lapfuspropriiperhorrefcit,& com-
miflum erubefeit errorem, omnem ejus memo-
riam pavet,metuit, reformidat-.gravem fibi ìèju-
dicat, fe ipfum arbitrum refugit,nec fe ìè fibi au-
det committerej quod nullum putat fibi eflè gra-
viorem, quam eum quern latere non poflìt, fal-
lere non queat, fugere ac virare non reperiat j a
nifi ut fe fibi abneget, Se Domini crucem rollar. F
48. Magna visobnoxia: confcientia:, magna
fuppIicia.Timebant Adam Se Èva j Se cùm Domini
vocem in paradiìo ambulantis audierunt,
cupiebant ìè abfcondere, quos nemo quierebat.
Cain quoque metuebat, neomniseum quicum-
que inveniret,occideret: ita in ìè ipìè ferebat
ìententiam,quod dignusefletcui nullus ignofee-
- ret. Unde bene ait : E t delictum meum contra me eft
femper, hoc eft, fine intervallo aliquo recordatio
Se fpecies ipfa mei me erroris impugnane Confiderà
quomodo nos confundat, cùm aliquid de-
liquimus, quomodo incurfet oculos, quomodo
in memoriam femper recurrat. Q u e m c o m m i s s i
a. Sic edit, omnes ac plcricjue mil" At Corb. A lb . Ebr. & Vine
otiofepoft confeflìonem nimia: caritatis jubetur
plebem regere,qui etiam turbatus non amiferat,
quemadmodum ipìè ìè regeret ? Hasc propter
gratiam diximus caritatis, eo quod peccatum te-
gat.Deniquenonnulli ideo trinam interrogatio-
nem diledionis fadam efle dixerunt, quia trina
fuerat negatio j ut trina: lapfum negationis pro-
feìfio caritatis toties repetita deleret.
C A P U T X.
D a v id licet legibus humanis liberum, f e tarnen Deo
fubjeciffe, cuifoli peccavitj dr quot modìs ultimum
hoc in t eilige ndum ? Magnum feelus prafente Deo
peccare': qui peccatorem f e neget, mendacii ab eo
accufari ipfum Deum , cujus pati enti a dr mode ratio
commendatati ad hoc Deum ab ilio etiam j t f -
tificari , qui poenitentiam agat erroris.
51. O Eq\.\it\irìTibifolipeccavi.Kex.\iti(\vieera.tì pfAi.S0. t
nullis ipìè legibus tenebatur, quia liberi
funt reges à vinculis delidorum jnequeenim ul-
lis ad pcenam vocantur legibus , tuti ìlib imperii
poteftate. Homini ergo non peccavit , cui non
tenebatur obnoxius. Sed quamvis tutus imperio,
devotione tarnen ac fide erat Deo fubditus: Se legi
ejus fubjedum ìè efle cognofcens, peccatum
luum negare non poterat 5 fed quafi reus eum
amaritudine fatebatur, qui feiretmajoribus vin-
culis fe teneri,quia majora deberetjquoniam plus
ab eo exigitur,cui plus commiflùmeft. Poflùmus
etiam Se ita accipere;Quis me dijudicat,cùm omnes
fub peccato fint ? Denique Dominus de illa
adultera : guiftnepeccato, inquit ,eft, prior lapidei ithan.%-
habent : nifi ut obnoxium fe confidenti* fnteatur. Magna t'npph, in
eam. Et nemo eam Iapidavir. Hoc igitur ait Pro- A
pheta : T ib i fo li peccavi, qui iolus fine peccato es.
