reptionis. Eft fpecialis quædam forma libidinis, A intemperantiæ,,quafi Iabem refugit.còrporalium
quse vocem mutet hominis, verba amantis eor-
rumpat, » fuifque fe prodat fermonibus. Deni-
que ad Judam per Hieremiam dicit dominus
Deus : Nunc v id e iitur ignominia tua , d r adulte-
riumtuum > dr hinnitus , dr alienatio fornicationis
tua fiupra colles. Hunc j uftns revocàvit equitatum:
mores quoque declinantis convertit,gc ad fe vo-
cavit,ut imitatores fui fierent, qui deflexerant •
quia ienfus noftri ad difciplinam mentis recur-
runt.
44. Subftantiam quoque recepir. Non patrifenfuum
, deledationes mundi rejicit, quierens
qua: fupra. mundum flint , hoc e ft , extender,e
manus ad Dominum. Manus o, "aria virtus eft
anima:. Hanc non ad terrena: arooris pomum,'
fèdad Dominum extendit : Qui rie, inquit yca->
lum dr terram , hoc eft , intelli' nilem Se vifibi-
lem fubftantiam. Intelligibilis enim vaia, cadimi
eft ; vifìbilis vel fenfibilis fubftantia terra eft. Ergo
fignificat quodvirtutem-anima: fua: ad fiipe-
B riora extendat 3 ut ex illa intelligibili, fubftan-
tia theoretica: vita: induat altitudinem,fpedans •
monium utique fìcrnificàt , fed vitalem anima: non illa qua: videntur, fed qua non videntur
fubftantiam, in qua fitpretiofus cenfus, non iti- hoc eft, non terrena, non corporalia, non--priepula,
non foenum, in qua fidelis fit alloquii fplen*. lentia, fed incorporalia, aterna, caleftia : de ifta
-dor , in qua noftra cenfus fubfiftat fpei. H a c eft autem vifibilifubftantia operatoria atque civifis
enim vera noftra fubftantia, qua eft fapientia difciplina capeflat gratiam.
dives copiis, hac immortalis fubftantia : corpo- 47. Subtexuit his oraculum Domini dicentis :
ris autemvel accidentium diurnus magis quam Noli timere Abram, ego prtegam te , merces tua 1
diuturnus ufiis. Unde quidam rede non putant multa erit valde. Quaro r poft belli eventum,?
patrimonii dici fubftantiam. Non enim fubfifl C Spondenda mercedis k s nunc erat. Miniis
timus in eo , cùm Se illis quibus defit pecunia, enim mirabile faceret, fi kcutus promifTum Dei
eilet hoftem adorfus. Vidoria fècurusproceflè-
rat ad tri.umphum magis invitatus, quam prom-
tusad gloriam, vel ad ulcifcendum pietatis dolorem
paratus. P ropositum pia mentis merce-
dem non expetit, fed pir- mercede habet boni
fadi confcientiani, & j 1 operis affectum. Angufta
mentes inviterai.. L romiffis,erigantur ipe-
ratis mercedibus : bona mens qua fine reiponfi
vita tamen non defit fubftantia.
C A P O T V I I I .
Z>ifcit mens nojlra in Melchifedech devotionem erga
V ei cultum, in rege Sodomorum tentationem etiam
pojlquam v i f ia J i t , adhuc metuendam, in Abra-
hamo contagium intemperantia declinandum.
Qu are huic merees tantum pojlvictoriam '.tr io t /m eco yute vci/t u j c n u r promit- . _ . - * . - . ,
tatur,. íSfqmuKe Ép oftcntatis curam pneferat ? Aaex- D c. aleitis¡. íy>ns;rarp ha ce. r.t ■ am. e. n arnrp uit,» 0ge migngas:¡
, » r A. • /* ». laudis rriimim arnninMihi • lit r.nnnnpfinilttremum
eodem Abrahamo ab arufiieina fiuperfi-
tionibus defenfo , facrificii ab ipfo oblati multiplex
interpretatio Jubjungitur.
E Melchifedech in tradatu morali
plene diximus, in quo Se myfterium
45-
nequáquam prateritum ac pratermifium eft.
