tum dicitur, quöd non iit invalidimi, nec re-
milium. Unde Se de tonitrubus, qua: concepto
intra finum nubium fpiritu cùm fé vehementer
erupturus eliferit, magno concrepant fonitu,
ait Scriptura; Firmans tonitrua. A firmitate ergo
fìrmamentum eft nuncupatum, vel quod divina
virtute fìrmatumfit, ficut Scripturanos
docet, dicens : Laudate eum in firmamento vir tù
t i sejus.
17. Nec preterit retuIiiTe aliquos carios cìcIo-
rum ad intelligibiles vir' es, nrmamentum ad !
operatorias. Et ideo laudare cielos, vel enarrare
gloriam D e i, annuntiare firmamelituiii ì fed
non quali fpiritalia, fed quafi opera mundi enar-
rant, quemadmodum fupra diximus. Alij quoque
purificatorias virtutes interpret- ; font a-
quas , qua: fuper eidos funt. Accipii is hiéc
quafi ad tradatus decorem : nobis tarnen non
alienum videtur atque abfurdr i , fi aquas veras
propter illam caufam, quam diximus, intelli-
gamus. Nani Se ros Se gelii 6e frigus Se icftus,
Tecundum hymnum propheticum benedicunt
Dominum , benedicit Se terra: Se illa non ad
intelligibiles naturas referimus , fed ad verita-
tem. Laudani etiam dracones Dominum * quia
natura eorum Se fpecies cum vid tur, non minimum
vel decoris offimdit, vel .neife rationis
oftendit.-
C A P Ü T V.
¿hiam perfetta Patris ac F i li i inoperibus fu i s con-
juntfio. Videre in Deo idem atque approbate. Opus
laudare partibus nondum abfilutis Deo proprium.
18. g } T v id it V eusquiabonum.VacitFilius,quod
J f^ v u lt Pater : laudar Pater,quod facit Filius.
Nihil in ilio natura: degeneris invenituf ,
cujus opus à paterna non degenerat voluntate.
Vidit utique ,non oculis corporalibus intendit :
fed definivit plenitudini gratile convenire, ut mi-
lii ejus judicium cognofceretur : nos enim fo-
lemus etiam deiis, qua: divina funt, difputare.
Et quid mirum fi de opere retractare poifint, qui
de ipfius operatoris generatione faciunt qua:f-
tiones ? Ipfum in judicium vocant, ipfum ince-
qualem atque degenererà aflerere conantur.
Ideo Iegis : E t d ix it D eu s , & f e c i t Deus. Eodem
Pater Sc Filius majeftatis honorantur nomine. E t
v id i t Deus quia bonum. Dixit tamquam omnia
qua: Pater vellet feienti, Se vidit tamquam omnia
qua: Filius faceret feientia tenens, Se effi-
ciens operatione conforti.
19. v id i t quia bonum. Non utique cognovit
quod neiciebàt, fed probavit quod placebar.
Non quafi incognitum placuit opus * quia nec
quafi incognitus Pater qui complacuit in Filio,
ficut feriptum eft :'tìicefl F iliu s meus d dec lu s, in
quo m ihi compia cui. Seit aittem fempcrFilius vo-
luntatem Patris, Se Pater Filij, Se audit Patrem
Filius fomper, Se Pater Filium per unitàterii natura:,
voluntatis atque fubftantia:. Denique tef-
tatur hoc in Evangelio fuo Filius , dicens ad Patrem
: Sciebam quia femperme audis. Imago eft
enim invifibilis Dei Filius. Omnia Patris quafi
imago exprimit, omnia ejus quafi fplendor glorile
ìlluminat, atque nobis manifeftat. Videt Se
Filius Patris opus, ficut 8e Pater Filii* ficut Se ip-
fo Dominus declaravit : Non poteß F iliu s faCerc a
f i quidquam , nifi quod v id e r it facientem Patrem.
Videt ergo facientem Patrem,Se videt per focre-
tum invifibilis natura:, Se audit fimiliter. Denique
ait : S icu t audio , judico i er judicium meum
verum efi ; quia non fum f i l u s , f i d ego, d* qui m iiìt
me Pater.
io. Hoc myfticum e f t , illud morale. Vidit
mihi, probavit mihi. Quod Deus probavit, tu
reprehenfibile ne dixeris * quoniam quod Deus
j m u n d a v it, tu commune ne d ix e r is , feriptum tibi
elfo meminifti * ergo a bonum Dei nemo blaf-
phemèt. Si fìrmamentum bonum , quanto ma-
gis bonus ejus creator* etiamfi Ariani nolint,
Eunomiani reclament,radicisdegenerisfru&us
deterior.
