Chrifti videre. Exivic CfianamtaI finibus gen- A deat:»cujus filiis dicitI Opera veftra luceant co- R H ■
cium &c Chriftnm invenit, cui dicebat. Mißtest ram Patre meo , quun caehs eft. >5.
o a m _ b £*•*• 17. Memor ergo eft Del D avid de terra Jordanis
8c Hermoniim a monte modico. Quis eftifte
mons modicus ? Confideremus ne forte divinitas
Chrifti mons magnus. Denique calum & terram *fier.2.3.
compleo , dic it Dominus. Si ergo divinitas Chrifti
mons magnus e ft, utique Incarnatio ejus mons
exiguus eft. Utrumque ergo Chriftus, 8c mons
David! Exivit ScMoyfes ex Ægypto ,8c
propheta fadus eft, Sc remiffiis ad populum, ut
de terra affliélionis animas eorum liberaret. Lu-
cerna autem in Chrifti çorpore.Hæc tibi lucerna
viam monftrat. Unde Si ianétus David ait : Lucerna
pedibu s me'ts verbum tuum. Lucerna,quod il-
luminaverit animas univerforum , 8c in te’nebris
am monftraverit. Evangelium via lucernx eft I magnus Sc minorI magnus vere 8 quia magnus
• * « ■ Ccculo. Unde 8c alibi B Dominus Sc magna virtusejus: minor5 quiafcrimeifili
in nmbra lueet, id e ft ,
habes ; F • dealbabuntur in Selmon
, id e f t ,
obumbra one.
ij.Jordanis quoque Chriftus qui dividit terram.
Quomodo dividat, audi : Et tuam ipfius animam
pertranfibitgladius, adrevelandas multorum cogita-
tiones cordium : eo quod fit noftrarum divifor ani-
marum, qui in intima cordis fecreta defcendar;
. * S ' 1 . . .1 . . . j -
ptum eft : Minorajti eum paulo m inus ab Angelis. pfal-8-6-
Unde 8cEfaias dicit: Vidimus eum,& non habebat Efai- D-1-
fpeciem, neque decorem. Idem tarnen 8c ex magno
minor fa&us, 8c ex minore magnus. Ex maeno
minor j quia cum in forma Dei eilet, femetipium
exinanivit, 8c formamfervi accepit: ex minore
magnus 5 quia dicit Daniel: Etlapis 'qui eiiß t im a- Dan-
& eogitationesjnentitimdeprehendat. H icg H I la- HBHHHH BS9H H H H D eft Deivivum.Denique adHebiveos t e n * * Lapis fa c fi requins qms fit, amofce. L « - t g f #
fie mm 1 hH H I tms Hi H M H M H l ■ divißc- B B H tamencOim & exiguus vide-
* - J ‘ 3 J retur,magnus erat. Cm rei adftipulatur Efaias,
dicens : Ttttrnxtus t f »obis, & film s dutus efi »obis,., E/ f ■ »• <•
c»)us initium fuferhümeros ejus , S-voc/sbitur ma-
g n i confilii Angelas. Omnia pr n te r te Chriftus.
Lapis propter te, uttuiedii. .ris: mons proprer
te , 11t tu adfcendas. Adfcende ergo fuperrBori-
tem, qui catleftia petis. Ideo inclinavit eelum, ut
tu eiles vicinior; ideo furrexit in verticem monnesn
swims & fp ir ittts , artwsmquc & medullamm.
Hic eft Ions Siloa, qui dicitur miflus, quoniam
Ghriftus à Patre dixit fe eife milium. Eft. & ilia
divifio qua coiligitur ex eo quod utramque tipamJordanisTribusin.
coluerintJudæorum,quqnjani
Filius hominis qui pofterioribus temporibus
defeenditè cado, Verm ille Jordanis, veriis
ille terreftrium atque cækftium divifpr, pbflK. .
fionem dividuam patrihusdedit: unam qua pof- D o s , ut te elevaret.
Pfrl.fS.S
iideretur in terris, alteram qua futura vita me.
ritis fervaretur. Quorum utrumque convenir 1b-
li Chriftp, vel «eléfti* dividere, veloeeulta dgl
prehendere. Interiora enim dividir, qui occulta
deprebendit, quod eft utique divinitatis ¡r.ligúe.
