b
ibid. +.
Philip. 3.
Ceti. 1 1 . .6
feèhim probaret* nefortea aut imprudentem ce-.
piiTe videretur, aut. fraus aliqua mandatis para-
returc«leftibus. Sed ficut coacervanda fnerunt
pnecepta, ne quid Iateret: ita etiam proponen-
da pr«mia, nefortedefperaret.Tentatur ut for-
tis,'ineitatUr Ut fìdélis, b provocatiti- ut juftus,
meritoque exivit quemadmodum locutus eft illi
Dominus.
4. E t e x iv i t cum eo Lot. Hoc autem quod pro
magno inter feptem Sapientum dieta celebratur
enrv ^¿>,ideft,fequere Deum,perfeciteAbraham,
faètoque Sapientum dièta pr«venit, Se iecutus
Deum exivit de terra fua. Sed quia atffce terra ei
fiierat alia , hoc eft , règio Chald«orum de cjua
exivit Thare pater Abralue, Se in Charram de-
migravit i Se quia iècum eduxit nepotem fuum,
cui diètum fuerät : E x i de cognati one tutti confide-
remus ne forte hoc fit exire de terra fua de hujus
terne, hoc e ft, de corporis noftri quadam com-
moratione egredi 3 de qua exivit Paulus qui dixit
: Noftra autem converfatio in coelis eß ; Se de. il-
lecebris Se deleètationibus corporalibus quas
velut cognatas anima: noftr« dixit, quam compati
necefie eft corpori,donec ejus colligata vinculo
adh«ret. Ergo exire de converiàtione terrena
, Se fiecularibus obleètamentis Se fuperio-
ris vita: moribus atque aètibus debemus^ ut non
folum lo ca, ied etiam nofinetipios mutemus. Si
cupimus adh«rere Chrifto , deièramus corrup-
tibilia. Sunt autem corruptibilia in nobis caro,
deleètatio , vox obnoxia paflìonibus corporali- ;
bus. Per vocem autem paffiones intelligimus.
Unde quoniam anima noftra SifKf vis eft, hoc eft,
bipertita, & rationabile habens &irrationabile,
quod dividitur per carnem Se delectationis cor-
poralis illecebras, ceterafque paffiones corporis
: qui juftus eft vir, rationabile anima: fu« ab
irrationabili disjungere debet ac fegregare.Hoc
eft enim exire de Charra, tamquam de cavernis
quibufdam, Se cunkulis, ladbulifque egredi. Latere
enim criminose confidenti« eft. Et nos igi-
tur iequentes Abraham exeamus de Iatibulis.
Si enim filii Abrah« fumus , opera Abrah« fa-
ciamus j ut luceant opera noftra coramDeo,&
coram hominibus. ]uft>’s dicit opera fua regi :
peccator ieipfum occu. ¿t , ficut Adam ie occultare
cupiebat, ied latere non poterai. Pa-
ruit itaque Abraham mandato, nec ulla legitur
mora intervenifle.
J. Egrejfùs perambulavit terram ufque ad Sichern,
quod interpretatione latina dicitur humerus vel
cervix, per qua: exiècutionem pr«fcripti operis
intelligimus. Siquidem Se infra habemus icrip-
tum : Suppofuithumerumß tum ad laborandum. Unde
per figuram locorum id expreflum adverti-
mus, quod devotionem fiiam iànètus Abraham
non iolum ftudio, fed etiam efficacia probave-
rit fructuoià, qua ad quercum ufque pervenerit.
a. Edit. omncs,ac pauci mil". imprudentercoepifte. A ii i vero majo
r i numero & auftoricate, imprudente/» cepifie, hoc e l i , dccc-
piffe.
b. Era. in textu > & G ill, in margine , probaturut j uft us.
c. Sic edit. Rom. ex V a t. cod- à quibiis quam minimum abeft
Regius in quo legitur , perfecit ; factis enim Abraham Sapientum
& c . Reliqui autem mff. & edit, omiflo, perfecit-, le gu n t , facto-
que pr&ventt Abraham Sapientum & c.
d. MIT. V at. Reg. ac Rom. edit. Etipfe immemor fu i. N o n male.
Melius tamen a lii mlf. atque edit . . . . memor fu i . , id e ft , condi-
tionis & infi imi tati* propri*.
