habec tónfcìentia: tfervic quictìmqùé velmem A ca quemadfnodum proyidenclum fit,ne invidia
.......................... ' iracundiam ex cite t, iracundia in pamcidium.
proruat. Veniat Rebecca, hoc eli, itìducatur pa-
tientia., bona cuilos innocentix, fuadeat ut ira
locum demus. Concedamus aliquò longitts,do-
nec tempore indignano molliatur 4 offenfionis .
obrepat oblivio. Itaqtìe patientia nec exfilium
reformidat, fed impigre ilifcipit : non tam ut
periculum falutis, quam ut incentivimi fccleris
declinetur. Mater quoque pia abefle libi dilecfrangitur,
vel deleilatione irretitur, vel cupi-
ditatibus ducitur, velindigr .one e^afperatur,
vel mosroredejicitur.Servil enim .omnispaf.
fio j quoniam qui facit peci :um, L r vus eli peccati,
Se quod pejuseft,multorumiervus eftc qui
fubje&us eli vitiis ,multisfe dominis addixit,nt
fervido ei exire vix Iiceat. A t vero ille qui voluntatis
fux arbit e , judeX confilii, interpres
arbitrii,qui coerc«. - corporea luintiii. v ni vvwvv . appe tentiamJ p--a--f- - _ _ . * * . ...
iìonis quiea q u x agit, bene agit ,bene âütem B tiiììmum filium tolerat, plus ei collatura quem
agen'sreàè a g it, Se qui reâe a g it, inculpate Se -
irrepreheniìbiliter ag it, hab^nsfuorum àctuum
potellatem 5 is profeclo li! : eli. Nam qui omnia
prudenter ag it, Se ita dt ut v u l t , is ib-
lus eft liber. N o n c o n d i t i o fortuita fervuti!
facit, fedprobrofa inlipientia. Denique famulus
prudens regit dominos ftultos, Se periti
fervi dominis foenerabunt. Quid foenerabunt?
Non utique pecuniam ,fed làpientiam, licut Se
Ixfit : utriqiie tarnen confulens, ut alterum immunem
à periculo, alterum integrum prxfta-
reta crimine. . . .
15. Audivimus quid corporeis ebria cupidità-
tibus intemperantia locur- iìt, confideremus'-
quid vera virtus agat. N i . requirit nifi Dei
gratiam : folum illud 8e fummum hoiium fequi-
tut) folo eo contenta eli , à quo r "cepihiusomnia
, ipfi autem nihil confe. iu< ‘juiariiillo in-
Lexdicitì Fsnerabisgentibus multis: tu autem mu- C dig e t, ficut ait David : D ix t Domino, Deus rtitus pfal. ly. »
tuum non accipies. Foeneravit enim Judxus pro- cs tu4 quoniam bonorum meorum non eges.Quo enim
felyto divinx legis oracula. Sed quia ipfe Legis iiidiget, qui abundat omnibus, Se nobisTargitui*
■ - ’ ' ' ^ univerfa, omnia fine defe&u miniilrat ?
16. c Et profe&us eft Jacob, Se dormivit, quod c
eli quieti animi indicium 2 Se vidjt Angelos D ei GtA' i8 ,i
adfeendèntes Se defeendentes, hoc e li, Chrife
tum prxvidit in terris i ad quem Angelorum ca- Matt. 411
terva defcenditatqueadfcendit,obfequium proprio
domino pio prxbitura fervido.
17. Et venit ad puteum, ut biberet de fuis va- Geh. ip . 1.
myileria videre non potuit, Sequæ habebat nef-
ci vit oracula, qui litteram foenerabat gentibus,
nunc ab his fpiritalibus dô&rinx gratiam mu-
tuatur : meritoque fubjeclus eil fervituti} quo-
niam qui mu atur, fervus e i l , quaii addiclus
foenori credi^ris : qui autem piæ dodtrinx foe-
nus impartit,is eil princeps,ficut Lex dicit: Prince
p s eris gentium multarum : tib i autem principes e x D
ipfisnon erunt. Princeps enim eil qui regit, qui Se
habet lapientix principatum, quem habuit po-
pulusjuaæorum. Sed quoniam quod docebat,
fervare non potuit, debet difeere, quod docere
nefeivit. ,/ .
