2 2 3 cSaannuéttii xAimi j iburnoufiini 2 .2 4
labore I quii pcena nihil grwius quam M quis A pulir enim eum B facie fua,& ¿ parenribuS abdu.
r r. ^ /v iriJn mirnr catum feparatæ habitations quodam relegavit
exfilio; eo quod ab humana manfuetudine tranipie
fibi majorum caufa pcenarum fit.Vide igitur
quam perpetua vita juftorum, 8c nulla fit im-
proborum ! Jufti fanguis clamat Sc mortui| vita
autem peccatoris abfconditur.
38. Tertium eft , quoniam cùm parricidium
eiTet admiifiim, hoc eft, fcelerum p r in c ip a t i,
ubi peccatum obrepfit, ftatim Se lex divina: man-
iiietudinis prorogari debuitj ne fi continuo vin-
dicatum efiet in reum, homines quoque » in vinfiiTetad
fievitiam beftiarum. Verumtamen non
homicidio voluit homicidam vindicari, qui ma-
vult peccatoris corre&ionem , quàm mortem.
Unde in Lamech feptuagies fepties vindicatur ;
quia gravior culpa ejus e ft, qui nec poft damna-
tionem fe correxit alterius. Cain impetu quo-
LllLcLLLllll XU ICLILIU J 7 dam imrp róvido ante pectca/ver'atJ : Lamech utidicando
nullam patientiam moderationemque B que quod m altero reprehenfum adverterat, ca-
- - - * r I - - - j -nv:..: . yere debuerat. Suo quippe judici lententia debebatur,
ne quis paflim reum efle feriendum pu-
taret. Et ut ad myfterium venias, non debuit in-
rerimere eum , qui ufque ad naturalem termi-
num mortis fux agenda: habebat fpatium pee-
nitentia:. Excufare poflet quod Te redemiflet
vel fera aftione poenitentia:, nifi eum praematura
pcena rapuiflet.
ièrvarent,ièd ftatim reos fupplicio darent.Divi-
nx autem fententia: providentia hujufinodi e f t ,
ut magnanimitatem Se patientiam doceret judi-
ces j ne quis praeprop 're raperetur ftudio vin-
didie , Se ipia deliberationis immaturitate punirei
innoxium , aut pcenam b acerbaret irati :
nec tamen penitus inultum efie pateretur in eo
qui nullam pcenitentiam fceleris induiflèt. Rea.
M f. unus V a t. cum ver- ed it .i» judicando. A lii & edit. Rom. 1
in vindicando.
b. Ita edit. omnes magno confcnfu. A t mif. duo scerbarci ingrati: ]
I A lii très acervar et irati : quid fi cum Latinio legas, errati ? Rurfirs
hòc ipfo loco edit. Am. acque Era. cum mff. F lo r -O iv . & Laud.Land.
I nec tamen penitus indultar» ej/è.-G ill. ac Rom .cum ’
. inultum elfe.
IN L I B R U M DE N O E E T A R C A
A D M O N I T I O
E Tfi dubitati non poßit quin liber de Noe 8c Arca, v e l potius, uti citatur ab Auguftino,dr in codice Cor- Cont- fM-
beienfi nunmpatur, de- Arca Noe, Amhtofiofit adfctibendus ; affirmari tamen nequáquam pete f i tum
adnoßram atatem integrum ac plane incorruptumpervenire. Lacunis fìquidem drfrequentioribus dr mani- 4. cont.
fefiioribus interfeinditur, quam u t de tempotis in eumdem injuria queri, v e l incredibilem fetiptorum ofeitan- c$ j | e?"7 '
tiam accufare non liceat. Enim •Vero u t píe ejußnodi omißionuni, qua fu is quaque locis indicabuntur , omnia
ex empia non,proferamu s , evidentem fan e ac enormem ctvcotoAa 6 las deprehendere eß in illi s cap. z j . Vßrbis :
Sed fi quis epulas fbrtiores fibi exhibere non poflit, hujufmodi tarnen habeat paffiones quæ non
noceant, iea deledeft't. Ideo in principio S. Moyfes inforinavit nos atque inftruxit de infiifflatione
a*nimæ, ut non labereraur opinionibus diverfis philofophorum Sec. Q u a hic,amabo,finfus coharentia
d r conficutio ? Sed planum f ie t Caput db in itio perlegenti non modo illum e Geneßverfum : Verumtamen car- Cap. 9. ¡.
nem in fanguineanimæ non cortìedetis, pratermiffum effe : a t ea quoque deßderari omnia, quibus hac ea-
dem verba fanftus doïtor explícuerat-, & unde collegerat in hunc modum : Ideo in principio ÔCc. Confiât igi-
tur Ambrofianum hoc opus m utilum effe ; nec proinde mirum , f i qua inde non femel la ud avit A ugufiinus, illic ljc. dtat.
jam ampli us non reperiantur. Volendum fa n e optimos quofque manufcriptorum excidiffie » ac nos non nifi in
vitiofos incidiffe ac foe de corruptos. NihiloininuS tarnen eorttm quits nantif c i nobis contigit, ac potißimum
Corbtienfis Ltmgipontini ac Vatkanorum beneficio , nonpaucis neclevibus naVis qui its editioftis ''irrepfi-
ra n t , abfierfis lucubrationem hanc multo emendatiorem exhibemus.
