‘ ''■ y ? .VT? f r f i V \/? T ? ^ 1 , I ' ' ' ^ -f<*5%*dW-i<»• ícj¿>íí<¿>í -
; | (JA$) ® > f ) . H | S Í D s ®*¡v>^§ >®i»®i - VJÍW . -j.
S A N C T I
A M B R O S 1 1
M E D IO L A N E N S I S E P I SCOP I
DE CAIN ET ABEL
L I B R I T> V 0.
L I B E R P R I M U S .
C A P U T I .'
fo f l brevem a libro fiuperiori ad huncce tranfitionem
agitar de ortu Cain & Abel i ac per hos ficu t dr
per Efiau ac Iacob , ditas hominum f i f ia s f ib i in-
vicem oppofitas prafignari oflenditur.
IE paradifo in fuperioribus pro
I captu noftro , ut potuimus,
quod Dominus infudit , fen-
ius invenit, digeffimus , in qui- ]
I bus Adam atque Eva: Iapfus
a e i l comprehenlus. Nunc quo-
niam ilia penes auctores non ftetit culpa : fed
quod pejus e ft , deteriorem invenit heredem ,
fequentem adoriamur hiftoriam , 8c ea quce fe-
cuncram fcripturas annexa funt divinas , noftro
opere profequamur.
2. Adam autem cognovit Evam mulierem fitam ,
qua concepii dr peperit Cain dr d ix it : Acquifivi hominem
per Deum. Qua: acquirimus, ex quo, & à <
quo, 8c per quid acquiramus, confiderari folet :
ex quo, tamquam ex materia : à quo , quis auc-
tor : per quid, tamquam per aliquod inftrumen-
tum. Numquid hìc iic dicit : Acquifivi hominem
per Deum y ut Deum intelligas inftrumentum ?
Non utique : fed ut intelligas audorem 8e opera
torem Deum. Unde magis Deo detulit, quia
dixit, Acquifivi hominem per Deum', :8c no s cùm
aliquid acquirimus, velomnes evc^.us fecundos
Deo magis deferre, quam nobis arrogare debe- ]
mus.
3. E t adjecit parere Abel. Cùm adjicitur aliquid,
quod prius e ra t, tollitur. Idque colligitur ® ex
Arithmetics: portionibus, aut anima: cogitano-
nibus • addito enim numero, f alius numerus,
aboletur iiiperior : & cogitati accedens nova
excludit fuperiorem. Ergo cùm adjicitur Abel,
l aufertur Cain. Quod nominum interpfetatione
plenius deprehenditur. Cain etenim didus eft
acquiiitio , quod omnia libi acquireret : Abel
qui omnia rererret ad Deum pia devotus b mentis
attentione , nihil fibi arrogans, ut fiiperior
frater, fed totum tribuens conditori quod ac-
cepiflet ab eo.
4. Duaritaque ièd ùnt iub duorum fratrum
nomine compugnan. .s invicem , & contraria:
fibi. Una qua: totum menti fu deputat tam-
; quam principali, 8c quaficuidam cogitationis,
8c fenius, & motus omnis audori, hoc e ft, qua:
omnes inventiones humano adferibit ingenio.
Altera 'qua: tamquam ope' ,ori 8c creatori omnium
Deo defert, 8c ejus Lamquam parentis atque
redoris fubdit omnia gubernaculd., llla c
prior, Cain fignificatur : ha:c pofterior, Abel
dicitur. Has duas iedas anima una parturit j 8e
ideo germana: habentur, quod uno fundantur
utero : fed contrarile funt-5 quia oporteteas cùm
1 quodain anima: partu editx fuerint, dividi ac fe-
parari. Compugnantibus énim hofpitium unum
perpetuo effe non poteft. Denique Rebecca
cùm duas naturas humani ingenii parturiret ,
unam mali , alteram bon i, eaique exilire intra
uterum fentiret ilium ( Eiau enim typus erat
mali ria:, Jacob figuram bonitatis gerebat ) mirata
quidnam illud eflèt quod difeordiam quam-
dam concepti cerneretretus,confuIuitDeum;iit
palfionem proderet, medelam daret. Itaquepre-
) canti eft refjponfiim redditum. Duagentes in utero Gen. a
tuofiunt, dr duo populi de ventre tuo exibunt. Quod
fi ad animam re.' ~is , eamdem d generatricem <
boni & mali inteh.óes, quia ex eodem fonte anima:
utrumque dimanat. Sed hoc fobrii folet effe
verique judicii j ut repudiato malo enutriat quod
bonum e ft, atque confirmet. Prius ergo e quam «
pariat bonum ,hoc eft, reverentiam Deo dea.
