Pi al. 1 * . 7.
r f i i . x i . 3.
1 K eg. a 4.
Hier. 16.
19-
De pxnit.
difi. 3. cap.
Illud vero.
i Reg. 14 .
parricidalis erat,quia non conficebatur flagiciuin, 1
ièd negabac. David vero occiderat quidem vi-
rum minimereum: fed occiderat non ftudio cru-
delitatisimpulfus,- fed ut obumbraret pudorem,
tegeret verecundiam concupifcentia:. Non au-
deo dicere quod vi criminis fuerit oppreifus {ne-
que enim oppreiTus eft,qui fcivit quemadmodum
à ruina illa peccati ie poiTet levare ) dico tamen
quod vi tentationis inflexus fit. Dixerat enim fu-
pra : Proba me , Domine, & tenta me : tire renes meos
Ö “ cormeum. Et alibi: Ego autem d is i in mea abtin- 1
danti a , non moveborin at er num. Et : Igne me exa -
m in a fii, & non efi inventa in me iniqui tas. Voluit
eum iubjacere Dominus tencationi, ne fupra hominem
fibi aliquid arrogaret j nani virtus in in-
firmitate confummatur.Neque enim cruento fecit
affedu : nihil minus landò Prophet« adicribi
poteft, qui etiam vitadecedens luprema voce
convenir Salomonen! filiumj utinnocentem iàn-
guinem à le tolIeret,quem fuderat dux ejus exer-
citus Joab,quando A benner,cùm deineunda fo- (
cietate tradaret,dux licet adveriàrii agminis in-
fidiis appetitus occubuit 5 quem flevit, & a poft
ludiini ejus ambulans, depofitis infulis potefta-
tis, exequiarum jufta curavit. Quo fado docuit
etiam adverfariis fidem promiilàm eile fervan-
dam, honorandam quoque & in hofte virtutem.
Nonne tam miti fu« hereditate pietatis, etiam
hujus n«vuni deterfit erroris?
37. Quam pr«clarum autem, quod tribus obla-
tis fibi conditionibus quam vellet eligeret,quan- ]
do numerato populó contraxit ofFeniam, cùm
propolitùm euet utrum triennio famem fiiper
terram fieri vellet, aut tribus menfibus fugere à
facie inimicorum fuorum perfequentium le, aut
triduo fieri mortem in terra^tertium elegit, quod
Domini le mallet, quam hominum committere
poteftatii Dominus enim cito milèratus ignof-
ceret. Itaque fic ait: Angufiia fu n t mihi valde in
h is tribus :fidma gis incidam in manus Domini {quo-
niam magna efimifericordia ejus valde)quam in ma- ]
nus hominum incidam. Hac humilitate, pruderu
tia, manfuetudine fecit,ut verbis Scriptur« utar,
habere Dominum propri« commotionis pceni-
tentiam, Denique fic fcriptum e lk jg u ia pceniten-
tiam habuit Dominusfufer malitiam.
38. Quam veroillua etiam admirabile, quod
Angelo ferienti plebem fe obtulit dicens : Grex
ifie quidfe c it? F ia t manus tua in me, ó ’ indomum
patris niei. Quo fado ftatim dignus lacrificio ju-
dicatus eft, qui ablolutione «ftimabatur indi-1
gnus. Necmirum fi tali fiia oblatione prò po-
pulo,peccati fui adeptus eft veniam,cùm Moy fes
offerendo le Domino pro plebis errore , etiam
plebis peccata deleverit.
39. Texit igitur peccata fua, an non ? Sed quis
hocneget, cùm ipie docuerit Propheta, quod
remittantur iniquitates, tegantur peccata, non
imputentur à Domino? Peccatimi remilTum fibi
a. Rcmig. codcx , & poft feretrum ejus ambulane: rcliqui acque I
omnes edit. (fi. poft luilum & c.idcft,funebrcm ejus pompam prole- |
quens. Ecenim luclus hoc loco non aliud lignificar, quam in aitis |
Apodolorum planclus s quo d ici tur clacus Stephanus protomarcyr. I
■ Icerum ubi cun£lar edit. & miT longc p lu rim i, exequiarum jufta I
curavit, habenrmf. Bcnig. exequiarum bufta, Albin. luSira, C *n . J
extubias curavit. Sed rennenda vox , jufta, qua; pro in feriis .feu |
exequiarum ccremoniis paffim ab au&oribus ufurpatur. |
* . Omillls primis duabus capitis hujufcc lincis quidquid ab h is |
. ipfe docuit, ficut fcriptum eft: Delittum me um pf«1- }*■ s-
agno f i o , & injufiitiam me am non operai. D i x i , Pro-
nuntiabo adversìim me injufiitiam meam Domino,é£*
tu dimififii impietatem cordis mei. Si dixit, Pronun.-
iiaboftk. veniam meruit antequam pronuntiaretj
quanto magis ubi de fe pronuntiavit dicens: In i- pfai- ;o . j.