Qùo loco appartìit illi Domi bus , Se dixit : Se* ibidem,
mini tuo dabo terram hanc. Vide quömodö promif. '/ •
io” frequenti tamquam invaliduin adhuc informet
atque inftituat 5 Se d ipfe memor fui totum d
Deo deputet, nihil fibi vindicet. Ideo & aram ibidem,
adificavtt Leo , qui apparati e i j d r reeeßtt inde in
montem contra Orientem Be thel, furgentem adhuc
fibi folem cupierìs juftiti« videre. Ideoque non
in vallibus , fed in monte tabernaculum fibi lo-
cavit, quia Deus montium e ft, Se non vallium,
6. E t in v ocav it nomea Lomini. Ubi Bethel, id ibidem.
eft,domus Dei,ibi Se ara : ubiara, ibi Se itìvocàtio
Dei noftri. Non immeritoqite proceflus tantos
‘ habuit, quia Deum fperäbät fibi auxiliö fòre. E-
xercetur athleta D e i , Se e probatur-adverfis : in c
deiertum abiti, fames incidit,in ^Egyptum deC
cendit. Compererat in ^Egypto Ìalcivam eilè
juvenum luxuriam , petulantem cupiditatem ,
voluptatum intemperantiam. Advertebat inter
hnjufinodi viros intutam uxpris piidÌGÌtiam fore,
fibique conjugis pulcritudinem periculö iritu-
ram: monuit uxorem,ut iororem ie diceret. Quo
doce’tur non magnopere decorem conjugis qua:-
rendum, qui viro necem plerumque gignere fo-
Jet. N on enim tam pulcritudo mulieris , qu’àm
virtus ejus Se gravitas deleèlat vir n. Qui fua*
vitatem qua:rit conjugii, f non fup^riorem cen- f
iu ambiar , quam neceffitates non teheant mari
tales : fi non monilibus ornatami, ièd moribus.
Offendit plerumque virum , fi ie uxor nobilio-
rem noverit. H ^c proxima fiiperbix fiint. Sara
non facultatibus ditior, non genere fplendidior
erat 3 ideo virum imparem non putabat, ideo
quafi parem gratia diligebat, ideo non cenfu eft
retenta, non parentibus, non propinquis , fed
virum proprium quocumque pergeret, ièque-
batur: externa adiit, fororem ie ejus adièruit,
contenta fi ita eifet nec è,fe periclitari pudore,
quàm virum falute. Ut tueretur mari in mentita
eft germanitatem j ne infidiatores pudoris
ejus tamquam armulum Se vindicem uxoris ne-
carent. Deniquefimul ut viderunt illam ^Egyp-
tii, admirati quod fpecioia eflet valde, induxe-
runt illam ad regem fuum, Se cum Abraham bene
egerunt, tamquam fratrem ejiis quie placuif-
ièt re g i, honorantes.
7. J f f l ix i t autem Lominus Pharao afflitfationi- ibidem,
bus magnis & ß evißim is , & domum ejus propter
Saram uxorem Abra. Magnum teftimonium do-
cumentumque g caftitatis tuend«.Locus ita hor- g
tatorius,ut unufquifque ie caftum pr«beat, alie-
num non affeébet thorum, nec latendi ipe, aut
faciendi impunitate alienam uxorem inceftat,
non incuria aut ftultitia provocetur mariti, aut
abièntia longiore. Adeftpra ^conjugii Deus
quem nihil lateat, nullus evauat, nemo irrideat:
vicem abièntis mariti tuetur , fervat excubias ,
immo fineexcubiisdeprehenditreum antequam
•c. Ica (ex mlf. melioris no c i. Al ii auccm acque edic. & duratur
qdverfis. . . .famem incida. *
*f. Édic- oirincs, non tam fuperiorem cenfu ambiai, quam neceffitc.-
tes non terreant maritales : non monilibus Se c. Vocula tam decft
Ani. & m(T. omnibus. Sed hi fere ad unum noftra: lcftion i ad-
ltipulancur. Porro quod legun t, quam neceffitates non teneant ma-
ritales, ita interpretare ac n dicerccur , q u i ob divitias infolciccns
conjugalis ncccflìcudinis leu conjumftionis leges reculcc obierg
. Ica quinque mff. probatioris n o t i. A lii vero & edit, caftitatis.