D e n i q u e lie habes fcriptum quiaDominus dixit:
Lumber ó- dividas» Sicisnam. Hate eft illa magnifica
portio^quam Jacob filio fuo J ofeph praftan-
itiorein omnibus deputavit. Unde a i t : Ego do tibi
a . Nonimmerito ergo abylTus abylTum i n v ^ j *
cabat j ut ifte mons fieret exiguus ,de quo P r® :
pheta a it: Abyffus abyjfum invocnt in v r -e catarac- Pfal. 41.8.
tii mm tu arum. N on pravalebat vetui iftamen-
tum ad iftins mundi redemtionem : in\ ocabat,8c
quafi ad auxilium arceflebat novum Teftamen-
tum. Clamabat Lex annuntians Evangelium.
Erat enim iemiplena 3 8c ideo erat neceflarius,
ut veniret qui Legem impleret. Finis enim Legis
1. Tim■ 6.
I s & 1 6 .
de manu Amorrh&orum, in gladio meo’ & fa g itta .
Ä id d divida foli Domino debetur, quae Verbo,
h « e f t , fpiritali ilio veri Salomonis gladio com-
prehenditur. Qiiid cft fi>jì Patri fine Cltrifto,an
Chrifto fine Patre > Minime. Cùm fblum dico
Patroni, Eilium non feparo 5 quia in iinu Sc fe-
creto Patfis Filius eft. Cùm folum Filium diqo,
8c Patrem jungo, ficut junxit8c Filius dicensrBc.
ce venith o r» , stintefiolusn relinqttatis : f id nonfiolus,
quoniam Vater- memm efi. Sic ergo. Sc Pater folus F
beatus,Scfeltts.potens dicii;uriutab eo Filius non
fequeftretur, qui in Patre femper eit. Denique
pnedarejohannes : 1» principio er a l Verbum, fed
fine Patre non erat. E t Deus Pater erat, fed fide
Verbo non erat : quia Verbum erat apud Deum.
¡6,. H * e Sieima Ecclefiaeft. Ipfàm enim elegit
Salomon, cujus latentem diftinxit .iSèclum.Hxc
Sicima Maria eft,cujus animam gladiusDei tran-
fit Se, dividit. Hate Sicima eft adfeendens, ficut
Ìnterpretatialiabet. Q u * fit adfeendens, audi de
ìiccleiia.^Qi.« efi qua udfeendit de albata inmtensfu-
perfratremptum ì Hate eft adinofà, qu* grasce
àscnsiSsA dicitur,quod fide operibufque relplena.
Sic itiìT. T h u an . Dion. T o n i. & Vicfe. A lii vero acque edit. I
cujUs filius dicit. Minus commodc -, ut docce oracionis concextus. |
Leo-em implere, non folvere. Quomodo abyfllis
L e x , audi dicentem ; Iudicia tua ficut abyfius mul- Pftl.js- T
ta. Simul hinc intellige utrumque unius effe fa-
pientiieTeftamentum,quod quali fuum venit implere.
Cataractas autem intelligimus profunda
verborum, 8c vim cxleftis eloquii : quee fluxere
nobis ficut imber è cado. Ergo rer :dium txdio-
rum omnium Chriftus, 8c fcriptt . divina at-
que in tentationibus unum perfugium.
C A P U T V.
Propheta miferiis obfejfus divinam implorai mifieri-
cordiam, tjua in adverfis precipue manifiefiatur.
Deum hominis fufeeptorem effe, tum ob creationem
qua in nos idemjus habet atque in lutea vafia fi-
gulus, tum ob defenfionem qua concejfam homini
vitam confervat.
Eni que ubi advertir D avid quod ele-
vationes flu&uum Gecularium fuper fe
venirent, quas neceflè eft plurimas fubeamus in
iftius falo vita:, memor Domini miferationum
quas innumeris promifit oraculis, ad preces con-
I Porro paflim in hoc traétatu vcrficulos pfalmi 41- refecavinius
l .quos cdic. Rom. ut concinuumefficcrct commcncarium,induxcrat.
ibidem. 3
& 4 -
verfus interpellat Deum, feiens quod mifericor- A
dia ejus in luce mandatur, id e ft, in Lege j quia
Efait.16.9- luxpracepta tua : in tentationibus autem quali in
noàis tcnebris, manifeftatur. Unde uamquam
viator qui repatriare defideret, 8c pervenire quo
tendat, confragolb tamen vita: hujus itinere fa-
tigatus, ducem arcelfit, 8c allevamentum obfe-
crat.