13. Hoc cil igitur quod ait patriarcha Iiâac:
Servies fra tr i tuo. Er it autem cum depofueris & fo l-
ve ris jugum ilLius à collo tuo, fignificans duos fit—
turos populos, unum am x filium, alterum li-
beræ ( fervit enim litteri bera eft gratia ) eum- E
que populum qui litterx intendit, tamdiu fer-
vum fore , quamdiu fpi- ali. ioftrinæ fequatur
interpretem. Tune qi que aud futurum eil,
quod Apoilolus ait : Vi reliqu'ttfalvafiantfecun-
dum eleclionem gratia. Servies ergo fratri tuo: fed
tunc fendes fervitutis profectum, cùm volun-
tarius potius, quam coadus obedire coeperis
a fratri.
C A P U T IV.
Fratri necem minitatur E fa u , qua occafione placando
in v id ia pracepta proponuntur. A d Labanum
profeti us lacob in v ia Angelorumre ere atur apparinone
,ac pofiea bonis amplificata.
14. T J Inc orta eil invidia,Se minabatur Efau
quod poil obitum patris fratrem oc-
cideret. Sed fi id acciderit, difeamus à Rebeca
Po il voeem fratri addir Rom. edit. Pece Efau frater tuus minitatur
tibi occidere te , nunc ergo dre. Deinde caput tertium continuât
ufque ad h x c v erba, orrmia fine defectu miniftrat.
b Ita mil", quinqué, ac edit. Am. atque Era. MiP. autem Rcmig.
& Theod. cum Rom. edit. Sed ne id ucciderei ; edit. G ill, acciderit.
Iterum hoc ipio lo cò , ubi edit- Am. ac Era. dicamus ad Rebec-
cam -, G ill, ac Rom. cum miT- omnibus habent, difcamut à Rebecca.
c Rom. edit.' h îc novum caput ordiebatur his v e rb is , Rt mi fit
Ifaac Jacob : d> abiit in Mefopotamiam ad Laban d>c. Profectus tfi
fis ,Se de puteorum fuorum fontibus, Seíuper-
effluerentei aquæ de fuo fonte< Fons enim vitas
eit in manibus juili.
. 18. Et venit ad Laban, Seovesejus pavit. Ini- ibid>iw.
quitas incomitata reiidet: iapientia regendi of- ^¡-e° [1
ficium non omittit : nefdt vel in alienis vacare^
nefeit exfuleifein peregrinis. Quomodo enim
exful, qux ubique d jus fuum fervat, Se in feha-* 4
bet quod poflìdet ?
19. Quali mercenarius ingrediturjuilusj&rector
e li , qui fibi gregem multarum prxilantium.
que virtutum fplendore fulgentem Evangelica
prxdicationise miniilerio colligebat j ut pota- «
turis ovibus virgam ilo rad "am, & nucinam , 8c
de platano proponeretfi sntis, quo concupii- (
centes beatiifimx Trinities prxfigurata myile-
ria, haudquaquam decolores fetus pix mentis
conceptioneformarent. Bonxoves, qux bono-
rum partus operum fidei facrx non degeneres
F ediderunt. Per iloracem fignificaturincenfum &
facrificium vefpertinum, quod Deo Patri defer-
turin pfalmo. Per nucinam virgam facerdotale
Chriilo munus defertur. H x c enim virga Aa- Num. 17
ron qux repofita floruit, qua facerdotalis gratia
fandificationis emicuit. Per platanum fpiri-
talis fructus fignificatur ubertas } quia arbori
huic vitis anneditur, ut ejus Ixta confortio, in
partus fe fe uberes fundat. Siquidem dominicx
facob, & in itinere dormivit. Eadein edit, duos alios Scriptur*
verfus paucis in te rjcilis inferucrat, fenfui quidem haud inutiles,
fed quos nec in a liis u llisedit. fk m(T. repcrias.
. d D i i l io ju s e x omnibus edit, ab erat, quam nos ex omnibus
mil. G a li, reilituimus.
e Scptem mil. optima: n o tx , magifierió colligebat.
f Edit. Roin. In canalibus, contra alias omnes edit. '& miT. jn
quibus le g itu r , inviti tis. forte in v en it, aut in lenis ,òe tttìs Mtiit;
quod v crtit Auguilinus, in alveis. Sednoilris conjefturis in tex-
tum nihil permittimus.
munera paiTiofiis^ remiilìónenique Ortìnium pec- A to exteriojre re jed ó , nudus non er a t , qui fai va
M l jlM ii ll1 n - t' r habebat indumenta virtutis. Numquam ergo
inanis fapietìs.Nam quomodo inanisj qiii de plenitudine
Chriili àccipìt, & feirvat acceptum ?
catorumadjunda Spiritus gratia dare confuevit.