Hoc loco autem íatis eft illud admonere íolum,
quod mens plena prudentia juílitiaque devo.
frudum acquirit fibi 3 ut Se confidefltilfi-
ma fortitudinis , Se pleniffima devotionis gratiam
locet. Quod de landò Abraham aftimari
convenit 3 c quia & divinum fayorem non def.
pici le juftisduxit doloribus, & hoftem perculit
delpedu periculi, quod gloriose libi prò ultio-
ne pietatis lubeundum putavit. Dei quoque ih
eo pradicatur juftitia, qui remunerationem piis
mentibus non ex necelfitàte promiifi , led e x .
b tior fit erga Dei cultum , & decimas b terra gi- E æquitatis fua contemplatione Iargitur, judicaiis
gnentia in frudibus, juxtaaltiorem prudentiam
in eo folvac 3 ut perfedionem omnium fenfuum
. atque operum fuòrum Dco deferat, nihil libi ar_
roget, qua le regere non poteft, divino nifi favore
fui ta fit. Denique ubi le vicifle putat, tentatili
atque inceflìtur. Hoc exprimit & docec
ledio, quia femper adverfum palfiones corporis
mens noftra tamquam in excubiis debet praten-
dere. Quid enim eft quod ait: Rex , inquit, Sodignum
fore quod hi qui militant fine aliqua
mercedis humana remuneratione repofituni
habeant pramiuni in ejus bonitate , cui devo-
vendas animas fuas aftimaverint. Siniul quia
adoréis bellicis ex ufiiipfius vidor ia, aut homi-
num grada paratum eft praniium 5 pietatis autem,
& parcimonia, puritatis, ceterarumque ye-
lut privatarum virtutum à Deo iblvitur. Qua
manifefta funt hominibus , ipfi remunerantiir.
domorum exivit obviam Abra, & dixit; Da mi hi F Non omnia autem manifefta, fed alia manifefi
homines, equos autemfume tibi 3 nifi quod poft has
luxuria vidorias vis quadam libidinis poteft ra-
tionabili mentis fubrepere, ut infundat ei irra-
tionabiles paffiones ?
46. Sed perfeda mentis eft, nihil de terrenis,
nihil de corporalibus illecebris adfumere, abfti-
ibidem. 13. nere ä terrenis. Ideo Abraham dicit : Nihil fe rn
am ab omnibus tuis. Quafi cc: ,-ium declinat
a. MiT. fcx. G a ll, cum Am. fuifque fe probat { ng. probet-) fermonibus.
Verum quam p ro cliveiic calamo inter voces , prodat &
probat crrare nemo non videc. •
b. Rom. edit, terra gigncntium. Alia? ac miT. omncs , terra gi-
gnentia. Eft autcm ibi ellipfis didlionum, qua fu n t , v c l , fcilicet.
V o x ctiam, gignentiu, pamvc fumitur pro genicis , cjucmadmo-
dum veltcns dicitur ä probacis aucloribus is <jui vchitur.
c. N u llam hoc locodiffercntiam mff. vcl edit, pra; fe fc ru n t , ni/I
quod ubi omnes edit. & pleriquc miT. h abent, jufiis trroribus,
ta , alia incerta, & maxime occulta cordis. Unde
& ille a i t : ^ Incerta d* occulta cordis manifeßaßi
mihi, quorum ipedator & fcrutator Deus eft. 1
Non ergo magnam mercedem promifillet Abra-
ha , nifi puram animam ab omni contagione
delidorum judicalfet.
48. Sanda tamen & prophetica mentis cura
major pofteritatis perpetua eft. Partus enim la-
Corb. legit ,juftis doloribus. Magis commode, cum de dolore quo
Patriarcha 6b fracris filium captum acque abduClum afFcftus erpc,
h ie agatur. Atqui videcur ulcus aliquod in aliis vocibus delitef-
ccrc ; neque enimaptum ienfum h in c elic ia s, ft defpicife, in def-
pexiße, aut divinum favorem, in divino favore, non mutavcris.
d. Conftantcr in Bibliis IcgitUr , incerta & occulta fapientia tua.
Tamcn ante Ambrofium Origcneshune locum laudavit u t in tex-
tu .M idcfisPlülocalia; cap. iS.
pientia &fidei hereditatem defiderat. Ideo ait :.