20. A pud me, inquit, oratio Deo v ita me a j dicam
Deo : Sufceptor meus es. Bene nota jam libi qua:rit
auxilia,8c promilfi audorem convenir, atque ufi- g
tati muneris prabitorem j ut in fubveniendo, f i
meritum hominis offendit,divinum non offendac
exemplum. Dicit aliquis : Quando fufeipit eum
Deus ? Ut hoc adftruamus, veni mecum ad icri-
Gen. z. 7- ptura: facra: exordium, 8c vide quomodo Domi-
nus manibus fuis de luto hominem figuraverit.
rf*t. u t . Unde 8c hic ipfe in pofterioribus dicit: Manus tua
fecerunt me & plafmaverunt me. Quali figulus quidam
Deus fàbricam carnis eft operatushumana:.
Hier. 18.1 Er ad Hieremiam dicitur : Deficcnde in domum f i- C
g u li , & audies illieve rba mea. Figulo utique fiepe
contingit,ut dum vasfingitur, cadat de manibus
ejus, 8c iterum colligat lutum, ut vas reformet.
Denique 8c Hieremias dicit: Defcendi, d r v id i quo
modo cecidit vas , quod ipfe fa c ieb a tin manibusJuis.
ibidem. Et iterum inquit : Fecitvas a liud quo modo placait
et. Rede ergo fufeeptor dicitur 5 quia manibus
fuisnos ipfe fufeepit, ipfe formavic. Humani figlili
vaia lunt illa, alia in honorem, alia in con-
tumeliam. Omnes fumus vald fidilia : 8c fi rex fit D
aliquis , vas fidile eft 3 8c fi apoftolus, vas fidile
1. Cor. 4. eft Unde 8c Paulus : Habemus, inquit, thefaurum
ifium in vafisfittilibus. Et Propheta de rege dicit:
Hier. 11. Depretiatus efi lechoniasficut v a s , cujus opera non efi
ibidem. necefiaria. Et addidit ; Terra, audi verbum Domin
i fiferibe vtrum ifium ab dica tum. Quali patrio j ure
Deus nofter filios folec abdicare degeneresj ideo
& in terra eosferibit, quia fi1 i terra; fnnt. Unde
cùm judeci accuiàrent aduli im, dominusjeliis
digito fcribebatin terra. Jiu.. autem non in ter- £
Lue. 10. ra fcribuntur, quibus dicitur ; Gaudete quod nomi-
1 ‘ n a vefira jcripta fu n i in calo.
11. Sufcepitergo nos Dominus, quando nos
finxit : fufeipit & quando nos jubet nafei. Unde
pf 13*- ait juftus ; Sufcepifii me e x utero matris mea. Cu-
Hier. 1. fi. ì us m atris ? Priujquam te formarem in utero, novi te.
Quos format 8c lufcipit ,exeuntes quoque fufeipit.
Etpriufiquam exires de v u lv a matris ,fan ctifica
vi te. Sufceptor eft qui fufeeperit manibus, ut
generis operator humani fufeeptor diciturj&qui p
vifitatione fufeeperit, ut protegat. Unde alibi ip_
pfal. 90. fe dicit Propheta: Qui habitat in adjutorio Altifiiì"
m i , dicet Domino : Sufceptor meus es t u , d r refugium
meum. Prima fufeeptio eft operationis, lecun-
da defenfionis. Denique audi Moylen dicen-
Dwf.31.11. tem. Extendens alas fiuas adfunfit eos, d f fufeepit
eosfuperfcapulasfiuas : ficut aquila fufeipit, qua:
foetus fuos examinare confuevit • ut teneac atque
enutriat, quibus veri indolem partus, & incor-
ruptx gradam naturx adftipulari adverteritj aut
repellat, in quibus degeneris originis infirmita-
tem in tenera adhuc xtate deprehenderit.