21. v id i t , inquit, Deus quia bonum. Solent artifices
lìngula prius fa cere, Se pofteahabilicom-
milfione connettere : ut qui vultus hominum
vel corpora excudunt de marmore, vel a:re fin-
) gu n t, vel ceris exprimunt, nontamén feiunt,
quemadmodum libi poifint membra lìngula
convenire , Se quid gratia: adferat futura con-
nexio 3 Se ideo aut laudare non audent, aut
pro parte laudant. Deus vero tamquam animator
univerfitatis, prievidens qua: futura funt,
quafi perfecta jam laudat, qua adhuc in primi
operis exordio furit, finem operis cognitione
praveniens. Nec mirum fi apud quem rerum
perfectio, non in confummatione operis , fod
in lua pradeftinatione eft voluntatis, laudat lìngula
, quali convenientia futuris : laudat ple-
nitudinem fingulorum venuftate compofitam.
Illa eft enim vera pulcritudo , Se in fingulis
membris elfe quodaeceat, Seintoto * ut in fingulis
gratia, in omnibus forma convenientis
plenitudo laudetur.
22. Sedjam etiam focundus nobis claudatur
dies, ne dum opus adftruimus firmamenti, in-
firmiores eos, qui audiunt, dicendi prolixitate
faciamus* dum in noétem formo producitur,
qua adhuc carens luna, ftellarumque lumine,
nondum enim luminaria creata fontb c a l i , ob-
feuritatem polfit afFerre remeantibus : fimul ut
cibo , potuque curentur corpora , ne animis
epulantibus, fragilitas carnis de notturno quoque
jejunio conqueratur.
a. Codex Big. & Gem. bonumnomen Dcinemo blafphemet. A lii quatuor • ■ • • neblafphemes.
b. MIT. quatuo r, queceli obfeuritatem pojfintauferreremeantibus.
S e i b o
IV.
Gen. x. 9.
Pf.76.1-
Tfal. 83.
& 7 .
L I B E R T E R T I U S .
D E O P E R E T E R T 1 I D I E T .
C A P U T I.
Cum aqutt divino obediant imperio, homines eidem
non parere flagiriojùm. In aquarum congfegatio-
ne Ecclefia figuram exprimi. £fuam praclarum
fpettaculum exhibeat eadem Ecclefia ; & quomo-
do fuper fium in a fu n d a ta f i t>
1. | A I e s tertius nobis hodie in fermone
m nafeatur , qui ortuseft in lettione.
^ Praclarus dies, qui terram à naufragio
liberavit, dicente Deó ; Congrègetur aqua
qua efi fu b calo in congregationeuna. De quo pra-
fationem adoriri placet. Congregetur aqua dietimi
e ft, Se congregata eft * Se freqir ter dicitur,
congregetur populus, Se non co gregatur.
Non medioeris pudor eft imperio D ei infonfi-
bilia dementa pareje, Se homines non obedire,
quibus fenfus ab ipfo tributus eft auttore. Et
fortalfe hic pudor fecerit, ut hodie plures con-
veniretis * ne quo die congregata eft aqua in
congregationem unam, eo die populus nequa-
quam congregatus in Ecclefiam Domini vide-
retur.
2. Nec hoc folum obedientis aqua exem-
r. plum habemus * nani Se alibi fcriptum eft : viderunt
te aqua, Deus ,v ìd e ru n t te aqua, d r timuerunt.
Ncque enim verifìmile non videtur deaquis dic-
tum, quando alibi quoque idem Propheta ait :
Mare v id i t d r f u g i t , Iordanis converfus efi retror-
fum . Hoc enim vere fattum quis ignorar, quod
ad Hebraorum tranfitum marefìigerit, quando
le unda divifit * tranfivit populus pulveru-
lento veftigio, perifte mare credens, fugiile flu-
ttus ? Denique credidit hoc ^Egyptius , Se in-
grelllis eft : fod illi rediit unda, qua fugerat.
Novit ergo aqua Se congregari, Se timere, Se
fugere, quando Deus pracipit. Hanc imitemur
aquam Se unam congregationem Domini,unam
Ecclefiam noverimus.
3. Congregata eft hic quondam aqua ex ornili
valle , ex omni palude, exomni Iacu. Vallis
eft harefis, vallis eft gentilitas * quia Deus mon-
tium eft , non vallium. Denique in Ecclefia
exultatio eft , in harefi Se gentilitate fletus Se
meeror. Unde ait : Difpofuit in convalle fle tus. Ex
omni igitur valle congregatus eft populus ca-
tholicus. Jam non multa congregationes funt,
fod una eft congregatio, una Ecclefia. DiStum
eft Se hic : Congregetur aqua ex omni valle, Se
fatta eft congregatio fpiritalis , Se fattus eft
unus populus * ex hareticis Se gentibus repleta
Ecclefia eft. Vallis eft feena , valliseli circus,
ubi currit mendax equits ad falutem , ubi vilis
a. M il. aliquoc : mortiferi cnntut crornatimifcenìcormn. N o n male.
