ripies ut populus quidem redimacur, qui credi- A cebammihi ■. Si »«mfa fie, qui* fiiu cauf* jußifi-
derit in eo : in |o etfi non redimantur, qui non orni mmeum, occurrebac mihi Dei vox dicensH
I¡A. 7»,
crediderunc, t. .nenredemti populiDei prerogativa
defertur.
14. Irti ergo in errore pofitidixerunt:^«iwo</o
JcivitDeus; & fi efifeientia omnis in Altifiimo ? Pu-
rant enim non effe in Deo feientiam j quia pec-
catores abundant profperis fiecularibus. Et ad-
huc inducit eos loquentes : Ecce ipfi peccatore s &
abundant e sin ficcalo, obtinuerunt dtvitias. Habes
hoc in Evangelio planius expreflum , ubi Simon B
ille pharifeus videns quod mulier illa peccatrix
venit in domum ejus, 8c fuper pedes Chrifti ef-
. fudit unguentum, dicebat intra fe: tìicfi ejfetprò-
pheta,ficiretutiquequa & qualis efi mulier qua tan-
git eum ; quia peccatrix efi. Sed patientia Dei non
prejudicat veri tati, 8c pr«fcientia ejus, ac provi-
dentiahocipfo amplius probacur, quod in peccato
poiìtus fucceflu adfluit fiecularium profpe-
rorum. Quod fortior videns ridet, incautus trad
u c i t i Se movetur. C
C A P U T VI .
frophetam cùm primo animo defipondifiet,pofiea cafii-
gatione emendatum cognovijfè omnia quidem evenire
difpofitione divina, opes autem non ejfe premia
virtutis, neepanam peccati inopiam.
ì j .T X E n iq i ie Pfalmifta dicit; dixiiTe Ce: Ergo
1 J fine caufia jufiificavi cor meum : &lavt tua
Ecce generati onifiliorum tuorum cui difpofiti: id e il, a
ecce in Scriptum invenis ,ò tu Adam, quia diil'
pofui generationi filiorum tuorum j quia fortui-
tò diviti« ad impios,non aliquo merito deferan-
tur, nec premia virtutis funt emolumenta the-
fauri : nec è contrario inopia pcena peccati eft,
fèd indiferete veniunt ifta, que modo fluminis
quodam iìeculi profluvio Yolutantur.
18. Et exiftimabam ,8c videbar mihi cognof- ibidem. 1«.
cere hoc efle verum,hoc congruere divine pro-
videntie Se convenire j me autem fruftra in iis
turbatimi efle, in quibus inherere non debui.
C A P U T V I I .
Emendato errore "David hunc unum laborem fibi co-
gnojcit fiupèrejfe , ut ingrediatur in adyta divina
cognitioms. Saniti progrejpt atatisfinemfiuumfici-
re defiderant, & quis illefit ? Primam verarn co-
gniiionem hanc ejp> qua credimus profipera impro-
bis ad hoc tantum concejfa, ut eorum excufatiohes
excludantur. Eofidem dum Dei beneficiis allevant
e , dejici neprorfius redigi ad nihilum.
IÇ, I Taque quia videbar mihi veram fenten-
't iam comprehe-ndifle, Se cognitionem rei
fiiis effe adfecutus, dicebam mihi -.Hoc labor efi ¡b¡A
ante me,donecintroeam in fanffuarium Dei, dr intei-
ligam in novifiimo. Id eft, folus mihi fupereft lau
r i tm o u m e sm M u s m i . Hoc eft, video illosD bor.utingrediarinùnauaTiumDei.ubieftCheabundare,
video illis commoda omnia fecundare,
me autem conteri atque exagi tari tentationi-
bus piurimis. Fruftra ergo dedi me innocenti«,
atque ad ftudium fobrie converfationis intendi.
Etpulcre ait : Lavi inter innocentes manus meas ;
ut non arrogare fibi fummam innocenti«,fed fè-
dulum deferre ftudium videretur.