Intuendus locus. . . . uxorem incelici.
faciat quod paraverit -, in aiiimis fingulorum, in
mentibus univeribrum crimen agnofeit. Et fi
maritum adulter fefellcris, non fallisDcum : Se
fi maritum evaieris,&fijudicèm fori luferis, non
evadis judicem tótius mundi. Ille g-avius ulciil
citur injuriam inopis, contumelian iprudéntis
mariti. Major eft enim injuria ar-ftòrem , quam
cuftodem thalami ipretum Se nò* cònfìderatum.
8. Ipiè quoque Pharao, licet rex ^Egyptiorum
quem Se iniòlentia regalis potenti« fiipiiiàret, Se
j^Egypti lafcivia atqiie luxuries à ftudio caftita-
cis abduceret, vocavit Abraham-, Se arguit eum
dicens : £)uid hocfecifii mihi ? £)uure non dixißi
mihi quia uxor tua eß : fed dixißi mihi quia foror
tuaeß : & fumferam earn mihi uxorem ? Et nuncecce
mulier tua ante tei Etfi natura feruS ab barbaras
tarnen fignificat etiam exteris ac barbaris rhöri-
bus effe curam pudoris , Se adulteri! etiam fibi
crimen cávendum. Qui pr«tendit igñorantiam,
condemnat intemperantiam. Nec mirum fi bar.
barus j us novi atur« : muta animalia ® qü« nul-
lis tenentur legibus, funt tamen aliqua qu« non
iolum paribus fuis copul« lervent fidem ; verum
etiam coitus unius caftitatem cuftodiant. Ita major
lex nar , quàrfi Ieguin pr«fcriptio eft.
Non mirum ergo fi Se ifte aEgyptiusrex Deum
timüit qui hominem non timebat, Se peenam íol-
vit adultérii , qui nullis reus tenebatur legibus:
ftatimque ubi alienam effe cognovit1 uxorem ,
non folum marito reddidit 3 verumetiam profe-
cutores dedit qui deducerent eum ; ne quis de
populo barbaro irrogaret violentiam vel peculio
viri, vel uxoris pudori.
9. Puloherrimus eft hie locus ad incitandum
ftudium devotionis, qi i is qui Deum ièquitur
tutus fèmper eft. Et itico Deum pr«ferre de-
bemus omnibus , nec patri« contuitus , nec pa-
rentum filiorumque gratia, nec uxoris contemplado
nos revocare debet ab executione pr«-
ceptorum c«Ieftium j quìa Deus nobis omnia
¿Ila largitur, Se potens eft Ìèrvare qu« donat.Ita-
que-magnum exemplum devotionis Abrah«,
quòd cum iixore fpecioia defeendit in .dEgyp-
tum. Erat quidemjufto viro cura conjugalis pu-
diciti« : ièd majus erat ftudium maturand« devotionis,
ne pr«tulifie cuftodiam thori mandatis
videretur c«leftibus. Itaque quoniam propter
Deum contemfit omnia, recepita Deo mul-
tiplicata omnia : ièdprimam Deus pudiciti« tri-
buit remunerationem,quam g ita n i feiebat con-
jugi. Nam quia ftudio b òbeundi c«leftis oracu-
li uxorem quoque in periculum deduxit pudoris
, etiam caftifnoniam conjugii defendit.
;. Edic. oitincs, licet nullis cohftringantur legibus ,fnnt tamen Scc.
;il'. d ito, qua nullius fu n t , tainen & c . A lii uc in conccxtu.
i. Reg. mf. obeundi folvendique Votum cttleftis oraculi. Ec poft
«ca , tibi complures nilf. & cdic. omnes legunc, caftimoniam ;
i Corb. & a lii aliquoc habcnc , caftimoniam. N c c forfan male :
i'icurenimapud Auguftinum in p la l. i ÿ . neun. 13. fanctimonium
o fandinioriia, vel ran£timonialiiini profeflione. Pörro non de-
ere qui Abrahanium prodici uxoris S a r i pudoris accufarcnr 5
icm canicn r c ä c S S . Patresdefenduiic ; fciliccc Anibr. hoc in li-
' C A P U T I I I .