EA enim croma leu potius crnmet mulicorum inArumcntorum lonus
W i v Kfvu i, hoc eA , pulfarc. A lii màgno numero ...?$ » acroma-
tum fienicorum. Melius cd ic .. . . & acroamata fcenicorum. Fit au-
tem ea v o x W t v alt^ ¿ 3 $, id eA , aurlire, ac nonnumquam p io
recitacione & cantu lumitur. Sed fieri potuit ut vo x acromxtum
Ambrofii tempore apud populum ili ufu effet.
b. Sicomncsmff. excepto Reg. qui ficut & omnes edit. prarfert,
S. Ambi*’. Tom. I.
A Se abjetta contentio, ubi litium foeda deformi-
tas. Ex his igitur qui circo inhxrere confileve-
rantjfides crevit Ecclefiie^ quotidianus ccetus
augetur.
f 4. Palus eft Iuxuria, palus eftintemperantia,
palus eft incontinentia : in qua Volutabra Iibidi-
nunifunt, beftiariun murmura, latibula palfio-
ìium: ubimeriantur quicumque inciderint Se
non emergunt: ubi Iabuntur pedum veftigia ,
fluitant fingulorum incefius : ubi fúlica: fe dum
B lavant, polluunt : ubi flébiles defoper o-emitus
cóìiimbaruiti : ubi pigra teftudo ccenofo hceret
in gurgite * deniqüe aper in palude, cervus ad
fontes. Exómni igitur palude, ubi quafi rana:
veterem quèreìam canebant, congregata eft fi-
des , congregata eft puritas animi, mentifque
fimplicitas.
j-. Congregata eft aqiia ex omni Iacu, Se ex
Omni fòvea, ut nemo fodiat foveam fratri foo,
in quam ipfo incidat j fod omnes fo invicem di*
C % ant> onmes fo invicem foveant, Se quafi unum
corpus diverfa fo membra fuftentent: quos non
mortiferi canttis , a 8e acroamata fcenicorum
quiE mentem emolhant ad amores, fodcoriceñ-
tus Ecclefia:, Se cònfona circa Dei laudes po-
puli vox Se pia b vita delettet : quibus non purpurea
peripetafmata, non aulaa pretiola foec-
tare voluptati fit, fod hanc pulcherrimam mundi
fabricam, hanc diftantium inter fo elemento-
rum copularci, carium ficut cameram extenfum
D uC inhabitantes in hoc mundo tegat, terram ad
operandum datam, diffufum aerem, claufa maria
, populum.hunc divina: operationis ortfa-
ìlum, in quo divini modulameli refoìtet oracu-
li, Se Deifpiritus intus operetur, templuniiftud
faciarium Trinitatis , fanttitatis domicilium
Ecclefiam fanttam, in qua refulgent aulica ca:!
follia, de quibus didum eft : Dila ta locum taber*
naculorum tuorum, & aulaorum tuorum : f ig e , ne
parcas : longiores f a c funícu los tuos , dr palos tuos
E confirma: adhuc in d ex teram dr fimflram ex tende »
d r fiemen tuum gentes heredìtate poffidebit, d¡‘ c iv i-
tates defirtas inhabitabis. Habet ergo aulica, qui-
bus attollit vitam bonam, peccata tegit, culpam
obumbrat.
6. Hiccelt Ecclefia qua: fuper maria fondata
e ft, Se fuper flumina pra:parata. Supravos
enim confirmata eft Se prieparata, qui ficut flumina
puro in eam <= mundi fonte decùrritis 3 de
quibus didtum eft : Èlevaveruntflumina, D omine,
F eleVaverunt flum in a vocem fuarn a vote aquarum
multarum : Ètaddidit. Mirabiles clariones maris,
mirabilis in excelfis Dominus. Bona flumina • hau-
fiftis enim ex ilio perenni Se pieno fonte, d quo
P/-91-Ì
Ibidem ¿
1
& pia vota delecient.
c. Edit. Rom. & pauci iiqué non n
que fonte decùrritis. A lii & edit. vet.
purgati ab hicrcfeos ac gentilitatis err<
d. I ta mlT. non pauci. A lii nonnul
cum edit. Rom. d quo flint is , qui & c
à quo fluiti s , quod fluita , qui & c.
ignee auftoritatis mlT. ujidi-
iniìdi fonte decùrritis, id eA,
ribus. '
i : à quo fluiiis, qui & c. aut
Aliquot ctiihn, & vet. edit,
Ìf
ìi .'.i !!;1
l i »
s