16. Interea non impune hujufmodià fefermo-
nem exiffe teftatur. Nam tota die flagcllatum
rubim ,id eft, cognitionisprofundum, Se non
laborem in incertis 8c vanis opinionibus ¡ narrano
enim fatui ficutfarcina in via. Ideo ingredia-
mur adytum cognitionum facrarum, atque interiora
penetralia veritatis, ut n oniit in nobis labor
j fapientia enim nos à fenfu laboris-abducit.
Deniquenon eft labor in Jacob.Caufa autem la-
borisignorantia eftjquoniam qui nefeit juftis re-
ppfita effe premia,non reficitur à laboribus, fed
effe fe memorai, quia fruftra juftificaffe fe Do- E magis imprudenti^ fp* labore curvatili Se fianmino
cor fuum dixerat: poft flagella autem con-
tinuo fecuta eft prav« opinionis correctio. Sta-
tim enim vindex meus} inquir, in( ,tutinis, id eft,
in aperto Sc peripicuo 3 lux enii veritatis com-
prehendens eum, non fivit h«c (entire, qu« dixit.
Revincebat itaque Se redarguebat me veritatis
lumen offufum animo meo, eo quod non
recte dixerim : Sine caufia jufiificavi cor meum. Lor
cutus fiim enim ilia tamquam in tenebris conftigitur.
Ingrediamur igitur fanctuarium D e i, tibi
Funt Cherubim, in quibus eft reçordantja facr«
cognitionis ,8c veri illius atque «terni luminis.
20. In ilio candelabro imago refplendet, quo
polfimus intelligere in noviffimo, San&us etenim
in ultimo cognofcit, Se perfe&am fapientiam
proccflii «taris adipifcitur dicens : Notum fac, mi, jy*/.} g.
hi, Domine ,finem meum, dr numerum dierum-men-
rum quis efi, ut fciam quid defit mihi Quis eft finis^
tutus ,& recordanti illa mihi cor compungeba- F nifi ille,cùm traditurregnum Deo Patri,quando
tur : compundo autem corde,illuminabatur af-
fedus;ut fieret in corde meo ignis flammigerans,
qui faciebatin me diei fpirir .e principium. Illuminata
itaque oriente mi-ii die , Sc quafi in
multis matutinis pofitus,intelligebam quia extra
conili tutionem generationis filiorum D ei fadus
fum.Qui cùm primo credidiflem,eo quod operator
mundi providens generationi human«, omnia
ad utilitatem noftri vel triftia,vel ea qu« pa^
rum deledent, fecerit 5 tarn bonam fententiam
poftea pravis opinionibus turbatus amiferim.
iy. Conferebam itaque cum corde meo, Se di_
a. Edit. Era. a c G ill. Eccegener/ttio filiorum tuorum citi diipofui. I
Rom. Ecce gentrottoni filiorum tuorum ficdiSpofui. MiT. dcmquc :
Ecce gentrationi filiorum tuorum cui diSfiofui. Hcllenifinus eft five |
revelantur occulta fapienti«? Hunc finem noftri
certaminis requirebatPropheta,cupiens cognofl
cere quid fu« deeflet perfedioni 5 finis enim dif.
ciplin« noftr« Se ftudiorum perfedio eft.
ii. H «c ergo prima ver« ratio cognitjonisjquia
fortuito accidant qu« in («culo funtrfècunda illa
j quia propter eorum tergiverfiationes pofiuifii eis ? i.
fucceflus profluos («cularium commoaorum, 8c 1*.
abundantiam divitiarum ; ne caufarentur propter
inopiam fe 8c acerbitatem alicujus doloris
8c Indus minus fuiflè devotos, atque in culpam
latrocinii 8c direptionis ftudium neceffitate egef-
1 ad trad io rcgimini*. L X X . JJ-v' T f >111« i V i f i r O f Q w r i iw .
I b. I ta mlT Thuan. Vi£l- Colb. T o rn . Ac edit. Era. a c G ill.
I non labor tfi in incertis. Rom. & non labor qui oft in ineertis Se e.
ibidem.
Mich. 6. 3.
& 4-
P'a'iS.is
& )6’ I
Pfal. 7 1 .
