pofitum 'vacati fu n t fa n f f i : quos p r x fc iv it , & f r a - ‘
d eflinavit conformes fieri imaginis F i li i f u i j utf i t
primogenitas in multis fratribus- J9'uos autem pra-
d e fiin a v it , hos & vocavit: d r quos voca v it, hos d "
ju ftificavit : quos autem ju ftifica v it, hos & clarifi-
cavit. Utrum igitur lecundùm corpus , an le-
cundum ammani juftificatio tibi conferri videa-
tu r , quario refpondeas. Sed dubitare non po-
ces , cùm juftitia unde juftificatio derivata eft ,
mentis utique non corporis fit.
47. Piitns es ergo ò nomo , & piélus à domi- ]
no Deo tuo. Boniun habes artificem atque pic-
torem. Noli bonam delere pi&uram , non fuco
lèd veritate fulgentem , non cera expreflàm
fed gratia. Deles piduram mulier , fi vultum
tuum materiali candore oblinas, fi acquifito ru-
bore perfundas. Illa pidura vitii non decoris
eft : illa pidura fraudis, non fimplicitatis eft :
illa pidura temporalis e ft, aut pluvia 8 aut ludo
re tergitur : illa pidura falli t Se decipit ; ut
neque illi placeas, cui piacere defideras, qui in -1
telligit non tuum , lèd alienum elle quod placeas
3 & tuo diipliceas audori, qui videt opus
luiim elle deletum. Die mihi, fi fupra artificem
aliquem inducas alterum , qui opus illius fupe-
rioris novis operibus obducat, nonne indigna-
tur ille, qui opus fuum adulteratum elle cogno-
verit? Noli tollere piduram D e i, Se piduram
meretricis adfumere, quia fcriptum eft : Tollam
ergo membra C hr ifti, & fa c i am membra meretricis?
Abfit. Quod fi quis adulterar opus Dei grave !
crimen admittit. Grave eft enim crimen 3 ut pures
quod melius te homo , quam Deus pingat.
Grave eft ut dicat de te Deus : Non agnofeo
colores meos, non agnofeo imaginem meam ,
non agnofeo vultum, quem iplè formavi, reji-
cio ego quod meum non eft. Illum quadre qui
te pinxit : cum ilio habeto confortium : ab ilio
lume gratiam , cui mercedem dedifti. Quid ref-
pondef ?
48. i^uodfi grave eft adulterare opus D e i, !
quid de illis dicemus, qui interficiuntopus D e i,
qui humanum fanguinem fundunt, qui vitam
quam Deus donavit, extorquent, qui dicunt:
Tollamus juftum , quia inutilis eft nobis ? Unde
bene ledum eft hodie : Vulpes foveas habent, &
volucres cali nidosubi requiefeant: F iliu s autem hominis
non habet ubi caput fuum re cline t. Vulpes ergo
fe abfcondit in fovea, avis fe tueturin nido :
homo non abfconditur in fovea, fed decipitur. ]
Fovea vero os hominis eft , fovea alta pedus
eft hominis, ubi funt noxia Se fraudulenta con-
filia, mala: cogitationes. Tu ambulas I Se alius
tibifoveam parat. In medio laqueorum ambulas,
quos ablconderunt tibi in via inimici tui. Omnia
ergo circumfpice ; ut effugias ficut damùla
de retibus , Se ficut avis de laqueo. Damula re-
tia adlpedus vivaci tate declinati avis devitàtla-
queos, fi ad fuperiora le conferat, Se terrena fii-
pervolet. In fuperioribus enim nemo tendit re-
tia , Iaqueum nullus abfcondit. Ideo cujus còn-
verlàtio in liipernis eft , hnjus non lolet in p r x -
dam venire captura. Sed quid miraris fi homo
ì ftù J n 161 & 16 i l ' dci“nt > {“ipofi“* tarnt» malnit J
b. Quiiique mff. interiora tua.
^ decipitur ab homine, quando Filius horninis ubi
requiefeeret, non habebat ? Et ille quidem ta*
lem hominem fe c it, in quo caput fuum reclinare!.
