Pf. 10 9 .
TLxod. 15.
illud. Quid cam profundi myfterii I cam altæ M A cogitationes optimas,placida confilia, tranquil-
cretxque fapien*-’ , a qùàm ut in venis quibuf- 1à*-înwnt4ftn>ç f&Vm dpdprir h*.c. toiles dam verborum i. plicium deprehendas acque
haufias ubertacem gratix fpiricalis ? Chananæi
enim mobiles Sc inquieti fune. Cùm igiturin eo-
ïum terram fueris ingrefliis, quos advertis propter
levitatem , inquietudinem, Se inftabilitatem
morum, pofleffione dejedos, tu teneto conftan-
tiam. Nonre vilis ratio , non levis fermo perturbée
: hoc eft enim Char *us,mobilis fermo,
las inventiones. Cùm dederit h x c , tolles omne
quod aperit vulvam mafculinum, Se fandificabis
Domino. Non totum exigit à te Deus, qui to-
tum donavit. Multa enim ad ufum fubftantix
largitur humane, Se hoc non poteft eile divinum
Iacrificium, ubi eft ufus natura. Edere, bi-
bere, dormire, aliaque edam minifteria corporis
dono fune tibi collata, non à te relata Deo
munera. Quidquid autem fan<r .m cogitaveris,
affedus inftabilis, 8c inquiry contentio: fed ma~ B hoc Dei munus eft , Dei infp i .do , Dei gratia:
gis tranquillitatem cordis , 8c animi lerenita-
tem placidus fervato ; ut tamquam in falò ma.
ris tutam navibus ftationem, portu quodam tuie
mentis exhibeas.
43. Hane pofleffionem tibi Dominus polli-
cetur, 8c quodam facramenti promittit vinculo
, ut conftantiam tuam firmet. N eque enim
ideo Deus jurat, quod fide credentis indigeat,
aut teftimoniorum adftipulationibus deftitutus
lìcut è contrario illa qux cùm in ufu natura: hu-
mànx fint, non coinquinant hominem -, led quod
exit de ore ,furta , falla teftimonia, facrilegia,
hxc funt qux coinquinant hominem.
46. Interiora ergo noftra mundemus, ut poilìt
oblario nondilplicere.Ibi quxramus omne quod
aperit vuluam mafculinum , hoc eft , juftum 8c
prin cipale, quod làndificare D omino debeamus.
Neque enim hi nos corporeib coitus, conceptus
fuffragium facramenti requirat, ficut homines C partufque fandificant, quibus vulva feminea
deflorato pudore virginitatis aperitur. Nam etfi
mulier landificat virum , 8c vir mulierem j ta-
men plerumquecontingit virginis vulvam etiam
fine conjugii fanditate referari. Neque rurfiis
fòla virilis eft gratia, mulier autem landifica-
tionis aliena eft,aut utriufquefexus confufanatura
e ft, ut uterque corporeos fundatur in partus.
Habent fiia munia viri, habent mulieres le-
xus fui officia difcreta. Generatio ifta fucceffio-
qui fidem nobis adfeifeimus facramento, 8c ideo
juramus, ut credamur vera dixifle. Deus autem
8c cùm loquitur fidelis e ft, cu fermo làcra-
mentumeft. Non enim propr facramentum
fidelis omnipotens Deus , fed propter Deum
etiam facramentum fidele eft! Qua ratione igi-
tur Moyfes jurantem Deum inducit ? Quia nos
ufu quodam mortalium claudimur,8c velut echini
cortice quodam nos vulgaris opinionis invol-
aut velut cochleaTqua: nifi intra te ftxd nishumanxmulierem decet,impoifibiliseadem
vimus, cochlex qux int
^ , nec ae.
operimentum fint, fpirare non poiliint,ae- - viro.
... . r n-— _ r.------------ 4-7. Ergo fi carnis ufui non quadrat hie fenfus,
officia; a*" ;ni$ difcutiamus. Iftam fane inverno,
qua: nm. d difcreta fit lexu ; 8c cùm iexum
non habeat, utriufque fexus munera reprxfen-
ta t, nubit, concipit, parit. Et ficut feminis.de-
dit vulvam natura, in qua uniufcujufque ani-
mantis generatio per menftruas formatur xta-
tes: ita eft quxdam virtus anima: qux velut quo-
; dam vulva; genitr1 fecreto cogitationum nof-
" trarum fufcipere lamina,conceptus fovere, partus
iolet edere. Neque e* im aliter diceret Eiaias:
Jn utero accepimus,S' pa. '-rìvimusf i r ¿turnfaiutisi ;
nifi vulvam animx noviflet. Harum generatio- :
num quxdam feminex funt, malitia, petulantia,
luxuries , intemperantia , impudicitia, anaque
hujuftnodi vitia, qir animi noftri quxdam
enervatur virilitas. ulinx funt,caftitas, pa-
tientia, prudentia, temperantia, fortitudo ,juf-
rem liberum carpere aut fuftinère : ficnos non
nifi intra quxdam humanx confuetudinis lati-
buia terrena verfamur. Unde quia illud verius
folemus credere , quod jurejurando firmatur j
ne noftra claudicet fides,jurare deferibitur Deus
qui ipfe non jura t, fed jurantium judex , Se ul-
tor eft pejerantium. Denique fcriptum eft : Iu-
ravit Dominus, & non pcenitebit eum : Tu es facer-
dos in a ter num. Servavit utique quod juravit, de-
dit nobis xternum principem facerdotum : ut
8c tu quod juraveris, ita noveriseflèfervandum;
ut quia per eum juras qui non mentitur, feias
eum futurum fi mentiaris, ultorem.