Qui autem peccato obnoxius eft, quafi peccato-
rem non poteftjudicare. Inexcufabilis eft enim
omnishomo qui in alio ea qua: agir ipìè,condemnat
j in quo enim alium judicat,femetipfumad-
Tfial- $o.6. judicat. T ib i , inquit, peccavi, df malum cor am te
f e c i ; u t juftificeris in fermonibus tu is , dr vincus cùm
judicaris. Tibi peccavi, qui me ad virtutis ftudia
provocafti, qui me erudirti in lege tua. T ib i fo li
p e c ca v i, quem folum abfcondita cogitationum, B
Se mentis occulta non fallunt.
jz. E t malum cor am te f e c i , quem ìolum ìandi-
ficatio decet. Hominis teftimonium declinamus,
Se in confpedu tuoea qua: funtindigna commit-
timus. Inj uria eft homini fpedare flagitia.Deum
arbitrum omnium effe feimus, Se eo ipfo tefte,
peccamus : Se tamen in his juftificatur magis do-
minus Deus nofterjquiainjuftitianoftra D ei jufi
titiam commendar, Se mendacium noftrum con-
celebrat veritatem Dei.Sit enim Deus verax*, om- C
nis autem homo mendax.
53-'Utjuftificeris infermonibus f#/V.Sermones Dei
pieni veritatis funt atque juftitite., ideoque vera
lunt quxeumque locutus eft Dominus de fragili-
tate humana 5 quia inclinatum eft cor eorum ad
nequitiam, propender ad fraudem j & quia defi-
rfinl. 13. j. nivit eo quod non.fit homo qui non peccet : om-
nes enim declinaverunt, dr inutiles fafili funt. Ideo
vincit dum judicatur, quoniam prolapfione uni-
veriorum probavit quiecumque denoftrajudica- J)
vit fallacia. Ergo fi dixerimus quia iniquitatem
fecimus, juftificamus Deum in ìèrmonibus fuis j
fi autem dixerimus quia non peccavimus, men-
dacem facimus Deum : fed impoifibile eft men-
tiri eum : nos igitur omnes fub peccato effe mani-
feftum eft.
54. Quantum igitur crimen, ut homo peccatorem
ìè neger ? Quoniam quantum in ipìò eft,
fummi Dei videtur arguere ac refutare mendacium
, qui tam moderatus Se patiens e ft, ut £
yincat cùm judicatur. Venir enim ad judicium
Mich. 6.3, Deus Se dicit : Popule meus quid fe c i t ib i , a u t quid
** ,<l contrfiavi te , au t quid moleftus f u i tibi ? $j)uia edu-
x i te de terra Aigypti, dr de domo fervitutis liberavi
t e , dr miftante faciem tuam Moyfen, Aaronì dr M o t
i am. Plebs me a , in mente habeto quid cogitaverit de
teBalach. Singula in conìpcftu tuo locat beneficia
ìùa, ut tamquam de his judices qua: ìèrvare
debueras, quo magis reus fias, qui divinis non
potueris ìlare beneficiis. ^ u id f e c i , inquit, tibi ? p
Tamquam reum fe conftituit, & te judicem. yi»/-
quidcontriftavi te ? OfFenfi vultus non abnuit crimen,
fi tu Deo es contriftatus au&ore. A u t quid
moleftus tibi f u i ? Interpella tionis injuriam confi-
tetur,fi moleftior ieftimata eft : addidit beneficia
quorum gratia non erubuit, qui exiftebat ingra-
tus.In hac quoque cauìà confiderà quomodoDoa.
Omnes edit. acmff. longc p lu rim i, quotiabftinueritab ornata | I
comitati* regio: omnium probaci fltm i.... (fi. comtu regio Utxum- I |
que non male. 1 I
b. T re s icquentes i . piàlmi verlìculos omifèrant Rom. edito- j |
c. In totum hunc locum mlT. ac vet. edit, conic
■maint : eum
vero edit. Rom. invertit in hunemodum, intelligtn
i dum f it ; quo-
ni am & paren tes non carent lap f a , nec conceptas iniqua
tatis exfiors efi.
