Saf. 7.
Gen. $ .
Ibid. 18'
i+- 118. Etfobr , inquic fa t tu s efi Noe a v ino. Ma- j
nifeftum eft ex ebrietate, intercedente formio,
fobrios fieri homines : mens autem fobria e ft,
quando Se proferita Se futura cognofdt. Sobria
ergoerat mens jufti, etiam quando ebria puta-
batur. Eft enim proclarum poculuni incbrians
juftos. Ille autem vere inebriatus era t, qui ride-
•bat patrem. Qui enim neqüe proteritam genC-
rationis gratiam, neque profentem reverentiam
patris, neque futuram pcenam paterna: injuria:
confiderabat, vere ebrius e ra t,. & quod puta- ;
bat videre fé , non videbat. Erat in ilio profunda
eccitasi, qui patrem videre non poterai. Nam
fi vidiffet patrem , non utique rififlèt. Neque
enimridendus | fed verendus eft pater. Multò
autem amplius mentem jufti infipiens videre non
poterat. Quomodo enim videbat, qui in eo pu-
tabat » ebrietatis errorem, ubi e t perfedus fà-
pienti« cetèrarùmque virtutum .apor ? Sicut
'S’ fcriptum eft : Vapor efi enim vir tu tis Dèi. Quando
enim mens magis fobria eft , quam tunc quan-i
do naturam omnium rerum, temporumque pr«-
fentium Se futurorum ita fpedat negotiant nulla
in eo temporalis titubantia ebrietatis appa-
•reat ?
H9. Qu«ro etiam qua ratione cùm ante medium
dixerit-inter filios-Cham , nunc juniorem
14. conftituat. Sic enim fcriptum eft : Cognovit Noe
omnia qua f e c i t ei f l iu s jun. \ N umquid ante
.Scriptura.in ordine generata nis erravit ? Non
utique. Quid ergo ? Contraria nunc fcripta funt? ;
Non arbitrar. Quomodo igitur folvitur, nifi juniorem
nor> aitate, non tempore accipias : fed
rudem fee— Se in qiiadam intellect us infantia
conftitutum, qui provedioris dodrinam «tatis
non hauferit, nec perceperit-fenile. confilium ?
Cani enim quidam funt fenfus hominum. Et ideo
-I>- inquit : Cum veneris ad, feniorttm concilium, claude
■ìj»- . os tuum. Et alibi habet Ìententia : Difcendum enim
tib i prius eß,quam loquendum. Aures ergo paratas
habe , ut aliquid de fapientium confiliis confe-
quàris. Lingua reprimenda e f t , auditio propaganda.
C A P U . T X X X I I .
Cur in benéditttone Sem dictum fu e r it : Benedidus
dominus Deus Sem -, & cur hujus fervi ta ti non
Cham qui peccavit ,fed filiu s ejus addicatur ? A d
extremum be ne diet io Iapheth exponitur.
120. f ) Enedicens filium fuum Sem a it Noe: Bene-
1 6. - j j dittus dominus Veus S em\&eritch anaan
fe r v u s ejus.Et dominum Se Deum dixit,8c fpecia-
liter Deum filii fui cui nornen Sem eft j eo quod
Deus jiff orum e ft , hoceft , Deus montium,
non vai. im , qui gratiam habeant virtutis ex-
- celfe. Deinde qua ratione cùm filius ejus Cham
peccaverit, non ipfiim fed filium ejus fervituti
■ addixit ? Et fortaflè ideo quod pater plus affici-
■ tur injuriis filii iìii, maxime quarum ipfe reus Se
audor exiftat, Se vehementius contriftatur fili
- peccati damnationem à filio perfolutam , qui
non tam fuo , quam patris merito puniretur.
a. Vocem, ebrietatis’, reilituimus au ¿loricate mil. Corb. a c Long. I
• ciìm in a li is , io edit, omnibusJegeretur, dùbie tatis.
b. Edit.. Am. cum Pàrifinis aliquot ib i liabcnt adjicitur, ubi ]
L Deinde quia qui. dodrin« paterna: difeipitlits
effet filius , Se peffimarum «mulus cogkatio-
num, uno corpore uterque uteretur Se mente,
eademque maliria. Indifferenter igitur vel parerli
« , vel fuá: maliri« filius pretium luit j quo-
niam improbitatis commune conlòrtium eft.
Quod igitur pro patris Iblvit improbità te , fine
dubio Se pro fua folvit „ culp« ejus reus : vel
.certe diutius póena producitur, cùm etiam ad
filium ufqtie pertendit, Se iuccefforis afflidio in
\ tempora multa profertur. Hoc fecundum litte-
ram.
I2 r. Ceterum non tam hie homines quam mores
comprehend untur , quorum in utroqué una
natura. Nam C. am calör, Ghanäan commotio
&inquietudo : qui autem caliduseft, utique inquieti
« atque còmmotior eft. In duobus igitur
erat una pallio j Se unus affedus. Itaque cùm b
alter addicitur, uterque damnatur.
