Non enim poteft percipere j ’ 'd quod eft, & eft /
fern per, nifi prius niric fugér.c. Unde & Dominus
volens Patri Deo appropinquare -, ad apof-
lohan. 14. tolos ait. Surgite ea. fs htnc.
C A P U T I I .
Saculumfugiendum docet lex de cìvitatibus refugit,
de qui bus quatuor difcutiuntur;primum,curili* in
forte levita-rum deletta : fecundum,cur numero fe x :
tertium^curearum tres ultra Iordanem ,a c totidem
in terra chananaa:quartum,cur homicida mortem
pontificie ibi jubeatur exfpettìare. £ u * omnia di-
verfis virtutibus accommodantur.
j. Ocet te etiam lex fugiendum fxculum ,
I l Deum fequendum. Quid enim aliud do-
Kum.}¡. c e t , cùm dicit : Dìfponetis vobis civitates ad refu-
11 ' g ium , ( fi erunt vobis refugia, quo refugiat homicida
ibidem, t j . omnis,qui percufferit animam in v ita s i Et infra : Sex
& 1+1 civitates ad refugia erunt vobis,tres civitates dabiti f
trans Iordanem,(fi tres civitates dabitis in terra ch a- <
a naan ? a Aperte quidem confugientibus hoc crimen
homicidii refugia propofita fiint. Sed con-
fideremus al isf Quatuor funt qlix admonent
profundius efi. pedanda arcana ledionis iftius,
Unum, quaratione ex his civitatibus qux Ievitis
in portionem forte obvenerunt > ièx civitates ad
refugium datx fint homicidii crimine Iaboranti-
bus, curnonetiamaliarum tribuumcivitates ad
hoc munus deputatale» mdum, quaratione fex
numero 5 non enim otioì umerus hic prxfcrip- j
tus videtur neque plurium neque pauciorum ci-
vitatum. Tertium, cur tres ultrajordanem civitates,&
tres in regione Chananxa diijpofitx fint,
qux refugio peccantibus forent. Quartum, cur
dinumeratio & definitio temporis comprehenia
ibidem. 1;. fit, intra quod habitet homicida in civitate refu-
g ii, quoad moriatur iàcerdos magnus , & poft
mortem facerdotis magni revertatur homicida
in civitatem habitationis fux. De fingulis ergo
pportet dicere , atque eo ordine quo propofui-
mus, quxfita abiolvere.
6. Competenteritaquelevitarum civitates da-
tas ad refugium primo explicandum eft. Congrue
autem proviiùm liquet $ qu levitx fugi-
tantesfunt mundi hujus,ut placean. Deo , relin-
quant patriam,parentes,filios,omnem cognatio-
nem,ut adhxreant uni Deo. Denique & Abrahx
Gen. il. 1. didum eft : E x t de terra tua , ( f id e cognatione tu a ,
(fi de domo patrie tut. Sed forte dicas :Ievita non
Hier. 7 .10 . erat. Sed habebat in lumbis fuis Levi,ut Iegimus
adHebrxos fcriptum. E t Dominus Ievitis dicit,
Lue. 9.13. cùm difeipulis fuis,hoc eft,apoftolis dicit : s i quis
' a. Edit. Rom. lo ia ,y4/>i«,cumaliis edit. confugientibus ob crimen.
Mfl- vero ut in textu. U b i , confugientibus hoc crime» , idem valct
atque fugientibus hanc accuiàtioncm j à qua loquendi forma non
àbhonenc claifici auitores.
b. S ic mif. an tiquiflimi, & edit. Am. atque Era. Rcliqu i mfl".
omnibus perfceliopatet. N o n male. A t edit. GUI profeilio. Qua
voce fublata in edit. Rom. tantum legnili*, omnibus patet.
c. Rom- edit. fola, cum quo trat Dominus. Et ipfe Chriflus relìti ns
eil & c . Sed nihil in recepta leilion e mutandum. Sic enim hlc
dicit Ambrofius Chrillum cum Elia fuiiTe, liti libro fupcriore
cap. i.n um . 8. de D a v id e , Sciebat enim, inquit ,gloriopus eße pro
Chrifto mori, & c- M u lta a lia fune & apud mine Patro n & apud
ccteros hujufmodi locutioncs , quibus lignificai unt Incarnarionis
myfterium antiquis illis fuiiTe cognitum ; quibufque non modo
Paulùm imitati fu n t , à quo M oyies AEgyptum deléruiiTc narratili*
, majores divitias tftimans thefauro sEgyptiorum , improperium
Chrifli: verum etiam Dominum ipfum qui Johan. 8. ¡6 . dicit :
Abraham pater veftcr exfultavit ut videret diem im um ; v id it& gnv
u l t poft me v enire, ohne get fernet ipfum,(fi folla t crtt-
cem fuam,(fi fequatur me. Quamquam ad omnes
jam didum nV.Vos autem genus elettum,regale facer- pur. i .9.