Sed pofteaquam in pedore noltro non
requies proximi coepit elle , fed fovea 3 poftea-*
quam alter alteri nedere coepit infidias, quem
juvare deberet, caput fuum Chriftus avertit à
nobis : lèd a poftea tamen maluit illud morti of! &
ferre prò nobis. Noli igitur efle fraudulentus,
erudelis, immitis 3 ut in te Chriftus caput re-
> elinet.
49. Deniaue cùm feciflèt pifeium belloas,
cùm feciflet ferarr ' genera Se beftiarum, non
requievit : requie autem pofteaquam hominem
ad imaginem fuarn fecit. In quo requie!!
cat audi dicentem: Supra quem requiefeam n ifi Efai.ee.
fuperhumilem & quietum, & trementem verba me a ?
Efto ergo humilis , Se quietus 3 ut in tuo Deus
requielcat affedu. Qui non requievit in bcftiis,
multo magis non requiefeet in pedore beftiali.
ì Sunt enim animi béftiales, funt fera: forma ho-
minum induta: , de quibus dicit Dominus : At- Matt.y.
tendite vobis a falfis prophetis, qui v en iun ta d v os in
vefiitu ovium , intus autem fu n t lupi rapaces. In his
ergo non requievit Deus : fed requievit in mo-
ribus humanis , quos fecit Deus ad imaginem
fuam Se fimilitudinem , quando fecit virum qui
non debet velare caput fuurc^ quoniam imago Se
gloria eft Dei. Hujus viri anima: dicit : Fece eoa Efa.4?.
Hierufalem p in x i muros tuos. Non dixit , pinxi
) ventrem tuum : non dixit, pinxi inferiora b tua . fe
fed d ix it, pinxi muros tuos, valida fe adferens
homini murorum dediftepriefidia 3 ut fi pervio-il •
ipeculator in portis fit, obfidionis poifit pericu-
lum propulfare. Dicit itaque : Non tibi voluptates
dedi* non illecebrascupiditatum , non incentiva
luxuria:, non alieni decoris concupii!
centiam : lèd dedi tibi fundamenta muralia, dedi
tibi turrium excelfa faftigia, in quibus coni!
titutus expugnari ab hofte non metuas , nec in.
; eruenrium legionum terribilia lieet tentamenta
rormides. Denique habes in Efaia, quia jufti anima
d ic it, vel Ecclefia : Ego civ ita s munita , ego Epa. 27.
c ivita s obfeffa : munita per Chriftum, obfefià per
diaboliim. Sed non debet obfidioiiem vereri
cui Chriftus adjutor eft. Munitur enim oraria
fpiritali, Se fiecularibus periculis obfidetur. Unde
Se in Canticis haSes dicium : Ego m u r u s ,& c*nt.%\
ubera me a turres. Murus eft Ecclefia, turres ejus
funt facerdotes , quibus abundat & de natura-
libus verbum , & de moralibus difciplina.
50. Cognofce ergo te decora animajquia imago
Dei es. Cognofce te homo } quia gloria es
Dei. Audi c quomodo gloria. Propheta dicit c
Mirabilis fa f f a efi cognitio tua ex me , hoc eft in F^'158 (
meo opere tua mirabilior eft facla majeftas * in
confilio hoministualapientiapriedicatur. Dum
me intueor, quem tu inipfis cogitationibus oc- ^
cultis & internis afFeélibus deprchendis feien-
tije tua: agnofeo myfteria. Cognofce ergo te
ò homo quantus fis , & attende tibi 5 ne quando
laqueis implicatus diaboli fias prxda venantis •
ne forte in fauces tetri illius leonis incurras| qui
c. MIT. C arn. T h . Rcg. Colb. & Corb. vetns, Audi quomodo ¡lorugit
& circuit qiuerens quem deyoret. Attende A
tibi 3 ut confideres quid in te intret 3 quid ex te
exeat. N on de cibo d ico, qui abforbetur & ege-
ritur,lèd de cogitatióne dico,delermoneadlero.