C A P U T V.
Jacob divino jußu in patriam revertitur ob Labani
ejufque filiorum invid iam . H o c fiexo r ta fit, quomodo
declinanda: qua etiam rationefapiens in a nis
numquam efie pofiit. Pofiqua myfierium in L a -
banogeneri bona perfcrutante, in Jacob, atque ejus
uxoribus defignatum exponitur.
Quomodo inanis, cujus repleta eil áriima, qux
acceptx gratix veilimenta cuilodit ? Illud me-
tuendum eil 4 ne quisiñrioceiitix velamen amit-
tat, ne impii facrilegx perfecutionis impreífio-
ne términos jiiilitix fupergreíTi • veílímentum
animxac mentis eripiarit. Quódnon facile ac-
HIs itaquejUt Scriptura dicitjdives fac- B cidit,nifi prius aliquem vox fuæ iniquitatis exue-
tus eil,valde bonum gregem nutriens j Ê t f *• •
Chriito, qiiem fidei titulo, Sc vairietate virtutum
gloriofi nominis nobilitavitinfignibus.Ita-
que nec fibi videbaturanguilus, ceniu fidei opi-
mus, Sc Labxfiliis ut opulentiifimus in invidiam
vocabatur, qui ilium gregem alieni gregis accef
fione cumulafletk Et dixit ei Deus : Revertere in
t e n am patris tu i , & in gentem tuam ; & ego ero tecum
> oilendens nihil ei deeile, cui adeflètb omrit.
Unde Sc David dicit; S i esl in i quit as in ma- Pfdl.
nibus m e is .... decidam merito ab inimicis meis in a - &
n is : perfequatur inimicus animam me am, e f com-
prehendat.
13. Nemo ergo ex inimicis poteil tuam ani-
mam comprehendere, nifi prius iiianis fuerit ef-
feda. Noli igititr nietuere eos quipoifunt auri
argentique compilare theiauros. Iili tibi nihil
auferunt. Hoc enim auferunt quod non habenium
pienitudo : hoc folum abundare perfede, C ^as : h ° c auferitnt quód póffidere non pölerasi
in hoc conilare omnia, Sc omnia ad ipfum re-
c ferri. c Nihil ei novum, nihil fuperfluum necef.
farium, cui pax fida ilippeteret, per quam re-
conciliaret qux primum fuerant diferepantia.
ibiJem.jb Nec mirum fi pacem haberet, qiti columnam
10_.. ilatuerat^Sc unxerat D e o , qux eil Eccleiia. C oij.
lumna enim Sc firmamentum dida eil veritatis.
Eaili ungit qui in Chriilum fidei, in pauperes
mifericordix fundit unguentum;
hoc auferUnt quòd non ornàbat animam tiiam-
fed onerabat : hòc auferunt qubd tión locuple-
tabat còr tULlmjfedpotius deprimebat.'Vbienim Maith. e.
fu e r it thefaurus tu u s , ibi eritdr cor tuum , ficut Iegi “ ■
audiili hodie. Multi feris portarum fuarum in-
cludunt aurum fuum, fed ii nec vedibus Se clauf
tris fuis credunt ; multi vigiles adhibent^ fed ìpii
quoque plus ipfós iolent timere cuitodes: multi
defòiTó auro incùbant, aurum eòrum iìib ter-
21. Nunc confideremus qualis vir juilus eife £) r a , Se cor eorum fub terra. Cave ergo ne Se tu
Cen. ji.
&fildebeat,
fi invidia fuerit exorta. Primum ut de-
clinet earn j melius eil enim fine liteabire,quàm
refidere cum jurgku Deinde ut talia poifideat,
quxfecum auferre poifit j ut in nullo teneri ab
adverfario poilìt obnoxius, fed dicat : Cognofce fi
quid tuum efi apud me. Et quxfivit Laban j Se nihil
fuum invenit apudjacob. Magnus vir, 8c vere
beatus ,-qui nihil potuit fuum amittere, nihil
alienum habere, hoc e i l , nihil minus habere^nicor
tuum terrx vivus infodiaS. Non ergo auri
iilius metiiendi fures; Ille tibi cavendus eil foe-
nerator, qui fubftantiam ariimx tua: fcrutatur,fi
qua peccati gravions x ra contraxeris, qui cor
tuum includit ibIo,qUi animam tiiam eo ceipite
obruit, quo aurum texeris 4 qui mentem tuarri
*,centefimarum incurvât ùfuris 4 Se giravi cóndit
fepulcro, de quo nulliis refiirgit. Seqiiere iànc-
tiim Jacobi qui neque de alienis vitiis quidquam
P>t ptrnit:
di fi. i.c a f .
