IH
Sanili Ambrofii
66. Quid ego defcribam dentium valium, A l i um hominis tradi s ? hoc eft , caritatis infigne
¡.Cor.T.ip.
b .
P fa l .j 0.8.
òuo cibus conficitur, 8c piena: fic vocis expref
sfio ? Qux fine dentibus alimonia delecbarec ?
Denique ¿evi maturos plerumque cernimus hoc
ipfo citius fenefcere, quodamiffis dentibus nuL
lam poifint cibi virtutem validioris adfumere,.
Ideo muta infantia, quia non habet adhuc or-
ganum vocis.
•67» Lingua quoque non folum inloquendo*
fèd edam in edendo munus pretiofiifimum eft.
convertis ad fignum proditioms 8c infidelitatis
indicium ? Pacis hoc pignore uteris ad officiùm
crudeliratis ? Beftiali igitur oris obfequio infe-
rentem potius necem , quam caritatis fcedera
deferentem diviiix arguir vocis Oraculok Iliaci
.quoque prxcipuum , quod foli homines ore
exprimimus, qux corde fentimus. Itaque cogi-
tationes tacitx mentis, oris fermone fignantur.
Quid eft igitur os hominis j nifi quoddam len
Eaenim velut pleärum loquentis , & quædamB monis adytum , .fons diíputationis , aula veredentis
eft manus,qux defluentem cibum dentibus
fuggerit 8c miniftrat. V ox quoque aeris quo-
dam remigio vehitur , & per inane portatur,
eademque vis qux aerem verberat, nunc com-
movet, nunc demulcet audientis affecbum ,ira-
tum mitigat, fra&um erigit, iolatur dolentem.
Sit igitur nobis canorum commune cum avibus.
Sed apud quern quo iono vocis utatur , quod
eft rationabile, non poteft cum omnibus aniborum
, promtuarium voluntatis ? Abfolvimus
velut quamdam humani corporis regiam, in qu.i
fit licet quxaam quantitas portionis, forma ta*
men univerfitatis efh
69. Sequitur g* tur per quod totius corpo*
ris vitale commer* .im , 8c ipiritus hujus com-
meatus infunditur. Succedunt brachia , 8c va*
Iidi Iacertorum to r i, validx ad operandum mail
us , 8c procerioribus digitis habiles ad tenenmantibus
irrationabilibus fcilicet efle commune. C dum. Hinc aptior ufus operandi, hinc fcribem
Nam 8c ipfi fenfus communes nobis funt cum
animantibus ceteris : fed tamen non eadem his
cetera: animantes induftria utuntur. Erigit bu-
cula ad cxlum oculos, ied quid fpectetignorat.
Erigunt ferx , erigunt aves, omnibus eft liber
adfpectus: fed f •. ineft homini eorum qux adipf.
cit affect us intti pres. Spectat oculis ortus obi-
tufque fignorum , videt ornamentum c x li , mi-
ratur ftellarum orbes , fulgores quoque diverdi
elegantia , & ille calamus fcribx velociter
icribentis , quo divlnx vocis exprimuntur o rácula.
Manus eft qux cibum ori miniftrat : ma^
nus eft qux prxclaris enitet fa c t i s q u x con-
ciliatrix .nx gratix iacris infertur altaribus,
per quam offerimus & fumimus fa era menta cx-
Ieftia : manus eft q’ x operatur pariter atque
diipeniat divina myj r ia , cujus vocabuìo non
dedignatus eft fe Dei filius declarari, dicen te
Ids a intelligit fingulorum, quando hefperus fur- D D avid. : Vextera Domini f e c i t virtutem , dexterà
Domini e x a lta v it me. Manus eft qux fecit omnia
, ficut dixit Deus omnipotens : c Nonne manus
meafecithxc omnia? Manus eft totius corporis
propugnaculum, capitis defenfatrix. Qux
cum fit loco inferior, totum verticem comit 8c
honefto venuftat ornatu.
