I l
I
Saniti Ambrofii 212
nal! pro me oblatus Vo me guftavit mortem, A nilis plenus prudentia: ftabilue umufcpjufque
promerefurrexic.ini. .o omnium hominum fuf. foler. lam fi acc'epta
eft redemtio, afllimta eft refurrectió.' Ipfe
eít verus levices j ut nos levitas faceret adh«rere
Deo,ipfi continuas preces fundere, deipfofalu-
temfperare,fugere terr.ena negotia,inDei pofi
fefíione numerari,ficut fcriptum eft: Domine pop-
de nos.Ea eft enim fola poüeíIio,quce nullis obnoxia
tempeftatibus perpetua: grati« ferat frudus.
Redemtor levites e f t , quia vir fapiens redemtio
infípientis eft. Qui tamquam medicus «grum B
infípientis animum fovet, 8c qu«dam adípergit
íolidiora menti prudenti« medicámina , imita-
tus illum medicum qui de c«lo v en it, .ut de-
monftraret hominibus prudenti« vias,8c íapien-
ti« femitas parvulis revelaret. Videbat enim laborantes
non poíle fine remedio falvari, 8c ideo
medicinam tribuebat x r 'is. Ideo ómnibus opem
íanitatis detulit j ut qt ..mque perierit, mor-
tis fu« caufas fibi adícribat, qui curari noluit
animam , 8c confirmare mentem folet.Jam fi ac-
cedat multarum ledionum ufus , plurimorum
pr«ceptorum 8c confiliorum quidam fenatus,
velut perpetuum ur'~ ; ejus qu« in fingulorum
eft pr«cordiis, ftat t efficit. .
C A P O T IV.
g u a r e Moyfes levita s appellarit primogénitos (fi re-
demtores, eorumque urbes redemtrices defignarit?
Curnon f i t abfurdumpiis cohabitarefacinorofos ?
De duabus in Deo v irtu tibus, misericordia ( fi juf-
t i t ia , atque earum minijtris¡ deque eo quod ma-
lit ia egreffus femper virtutis operetur ingreffum ,
( fi contra; u t Evangelicis exemptis comprobatur.
13. T Deo ergo primogénitos 8c redemtores Ce- 3.11.
terorum levitas Moyfes appellavit j quod
maturioris 8c utilis fententi« viri altero fenec-
tutem quamdam anima: pr«ferant, altero re-
demtionem conferant.Unde 8c civitates levitacùm
remedium haberet , quo poífet evadere : C rum in veteri Teftamento redemtrices lignifica.
Chrifti autem manifefta in omnes pr«dicetur
mifericordia 3 eo quod ii qui pf .‘un t, fua pereant
negligentia ; qui autem iä* »rantur, lecun-
dum Chrifti fententiam liberentur, qui omnes
homines vulc falvosfieri, Sein agnitionem veri-
tatis venire. Denique 8c Sodoma li habuiflet
quinquaginta juftos , non eilet everia , 8c fi decern
habuilfet, elfet redemta 5 eo quod fermo
remilfionispeccatorum animam fervitute exuat,
vit Moyiesj quia is qui confugit ad eam animam,
in qua habitat Dei Verbum, qu« urbis modo
munita atque vallata fit, perpetuam libertatem
acquirit libi. Sicut enim in civitatibus levitarum
erat peenarum remiffio 3 ut fi quis ad eas con-
fugeret, qui non voluntariam necem hominis
admiferat, nulli eum occidere liceret intra ur-
bes dumtaxatpofitum levitarum : ita quem peccati
proprii peenitet, quod aut imprudenter aut
8c difciplin« plenitudo perfed« mentem non D invitus admifir, fi levitarum adh«reat incoiatili,
finat edaci Iibidinum vapore confumi. °’ ijÉr'1'1" 1 t*v«< . j -— j.r
12. Plurimum tarnen refert, 8c moralem edificar
affedum, fi edam numerum juftorum fim-
pliciter accipiamus prodeife populorum faluti.
Comprimir 8c refecat invidiam, confundit im-
probitatem, virtutem incitar , auget gratiam.