Non in te intret alieni thori; coiicupifcentia 3
non irrepat in tuam mentem, nonrapiat oculus
tuus tranlèuntis feminiE pulcritudinera, animus
non includat, non lenno tuus tentamentorum
machinas ne<ftat, non in dolo prodat, non maledico
proximum adlpergat opprobrio. Vehato-
rem te fecit Deus non expugnatorem, qui dixit: B
uieT.16.16. Fece ego mittovenatores multos:venatores non cri-
minis , lèd abfolutionis 5 venatores non culpa:
utique , fed gratia:. Pifcator Chrifti eft 3 cui ai-
Luc.s- %& citur : Amodo eris.homines*vivificane. Sicmitté
a retia tua, fic mitte oculos .tuos, fic mitte fermo-
. nes tuos 5 ut nullum opprimas, fed alleves.fluc-
Ecdi. 18 . tuantes. Attende,, inquit, tibi. Sic ila , ne ca- -
das : fic curre , ut ad bravium pervenias : fic certa
, ut fiepe decernas 3 quia legitimo debetur corona
certamini. Miles es , hollem diligenterex- q
plora 3 ne tibi no&urnus irrepat athleta e s ,
manibus adverlàrio propior efto, quam vultu 3
ne oculurn feriat tuum. Liber obtutus f i t , ar-
gutus incelfus 3 ut irruentem eftundas , ceden-
tem occupes,yuInus vigilanti adlpeclu^exeas,forti
congreffu repellas. Quod fi fueris vulneratus,
attende t ib i, curre ad medicum , qua:re remedium
pcenitentiic. Attende tibi 5 quia carnem
habes , quie cito labitur : veniat tibi bonus animarmi!
rnedicus fermo divinus,, afpergat tibiD
oracula Domini tamquam medicamenta falu-
bria. Attende tibi 3 ne fiat verbum abfconditum
in corde tuo iniquum 3 lerpit enim ficut venenum
, & lethalia infert contagia. Attende tibi 3
ne oblivifcaris Deum qui fecit te , ne nomen
ejus in vanum accipias.
Dm. s.u. 51. Attende, tib i, lex dicit ne cùm manduca-
O’J'i- veris, & fiatiatus fueris, & domos a:dificaveris',
& habitare cceperis, & pecoribus tuis repletus
fueris, & auro 8c argento abundaveris, 8c 0111- ]
nibus quiecumque tibi fuerint, in mulritudine
exaltes te corde,& oblivifcaris dominum Deum
tuum. Quid enim habes 0 homo.,, quod non
accepifti ? Nonne ha?c omnia ficut umbra pra:-
tereunt ? Nonne domus tua luce pulvis eli &
b ruina ? Nonne hiee omnia b falla ? Nonne fie-
culi hujus thefaurus vanitas eft ? Nonne tu iplè
es cinis ? Reipice in fepulcra hominum, & vide
quid ex te nifi cinis & olla remanebunt, hoc eft,
ex corpore tuo : reipice , inquam, & die mihi I
quis ibi dives , quis pauper fit ? Difcerneinopes
, ac potentes. Nudi ómnes nafeimur, nudi mo-
riinur. Nulla diferetio inter cadavera mortuo-
rum 3 nifi forte quod gravius foetent divitum
porpora diftenta luxurie. Quem audifti paupe-
rem cruditate defùnaum ? Prodeft illi inopia
fua : exercet corpus, non opprimit. Nec tamen
audiyimus juftum dereliclum., Sc fernen ejus
qiuerens panem 3 quoniam qui bene operatur
in terra fua, abundat ^ .entis. Attende ergo
tibi dives 5 quia Se tu carnem portas ficut pau-'
per.
a. Qnatuor niff, homines capiens. ut etiam fupra. 1. j . c. 6. n. 1 6. 1
fe- Ita ni/T. Cari?- Corb- vetus , T h . & a lii quinque. A t Ben. I
cum rclicjuis , attjuc edit, fabula.
c. MiT. decem optimx no tx , lllud prtterea.