70. Quis digne explicet pedoris cratem, ven-
trifque molhtiem ? Aliter enim vifcera mollio-
ranon poffent foveri,& inteitinorum fihus duris
g a t , quando lucifer : cur ille veípertinus , hi'
matutinus irradiet : quos motus orion habeat,
quos luna defedus : quemadmodum íol íiios
norit occafus , circuitus quoque curfus fui fo-
. Iemnitate cuftodiat. Aucüunt quoque animantes
ceterx, íed quis prxter hominem audiendo
cogí cit? Secreta fapientix íolus homo ex omnibus
generibus qux in terris funt, auditu 8c me-
. ditatione 8c prudentia colligit, qui poteft dicere
: Audiam quid loquatur in me dominus E haud dubie oífibus lxderentur. Quid tam íalu-
Deus. Hoc eft pretiofílíimum , quod homo di-
vinx vocis fit organum , 8c corporalibus labiip
exprimit cxlefte oraculum, ficut illud eft • c la ma.
£¿tfid clamabo ? Omnis caro feenum. Accepit
quod diceret, & clamavit. Sibi habeantpruden-
tiam fuam qui cxli terrarumque ípatia radio
defcribunt. Sibi habeant intelledum fuum ,de
quo dicit Dominus : E t intcllecíum prudentium
reprobabo. Ñeque b números orationis ac modos,
8c módulos muficx fapientix conftituam in Io- F
co : íed eam íapientiam definió , de qua dicit
Propheta: lncerta efi- occulta fapientia tu a manifef-
ta ß i mihi.
68. Quid autem loquar de ofculo oris, quod
pietatis& caritatis. eft mmius? Ofculantur fe &
columbx, íed quid a^ .xumani ofculi venufta-
tem, quo amicitix infigne humanitatifque prx-
fulget, in quo plenx caritatis fidelis exprimitur
affeftus ? Unde & Dominus velut proaigii ge7
nus in proditore condemnans a it: lud a ofculo F ia.
ItamlT. trcdccim- A liiv e ro Se edit. vet- intelligit fignorum.
• Rom. . ..aftrorum. Rurfusubi edic. Rom. quos ortus orion. A i ix
& mil. Jegunt , quos motus Sie.
b. Vec. edit. cum mil. aliqu o t , números , rationes, ac modos &
inodulos & c. G ilí . Se Rom. cum mff. pluribus a c melio ribus, ut
nos in ccxtu, nifi quod Rom. om it t i t , ac módulos.
tare , quam ut pulmo cordi.finitimo limite jun-
geretur ; ut cum exarferit cor ira & indignatio-
ne, pulmonis fanguine atque humore citius tem-
peretur ? Ideoque mollior pulmo eft , quia ma-
det iémper , fimul ut rigorem indignationis
emolliat. H x c ideo ftri&im percurrimus, ut
tamquam d indoeli ob via perftringere, non tam-
quam medici plenius fcrutari videamur & perfe-
qui qux naturx latibulis abfcondita funt.
71. Lien quoque cum iecore habet viciniam
fru&uofam, qui dum adiumit quo ipie pafeatur,
abftergit quidquid fordium deprehenderit • ut
per fibras jecoris e minutiores ciborum poifint
tenues atque fubtilcs reliquix tranfire, qux ver-
tantur in fànguinem , viribufque proficiant, &;
non cum fimo & fordibus egerantur. Intcftino-
rum vero circumplexi orbes, & fine aliquo Iicet
nodo fibi tamen invicem nexi, quid aliud nifi
divinam profpicientiam creatoris-oftendunt • ut
non cito efea pertranfeat, & ftatim à ftomacho
it. edit, nifi quod in noAnulIis vò x ,
i Se Rom. edit,omnia, prxtcrmitti omnia cnim h u fic/t
d. Rom. edit, non indofii.
e. M/r. fere omnes cum edit. Rom. munitiores. Codex V a t. Sc
Dion, cum edit. vet. minutiores.
|Cm. 6. 14.