Mf. unus V a t. & vci
b. I ta tresmif. & ant. <
gin. G ill, mentis ìntentìi
■ proporttonibus.
A t mf. unus V a t. ficut & n
. Tn uno autem mf. V at. ad marg.
; Sec . V a t. vero al. & edit. Rom.
¡ Illa prior per Cain fignificatur h i t pofterior per Abel.
M f. unus V a t. genen
rentiam Deo di bit am ; utipfi totum defer at f in a non prefer at.
bitam y ut ipfi totum deferat, ilia prieferat: cum A
vero genuerit confeflionem qua: defer : D e o ,
deponit cordis iui tümorem. Adjicic .0 ergo
Deus bonum anima: dogma A b e l, abftulit im*
probum dogma Qain.
C A P U T I I .
In Ca in ludaorum figuram efie , chrifiianorum in
Abel. Hujus occafione quadam adtexuntur de pa-
tribus , f i d prafirtim de fipultura Ifiaac per quern
ch r ifii incamntio » dr Moyfis per quern ejufidem J
dofioratus exprimitur. Venique eorumdem Moyfis
d r ch r ifii comparantur inter f i fipultura.
5. I Go tarnen hoc loco iecundum Scriptu-
I * 1 ram myfterium magis duorum populo-
rum intelligo , quod Deus adjiciendo Ecclefia:
fine fidem pia: p leb is , abftulit perfidiam populi
prievaricanris, quandoquidem verba ipia hoc
fignificare videantur, dicente Deo : Du a gentes
in utero tuo f iu n t , dr duo populi de ventre tuo e x ibunt.
Ha:c figura Synagogx & Ecclefia: in his C
duobus fratribus ante prxceflit Cain & Abel.
Per Cain parricidialis populus intelligitur Ju-
dieorüm , qui domini & au«ftoris fiii & iecun-
düm Mari« virginis partum fratris, u tita dicam
, ianguinem periecutus eft. Per Abel autem
intelligitur Chriftianus adherens Deo , ficut &
David a i t : M ih i autem adharere Deo bonum efi; ut
carieftibus ie adtexeret, & a terrenis fepararet.
Alibi, Defiecit, in qu it,an im a mea in verbum tuum;
eo quod ordinem vivendi atque uium non in ter_ ]
renis voluptatibus , fed in verbi agnitione po-
fuiflet. Ex quo cognofcitur nec illud otiofe
fcriptum efle , fed perpenfe atque examinate,
quod legimus in Regnorum libris: E t app tus efi
ad patres fiuos. Intelligi enim datur quod v 'trum
fimilis fuerit fide. Unde claret non ad fepulru-
ram corporis, fed ad coniortium vitie relatum.
6. Denique de Ifaac non perfunctorie fcriptum
putatur, quod requirens corporis iftius Ipe-
ciem qux animx fuie adtexebatur, appofitus fit 1
ad genus ilium y eo quod patris iui moribus ad-
hieierit. Pulcre autem ad genus a it, non ad po-
pulum, ficut alibi. Nam legimus alii« locis ap-
pofitos fuiffe ad populum fuum, fed i non tarn
pneftantes : prieftantior autem qui paucorum
fimilis fuerit, & non plurimorum: plures in po-
pulo iuo quam in genere y & prarifcantius duci-
tur paucorum fimilem e fle, quam plurimorum.
Qui ergo Dei erat generatus promiflione, qui
ad facrificium probanda pietatis ele&us, q u i!
unius uxoris, hoc eft , iolius iapientia: iocietate
contentus iuperni illius generis quod eft unum
fibique femper conveniens,non plebeiie vilitatis
imitator adftruendus fuit fcriptura: divina: tefti-
monio. Etenim =» ubi labor, do<ftrina,mediratio,
illic cum pluribus commune collegium, & quod-
dam populäre coniortium eft. Audiendo enim
plerique proficiunt, quos nominavit populum.
Ubi autem non humana traditione r°d ,inge-
nioia colle&ione fine uiii laboris difi lina per-
cipitur , illic iiiblimis generis incorrupta fincea.
Edit, omnes , Sc quatuor mlT. ubi labor, doctrine meditatio.
Divionenfis , ubi labor, doftrina See. Melius. H ie enim doftrina
idem ell;, acdifciplina & inllicutio.