ì». i j-1 - Q u id m ihi dabis ? Ego autem dimittorfine filiis . Ec^
clefia: lobolem defiderabat, eam fucceflionem
petebat qua: non eilet fervilis, fed libera : non
lecundum carnem, fed fecundum gratiam.Ideo-
» que hujufinodi reiponfum divinum refultavit, a
id- ;• 6- quo edodus audivit : Refpice in ed um , dr numera
'ß e lla s , f i potes numerare. E t d ix i t ,f ic erit fernen
tuum. E t crediditAi unt Deo, dr reputatum eß ei ad
ju ßitiam . Quid c iidit ? Hoc e ft, non folum
multitudinem pc ilorum in Chriftum creden-B
tium , fed etiam cafteftis gratis fplendorem , &
refurredionem vita: immortalis lo boli Ecclefia:
\¡Mer». deferendam. Quid eft autem quod ait : E d u x it
eumforas ì T am quam foras educitur Propheta,
ut exeat fores corporis, &anguftias carnis ope-
rientis, ac Spiritus fandi infufionem , & velut
quamdam defeenfionem videat. Oportet nos
quoque exire ex his diverlbrii noftri anguftiis,
mundare animie noftrie locum ab omni inquinamento
, projicere lordes malevolentiie ,fivolu- C
mus fpiritum recipere fapientia: 3 quia in male-
volam animam nonintroibit lapien tia. Credi die
autem Abraham, non auri, non argenti illedus
teftimonio : led quia corde credidit ad, juftitiam.-
In quoprobatum eft ejus meritum,in eoperfo-
lutum eft prxmium.
49. Denique ftatim fidei ejus teftimonium Do-
Gm. is- 7. minus dedit dicens: Ego fum dominus Deus tuusqui
eduxi te de terra chaldaorum, u t darem tibi terram
hanc, u t heres effes ejus. Et quia depofuerat Abra_ E
ibidem, i. ham ftudium Chaldieorum , queerit nunc : Quo-
modo, inquit, intelligam quia heres ejus fern ? Hoc.
e ft, jam divinationes magorum repudiavi, doce
me quomodo feiam me futurum terra: ejus he-
redem. Qui quxrit quomodo feiat, non dubitar,
manifeftante D eo , cognofcere fepofle: fedfor-
mam vult acquirendie cogt mis advertere.
Nam & in Evangelio Maria cù. ìudiflètab Angelo
quia virgo paritura eflet fìlium, relpondit :
Luci. 34. Quomodo f i c t iß u d , quoniam virum non cognovi ? F
Et jure refpondit, hoc eft: Cùm id quod natura:
e ft, non fuppetat, quia non folet parere qua: viro
non fuerat copulata, qua:ro quomodo pra:ter
inftituta natura polfim virgo generare?
Gm.is.9. * ‘ <0. D ix it autem illi dominus Deus : Sume mihi
v itu lum trimum , dr capram trimam , dr arietem
trimum , dr turturem , dr columbam. Praterirem
hujufinodi interpretationem facrificii, nifi qui-
bufdam fcrupulum hinc nafei adverterem , eo .
quod Arufpicinx qujcdam fcribi videatur folem-
nitas j quod poft ìmmolationem divifa funt ani-
malia , Sc contra faciem alterutrum pofita , 8c
confedit illis Abraham. ;Sed fi vim interroga^
tionis pramilTa: & futura refponfionis confide-
remus, advertere poterimus fpei noftra & ‘fia.
MIT. T o rn . V a le. Se ant. eolie, quoeleäusaudivit. Rom- qüod
eleäus audivit. MiV. Corb. Long. Cqlb. & M az . quoedotius Sic.
b. Dcfunt in mff. aliqu o t, a c in edit. omnibus, In e verba sj-ixe-
runt vitulam. Quoti autem ad grarcas voces , eas Am. ex mff. quo
propius potuit, imicatus eft : verum cùm illa; ut potè vitiofa: Era.
difplicuiflenc , ipfc aliam originationem commcritus eft in hunc
modum. Giteci ? Jiiuàóì% Aiajt,eo quod dometur nimis.