Mid. I
decurrat ? Quod fi fieret, jugis fames & conti- À & infernorum ; & omnium linrua confiteatur quo-
nua vorandi libido lidminibus.gigneretur. Exi- -/.„.i..: , ■ 1 d ... J. .
nanitis enim vifcèribus ■&: exhauftis, dum mo-
mentaria effufione Vacuàrentur, neceflè eilet
inexplebilem atque iniàtiabilem cibi & potus
generari cupidi tatem -, quam fine dubio a matura
mors íequeretur. Ideoqúe provide conficitur
primum efea in utero fuperiore, deinde in
jecore coquitur , ejufque vapore digeftus tranf
fundí tur iiiccus ejusin reliquas corporis partes
niam dominus le f t s in g loria efi Dei Patri s. Duo
enim funt qux prx ceteris Deum mulcent, hu-
militas, 8c fides. Pes itaqùe exprimit humilitatis
affectum , 8c fedulx fervituris obfequium : fides
xquat Filium Patri ^ atque iitriiifque eamdem
gloriam confitetur. Re£te autem nón p lures,fed
duo funt hoitiini pedes j quaterni enin. ’^es fc-
ris ac beliuisfunt, bini avibus. Ét ideo us quafi
H B B J-----------de volatilibus eft homo, qui alta b vifu t ,at '8c b
eaque fubftantia artus aluntur humani, quam B quodam remigio volitet fublimium faeacitate
juvenes accipiunt ad incrementum, fenes ad per- fenfuum. Et ideo de eo didum eft : Renovabitur ef xox.
erantiain : reliquum autem velut fuperfluum ficu t aquilaju ven tu s tua-, eo quod propior fit cx-
per mteftina deducitur ,8c per illud ex trahfver- leftibus, 8c fublimior aquilis, qui poifit dieere •
fo oftiuni derivatur. Noftra autem converfatio in cxlis eft.
7z. Denique etiam in Genefi arca Noe ad fa-
bricam humani corporis accipitur, de qua dixit
Deus : F acttbiarcam e x lign is quadratis , nidosfacies
in ea , & bituminabis eam intus (fi-foris bitumine
, efi- f ic fa c ie s arcam. Er infra : Oftium vero f a cies
e x tranfverfo : inferiora autem area bicamerataQ
efi- tricamerata fa c ie s . Hoc ergo fignificat Do-
minus , quod oftium ex pofteriori fit parte, per
quod egerantur ciborum fuperflua. Decore
enim creator nofter du&us reliquiarum àvultu
hominis avertit 5 ne dum alvum purgamus, in-
quinaremus adfpectum. Simili illud confiderà,
quod ea qux pudoris plena funt, eo loco confti-
tuta flint, ubi operta veftibus.dedecere non pof.
fint.
C A P Ü T X.
D id f i x to , to tique adeo operifinem pofiturus quomo.
do Deus requievijfe dica tu r , aper i t , efi- creatoris
laudibus fermonem coronat.
75- Ç Ed jam finis fermoni.noftro fit 5 quor
J »»....UUA.UU1UU 111 , VIUV7—
: - ù È & . i . . . -n iO -i..*.
^ niam completus eft dies fextus, 8c mun-
dani operis fiimma conclufa eft j perfedo videlicet
hominein quo princip-uus eft animantium
univerforum,8c fiimma qu? lam univerfitatis,8c
omnis mundanx gratia creaturx. Certe defera-
mus filentiiSm 5 quoniam requievit Deus ab omnibus
mundi operibus: requievit autem in recef-
fu hominis, requievit in ejus mente atque pro-
73. Venarüm pulfius vel infirmitatis internun- D pofito. Fecerat enim hominem rätionis capa-
ns, velfalutiseft. Exdeni tamen cum toto dif- cem, imitatoremfui, virtutum xmulatorem cu-
,A> pidum cxleftium c gratiarum. In his requiefcit
Deus qui a i t : Super quern requicfeam , nifi fupra Efa-
humilem, efi- qaietum, efi- trementem verba me a ?