dotium, gens fa n t ta , popuias in adoptionem. Venit
pieni tudo,reliquix ceflarunt. Chriftus enim omnes
vocavit,b omnibus profedò patet, ut omnes b
fequantur,omnibus regnum propofitum, &. vita
«eterna.
7. E r g o c li Deus portiò eft,nihil debet ¿urare 11. q;Ufl.
nifi Deum, alterius impediatur neceifitatis mu. c\ G«‘innere.
Quod enim ad alia officia confertur^ hoc
religionis cultui^atquehuicnoftro officio decere
pitur. H x c enim vera er facerdotis fuga, abdi-
- catio domefticórum, èc .^.làcdam alienalo cariù
fimorumjut iuis etiam ie abnegete qui ièrvire Dep
geftit. Rede ergo fugacés fugacibus comment '
dayit xternx lei " iandioj ut qui hunc mundum
oblitiiùnt,eos ree piant qui peccata fua condem-
nantes atque opera,j oblivionem vitx fuperioris
expetant, & fiecularia qux geflèrint,abolere dè-
• fiderent. Fugitans igicu eftfuorum facri altaris
ejus minifter. Unde Do» ius quafi princeps fili
cerdotum, formam Ievitis in Evangelio dansfuo
dixit : £)ua efi mater mèa, a u t qui funt fratres mei ? Matth. u.
Hoc eft, non agnofeo matrem, non recögnoico 48-
fratres, ignoro proximos. Mater mea & fratres ibidem. ¡0.
mei ii funt, qui au iunt verbum De i,& facilini«
Solum ergo veirbu 1 Dei novit minifter,cùm eos
novit in quibus operatur Verbiim Dei« Et ideo
exfuleft mundi, fugitans corporis, fugitanspafl
> fionum , abdicat ie omnibus, ut io Ius remaneat,
ficut Elias dixit: E t ego relittus fum folus. Sed non 3. ms. ,fi
erat folusc cum quo erat Chriftus.Et ipiè Domi- J+*
nus relidus eft folus : Sed n o n fum , inquit ¡folus > 7„^ . u
quoniam Pater mecumeß. 3». .
8. Eft etiam illa cauia quia ìevitae miniftri funt
Dei.Etideo ipiorum civitates fugientibus homi-
cidis per legem deputantur -, quia ipfis jus eft divina
mandata exiequi circa r os qui crirrien mortale
admiièrint.NefcitEccj ìad publicare leges i
. fuas.Novit ut Dominico fa« «dos obediatimpe-
' ratui. Audi Levitam dicentem : Tradidi hujufmodi 1. cor. ¡ 0
hominem fatana in interitum carnis ; utfpiritus fal-
vusfit indie domini nofiri Jefu chrißi.Percuffiis igi-
tur levitico gladio moriatur iènfus carnis in nobis
, ut vivat anima noftra.Nifi enim fenfus carnis
occiderit, nullus poteft efle frudus vitx xternx.
9. Sex autem civitatum refugia funt, ita ut prima
ci vitas fit cognitio V e rb i, & ad imaginem
ejus forma vivendi. Quicumque enim earn co-
gnitionem fuerit ingrefliis,tutus à pcena e ft , iè-
cundùm quod & Dominus ait-.Iam vos mundi efiis loban.is-p
propterfermonem quern locutus fum vobis. Et alibi :
vifus eft. H o c autem utroque teftimonio, fed prarfertim ultimo
pluribus locis utitur Ambrofìus, ut verbi gratia lib. de Abraham
cap. 3. num. r i- & Comment, in Luc. non longc ab initio Se alibi,
d. Omncs edit. Ne feit Ecclefiapul/licas leges,funs novit. V t domìni-
co facerdosobediat imperio, audi Levitam. H is accedunt miT. aliquot
rcccntiorcs, n ifi quod iJli,duobus cxceptis , interpungunt in hunc
moA\\m,NefcitEccUfiapublicas leges funs ; novit u t . . . . Audi Levitam.