S. Ambr. Tom. I.
j2. Attende tibi pauper 5 quia anima tua pre-
tiòla eft : Se fi caro mortalis, diuturna anima : Se
fi tibi deeft pecunia, non deeft gratia : Se fi non
eft domus ampia, non dilfuia poflelfio, cadimi
p atet, terra libera eft. Omnibus in commuiie
elementa donata fimt , patent iéque divitibus
atque pauperibus ornamenta niundi. Numquid-
pulcriora pretiofiflimarum domoi rum aurata la-
quearia, quam caslifacies ftellis infignita fuìgen-
tibus ? Numquid Iatiora divitum rura, quam ipa-
tia terrarum ? Unde ad eos qui domum ad domimi
, Se viliam ad villain jungunt, dictum eft :
Numquid fo li habi tubiti s fuper terram ? Majorem Ef»/
domimi tu habes pauper, in qua clamas Se exau-
diris. : 0 Ifrael, inquit Propheta, quam magna eft b*"
domus D e i, & ingens Iqcus pojfeftionisejus ! Maonus Z4‘
& non habet finem , altus & immenfus. Domus
Dei diviti eft communis, Se pauperi} difficile eft
tarnendivitem intrarein regnum càdorum. Sed
forte doles , quod nullum tibi auratorum ly_
chnorum lumen refulgeat : fed multo illuftriór
tibi Iumine circumfufolunarefplendet.De hyeme
forfitan quereris, quia nulla tibi hy.- -aufta
anhelantibus ignibus vaporentur : fed habes lo-
Iis calorem * qui tibi orbem terrarum temperet,
& Iiy berno te defendat à frigore. An illos beatos
putas, qui fervitiorum lequentium ftipantur ca-
tervis ? Sed qui alienos pedes requirunt, fuis uri
nefeiunt. Denique à paucis pneceduntur, à plu-
rimis portantur. Nifi forte illud. miraris , quod
abundant auro,argento, pecunia : quantis abundant
vides , quantis egeant non vides. Sed ebur-
neis leélis accumbere pretiofum putas 3 Se non
confideras pretiofiorem elle terram , qua: pauperi
thorosgraminu- fternit,in quibus dulcisrequies
, fuavis eft fon. is ,- quem ille aurea com-
pofitus fponda, tota pervigil node quierit, SC
non capit^ O quanto te ille beatiorem judicat
vigilans quiefeentem ; Illud c pra:tereo , quod
multo eft pr«eftantius 3 quoniam jullus qui hìc
: eguerit, illicàbundabit : Se qui h ìc laborem to-
leraverit, illic confolationem habebit : qui àu-
tem hìc receperit bona , illic mercedem eorum
fperare non poterit. Paupertas enim mercedem
fuam refervat, cenfus abfumlt.
53. Attende ergo tibi pauper, attende dives •
quia & in paupertate & divitiis tentamenta fiint.
Ideoque Sapiens dicit : D iv itia s ó* pau catcm Erov
ne dederis m ihi. Et qua ratione petierit hoc dicit-
latis eft enim homini habere , quod fib uficit.
< Quia divida: ut epulis ventrem , ita animimi cu-
ris follicitudinibufque diftendunt. Ideoque petit
conftitui libi qua: opus funt Se fufficientia 5 Ne
repletus, inquit, mendax fiam , & dicam : g u i s me ibid.
v id e t ? A u t f a f f us pauper fur tum faciam , d & ju re
m nomine Domini. Fugienda igitur Se cavenda
funt tentamenta mundi 3 ne .pauper delperet,
ne opulens inlolefcat. Scriptum eli enim : Cùm Dem
expuleris gentes, & cceperis uti terris eorum ne
dicas : Virtus mea& manus mea hanc mihi p o f
feffionem paravit. Sic eft qui opes fuas merito
adferibit luo. Et ideo quali probatus proprium
non agnofeit errorem : fed longo trahit fune
I . d. Rom. edic. a c m(T. Cam. & jurem nomen Domini. Cxn. &
perjurem nomen Domini, vet. edit, ac m(T. bene m i lit i, & jurem
in nomine & c . Omnium antiquilTuni non agno/cunt prsepoiì-
I tionem.
& fe q .
.30 .8 .
d