Quam phraiìn cefi mutilam lequcntes'cdit. amplexa; fune, N o s
v ero lócum in codice Corb. & a liis nonnullis Icrupulofius infpi-
cientes , leftionem noftram elicuimus. Po rrò domari injuriis h ic
non v idcturaliud fignificare , quam domari labore ac verberibus.
c. Cùm ditftio h xc mendofe inquibufdam mff. & primis operum
Ambr. edit. le gerctur, Era. repofuit ex conjefturao'^inncH». Atdei
convenire hüjus facrificii' difciplinam. Vitu*.
lus enim aratorium animai eft, deditum terreno
labori. Capra ad aquarum fimilitudinem pef
£cnigmata figuratur, eo quod af£ grace
10 c c ja jw nomen acceperit, ab eo quod eft inh
petu ferri. Sic enim currit ficut Sc aqua. Pofi.
iiimus vel de fluviorum fono , curili, vel maris
violentis a:ftimare fludibus. Aeri autem com-
paraturaries ,quia omnibus animantibus utilius
hoc animai generi eíle humano reperitur 5 quan-
doquidem & veftis nobis ufum exhibet, ficut aer
hujus fpiritus vitalem nobis miniftrat iubftan-
tiam. Unde Se huncordinem factum puto, ut
prius diceret : Sume mihi vitulum & capram, Se
tertio loco diceret arietem 3 eo quod prima illa,
hoc eft , vitulus Se capra terris Se mari mate-
rialibus comparentur elementis , Se quia femínea
dicantur : at vero aries mafculum quoddam
animai e ft, vehemens natura, & violentum cor-
nibus. Similiter autem aeris hujus fpiritus vita-
lis e ft, ut mafculus au&or Se cauià gignentium,
movens terrarum gen' lia, Se velut quadam fe
mifeens copula. Aliu -rgo ad terram, aliud ad
mare,aliudad aerem vitalem my ilice figuratur
horum trium animantium genus.
51. H xctraditio naturalis e^iièd moralis etiam
concurrit Se fuppetit. In. inibus enim hominibus
caro, ienfus, Se verbum eft. Caro noftra
vitula eft : laborat, ut ierat: Iaborat,ut colligat s
laborat, ut pariat : innumeris fatigatur labori-
1 bus. Unde Se G r a c ib dixerunt vitulam -^ra b
5 ¿Vttc&aj V* eo quod dometur injuriis.
Mafculorum boum labore, aratro, & jugo fun-
gitur, femineos partus repraièntat cum multo
ubere. Caro quoque noftra vira iftiusfubjuga-
tur neceifitatibus, crebris quatitur doloribus, Se
multarum ierumnarum quodam curvata partu
fenefeit. Jam illud quis ignorat, quod vehemen-
tior fit virtus anima:, cui velut nupta adlraret
in iftius vira curfu corporalis fubftantia ? Senfus
. autem noftri caprarum modo velut faltu quodam
exfiiiunt, Se pafeuntur praruptiòriBus, ímpetu
fuo ipfi commotiones excitantes anima: , Se
concutientes earn. Ad omnem occafionem prafi
to funt, vel occuriu femínea: p” 1 :ritudinis , vel
odore fiiavitatis alicujus. Aud: pariter Se tadu
moventur velociter, quibus etiam anima: inflec-
tunt conftantiam, Se velut á natura fui alienant
eam. Unde Se plerique c didam putant, e
quia ópp' impetus dicitur 3 eo quod ex quodam
ímpetu fenfuum inflexionis atque alienationis
noftra caufanafcatur. Feminei autem ièxus fpe-
ciem habet,d ut etiam fenfus noftri d grK" d
ce dicunturfemineo vocabulo. Effetarum modo
animantum cito vacuantur,ubi partus fira gene-
rationis , deledationifque effuderint, Se iterum .
I qui mff. melioris n o t* fatis aperte prxferunt <¿^0p/alm, hoc e f t , ■
I une ímpetu , id enim in ipiricalibus ea vox fignificac , cum ea-
I dem contrarium fonet in corporalibus. Erit ig itur ienfus animsm
I ideo impetus ac motus ex natura fua vacuam d i c i , quod non m
I ipla , icd in corpore eorumdem motuum fóns & origó rcftdeatd.
Am. cum aliquot mff. Et etiam fenfus nostri ectafis grace Si c.
Quod quidem Era. emendavit reliqux poftea edit, repofita
voce a j& io tit, qux in melioribus mff. reperitur. Tamen in his
nonnulla verborum diverfitaseft ; fic enim itti , ut etiam fenfus
noftri manet. aj&i'<nts &.c. ubi certe fubintelligendum videcur/pe-
cies femínea. Rurfus ubi c u n d x cdit. le gun t, Effetarum modo ant-
marum, melius legitur in cu n ilis m f f . . . animantum•