19- & a o .
Pfal. 7 ; .
49.
669 De Interpellatione David Liber IV. 670
tatis impulfos. Non enim ad tranquillitatem vi- A Si bene egeriimis -, mailet in no bis ilia imago c«¿
tie ufuramque l«titi« divitiis opimati, aut ho^
noribus elevati funt : fed ut querela excludere-
tur, coacervaretur «rumna.
iz. Dejiciuntur itaque dum elevantur hujuf.
modi viri. Non enim gratia, fed ruina eft: ; ubi'
nec diuturni ufus munerisrefervatur,8c adimitur
cxcufatio delinquendi.Quodenim graviorispon-
dtis querel«, quam illud divinum quod habes in
Mich«« prophet« libro : Populemeus, quid feci
leflis : fi maie quis agit, deletur in ilio h«cimago
( illius utique qui defeendit de c«lo ) 8c eft in
eo imago terreni. Unde Se Apoftolus dicit :&icut i. cor. xj.
portavimus imaginem illius terreni -, portemas dr 4i>‘
imaginem hujus calcfiis. Bonorum ergo imagines
perfeverant, Se in illa Dei rivirate reiplendent;
Si quis autem ad graviora peccata deflexerit,nec
egerit pcenitentiam, imago ejits abóletur veÌ de-
jicitur ; ficut Adam de paradifò ejeàus eft Se extibi,
aut in quo contrifiavi te, aut quid moìefiusfui B clufus.Quicumque autem pie honefteqiie fé geftihi
j refponde mihi ? Nonne eduxi tede tetra vSgypti,
d r de domofirvitutis liberavi te? Ecce quomodo
dejicitintur impii dum allevantur,querela eorum
exclucjitur, pcena acerbatur.Grieftibus enim bc*
neficiii invitati deferere non debuer.unt vit« fé- '
curicatis Se profperitatis datorem,cui magis de-
buerant obtemperare, Sed ficut juflitia Dei magna,
ita etiam fevera vindicta.Quando enim im-
pius perfeverare confuevit, de quo Se alibi habes
• fcriptum: E idi impium fiuperexaltatum d r elevatum C
fiupercedros Libani -, d r tranfivi, d r ecce non trat: d r
quafìvi eum, d r non efi inventus locus ejus ? Incredi-
bilis celeritas extinclionis ejus. Vides fubito impium
in hoc ficculo potentem: dum tutranfis, iL
le jam |ìon eft. Quanta eft enim umbra in terra*
_ qi^mnon diutùrna?Tranfponeveftigium,8c.un%
bra prxteriit. Aut fi hìc aliquid movet,ad ea qu«
futura funt,.adtoIIe mentis vefligium,8c invenies
illic impium non futurum, quem hic effe credeferit,
intrat in civitatem D e i, 8c infert imagi-
nem fuam, ut in ilia Dei fulgeat civitate. Domi- pfal. 7 1 .
ne in civitate tuaimaginem ipfiorum ad nihilum re- 10 ‘
diges-, quiaifliin liimine fulgerenon poflimt,qiu
tenebrofis fe operibus induerunt.Exemplum ac-
cerfamus de fteculo. Vide q- nadmodum in cu
vitatibus bonorum princip» 1 imagines perfeve*
rent, deleantur imagines tyrannorum.
C A P U T IX.
Prophet am cognitione divina provide ntia recreatunii
ipfium dr cum eo omnes homines comparatione cx~
lefiium civium jumentts haud ejje abfimiles * eof-
dem tamen Dei gratia ad humanam revocari di±
gnitatem.
iy. T T Alc ergo confiderans,animoqueinten-
1 1 ^ens landus Propheta dele&atus e ft,
qui fuerat ante turbatus. Unde ait ipfe: Jguia de- MSB®
bas- non enim eft, qui nihil eft. Denique Domi- D lettatum efi cor mtum, dr refioluti funt renes mei. &fe%-
ii us eos cognovit qui funt ip f , ; qui autem non
funt, eos non agnofcit j quia lpfi eum qui eft,non
agnoverunt.