Ex quibus idem ferme fenfus e lic i po te ft, h ic ic ilic c r, Ecclc-
fia in adminiftranda popnitentia politicai leges non agnofeit ; fuas
enim habet,nimirum ut C h r illi obediat imperatis. Vc ium Thnan.
l 'P rat. Fife. Ebrulph. Albin. Alnct. Se Big. leelionem à nobis in
textu rcpofitam praifcrunc, excepto tamen quod in Ebrulph. p ro ,
facerdos, leghurfacerdotis.Senfus autem eft Ecclclìam dum l ig a t ,
f o lv it , à facrorum participationc remov • See. irti poteftate non
quam i l l i fuse leges attribuerint, fed qua. xlli Chriftus ipie com-
naiicrit, atque exercerc praxeperir. Quod quidem cum anteccden-
tibus ac fubfcquentibus aptius quadrare diiEtcbitur nemo.
Hac efi autem v ita aterna , u t cognofcant te folum A lex eft. Deinde fi per fragilitaterrì carnis,& mun-
Deum verum , (fiquem mififtì lefum Chriftum. H x c di illecebras ita mentem noftram formare non
eft igitur civitas veìut metropolis, cui adjacent pofliimus,reverenda paterna; generadonis,& fe_
alix quinqué civitates levitarüm. Secunda ci vi- dulitate prolis peccatum Ievemus. Caritas enini
tas,confideratio divinx operationis, qua creatus multitudinem peccatorum operir. Qiii ergo ad
eft mundus. Tertia civitaìi,-contemplado potef- imaginem Dei efle non potut t , fit ad plenitutatis
regix,& majeftatis x terna:. Quarta civitas, dinem caritatis. Illa civitas cu. am excludit,hxc
propitiationis divinx contùitus. Quinta civitas, folvit. H x c denique lex iecundx civitatis :D iU - Deut. c . ; .
legis divinx contemplado,qux prxcipit quid fa- ges dominum Deum tuum ex toto corde tuo, (fi e x tota
ciendum fit. Sexta quoque civitas, portio legis anima tu a , (fi e x tota virtute tua. Sed fi ruriiis anqux
prxfcribit quid non faciendum fit« Quanta B gufti animi & minuti funt,qui abundantiarh cariabundäntia
divinx mifericordix,quantx divida; tatis & gratiam recipere non poifiint, fiabes terpietatisejus,
utfinguIorum ftudia,fragilitatefque; tiara civitatem ; ut divinx pote tis formido te
humànx condidonis confideranSjquib.us & inviti fobrium faciat,&c infledat met’ -. Et hxc lex terac
reluftantésad culpam ducimur,& non volun- da : Dominum Deum tuum ador s ,(fi.ip fìfo life r - ibidem, xy
taria delida vidiÌIlecebris frequenter commit- vies. H x igiturprxcipux virtutes,8c ideo paucotimiis,
diverià nobis refugia proponat, fex vide- rum non plurium, fupra Jordanem pofita:-,ut exj
licet urbium 3 ut quo numero mundus formatus primas quafi imago are’ cypum, diligas quafi fieli
, eodem numero adverlùs mundana v ida, 6¿ lius patrem, adores qua«i lùbditus regejn.
fieculi hujus naufragia remedium provideretur« 11. Qui autem jordanem tranfierint, Jordanis.
10. Primum igitur remediùm eft,ut fi cui boni C ^utem defeenfio eorum die ir: qui defcenderint
propofiti viro culpairreplèrit,is fine tilla qompe- erg° ex illis fuperioribus vi. mtibus ad hxc infe-
rendinatione, fi perfedam velit habere fecuri- riora,id eft,in quibus integritas, caritas, humili-
tatem,adipiam rerum omnium arcem properet, tas vacillaverit,habent propiora homini refugia
ubi Verbum eft Dei in ilio finu patrio, id eft, ar- ' *}ux pecantjut qui obnoxii delidis, & inflexi vi-
canoacrecefluDei,ubieft fons iàpientix, unde tiis funt non voluntariis, fperent Dominum fibi
pro morte vitx xternx hauriat por 1 immor- reconcilian pofle,fi veniam petantjfperent pofle
talem. Secundum eft remediùm, ut ai non po- fe córrigi,fi prxcepta fequantur cieleftium tefta-
teft cognitionem boni illius prxlibare,& tardior. mentorum, quibus aut^^informamuradinnocen..