* . Ex his colligere fibi videntur quidam reccntiores Ambrofii
fuilfe opinionem, mortuum Moyfen non elfe , tarnen fi verba q u s ,
ritas eft. Et ideö Iiaac tamquam Dei müniis ad
genusiuum magis, quam ad populum appofitus
legitur, ut divinorum potius quam humanorum
imitatörem efle fedulum recognofeas;
7. Beata & ilia mens qua: fpecies & ipfum
genus iupergrediens meretur audire quod dictum
eft ad Moyfen, cum fepararetur a populo :
T u autem f ia mecum ? Nam ficut in Iiaac Do- tsent.). 3t.
minica: incarnationis typus humana: generatio-
nisiupergreflus coniuetudinem,vicit prioresj ita
ut in eo non vulgaris popuiarifque gratia , fed
ipecialis prxrogativa prxcelleret, ficut ledio
docet. Abraha enim d iffa fiunt promifiiones dr fie- calat. y.
mini e ju s : non d ic it d r fim in ibu s tamquam in mul- 16•
t i s , f id ficu t u n i , hoc efi yfiemini tu o , quod efi chrifi-
tu s : ita etiam in Moyfe venturi Doctoris figura,
qui legem doceret, Evangelium prfedicaret
impIeretTeftamentum vetus, novum conderet,
c^Iefte populis ahmentum d a re t, humana: dignitatem
conditionis exceflit eo ufque, ut Dei
aonaretur nomine , ficut habefnus icriptuni, dicente
Domino : Pojui te in Deum Tharaoni. Et- Exod.7.1.
enim vi£tor paflionum omnium , nec ullis cap-
tus fieculi illecebris,qui omnem iftam fecundiim
corpus habitationem cadeftis puritate conver-
iätionis obduxerat, mentem regens , carnem
fubjiciens,& regia quadam aucloritate caftigan%
nomine D ei vocatuseft , ad cujusfimilitudinem
fe perfects virtutis ubertate formaverat.
. 8. Et ideo non legimus de eo Ut de ceteris >
> quia deficiens mortuus eft : * fea per verbum D ei Dent. 34.
mortuus efi. Deus enim neque defectionem aut
diminutionem patitur , neque adjectionem ca-
pit. Unde 6c addidit Scriptura: £puia nemo ficit ibidem. 6.
fiepulturamejus ujque in hodiernum diem,' franfla-
tionem magis , quam interitum ejus intelligas.
Mors enim feceflio quxdam eft anima: & corporis.
Mortuus igitur eft per verbum D e i , ut ait
Scriptura, non fecundum verbum : ut advertas
non nuntium mortis, fed gratis munus expref.
, fum , qui tranflatus magis, quam de*- ’ictus eft
cujus nemo novitfepulturam. Quis’ am in terrenis
reliquias ejus potuit deprehendere, quern
fecum efle Dei Filius in Evangelio demonftra-. Matt. 17.y
vit ? Denique 8c Elias fimul eft vifus, qui tranfe
latus curru eft , non fepultus nec mortuus legi-; 4. Reg. 1.
tur ? b Vivit enim qui cum Dei Filio ft. Moyfes “ •
autem mortuus quidem legitur,fed ^ .r verbum b
Dei mortuus, per quodfafta funt omnia. Ver-
bo autem D ei ca:Ii firmati funt. Per verbum igi-
' tur Dei non Iapfiis operis, fed firmamentum eft.
Non ergo tamquam relapfus in terram depre-
henddtur corporis iolutione, fed tamqua verbi
carieftis operatione donatus 6c munere 5 iu q.uie-
tem magis caro ejus, quam buftum acceperic,
9. Bene autem inter dominum 6c fervum fer-
vatur diftantia. Ut prerogative m domini intelligas
, fervi gratiam, de Moyfe * ,‘gitur , quia fe-
pulturam ejus nemo fe it: de Chrifto autem, feu i g
pultura ejus de terra fublata eft y quia ille fe- ;
cundüm myfterium legis exff '.abat redemtio-
nem , ut refurgeret : hie fecundum Evangelii
I licet pauloobfeuriora, perpendantur atcentius, animadvertesilium
ibi Philonis fcntcntiam cxprimerc vo lu ifie , quem quidem de
I Moyfis morteienfit Ipiritali dilferiiifle con fta t, dc litrerali lion
ita iolli.citum.
b. M f Floriacenfis •, fed pet verbum D e i , cum D ei filio efi.
M iij