Hoc in opere univerfim quidem Ambrofii Confiliitmf u i t Noe faii£ti vitam , mores , gefta Sc mentis al- cab. i.n.i
titudinem defcribere : fed tamen pracipua ejus cura in area confirucfione ac generali diluvio explicandis collocata
e f i . Singulas facra hujus hifioria partes diligenter expendit, indeque fenfum cum litteralem, turn fpir i-
talem f i v e , utipfe loquitur, altiorem exprimere omni indufttia adnititur, u t non temere a li am ejus commen-
tationem reperiasfubi majorifiudio in utrumque illumfenfumfcrutandum eruendumque incubuctit.lllic etiam
aliorum idemtidem opiniones nonfine m ulta eruditione in medium-proferì 5 f i quid tamen ipfi in mentem v è n
ia t quodvideatur anteponendum , illudcandide aefine ullo fupercilio proponte.
Jguod ad Philonis fcripta3tametfi eum de arca Noe atque diluvio fcripfijfe,cùm de a li is hifioria Patriarchi
ejufdem partibus traffatus ediderit, non v ideatur a fide alienum ; utrum tamen revera fa n ffu s Antifies a li-
quem hujus au f i ori s de hoc ipfo argumento lib rum, quem imitaretur3 habuerit, d ivinare non pojfumus Jllud
tantummodo licet affermare , nonnulla qua e x Philonianis libris de Agricultura fequentibus delibata
fu e r in t , in hoc trattata deprehendi.
Exfiantfimiliter in eo quadam quafivefiigia concionum ; a t nonfatis clara illa quidem, u t eumdem e fe r - cap. i. ìj.
monibus adpopulum habitis effe compofitum pro re compèrta adfeveremus : minime tamen dubium eflpium doc- 1?‘ '
torem quo tempore huic lucubrationi operam d a b a t , fepenumero in fidelium catu verba feciffe. Numquam
enim ille commififfèt,ut fo la tia fica Ecclefia fib i à Chrifio demandata turn deeffient, cum m axime neceffaria v i -
debantur. Erant feilieet luttuofißima ea tempora, quippe qua ipfum coegerint fla tim ab exordio hujus operis
erumpere in hac verba : Pudet filiis fiipervivere, tædet cùm tot advería audiamus cariffimorurfi , Iu-
cem hanc carpere : ipiarum Ecclefiarum diverios flu&us tempeftatefque vel præfentes fiibire, vel
ahimo recipere , quis tam fortis, ut patienter ferat. ?
Porro illa difficillimorum temporum mentio nobis quodammodofacem prafert, cujus ope hujus fcriptionis
atatem detegamus. Non deeruntforfitun qui pùtent non a lia tempora hoc loco ivtelligenda, quam e a quibus
occifo Grattano , fu g a toqúe Valentiniano ac Jufiina , ariana muliere, orthodox is omnibus, ipfìque imprimis
Ambro fio itiimicißima , qua non ita pridem in Mediolanenfem Ecclefiam impotentia muliebri perbacchata
fu e r a t , Maximus tyrannus totam in v a fit Italiam. Cui opinioni & illu d accedei fubfid ium, quod cùm damn
a illa non nifi anno c c c l x x x v i i evenerint, n ih il prohibere poterit, quin commentationem hanc a lii
libri de Patriarchis proxime fecuti fin t. Jilos quippe iifdem à f i fuiffefiubjunttos Ambrofius in priori libro
de Abraham videtur innuere, ubi f ic prafatur : Quoniam per ordinem hujus quoque Patriarchæ gefta
confiderare animum fubiit. Ve rum cùm calamitates illas ita d e fe a t , u t f i lo qui de re magis auribus,
quam oculis f ib i cognita fignificet, illu d arbitramur commodius quadrare in idtemporis , quo pofieaquath
Valens imperator qui Ecclefias omnes atque orthodox os immani crudelitate vexaverat,flammis effet abjùm-
tus , ingens barbarorum multitudo Thraciam univerfam atque lllyricum ufque ad Alpes Julianas igne fe r -
roque devafiavit. Quorum irruptionem d itißima peflis ac fames confi cu ta pene quid quid hominum acjumen-
torum barbáricos gladios v ita v e r a t , depaßa fiunt. Hue adde illa cognationem haud exiguam habere cum
i i s , quibus Ambrofìum nofirum carißimi f r a t t is fu i S atiri eodem ferme tempore ex tin tti mortem proficutum
effi repetimus. Ncque vero aliis commentationibus de Patriarchis ita connexum putamus huncce librum,
u tea s non potuerit aliquot annorum intervallo pracurrere. F a v e t huic opinioni, turn quod illa non turbati s ,
fe d pacatis temporibus videantur in lucem edita turn quod initio libri dejoieph cùm alios Patriarchat recen
f i a t , Noachi quafi de co jam obli tus, fifif ir ip f ijf i non meminerit. His itaque de caufis n ih il fuccurrit veri-
fim iliu s , quam u t eidem operi tribuamus annum c c c LXXix > fiub quod etiam tempus multa ab Ambro- Frotter
fio fublimi ter [cripta Chronicorum tefiantur conditores. Namquod libros de Officiis in quibus eum de quo d ifi
putamUs, lau datum confiât, Baronius dr qui ejus fecu ti fiunt auttoritatem, anno c c c L x x v i i negant d ici cap. 19.
pojfe antiquiores, nobis quidem hac in re non ita fa t ile cum illis conveniet. Sed alius erit hujus difficultatis
examinanda locus. Interim hìc omittendum non arbitramur Ambrofium in hoc libro de Noe 8c Arca prodi- c«p 17
d i# , in I ta lia Jndtttionum ufium recenti memoria fu iffe receptum.