76. Gratias ergo domino Deo noftro, qui hu-
jufmodi opus fecit in quo requiefceret. Fecit cx-
lum, non lego quod requieverit j fecit terram,
non lego quod requieverit -y fecit foJem, lunam
6c ftellas ibi requieverit:fed
------ , K ill lu l l U U lll IU IU l l l i —
fuix fint corpore, nfque nudx atque intedx
fune, 8c ita levibus 8p eri un tur * vifcèribus • utex-
plorandi copia fit, 8c celeritas fentiendi, quando
nulla eft vifeerum craffitudo , qux pulfum
poilìt obducere. O ffa quoque omnia tenuioper-
ta funt vifeere ., 8c revinda nervis ^ prxcipue
tamen capitis levi teda funt corio. Unde quo
pPoaliifminit. adliRiqjuuoudu iaiduvvecTrfiuumin iìmniubrreess 8occ fmriggoorraa hnaa-- ^ ueuas , nec id i lego quod requieverit : tee
bere munimen , capillis denfioribüs veftiuntur. E ^eg ° quod fecerit hominem , 8c tunc requie
OQuuiidd ddeep g-eenniittaalliibbuuss llooqnuuaarr ,! qmuixx vveenniies èè rrepgo-iion,
vit. mi n p rn n rltii-.iri-m-of ü.,*
ne cervicis per renes Imnbofque dedudis fufei-
piunt genitale fèmen ad munus 8c ad gratiam
procreandi?
74. Quid de officio pedum , qui totum corpus
line ulla fuftinent oneris injuria ? F lessile
vit,habens cui peccata dimitteret. Aut forte
tunc.jam futurx Dominicx paifionis prxceffit
myfterium , quo revelatum eft quia requiefceret
Chriftus inhomine, qui requiem fibi prxdefti-
nabat in corpore pro hominis redemtione fe-
cundum quod ipfe dixit: Ego dormivi efi- requip-n, pp j.
efi- exfurrexi ; quoniam Dominus fufeepit me pfe
enim requievit, qui fecit: cui eft honor, glofia,
perpetnitas d fxculis, 8c nunc, 8c femper, 8c in
genu , quo prx ceteris Domini mitigatur c jn-
fà , ira mulcetur, gratia provocatur. Hoc enim
• Parris fiuml m. i. e.rg.a uFiluiumm duoni uini Ve.1fLt J} TVJTt* imn »npo-. f u f s n u iL c i a <1 XiCCUlJ.5 , e t i i u n c , e t
e Iefu omne genu curve tur, caleflium, terrefirìum F omnia fxcula fxculorum. Amen.
a. ItarnfT. ac vct.
fuo fendi nequaquar
Rom. v e ro , immatura mors : quod eciam
nes funt » quomodo funiuntur apud V irg .
dant-,
1 . 1. Æneid. in hoc
Tergora diripsunt coßis , 移 v i fee:
a t hoc loco videturca vox pcllcm fignare.
b. Va t. cod e x, alta v i fuppetat. force ex hom. de homi ne oli
apud Bafil. decima ,hunc v ero e iab judicata,.ub i legitur , <w<u-m-
f Otiiwois r f S' to/tv Jbtdfiet. Ibidem poll quatuor verba
mil" aliquot 3c omnes edit, fublimium cogitationum. Dion.
fublimiumcogitationnmgj* fagacitatefenfuum. In rcliquis autem ii f -
quc probatilfimis v o x , cogitationum omittitur■
c. Vac. codices duo , & edit; Rom. cdefliumgaudiorum.