Nam f i nec unius dici infans fine peccato efi , multò
materni conceptas dies fíne peccato funt. Bonum quide.
minus ìè ipfi David judicandum prcebuit, ut vincere^
dicit enim Nathan : Hac d ic it dominus Deus 1 ■ R*g, u
Ijrael : Ego u n x i te in regem fuper I fra e l, dr ego libe- 7 ' & feiJ'
ra v i te de manu S a u l yd" dedi tibi omnia qua erant
domini t u i , dr uxores illiu s infinum tuum de d i , dr
dedi tib i domum ipftus Ifrael ; 3 “f i pauca f u n t , addici
am tibi. E t quare pro nihilo duxifti Dominum, u t
faceres nequiterin conficchi ejusì Horum comme.
moratione conventus,cùm videret inferiorem ìè
efle, cùm judicaret, ait : Peccavi Domino. Ita ju ìl ibidem, i j .
tificavit Dominum, qui peccatum fuum negare
aufusnoneft.
jj. Poflùmus Sc itaaccipere : juftificat Dominum
qui peccatum fuum fatetur. Denique in Lue. 7.45.
Evangelio habes quia publicani juftificaverunt
Deum,baptizati baptifmojohannis. Baptifta autem
Johannes baptiìmum fècit poenitentia:. Qui
autem agit poenitentiam delida non abnuit. Ergo
quia David contra fe habebat femper delic-
tum fuum,utique non negabat quod Se erubefee-
bat, non negabat quodèc agnofeebat. Non negando
autem utique commilfi poenitentiam ge-
rebat erroris5 atque ita confitendo delidum, juìl
flificabat Dominum , &ipìèjuftificabaturd Do-
mino.Juftificatur enim Dominus, dum ejus pra:-
dicatur juftitia, Se abeo venia poftulatur. Simul
& ipfe juftificat confitentem,& juftificatur in fer-
monibusfuis , ficut fcriptum eft : Die iniquitates e/*/-4j.iì.
tuaSy ut juftificeris.
C A P U T X I .
Propheta verbi s doceri, qui in in iq ui tate non concipia-
tu r , effe neminem. 'V trum parentum an prolis ta
f t t in iq u ita s , a qua folus Chriftus immunis fu ifie
oftenditur ?
j6- ^ E q u itu r -.Ecceenim in iniquitatibus conceptus pfial.j0.7.
f j f u m ,& in delitti s peperit me ma terme a. Quis
tanto afFedu agit poenitentiam? Humi ftratusja-
cuit fuìùs in lacrymas,cibum non guftavit, lava- a
ero fe abdicavit. Quidjam reliqua dicam,aquod s . Aug. lib.
abftinuerit ornatu Se comtu regio? Adjunxit con- + cont duM
feflìonem iniquitatis fua:,&:in perpetua fiecula to-
to canendam orbe tranfmifit. Ecce, inquit, in in iquitatibus
conceptus fu m ,d in dcliclìspeperitme ma-
ter mea^ Averte faciem tuam a peccatis meis: dr om- k
nes iniquitates meas dele.Neprojicias me a fa c ie tu a ,
dr Spiritum fan ttum tuum ne auferas a me. Libera
me de fanguinibus Deus , Deus fa lu tis me a. Ante-
quam nafeamur, maculamur contagio ; & ante
ufuram lucis, originis ipfius excipimus injuriam
in iniquitate concipimur : non expreìfit utrum
parentum,an nofträ.Et in delidis generatunum-
quemque mater fua : nec hic declaravit utrum
in delidis fuis mater pariatj an jam fint&aliqua
delida nafeentis. Sea vide ne utrumque c intelli- c
gendum fit.Nec conceptus iniquitatis exiors eft
quoniam & parentes non carent lapfu. Et fi nec
(ancia copula ; quia honorabile connubium , & thorus immaculatus :
fed tamen qui habent uxores, ita fin t ac f i non habentes : & nemo alterar
» fraudare debet, nifi forte ad tempra, utvacent oratiom & ite-
rum in unum convenire, ne tentet Jatanas propter incontinenciam.
Concipimur ergo in peccatis parentum, (fi. in delicìis eorum nafeimur.
Sed (fi ipfe partus habet contagia fua , nec unum tantssmmodo habet
ipfa natura contagium. Vnde tn Lege dies partus, (fi plerique ahi à
facrificio periati funt : mulier enim qua generavit, non poteft in die-
buspurgationis fua offerte fiacrificium,nec ingredi Saniiuarium, dante
le gì timo ritu mundet ur à fetu.