111. Cùm fandus igitur Noe benedicens fi-
g lium fiium Japheth ait : Dilatet Dominus Iapheth,
habitet in domibus S em , & f ia t ch anaan fervus
ejus ; dixirrtus fupra Japheth quali indifftírens bo- sup.
num fignificari. Indifterentia autem latitudinem
hab et, quiE eft in làlute, vigore, decore, fortitudine
, divitiis, gratia, nobilitate, amicis, po-
teftatibus, Se cetf": ■ Sed h x c licet indifferen-
tia bona fint 5 tan., a plerifque nocuerunt, qui
•ea non cum làpientia Se juftitià pofiedèrunt.
Muiros enim ebrios fecere divitiié , nobilitas Se
) poteftas fuperbos, pulcritudo liixurioibs,-c cujus
fiiffragio aliena: mentis corruperint caftitatem.
Ergo pro utentis affedu horum qiice diximus,
indifferenti« flint, quorum ulus aut virtutibus
. regitur , aut certe fine gubernatione virtutum
fraudi effe incipiunt, qua: pollunt effe utilitari.
C A P U T X X X I I I.
De C C C L annis quos Noe pofi d iluvium v jx ijfe trad
i tur : turn de pòfieritate J apbeth a d l it ter am ac
s moraliter.
H3. T Unc quoniam poli diluvium Noe di- Ge„.
J _ ^ citur vixillè trecentis Se quinqliagin-
ta annis , nequáquam protereundum putamus.
Nam in trecentis crucem Chrifti fignificari cer-
tum eft, cujus ty juftus à diluvio liberati« eli.
In quinquaginta ,tibil«us eft numeri« remiffió-
nis quo Spiritus làndus miffus à cario eft,gratiam
humanis pedoribus infundèns. Pérfedo igitur
? numero remilfionis Se grati« juftus curriculum
viro hujus implevit.
114. De generatione Japhe‘T , in quit, Rhodus ib¡d.
& a lia infida fu n t nationum. 1 <on immerito latitud
© dicitur, quando etiam in alteram partem
naturo, hoc e ft, maritimam generatio ejus pro-
celfit. Vere enim tamquam latitu. . non fuit eo
Contenta ,quod in ufum hominibus natura pro-
fcripferat,hoc eft,terr« poffelfione: veruni etiam
introgreT. eft mare, Se ad infidas ufque procell
fit. Hoc .ècundum litteram.
ns. Secundùm altiorem autem lènfum,ea qu«
extra funt, qu« dicuntur bona, diviri«, potef-
Ia lix cum mff. addicitur■ Mclius , Iti c enim ag itar He ic iyitutc.
'•4i . Òtónts edit. cujus fujfragatio alièna mentis corrupit caftitatem.
M ff. vero ut iios ih textii.
cates, honóres quali diffunduntur latius • nec A
tantum his contenti funt divites,qu« in manibus
Se in conlpedu funt : fed longe lateque diffun-
dunt fuas cupiditates , dum aut pecuniarum
compendium de ulterioribus qu«ritur, aut honor
à pluribus, aut poteftas diffufior, aut cupi-
ditas.
C A P U T X X X I V .
Q u a li s ch am illiu s improbi filiusfenior fu e r it: & de
filio ch u s Nembroth gigante ó * venatore , cujus ß
no men exponitur ■> & d quo regnum B abjloni s cce-
pijfe memoratur.
l i 6. Unc qu«ro qua ratione Cham illius
improbi filium feniorem Scriptura
fuiffe memoraverit? Duo genera terr«,unum ve-
lut arenofum Se pulverulentum, immo ut expref
jfius dicam,pulvis : aliud genus terr« frudiferum
atque fcecundum, hoc eft, terra folidior Se profunda.
Quid igitur improbus nifi pulverem ge-
nerat, ex quo generatio effe non poffit ? Ideoque G
Propheta pulverem impiis comparavit dicens :
tjd. 1.4. Non f ic impii, non f ic ì fe d tamquam p u lv is quempro-
jic itven tu s à fa c ie terra.Eo quod etiam.fecundùm
altiorem fenfum infcecunda fit impiorum anima
, qu« frudus utiles generare non poffit.
11.7. Qua ratione etiam Chus Nembroth gift
gantem genuerit,qui erat venator ante Deum ? a
a. Deeranc in cundtis edit, fequcntia : Vnde dictum eft ; Sicut. I
Nembroth gigas venator ante Deum : qu® tarnen in omnibus mff. |
repcriuncur.
Unde didum eft : Sicu t Nembroth gigas venat’or Gtn-1°-?■
ante Deum. Quid igitur aliud pulvis & arena ge-
neraret, nifi terrenum hominem • quod impius
cæleftibus terrena proponat. Géantes enim
fabul« inducunt adverfum fupera voluilìe pug
n a r e ^ terreno adfcenlu icandendum ad e«-
leftia putaverunt.