vel ingenio eft, vel fidei comprehenfione 5 quo- tiam,àut revocamur à culpa. H x igitur intraJor-
niam velóci mentis vigore átque ingenii acumi- danem civitates fequentes f a t, ut propitiemus.
miòe'ifd cognitionis fumma contenditur, faltem nobis Deum, iequamur qu „jubet, vitemus qux.,
opera Domini confiderei, atque ex his quxfada prohibet. Sit ergo propitiandee divini tatis ambi-i
funt, tanti contenipletur operis audorem 5 quo- tio,fequendx prxceptionis obeditio, interdiclx
niam ex his boñis qux funt ili cpnftitutione iftius prxvaricationis caiitio., quibus propitiatoriam
• creatunÉ(bona enim valde funt, ficut Dominus Dei mifericordiam, & nomotbeticen ejus provi-
dixit ) bonum illud fummum atque xternum dentiam vel inftitutoi-um obfequio, vel interdic-
comprehenditiir. Qui ordo remili ? Qux difei- torum declinatione venéremur.
plìna ? Qux gratia ? Nònne his quamvis tardum 13- Quartum fupereft,a quod de morte fummi a
ingetiittm diligere audorem fuum provocatur? iàcerdotis ait:Jfhtia u/queadilludtempus eritin ci- iofue.to.6
Etenim fi paren tés, quia nos geniierunt,amamus:¡g; vitate refugit homicida ille, donee moriatur facerdos
quanto magis diligere debemus creatorem pa- magnus. In quoiecundum litteram hxret inter-
rentiim,audoremque noftrum ? Ergo operatoria prètatio. Primum ipfa fuga forte magis quam
virtus Dei ètfi non videtur, tamen ex fuis operi- xquitate alicujus examinis definita .* deinde in
bus xftimatur , operatoremque opera fua pro- caufis.paribus impar eventus 5 poterat enim fieri
dunt, ut intelligatur qui iipn comprehenditur. ut poli homicidx illius refugium fequenti diè
■ Unde & Dominus ait: Si mihi non creditis.-vel ope- obiret magnus facerdos. Qux auter ub incerto
ribus credite. Bona igitur etiam h xc civitas ad re- fententia?Ergo quìa hxret littera,q« .ramus fpù
fugium,qux xdificatoris fui teftificatur gratiam, ritalia. Quis eft ifte magnus facerdos nifi Dei Fi-
&; affedum noftrum excitat, ut ejus fniius cupi- Iius,Verbum Dei,cujùs advoqationem prò nobis
diores, quitantamnobis fabricxhujus videatur F habemus apud treni, qui exfors eft omnium
contulifle pulcritudinem. Tertius ordo eft rega- voluritariorun accidenrium delidorum , iti
lis poteftatis contemplatió, ut fubjiciamur regi, quo confiftunt omnia quxin terra iunt, & qux
fi non deferimus honoremtamquam parenti.Me- in cxIo?VincuIp enim Verbi conftrictà firnt om-
tu enim prxfidentis plerumque fit obediens po- nia, & ejus condnentur potentia,& in ipfo con-
teftati,quieft ìalutis ingratus} uÄieceffitatem fo- ftant^quoniain in ipfo creata funt omnia,&inip-
brietatis agnofcat,qui noluit ac n "uiivit gratiam fo habitat ornnis plenitudo. Et ideo omnia mapietatis
agnpicere, C o r r i g i t c , 0 neceffitas, nent, quia diflolvi illa non finit,qux ipie coivquem
pietas provocare dèbuerat. ilrinxit, quoniam in ejus volúntate confiftunt.
ir. H x funt tres civitates trans Jordanem,per- Omnia enim quoad vult, fuo imperio coercet 8c
fedioriprudentix ad refugium darx 3 ut primo regit , & naturali concordia ligat. V ;-'.tigitur
culpam fugiamus indudione a 11), conforriies Verbum Dei ,& maxime in animis vi piorum,
adirtiao-ineniDei. Ita enim'cr ci fumus, dicen- nec umquam moritur plenitudo. uivinitatis.
i<. te DeoKFaciamus hominem ad imaginem & ftmili- Numquam enim moritur fempiterna divinitas,6c
tudinem noftram. H x c ergo primx illius civitatis xterna Dei virtus. Sane moritur nobis, fià nofa.
De morte fummi facerdotis, lutcdccrànt inedie, omnibus, qifx nos in mff. duodccim rcperta in textura trauftwlimus. •
S. Ambr. Tom. I. ^ ^