Nemo enim invidere debet alteri laudem qua:
fibi profit : atque improbus quifque redemtorem
fuum dum fufeipit, frequenter imitatur 3 certe
8c ab illis præceptoribus qui Dei mandata dif-
penlànt,recedendum non putet, lex ipia ab om-
ni eum commilli flagitii poena fupplicioque libérât.
14. Nec abfurdum putes quod facinorofi cohabitant
piis , ac maculofi íacratis. Opus enim
habent purifican qui aliquo polluti funt delido-
rum contagio. Et quodammodo diverlo genere
caufa concurrit. Sicut enim levites mundanis ,
veneratur, plerumque edam diligit. Ipfe edam E voluptatibus abdicatus,exful eft cu lpe, ita fanfi
aliis profuturum feiat, ftudiis augetur, eaque
gratia connedit populos, accumulât caritatem
civium , urbium gloriam. Quam beata civitas
quæ plurimos juftos habet, quam celebrabilis
ore omnium : quomodo benedici cota, de parte
, 8c beatus atque perpetuusejusitatusæftima-
tur ! Quam gaudeo cùm aliquos mites ac iàpien-
tes diu vivere vide cùm virgines caftas, viduas
graves adfpicio lo o«vas, velut quamdam inca.
guinis reus, fugitivus eft patri«. Sed hoc intereft,
quod ifte neceifitate fuos deferit propter metum
legis: minifter autem Deihumanarum coniortiis
renuntiat palfionum , 8c quadam carnalis illece-
br« fe abclicat neceffitudine propter ftudia virtutis.
Etiam illud non abhorret a vero, quod 8c
ifte velut quafdam in ie manus injicit; ut inter-
ficiat voluptates fui corporis, 8c quemdam fu«
carnis operetur interitum. Interfecit nempe
nam Ecclefiæ curiam quæ prætendat ipfo quo- p Moyfes Ægyptium, 8c fugax fadus eft de terra
dam vultu 8c fpecie gravitatis quod revereantur,
quod imitentur, quo ad omnem morum gratiam
colorentur i Non enim ipfis gaudeo, cùm vivendo
multa fubeant t«dia fieculi hujus, fed quia
profunt pluribus. Similiter dum aliquis hujuf-
modi decidit, quam vis longa fenedute depofi-
tus, afficior 3 quia deftituitur grexjuvenum muro
fenili. Denique peritura: urbis, aut malorum
iinminentium, vel futur« labis hoc primum indi-
cium eft, fi decedant viri conful tiores, vel etiam
graviores femin«. Hinc prin.. m ingruentium
porta aperitur malorum. Sicut ergo urbs totafo-
lidatur atque augetur ccetu lapientium, vel obi-
tu labefadatur : ita fermo gravis, 8c quidem fe-
* . Gratianus, D e pcen. dilt.i- c. VerbnmDei,&L Magifter fent. ili 4
yEgypti R ut declinaret ejus terr« tyrannum.
Sed non ante illum interfeciflet^gyptium hominem,
nifi prius in fe nequitia: fpiritalis iEgyp-
tium interemiflet, 8c abdicaflet le regalium luxu
honorum , majus patrimonium «ftimans the-
. fauris ^Egypti opprobrium Chrifti. Quod ftul-
tis quidem videtur opprobrium : nobis autem
illud opprobrium Dominic« crucis virtus Dei
eft atque fapientia.
ij. Accedit eo , quod duo qu«dam in Deo
principalia funt genera virtutum, unum quo re-
mittit, aliud quo vindicat. Remittuntur peccata
* per Dei verbum, cujus levites interpres 8c
quidam executor eft : remittuntur etiam per
. diil. 18. in hoc lo co citando nec vccba hec fenfum Ambrolìi cxhibcnt.
i). q. /•,
cab. Rem"■
tmm.è
De pai” '1-
dift. I. c«(-
Verbum
De Cain & Abel. Lib. 11. 214
òfficium facerdotis, Tacrumque minifterium : pu» A Pharifæis obmurmurantífaüá qtibd dömifiusjefus
niuntur quoque per homines , ficut per judices,
qui poteftate ad tempus utuntur, ficut Apofto-
lus docet dicens : Vis autem non timere potejla-
tem ? Bonum f a c , ó 1 habebis laudem e x illa ; a Dei
enim mini fie r efl tib i in bonum. S i autem m alumfe-
ceris, time. Non enim fin e caufa gladium portât ; Dei
enim m iniflereft, v in d e x in ir am ei qui malum agit.