118. Altiore autem fenfu illud fignificatur,quod
qui terrenas diligit voluptates * eas fequitur, Se
putat his fe poffe ad Dei gratiam pervenire , Se
regnum cælefte hujufmodi erroribus defereri-
dum , is adverfum cæleftiacontumari proliatur
affedu. Propterea Se in proverbio eo qui
deliqu eritiS icut Nembroth gigas venator ante Deum.
Nembroth autem per interpretationem dicitur
Æthiops. Color Æthiopis tenebras animæ
fqualloremque lignificar, q u ib adverfus lumini b
eft-, claritatis exlbrs , tenebrisinvolutus, nodi
fimilior quam diei. Venatoris quoque ufus in fil_
vis , inter feras ae beftias converfatio ejus. Ir«,
rationabilis ergo mifeetur irrationabilibus pali
fionibus , Se ea quæ funt maliti« agreftis atque
produro venator hujufmodi explorare confue-
v i t , atque his potiri atque deledari. Denique
Nembroth hujus principium regni Babylon,hoc
e f t , confufio j eo quod malitia Se poteftas non
in fimplicitate Se puritate , non in diftindione
virtutis, fed in confufione vitiorum eft.
I b. Edit, omnes, & cod. V at. :
j mff. Corb. Colb. Long. &. Ma:
: T o rn . adverfus lumen :
adverfus lumini, id eft ,
F R A G M E N T ^ M L I B R I DE A R C A NOE.
V Eluti eft illu d in libro quem de Arca Noe confcriffit beatus A mbrofius : Per unum , in q u it, domic
num Jefum falus ventura nationibus declaratur, qui folus potuit juftus effe, cùm generatio
omnis erraret, nifi natus ex Virgine generationis obnoxi« privilegio minime teneretur. Fece,
in quit, in iniqui tatibus conceptus f u m , & in delictts peperit me mater me a , dicit is qui juftus pr« ceteris
putabatur. Quem igitur jam juftum dixerim, nifi horum liberum vinculorum , quem naturo
communis vincula non teneant. Omnes fub peccato ab Adam, in omnes regnabat mors. Ve-
niat folus juftus in confpedu D e i, de quo jam non cum exceptione dicatur.- non peccavit in labiis
fuis, fed peccatum non fecit, tìu ic d ie fi audes See.
C itat hoc fragmentum AuguJHnus duobus locis, nimirum l. ì . centra fui. c. 1. efr l . 4 . contra duas epift. Pclag, cap. n .
Jia c autem verba pertincre putamus a d finem capitis tertii ; ut ex utriufque collatione quivis colligat.
I N L I B R O S D E A B R A H A M
A D M O N I T I O
T O turn operis hujus argumentum tametfi prima ipfa ejufdem verba fa t is aperte compiedi videantur,
tamen cùm non omnino fu i s careant difficultatibus , lettori minime ingratum nos credidimus effe
fatturostfi eas ad majorem lettionis fa c ilita tem hic enodare ac evoluere conaremur. ^.j
De titulo quidem ita legis, a Abraham libri hujus titulus eft. Qu ib us e vocibus gemina potefi nafei dubi-
tatio. ? rimani enim cur Ambrofius , libri hujus , d ix i t , non librorum ? Divid itu r certe commentatto hac in
duos librosj ó* dtvifionem aliquam neceffariam effe turn magnum illu d utriufque diferimen clare loquitur,turn ^ ^
fa n ttu s ipfe Auttor, qui primis eorumdem librorum capitibus lucubrationem fuam fepartiturum,atque adeoid c. u b . z . de
f ib i jam ab initio primi fu iffe propofitum fa t is declarat.Quapropter nobis perfuaderetur haud in v it is illu d ope-
ris libro unico ab Ambrofio comprehenjùm , partibus vero duabus : a t jlla s fecutis temporibus librorum voca- d. 13. q. s-
buio ab iis qui fummopere eafdem inter f e diferepare animadaierterunt,fuiffe infcriptas. Etenim liber primus c} lD,qc* f ^
a Iona Aurelianenfium epifcopo,qui fu b Carolo Calvo imperatore flo ru it, in lib. 1. de Injlitut. laicali b haud f e - 4. & c.
mel nominatur j & apud Hugonemdefantto Vittore citatus reperiturc liberfecundus. Alteram autem circa t i- c; / - f •,
tulum difficultatem movet quod ¿Grati anus ac B. Thomas e, aliique nonnulli qua tefiimonia e x hoctrattatu
depromunt, ea in libro de Patriachis exfiare dicunt. S e d a fid e neutiquam abhorret auttores illos in e x -
S. Ambr. Tom. I. S ij