&
S. Ambr. Tom. I. .
6^6
C A P U T VI .
jQueritur D a v id f u i obli tum Deum v id e r i, quo drpec-
catorum fiuorum merita, dr propri am infirmitatem
qua fin e d ivino prafidio fubfifiere non potefi, conf
i te tur. ibidem luget quod fu e r it a Deo repùlfus,què
fuficeptus ante fuerat.Jfhiam beatumfit ex utero in
Deumprojici ; & qua ratione illu d Chrifto accom-
m ode turi
are me oblitus es ,d r quare me repultfii? Pfal.41.1
Deus non oblivifcitur. Imponìbile eft
enim ut obli vifeatur, cui omnia qua; funt facta &
futura, p ne lentia funt : fed noftra peccata meri»-
tum oblivionis ei infundunc} ut obfiteret eos
quos indignos fua vifitatione cognoverit. Eos
enim cognofeit Dominus, qui funt ejus. Tamen
ubi aliqui iniquitatem operancur, his dicit : Non ■
n ovi vos. Quis ergo eft qui polfit Deo dicere :
g u a r e me oblitus es ? Sed tamen commune hoc
lanélis, nobifque infirmiseli. Sanctus dicit quafi
meriti fui confcius-8c tamen quo fan<ftior,hoc hu-
miliór. Quod fi vix làn&us dicit, quid ego dicam
peccator, nifi adillud referam: Quare operis tui
oblitusesj quare vifitatioriis tua; obiituses? PoC
tremo quare infirmitatis mea; oblitus es? Quid cft
enim homo,nifi quia vifitas eum ? Non ¡ergiobli-
vifearis infirmimi. Memento, Domine, quia in-
firmurn me fecifti : memento quia pulverem me
finxifti. Quoniodo ilare poterò, nifi folidaturus ’
hoc lutum femper intendas, ut de vultu tuo io-
liditas mea prodeat? Cùm averteris faciem, tur-
babuntur omnia : fi intendis, vx mihi 5 non habes
quod in me adfpicias, nifi contagia dcli&o-
rurn : nec deferi utile, nec videri eft j quia dum
videmiìr,offendimus. Poffumus tamen xftimare
quia nonrepellit quos videtjquia emundat quos
adfpicit. Ignis ante eum ardet, qui crimen exu-
rar.
¿3. Bonum eft ergo nobis, ut non repellamur.
Ideo queritur D avid, quiarepulfum fe credidit,
qui fuerat ante fufeeptus. Denique in pofteriori!
bus dicit : In teconfirmatus fiumex utero. Sed & ih- pra[ - 0
prafcriptum habemus : In tepro]ecfus fium e x ute- Tu 2I.!
ro : de ventre matris mea Deus meus es tu. Bonum 1
eft 8c projici, lèd in Deum. Denique ex perióna
Chrifti, hoc in x x i plàlmo dicitur, qui vere in
Patrem de utero proje&us eft Virginis}nonenim
terrena eum excepere morien^m. Unde in cruce
pofitus, cùm emitteret fpiri’ n ,ad Patrem ait:
In mantu tuas commendo fpiri tum meum. LuCi t} 4
24. Non ergo aliqui adda nt: Domine, utpfaltx
faciunt,quod neque in lati , codice in veni meo,
neque in g rx co , neque in Evangelio, quod eli
evidentius. Denique fupradixerat : Pater, à imit- ùidtm 34
te illis hocpeccatum-y 8c ideo tamquam Patri,in manus
ejus commendare fe fpiritum fuum, in cujus
finu femper eft Filius. Quamquam, etfi addane
quod dixerit,I)o»}/»i,coiifi.derent quod quafi homo
in morte pofitus hoc loquatur.
25. Ergo projeclus eli de utero in Patrem . de
ventre inatris fux,hoc eft, defìnivit quod ille ute-
rus quiprojecit eum, venter eft matris.Pater autem
dixit: E x utero ante luciferum genui te. Non t fa l.10 9 .
projecit utique Filium Pater, iq u o numquam •
egreffus eft Filius, ficut ipfe ait : Tradita,s fum, d r Pf Ai 8
non egrediebar .Non projecit eum,ciiiejufdemlub»
S f ij