Puniuntur peccata etiam per populos, ficut le-
gimus • quia fiepe ab alienigenis Dei juifii exciad
hominem peccatorem divertiflct manere, di-
xit ad D ominum : Ecce dimidium bonorum meorum, •
Dominerò pauperibus\ ( f i f i cui a li quidfra u d e abfiu-
lije d d o quadruplum. In quo illis refpondit qui di~
cebant peccatorem Chrifto hofpitium non de-
buille pr«bere : hoc e ft, jam non fum publica-
nus, non finn ille Zach«us, iion pr«dò , ndn
fraudator. Reddò qu« fuftuli,reddo qui auferre
cónfueveram. Jam dono pauperibus, quos ante
tatis propter divin« majeftatis ofFeniàm fubjec- B nudabam : jam mea conferò, qui aliena rapii
tus fadus eft popuIusJudæorum.Nec is quidem
"qui invitus aliquod fecerit homicidium, extra
minifterium eft. Siquidem lex ait de eo : g u ia
Deus dedit eum in manus ejus.Manus ergo ejus infi.
frumenti modo divin« ultioni minifterium præ-
buerunt. Levites igitur minifter remiifionis eft :
percuilor autem qui tarnen non ex difpofitione,
led præter voluntatem fecerit homicidium , divin
« minifter eft ultionis.
barn. Fugerunt crimina poftquam Chriftus in-
travit. Difcuflà eft omnis carnalium cæcitas
pafiìonum, libi «ternæ vit« lumen infufum eft*
C A P Ü T V.
Adipe s ac pingue dofacrificiorum (fi hofiiarum quid
fignifi'cent.
17• 1 ~"\ Iximusde primogenitis}dicamusetiani
1 3 de adipibüs, de quibus fatis docet Da
16. Illud qiïoque fpeda, quia cùminterficitur C vid dicens : s icu t adipe (fi pinguedine repleatur
impius, Chriftus infunditur. Et ubi abominado
aboletur, ian&ificatio b congregatur j quia Do-
minus dixit : In ea die qua interfeci omne primoge-
nitum Aìgypti,fa n ¿ficavi mihi omne primogenitum
ifrael.-Qu od non ad unum diem afflidionis ^Egy-
pti referes, fed ad omne tempus. Cùm enim re-
nuntiatur improbitati, ftatim adfcifcitur virtus.
Egreffiis enim maliti« virtutis operatur ingrefi.
fum : eodemque ftudio quo crimen excluditur,.
anima mea. Et fupra ait: Et holocaufium tuum pin-
guefiat. H oc docens acceptabile elfe facrificium,
quod pingue, quod nitidum, 8c quodam pabu-
lo fidei ac devotionis, verbique c«Ieftis uberio-
rc alimonia faginatum eft. Frequenter pingue
opus dicimus quod fpiifum & operofum intelligi
velimus: 8c opima hoftia pr«dicatur, qu« non
fit tenuis,non fitexilis. Unde 8c facrificium pingue
rede nuncupamus, quod opimum cupimus
innocentia copulatur. Habes hoc in Evangelio^ D declarare. Sed etiam illud documento,eft quod
quia ubi iatanas immifit le in cor Jud« , Chrifi-
tus recelfit ab eo , momentoque eo quo illum re-
cepit, hunc amifit. Denique fieferiptum eft: È t
pofi buccellam ìntroivit in eumfatanas. Dixit ergo
illijeius . g u p d fa c is , fa c celerius. Quid illud ? Ut
quia introierat in illum làtanas , ipie abiret à
Chrifto. Ejicitur itaque 8c excluditur , eo quod
jam cum domino Jeiu elle non pollìtj quiacoe-
perat eile cum diabolo : nulla enim communica-
tio Chrifti cum Belial. Unde ftatim imperio ex- E
pulfus abfceffit, ficutIegimus, dicente Evange-
lifta : g u i cum accepijfet buccellam , e x iv i t continuo;
erat enim nox. Non folum exivit, fed continuo,
8c node exivit. Nec mirum finodis tenebras ha-
bebat, qui Chriftum delerebat. Verum ficut ipiè
receptus à diabolo , exclufus à Chrifto eft : ita
Zach«us renuntians avariti«, Chriftum recepit.