C A P U T V I I I .
Jmptos in tnteritu Juo cum fomnio bene comparari ,
quod nempe anima illorum omnibus bonis vacua
reperiantur; d* eorumdem tenebrofie imagines e
lumine calefiis Hierufialem deleantur.
23.’[ '"X E ipfis ergo 8c hic dicit: Defecerunt&
ft y perierunt propter iniquitatem fuam, velut
Jomnium exfiurgentis, id e ft, ita deficiunt 8c eva-
nefcunt impii, ficut (omnium exfurgentis a (bm-
no primum; quia in tenebris funt, 8c in tenebris
ambulaverunt, nec refedit aliquod eorum boni
operisveftigium,fedfimiles eorum qui fomnium
vident: qui autem fomniat, in no<5te iomniat 5
nox autem in tenebris.Filiitenebrarum funt pri-
Et ego ad nihilum re da flu s fitm, d r neficivt : d r velut
jumentum fatfus fum apud te, d r ego femper te±
cum. Cum cognoviflem , inquit, quia Deus fiumana
curat 8c refpicit, requicverunt renes mei,hoc
e f t , ex maxima fatigatione veteris imprudenti«
requievi per agnitionem boni c«Ieftis 8c grati«.
Sunt enim quidam renes aiiim«,qui vexantur in
nobis per ignoranti« laborem : hi reiolvuntur ad
requiefcendum c«le(lis agnitione do&rin«, Sc
E quafi pulcro quodam fulcro casleilium pr«cep-
torum fubnixi foventur. Tunc, inquit, intellexi,
quia vane fatigabar}quoniamid quod verum eft
nefciebam.
16. Et velut jumentum faftus fum ; pulcre addi-
¿i^apudte -, comparatione enim c«leftium homo
quid eft nifi jumentum irrationabile?Nam 8c(lel-
1« cùm fint lucid«, vanefcunt (olis exortu. Et
Moyiès ait : Non fum tdoneus ab hefiemo die, ex quo j
ccepifii loqui cum fervo tuo : & tenui, inquit, voce &
vati iòlejuftiti«,8c (plendore virtutis,dormien- p tardiloquus fum. Ita ergo Sc homo v non dicam
tes femper, 8c non vigilantes, de quibus bene
• dicitur : Dormierunt fomnum fuum, d r nihil inve-
neruht. Etenim cùm anim« eorum à corpore fè-
parat«, tamquam refolùti à corporis iomno ni-
liil invenient, nihil tenebunt j Se quod fe tenere
arbitrabantur ,amittentj quoniam ftultus8cin-
fipiens cùm divitiis exundaverint, relinquent
afienis divitias flias, neque fimul ad inferna def.
cendet eum eis gloria domus eorum.
24. .Sequentia quoque demonftrant quomodo
impius non inveniatur, fed intereat. Quoniam
imago ejus in civitate Domini illaiuperioreHie-
rufalem non invenitur.Dominus enim pinxit nos
ad imaginem Se fimilitudinem fìiam,ficut ipfe do-
cet dicens : Ecce.ego, Hierufalem, pinxi muros tuos.
Chrifti, fed Angelorum comparar le mutum
videtur eflè jumentum. Séd tarnen nemo dfeipe-
r e t-, quia homines 8c jumenta fàlvos facit Deus.
Et ideo quia non ex me, fèd ex te didici, tibi ad-
hærebo femper -, ut definam effe jumentum, 8c
flicas mihi : Tu autem hîcfia mecum. Circumfufirs Otut. ;
enim Dei gratia homo incipit efle, qui per im-
prudentiam prætendebat infenfibilitatem, 8c in-
lcientiam beftialem. Homo enim eo probatur,fì
capax fit rationis 8c grati«. Itaque à mutis ani-
malibus feparatum fe effe gaudet,8c in hominum
adfeitum effe confòrtia, qu« Deus vifìcat Se tuei
tur. Quid enim eft homo , nifi quia memor eli
ejus Dominus, aut quia à Domino vifitatur ?