L e ceteris Abraha virtutibus > nimirum dc pruden-
t ia ej us in refcindendis rixarum caufis , )ujlitia
in dividendo, ubi & de imprudentia Lot amcenis
u tilia pojlponentts, ejujque pcena: turn de patrui
in ipfum caritate , pietatc in Leum , continentia
in v itto r ia , & mercedis a Leo propojtta electione ;
ac tandem de accepto futura pojtentatis & Christi
nafcituri promiflo.
B io. T V Rimas igitiir partes fibi jufto ordine
vindicavit- devotio. Videamus Sc cete-
rarum virtutum gratiam. Mulcebatur fanftus A-
braharri nepotis pr«fentia cui patrium affe&um
exhibebat. Incidit rixa inter iervulos nepotis Se
patrui. Advertit prudentior iervulorum diffen-
fiohibus domiriorum concordiam folvi iolere,
amputavit fibram difcordi« , ne contagium ftr-
•peret. Tolerabilius enim putavit ut copula fe-
queftraretur , quam gratia dirimeretur. Quod
Q te facere oportet, fi forte hujufmodi aliquidin-
cideris , ut feminarium diftentioriis aufe ns. Ne-
queenim tufortior quam Abraham.\ .edecli-
nanda cenfuit, non defpicienda iervulorumjur-
gia. Et fi tu fortior , cave ne alter infirmior qui
aurem pr«beat iervulorum ilifurris. Frequenter
indiviia ieirvitia inter parentes difcordia^' /e-
runt. Divide potius, ut maneat amicitia. ^a i-
•viia domus duos- non fuftinet. Norine melius eft
emigrare cum gratia, quam cohabitare cu> . i f -
j ) cordia ?
11. Ipia quoque enjuiinodi efle de1" ■’ at divi-
fio , Patriarcha edocet. Firmior diviv -w, infirmior
eligat, ne habeat quod queratur. Elec*
tionis enim iu« partem non poterit calunlniari.
Non refidet occafio refiliendi cui datuf optio eli-
gendi, nee diviior-gravatur. Nam quo pruden-
tio r , eo cautior ut nec in divifione Circumfcri-
batur, nee in elcctione froAidetur.
12. Diviiit Abraham, quia non capiebat, inquit, ibid.ix.6.
£ illos terra habitare fimul , quia nimium divites
*• erant. S«culare vitium ut divites terra non. capiat.
Nihil' enim iatis eft divitum cupiditati.
Quanto ditior quis fuerit, tanto avidior ad pof.
fidendum eft. Extendere agri terminos cupit,
Se vicinum excludere. Numquid hujufinodi A-
braham ? Minime, quamvisin p ':ncipio Se ipie
imperfecbior. Unde enim perfe^. j ante adven-
tum Chrifti ? ’ T 'ndum venerat qui diceret: s i Matth. i<>.
v i s perfeflus ejjt ,■ v a d e , vende omnia tua, dr da pau- 1 1-
p peribas , dr v e n i , fequere me. Tamen ut minime
avarus ele&ionem offert, ut juftusdiflentionem
amputat N o n ft t , inquit, r ixa in te rm e d “ te , & Gen. j } . g.
interpajtores meos dr pafiores tuos , quia homines nos
fratresfumus. Nonne ecce tot a terra ante te eft? Lifce-
de a me :Ji tu in ftniftram , ego in dexteram: v e l f t tu
in dexteram, ego in ftniftram.
13. Et: levavit oculos Loti & elegit irriguam re- e
Gen. & a lii plures.
c. H ie tantuirt differunt inter (em(T.'& vet.-edit, in voce irri*
guam , pro qua folus Corb. cum vet. edit, habec, irrigua. Rom.
autem edit, ira repoiuerat, Et elcvavii oculos fuds Lot elegit irrigua
( regionem Jcilicet fordanis) quia tota, inquit ftrrigabatur, antequam
everteret Deus Sodomam & Gomorrham , Jicut paradifus
Dei. Scd ab omnibus nortnihil difercpanc L X X . Sic enim illi :
Key tmgjs» A a r n r otpfa^/uds uovj, tm7Sl •xS.mo ihx v
¡if Ji/.rv >S'tt uatm i u T v ^r flier QoJbueo
5 yt/Jisppet, ds o' ‘nQtAimt v 04«. cum iifdcm hod loco V Ulg- iatis
convenic, quam confule.