Meritoque videns ftudium ejus,quod in arbórem
adfcendiflet,ut tranfeuntemjefum videret,dicit
pingues vacc« prophetica interpretatione annis «
rertilibus comparat« fimt.
C A P U T VI .
g u id f ib iv e li t quod Dominus a i t : Si rede offeras,
non rede autem dividas, peccafti , quiefce j
(fi de quatuor generibus quibus facrificia commen-
dabantur, quorum f i quid defit, facrificium non pro-
ba tu r, cum pulcherrima ifiorum morali intcrpre-
tatione. •
i8. Unc confideremus quid fit quod aid
] . N Dominus: S i recte offeras, non autem
rette d iv id a s , peccafii , quiefce. Quod indicium eft
Deum non muneribus oblatis placari, led ofFe-
rentis affedu. Denique condemnati oblator mu-
neris Cain, quia pro confcientia infincer« obla-
tionis intellexit Deo lacrificium fuum non pro-
batum, 8c triftis eft fadus. Quando enim mens
fibi redi eft confcia :atulatur58c infufione qua-
Dominus: Zachaefefiinans defcende,quiahodie in F dam ipiritalirepletv.r animus gaudio,cùmalicu-
domotuamanere meoportet.Etdeficenditfefiinans,(fi jus vel ftudia, vel opera à Deo probantur.Trifi
excepit illumgaudens. Sed excipiendo Chriftum,
exclufit avari tiam,relega vit perfidiam, renuntia-
vit fraudibus. Aliter enim non ingreditur Chrifi*
tus, nifi ut vitia excludatj quia non cohabitat ef-
roribus. Denique de tempio ejiciebat nummula-
rios, quiaipie volebat habitare. Unde Zach«us
hòc intelligcns, quia Chriftum vetere fuo fufei-
pere afFedu non poterat,fuperiora vitia exire ilio
juifit hofpitio,ut Chriftus intraret. Merito igitur
I tibi in I I
a. Codex V-at. unus , Dei enim minifier eft vindex in
bonum. Edit. Era. & G ill. Dei enim ministra eft tibi i
b. Mff. duo : confier atta. Edit. Rom. cumulâtur. Vet
aliis miT. congregatur. E t poll tria verba ubi Rom. edit
mff. diequa interfeci Sic. ibi vet. edic. cum tribus aliis codicibus ,
die in qua int er fcc ero . . . . f,anttificabo mihi.Scc, fie ctiam Gratian.
loco citato. Sed liare le d io cum lacro textu minus confcntit ; lcgi-
cum tribus I
cuin duobus I
S. Ambr. Tom. I.
titia igitur Cain confcienti« teftimonium,repui-
f« indicium eft. Et quamvis obtulit munus j tarnen
quia non rede 8c jure divifit- ciilpam incidit.
I9i Quatuor enim genera funt quibus lacrifi-
cia commendabantur. Si aut nova novorum efi-
ient, aut frixa, aut divifa, * aut continua. Nova
novorum primo tempore anni, qu« c ipecie in
primogenitis frudibus «ftirnab^ ntur : nunc autem
revelatum eft eos fignifie-.ii. , qui per baptur
enim ¿» * i/dfct. im m ta mr ®for«s«iw». . . . ij^iaoa ijusi &. c.
* . Apud Pliilonem à ejuo luve deliim/it Ambrofius, legicur 5 tafi
imoti ¿punm , id e fljó * tandem comminuta. Sed in intcrprecacionc
allegorica non difrcrunt.
c. Sic tres m 11. & edit. anr. M f. Laud. qu i fp ia . Lcélio forte
non concemnenda. Rom. edit. qua fpecies.
o ij
III
'’l i»® ’'
É lli
i i » «