hil fuperfluum. I t a q u e i l l e perfedus eit, £ habebat 4 neque fuaritm virtutiim erat inanis Sc
cui nihil dceil: juilus4 cui nihil fupereft* Hoc " ^ f- - rt
enim eft juilitix tenere inenfuram; Quanta virtus
enjus focietas lucrum dabat, nonirrogabat
difpendium ? Hoc eft perfedum eife, adhxren-
tibus fibi cöiiimodi plurimum dare, nihil adfer-
re incommodii
' 22. Denique is qiii nocere ciipiebat,inatiem
eum non potuit dimittere. Sapiens eiiim niim-
quam inanis eft , Temper in fe habens amidum
vacuus,qui erat juilitix frudurepletus.Sedhxc
mora i*
24. ad myftitum 4 quod Venit ad eiim * Laban
, hoc eft, dealbatus 4 quia Sc fatanas trans-
figurat fe in Aogelum lucis 4 Sc ccepit ab eo ilia
requirere. Reipondit ei Ja cob: Cognofcefi quid eft Gen.j 1.5ii*
tuum apud m e»hoc eft, nihil tuorum habeo;Qux-
re fi quid agnoicisvitioriim tuortim SC criminum;
Nihil mecum abftulN fraudum tuarum4 dolique ^
prudentix , qui poteft dicere, Iuftitiam indue- F confortia ülla non habeo} orhnia tua tamquani
bam, & veftiebam judicium, ficut dixit Job. Nam- c.ontagium refugi. Et quxfivit Laban , 8c nihil
que h x c mentis fuht interna velamina, qux ne^ ilium reperit. Quam beatus vir - in quo inimicus
mo alius pofiit auferre,nifi cum aliquem ilia cui- nihil invenit 4 quod fuum poilet dicere: in quo
pa defpoliat. Denique fie defpoliatus Adam, nu- diabolus nihil ofFendit, quod fuum agnofcereti
dus inventus eft: at vero Jofeph etiäm veftimen- Impoifibile videbatur iftud in homine,- fed tya
le a mff. omnes atque e'^it. excepta Rom. in qua le g itu r : D i x
i t autcm Dominas ad facok : Reyerten in terram patris t u i , & in
gentem tuam, & ego ero tecurh. Dives valde fa iiu s erat facob bonum
gregem, 8cc. Iterum eodcm loco edit. Am. & Era. ó ' varietate vir-
ttitumnobilitabat infignibus. G ill, ac Rom. ^ variarum virtutum
nobilit abut tnfignibus. MiT. omnd^ut in textil.
b Edit. Roi cum paucis miT. ’ i pieni tudo jungit vocem
virtutum, qux in aliis riielius omittitür. N am plenitudo h ie Deum
ipfuiu defignac, qui omnium bonorum plenitudo eft. RurfuSubi
cuniftx edit, a c plures mil. abundare perfecle j a lii aliquot habent
abttndare perfelto.
c Rom. edit. Nihil ei novum, fuperfluum, aut neceffarittm. Mff.
T o rn . Long. V a le . & Thco d. Nihil ei nocivum. Th eod . iecunda
manu 4 novum, nihil fuperfluum, aut non neeejfdrium. A t le&ionem
noftram, qu x aliorum mff. a t vet. edit, fell, a liis prxftarc autuina-
Mus. Sunt enim inniNneri quibus nova 8C fUpeiflua opinionis erröte
font neceffaria.
* . Centefimaufuraeft quafefneratori lingulis menfibus pars cen-
tclima fortis lolvitur ; acq'ite adeo fomma capitis feii fortis ¿entc-
fimo menfe uforis adxquatur. ln hanc lib ro De Tobia ardenter
invchitur Ambrolius.
* | Confer fodes hunc locum cüm iis q u x dicuntur lib. DePuga
faculi cap. 4. num. i t . & i j -
d Ve t. edit, cum mff. n onnullis: fraudum tuarum derelfyui confortia
: ilia ( v e l u t mff. ulla) non habeo; Frigide.