qui tatem meam ego agnofio, remiflum eft ei omne
peccatum ? Licet lpecialiter de hoc Nathan
propheta relponderit : E t Dominus tradiixitpec- i- Rsg. xt.
catumtuum. '
40. Ergo 8c remiifionem meruit iniquitatis, &c
texit caritate atque operuit peccata fua, & texit
operibusbonis.Nec imputatimi eft ei peccatum,
quia non fuit in eo dolus inaliti«, led lapfus èr-
roris. Deinde quia non fuit improbitatis «ftus,
ièd umbra myfterii. Et tamen confelTus eft delictum
fuurn, agnovitiniquitatem, viditlavacrum,
& vidit, & credidit. Dilexit multum , ut nimia
caritate tegere quemvis poflet errorein.
C A P U T V i l i .
Curpfalmus L.a liis quibufdam in res anteriores com-
pofìtis pramifius ; Cr qua m jfieria in quinquagefi-
mo numero comprehenfa? £ 'uomodo Davidis exem-
plum agendam p enitenti am doceat-, quamve multipli
ci ter munde tur quis ab iniquitate?
4 1-* C * ^ jam le ipièdefendat, nam quinqua- *
gefimum pfalmum ad earn fcripfit hifto-
riam. Et cùm priorum geftorum fuorum hifto-
riam fubjecerit, ut de proditione Doech Syri,
) cujus eft titulus in plàlmo quinquagefimo primo,
& Zyph«orum, qu«compreheridi titillo vi-
detur plàlmi quinquagefimi tertii j iftarn qu«
pofterior e ft , pr«mifit hiftoriam , cùm Doech
ante prodiderit, vel Zyph«i, quam regnum David
propheta fufeiperet. Quandoquidem regem
Saul fugiens ,adhuc per diverlà lècreta exful er-
rabat ; Bethiabee autem cùm iam regnaret, ac-
cepir.
4 i.C u r ergo fecundùm geftórum ordinem piàl-
, morum quoque ordo non quadrat ? Quia non
tam ordinem ordini, quam myfterium geftis vo_
luit convenirejideoquenumerumremiffionis ap-
tare huic voluit hiftori«. Quinquagefimus enim
numerus remiifioniseft numerus, ficut in Evangelio
Dominus ipfe nos docuit dicens : Duo debt- lu e . 7.41.
tores erantcuidamfcencratori, unus debebatdenarios &
quingcntos, alius quinquaginta : non habentibus i l -
bis unde redderent, d onavit utrifique. j£ u is ergo eum
plus d iligit ì Et in Lege habes, quia jubiheus dici- tevir. xs.
tur numerus quinquaginta annorum recurfus,ce- 10 • <>/*?•
Jebrabilis admodum, quo debita vacuantur, con-
firmantur Hebr«orum libertates, pofleifionum
refufiones. Hunc numerumI«ticeIebramuspoft
Domini paffionem, remiilb rtilp« totius debito,
chirographo quoque vacuato, ab omni nexu liberi
j & fufeipimus advenientem in nos gratiàm
Spiritus fandi die pentecoftes : *> vacant jejunia, b
IausdiciturDeo, alleluia cantatur. Denique & }(.™*ft.i.
capfocniv
erb is, cùm priorum geftorum ufque aH finem tradatus fcq u ita r , i u t-
in claflcm cnarrationuinin pfalmos rejccerat Rom. editio.
b. Edit. Am. G ill, ac Rom. cum paucis mil", vacante jcjunio :
Era. &>plurcs miT. vacant jejunia. Q u o loco obfcrvarc iicccvecc-
rem Ecclcfije ritum non jcjunandi hiscc totis quinquaginta diebus
qui inter fefta pafehatis a c pentecoftes in tercedimi : crcbrius vero
canticum Domini Alleluia per idem tempus in officio divino con-
cinendi. Sed de h is pleniuslib. 8. Comment, in Evang. Lu c ie ,a d
cap. 17 .