44. Expulfis igitur inquietis 8c mobilibus cogi-
tationibus, dabit tibi Deus vacuam pofleffionem
cordis 8c mentis * ut earn cultu quodam tranquil-
litatis exerceas, 8c frudum ex ea capias , nec
fuftineàs in ea Chananxos , hoc e ft, turbidos
omnem conceptum * lucos eorum diruas quibus
obumbratur,.veritas, 8c quidam cæleftis liber vi-
fus cogitationis horrore tenebrofx difeeptatio-
nis ablconditur.
fenfus recurrere* eradices gentilium vitiorum F titia, quibus mens noftra,& caro ipfa firmatili-,
45. Sed hoc nifi divino donati muñere effi-
cere non potes j ideo ait : Dabit tibi *. .«ì,hoc eft,
a . Mff. omnes, & vet. edit, quam in quibuf dam
b■ ItaMiT. & Rom. edit. V e t . vero edit, corporei fe rn .
8c ad obeunda impigre munia virtutis erigitur.
Hos partus alvus ille propheticus parturivit. Et
ideo ait : Jn utero accepmus & ÿarturivimus fpiri-
tum falutis. Mafculum igitur & parturivit,8c pe-
p erit, qui ipiritum falutis efFudit.
is verborum fimplicium ? Deprehendas , atque haririas &c,
L I B E R S E C U N D U S .
C A P U T I.
Anima partus mature producendo: seorum qua formd
Jtt ? Plebeios fenfus mentis imperio domi tari poffe }
duplex enimejfe fenfuum nofirorum genus 5 S ' in
utro confiflant primitiva Deo ojfèrenda ? Poßremo
de commixtione qua confiamus, ejufque primitiis
difputatur.
u T J Os partus anima noftra parturiat,
I . I nec folum parturiat,» fed etiam par
ia t e diebus pariät impletis ? ne im-
maturos partus dies judicii deprehendat. De his
enim partubus dixit dominusjefus : Va pragnan-
tibus S ' nutrientibus in illis diebus ! Maturius igitur
abfolvatur hie partus, 8c cogitationes noli
trx bonorum operum proceffibus explicentur j
ut niliil imperfedum finis nofter inveniat, nihil
inexplicatum terminus vitx noftrx ofFendat, nihil
tamquam inincude pofitum ufus noftri ope-
ris derelinquat. Feftina igitur anima formare
partus tuo s , properantius abfolvere , celerius
quos genueris enutrire.
z. Q ux tanti forma fit partus , demonftrat
Apoftolus dicens : F ilio li mei quos iterum par furio
, donec formetur Chriflus in vobis. In hanc for-
mam tota mentis noftrx coalefcant vifeera , 8c
in ilio genitali alvo animx noftrx Chriftus re-
fulgeat. Partus nofter fides f it , nutrimenta noftra
prxcepta dodrinx fint. His quxdam cordis
noftri imbuatur infantia, inftituatur puerL
tia , juvenculefcat adolefcentia , feneda canefi.
cat. AEtas enim fenedutis vita eft immaculata.
Itaque ea demum bona eft animx fenedus,quam
nulla perfidix inquinamenta maculaverint. Et
ideo partus fuos ab hac macula Paulus defen-
dit : Ego njos, inquit,genui in Evangelio ; ne cujus
fxva infufurratio rudis fidei tentaret infantiam.
Mafculinà igitur generabat, qui in- virum per-
fedum populos quos docebat, fidei geftiebat
. imitate concurrere,& in agnitione Filii D ei per-
fedam plenitudinis Chrifti tenere menfuram.
Hoc enim iacrificium acceptabile Deonoverat, ,v de quo fcriptum eft: h Separabis omne <fuod aperit
v u lv am mafculinum , Domino. Et qui addidit :
Omne quod aperit vu lvam de armentis S ' de pecori-
bus qua fu n t tib i , mafculinum fantfifica Domino ;
ne quid obfcuritatis habeat, confideremus.