Deut. l i .
Tfal.j o.
&fit‘
Pfal.xi s .
il. & li*
Pfal.s o..
Levit. n .
Matth. 5.
Apologia David. Ó p O
puell« pater iilius qu« pervim, concùbitus nulli
deiponft.ta pertulerit quinquaginta didrachma-
ta argentea accipietjipfàautem inconjugio per-
manebit. Hoc ergo numero etiam vitia vertun-
tur in gratiam. Magnus igitur pfalmus, quo do-
cemur quemadmodum agenda poenitentia fit.
}• 43. A lifire re , inquit, mei Domine, fecundum m agnam
mifiricordiam tuam. E t fecundum multitudi-
nern mifierationum tuarum dele iniquitatem meam.
In multum la v a me ab injufiitia m ea, & à delitto
meo manda me. ¿fotoniam iniquitatem meam ego
agnofio ; & delittum me um contra me efifemper. E ibi
f i l i peccavi malum cor am tefeci ,■ u t jufiificeris in
fermonibus tu'ts ,& vincas cùm ju di cari s Ecce enim in
iniquitatibus conceptus Jhrn : & in efclittispeperitme
mater mea. Quis noftrum etiamfi confiteatur de-
JiÌtum fuum, non perftringendum potius, quam
repetendum putet ? Quis fecundò repetat, aut
tertiò ? Vide quot verfibus tantus Propheta peccatimi
fuum reionet,quam nullus verius fine con-
feflìone delidi fit. Congeflìt omnia fimul, iniquitates
iùas & injuftitiam perfonando, jungens de-
lida peccatis : atque ea fiepe a repetendo, merito
magnam mifèricordiam pofeit: neciolum magnani
niiiericordiam,ièd edam multitudinem mi-
ferationum.Quod ergo peccatum talisnondiluat
deplorado, quam culpam precatid hujufmodi
non emundet ? Ille pro uno peccato miferatio-
nurn mirltitudipem deprecatur: nos pro pluribus
peccatis vix feinel ejus miiericordiam credimus
obiècrandam. Deinde Iegimus quia in virtute
fua magna,& brachio fuo excelfo populum fuum
de terra ^ g yp ti liberavit,quando traduxit eum
per mare rubrum,in quo fuit figura baptiimads.
Si ergo virtus magna in figura fuit facramento-
rurn, quanto magis in veritate eorum magna mi-
fericordia eft ? Rede quoque illic pofeitur rnife-
rationum multitudo ubi muldtudo peccantiuni
eft.
44. In multum la va me ab injußitia m e a ,& a delitto
meo munda me. Non tam fiepius, quam plenius
lavari petit, ut conceptam fordern poifit
eluere.NoveratiecundumLegem pleraque mun-
dandi eflè fubfidia.ied nullum plenum atque per-
fedum. Ad illud ergo perfedum totaintentione
feftinat, quo juftitia omnis impletur, quod eft
baptifinatis iàcramentum,ficut ipiedocet dominus
Jefus. Nam cùm veniflet ad Johannem, ait
Baptifta : Ego a te debeo ba ptiza ri, & tu vems ad
. me ? Refpondit Dominu§ : Sine modo ; f i c enim dece
t nos implere omnem jtftitiam. Sed pofteaquam
baptizatus eit Chriftus, & Spiritus fandus fiipér
eum tamquam columbadefcendit, &. Pater Fi-
Iium fignavit è c« lo , juftitia omnis impleta eft.
Ideo Propheta dicit : In multum la v a me ab in]ufi
titia mea. Grandis enim fqualor & macula non
exiguo, fed multo aufertur lavacro.
a . Mif. Corb. fed fecunda manu , Alb.. Ebr. & V inc. repetendo.
Merito non folmn magnam mifèricordiam -, fed etiam multitudin
A 4j. Quod fi quis aliter accipere vult, poteft
ita iiiiim formare intelledum : mundat fermo di»
vinus, mundat noftra confeffiojille dum auditur,
ifta dum promitur: mundat bona cogitatio,mundat
honefta operano,bon« quoque ufus conver-
fàtionis.His mundatusunufquifque facilius hau-
r i t , tamquam in fe rapit fplendorem grati«
ipiritalis.Denique non una infufione velleris ftatim
pretiofus fliccus irradiat : fed primurn fucco
ignobili vellus inficitur : deinde aliis atque aliis
B fuccis naturali? ejus fpecies frequenter eluitur,8c
diverfo fiepius corlore mutatur 5 ac fic poftea ve-
lut plenioris lavacri adhibetur infedio,ut purp'u-
r« verior atque perfedior fulgor irrutilet. Sicut
igitur muricum plurimorum in purpur« infedio»
n e , ita in lavacro regenerationis miferationum
eft multitudo c«leftium , ut iniquitas deleátur.