3. Dixerat de principalibus generationibus,
hoc eft , plenis capacibufque ratio- ‘ : addidit
8c de gregalibus, hoc eft, reliquis veut plebeiis ;
iènfibus, quiirrationalibus comparantur jumen-
tis. Qux tarnen cùm à redore aliquo gubernan-
tu r , facile manfuefeunt j & imperata exequi,
& jugum iubire, & ad vocem magiftri accelerare
gradum,aut fiftere, aut dh fe d e r e , aut ali-
qua munia fui operis qux jubentur , humano
quodam famuktu obire coniùeverunt. Ta um
valet inftitutio , ut vincat naturam ; Itaque illa
a. Edit, addebant, fecundum quod itgttur ; fed etiam & c. MIT.
vero ut in textu.
b. In mil'. D iv . & Laud, deiideratur vo x , ftparabis : Se poli pau-
ca in codein, & V a t. i'ecundo vo x ,fan£tificai
A qux cónlbrtium noftrx fubftantix non haberit %.
agnofeunt tarnen noftrx vocis imperium:& cùm
fux naturx nullam rationem habeant, noftrx
rationem capeflunt , 8c quodammodo transfii-
fam acquirunt. Equos videmus popularibus inci-
tari ftuaiis , gaudere plaufibus, bfanditiis delec-
tari magiftri. Torvos leones cernimus naturalem
feritatem imperata mutare manfuetudine, iuam
rabiem deponere, noftros mores fumere • 8c cùm
fint ipfi terribiles, difeunt timere; Cxditr caz
B nis j ut pavefeat leo : & qui fiia injuria e: .ipe._
ratur 5 coercetur aliena , alteriufque exemplo
frangitur. Quoties parata prxda & cibo obvio
famem perpeti malunt, dumofFenlam ma' Fri
verentur? Quoties repentino impulfi motu per-
ta ad morfus ora juflì refolvunt ? Ita dum nof;
trx voluntati oblèquuntur , lux oblivifcuntur.
Non ita illx fe r x , vel illa armenta equorum ^
vel .genus omne pecudum, qux fine redore va-
gantur ullo , & omni domitoris guberriaCulo
C aeftituta exafperantur. Et ideo appofiti funtar-
mentarii, opiliones’, a ceterique paftores, quidam
magiftri gregitm officia fua fingulis ani-
mantium libi commiflorum conditione formante
«^
4. Videturergó Se fenlùum noftrojrum q r ' d~
dam genus aliud domitum & manfuetum : .d
indomitum quod armentario quodam motu
mentis velut .defide atque relbluto proruat ad
irrationabiles deledationes corporis : manfue--
D turn autem quod velut duci cuidam moderatio-
ni mentis le lubjiciat Se fubdat. Quxcumque
èrgo ejus naturx reguntur , ea lunt mafculina
atque perfeda : quxcumque autem fine duce
ullo plebeia prxfumtione quadam dominantur ,•
velut civitatis alicujus qux regis qptimatumque
confiho privata f i t , ita corporis lui omnem fta-
tum Se virilem vigorem muliebri quadam diflo-
lutione effeminant. Ex his illa lex carnis eft,qux
legem apoftolicx mentis impugnans, captivam
E trahebat eam quadam lege peccati. Et ideo.ut-
de ilio mortis corpore liberaretur , Ipern iuani
Paulus omnem non in fiia virtute i led in Ghrifti *
gratia reponebat. Unde liquet quöd hX còm-
motiones qux fecundum le[ n mentis lunt, ex
divino favore ptocediint, a ^ autem lènliis ex
voluptate corporea.
5. Illa igitur qu® landa funt, primitiva lunt
noftrorum lènfiium : ifta velut de quodath grege
funt, Se vilitate plebeia : c qux varia vide- <
F tur Moyfès nominibus fignificalle diverfls. Hoc
enim declarat etiam illa area Jegis myftica, de
qua ait : Ini tia area tua S ' Incus tui non novißima Ex j
facies. Primitiva filiorum tuorum dabis ~~ihi. Sane- 19.
tx commotiones lenlùum noftrori .n , qux le-
cundum virtutes funt, iplx fimt primitix arex
Ipiritalis : propterea etiam rurali arex compa--
rantur, in qua ventilantur frumenta. Sicut enim
ili hac rurali area excutitur triticum atque hór-
H c. I ta mf. D iv . C e te r i, quod varia . . . . fignificajfe diver/is. V at.
u n u s .. . . fignißcaße pudtis. Vet. edit, quod va r ie fignificajft
I J diverfiti Rom. ycro , quod variis < . . . fignificajftpudais.
SII
llpil;
¡ l l l l
Miili
lIiB liI -¿ì Ü