Itaque qui in multum lavatur, ab injuftitia mun-
datur & à delido,& peccandi quamdam inolitam
ftudiis ac moribus deponit habitudinem, & obli.
C vifeitur qualitatem. Et bene lavatur ab injuftitia
vel iniquitate, qu« major eft .* mundatur & á delido
quod minus eft.
C A P U T I X .
Paucos cum D a v id peccata fu a agnofiere ; immo piare
s de illis gloriarifapientem d e littifu i numquam
deponere memori am;dr quanta f i t confident ia v is ?
Inter peccatum & iniquitatem dificrimen efifie-tquo-
v e patto illa baptifimate ac poenitentia cantati con-
junttà deleantur?
46. T Deoque addidit; ¿duoniam iniquitatem
meam ego agnofico: & delittum meum contra
me efi femper. Non mediocre eft,ut agnofeat unufi.
quifque peccatum fuum. Ideoque & fupra ait:
Lapfus quis intelliget ? id eft, quis eft tantus ut in-
telligat ? Quomodo illud \¿fuis habitabit in tabernáculo
tuo , aut quis adfeendet in montem Domini?
Non utique nullus, fèd rarus. Qui enim poteft
agnofeere, poteft declinare^poteft quid fequa^
E tur, eligere. Pleriquein fuislapfibus gloriantur,
& putant ea laudi eiTe qu« crimini funt. Si alie-
nurn coinquinavitthorum,& pudic« femin« ex-
pugnavit affedum , fi vidu« propofitum aliqua
fraude mutavit: alius nece hominis,Iatrocinii in-
fidiis,6c rapto vivere putateffe virtutis: nonnulli
circumvenire ac fallere arbitrantur effe fapien-
ti«. Ex his nullus poteft dicere : g u o n iam iniquitatem
meam ego agnofio :fed file qui poteft dolere
quodfeceritjcondemnare quod deliquerit,quem
F fua vitia compungunt.Unde&Prophetaait:
dicitis in cordibus v c fir is ,d r incubilibusvefiris compungimini.
Pleriqueequorum cùm ceciderint.fe
jadare confuerunt;& quos cafus non I«ferit,jac-
tando fe debilitant & frangunt : alii ( qualis gr«-
corum equorum fertur natura ) cùm vel*incer-
tamine curuli elififuerint vel fortuito ce.ciderint
pfal.pO. s-
Pfal. 1S.13.
P fa l.1 4 .1 .
Pfal. 4. S r
■ Foni
incili 11 ri
l qui i n u li <
H'
c cquos agitabanc poli ta in hoc
ferventi cciuorum c'urfu tam perite flc£lérent
:u in u n , ut ejus modiolus proxime quidem ad metarn accederei,
niniinc tamen cam. tangerct. N o n enim impune i l l i e r a t , qui in
lamdcm impegifl'et. Siquidcm contingebat non r a r o , utfrangc-
•efur currus, elidcrcntui e q u i, atque etiam interdum auriga micie
dilaccrarctur. Picudoorefta; in ejufmodi ccrtamine ìaniati
afum elcgantiffimc delcribit Sophocles iu Eleòbra. H inc etiam
Iliad. 4 . Nedorcm indncit filio currum agitaturo
ipientem qua raiione equos
liat inoffenfus. Inter e
;i opo r te a t , ut ad
commonet :
. . .. iyjhuifAtplì!tu ,
Joet n'irai ,'xe^
Afrv ¿•‘(¿AiitcSj ¿TCaJJ^ih ,
7fmif m Tfcttrys, xsltu l'ap/MCTu à^ws.
H o 'c e fl, Equusfinifterurgeaturad mctam , ita ut ejus funr
partem videatur elaborata: rotar modiolus tangere , in Jaj
vero non impingat ; ne quo modo & equos vulneres , & curi
in terram dcjedlum frangas. Idem infra non incruencum ur
i coucurrcntibus lapfumn arrat, quem cibi adire, f i i ib e t , lice