Matth, i}.
P f l i f . ■}
1 vero & follici tu dines feculi quibus A nebrofus horror & magntìs',&f B eft,, quiaureu
fuffochntur qui’habenc voli" :«ès — , gna oracoli defcrebancurI ci de populo f e .
dikcerari ad dividi »Onde .jdivitix diftas fune culorum dabacur prxceptum.l^uomodo tamia,
cura: & covitariones mundi hujus ; quod men- cilè papere iftud mens humana poterac, maxirem
dividaht .atque in diverfum fcincknt, 8c in me que admonebatur, ut ir 'ìac pejegnnare^
partescrahaiic nec finant incorruptam effe6£ tur terra? Nonenun tam qi futuraerant defnteeram
Vir ergo pacifica; mentis confidqbat, elarabantur,quam prxfcribeoanmr qua: facientc
cònfiderabat quatenus prohibere ; cóminus da nobis Forent : tm gm um , mqiut, eritfime»
poflèt ea mala qux hominibus invehnntur s tuumfive quia omneshomines peregrini elle dernens
enim fapièntis viri ac jufti mederi ftudet beamus in hac terra , omnium etenim pater eli:
humanis cafibus I & prohibere ac refecare ani. B Abraham : five quia verum femen -Abrah®. pei
maruin noftrarum laborcs. 'f. : : ■ regrinetur in hqc mun dolllud enlm verum fo
_ t I X men eft, de quodidum eft: In ifaac eritfemen cen.iB
U A 1 u ‘ tuum. Denique qui fé Abraha: heredem agnofeeg
u a r e ceciderit excejfus ac timor fuper Abraham ; S i i aie : Advena ego fum in hac terra drferegrìnus, j>p 3g, ,j
quidve redditum eidem oraculum de fu<e pofierì- rcut omnes pa tres mei. Qui enim peregiinus hìc
tatis peregrinatone & fe rv itu te in *s£gypto, de fuerit, civis in cado eft : qui autem in hac terra
morte propria, deque liberatone pofieritatis e ju f omnem anima: fua: fubftantiam conftituendam
demJìgnificet ? g u o denique vifio fiamma atque putaverit, hereditatemque hujus terree c acqui- c
fornacispenineat ? rendam exfultaverit, à Dei regno excludetur.
fa.. T ^ \ Enique quam hoc Abraham fioritali q Unde Apoftolus ad fideles viros, 8c civesHie-
I I & prophetico affedu fe rie iequen- rufalem illius qua: in caelo e ft, 8c Ecclefia: filios
tia docenr. Nani fo lis occafu excejfu . iditfuper dicit : Ergo jam non efiis advena atque peregrini : Epbefn
eum | & ecce timor magnus & tenebrofus incubai t f e d efiis cives fa n t i orum, & domefiici Dei. Non
Capereum. ExeeiTus prophetis folet I fìcut ha- ergo h xc terra noftra eft, de qua poteft princeps
J. " _ , ----- —~.rr.. mundi hujus dicere oftendens omnia regna orbis
Ibes Prophetam dixifle : Ego a. in excejfu meo,
omnis homo mendax. Excedit enim mens prophe-
tæ velut fines quofdam hurrnmee prudentiæ,
quando repletur Deo. Et antejfvacuat fe cogi-
tationibus 8c difeeptationibus Tæculi hujus 5 ut
advenienti gratiæ fpiritali puramfe & exinani- D tos Dei. Denique ipfe Filius Dei nihil fibi ex hoc
tarn prxbeat, fuperveniat in am Spiritus fanc.
tus niaCTna ie vi infundens , iu .it mens hominis
fubito turbetur. Denique Angelus venit ad Mariam
terree : T ib i dabo potefiatem hanc, f i procidens Matth.f
adoraveris me : erunt omnia tua qua: libi alieni
vindicant, 8c ièrvitio opprimunt populum Dei j
ut Ìervis ejus nocere,8c humiliare conentur iànc-
, &c cum fedulitate & gratia venit 5 & tarnen
Maria mota eft in intre i ejus.Unde Angelus ait
ad earn: Ne time as Ma,,a, invenfii enimgratiam
apud Dcum : & ecce concipies in utero , & paries fi-
lium. Cognofcimus ergo quia quardo venit gratia
Dei fuper propheticam menr i fubito irmundo
vindicandum putavit, unde ait : V en it uhm.
mundi hujus princeps , & in me inveniet nihil. Di- •
veri! ergo domini in iervitute nos volunt tenere,
inceilat diabolus, infeftant angeh ejus, paffiones
motufque corporis velut domeftici atque intef-
tini hoftes inquietant. Foris pugnge, intus timo-
res : foris pugna:, iritus cupiditates. Aliena eft
enim interni corporis fubftantia puntati cordis ;
& ideo impugnar, vel certe repu iat. Bellum
ruit & inde ìncubuiife Se cecie fuper pro- E erg ° quotidianum eft,&intracaft.aeademgra-
phetas Spiritimi fan&um legimusj quia exceffum ve prælium, donee Deus mifericors diabolum
patitur ,*& turbatur, 6c timet. & quibufdam
miniftros ejus judicet, paffiones reftin-
io-norancix & imprudentia: tene is oiFunditur ;
ficut & in Adibus Apoftolorui . legimus quia
circumfulfit fuper Saulum de cado, & cecidit, 8c
horrore animi turbatus eft , Se audivit vocem de
càelo dicentem : Saule, Saule , qi.. \ me perfeque-
ris ? Definit enim videre feculan qui incipit
audire divina. Unde 8c timorem Abrah« & teatque
guat, ac fubjiciatd menti ièdula:, exquirat ani- a
mas noftras de omnibus offenfionis , & peri-
culi noftri auctoribus, qui ait : Sanguinem a n i- Gen. ?.
ni arum vefirarum exquirarn de manibus omnium
befiiarum. Et Johannes vidit & dixit ; ¿¡tuia mors xpoc. >
& infernusmifii fu n t in fiagnum ignis. Jf-
63. Itaque exibunt jufti, ut nihil de fuo dimitnebras
mirari non debes, quafi præter v. -utem F tant in hac terra j ne fpolia eorum refideant apud
aut meritum ejus acciderint,cùm propheraFum
coniiietudini congruere advertas, b q ado ad-
j unda, ut cognofeant futura.
61. Continuo autem didum habes ad eum :
Sdendo feies quod peregrinum erit femen tuum in terra
n o n fu a ,& fe r v i fio opprimentur, & nocebunt e is ,
d r humiliabunt eos annis quadringentis. Merito tca.
Am. acque Era. Vnde & dtvif* dici* fu n t , quod Stc. G ill.
Vnde & divttu dièta fun t cura . quod & c . Rom. omittic , cur*.
yideneur autem Ine lignificare Ambrofium vocem , diviti a , à verbo
. divido, voluifle dcduftam, cum minime obfeurum fit villini
firnflum adludcrc ad locum è parabola feminum , quem notavir-
mus. Noftram autem leitioncm conftituunc non modo fex mff.
quos coniuluimus j fed ctiam , tefte G ill, in variis lcdionibus
Sorb, exemplar , & Dion. vctuftiiTimum; q u x in iftis bibliothecis
jam 'non inveniuntur. ( ’ ''
b. Omnes edit, aim tribus miT. quando cognofcunt cutura. MfT.
quinque 3 quando adjunct# See. Subincclligcndum, j timor &
incolas 8c poiTeflbres iftius terr«. e Qui etiam fic
abibunt de terra ^Egypti ifta, ut vaiä qua: fum- 1
ferunt ab ^Egyptiis mutuo, vel aurea, inquit, 5
vel argentea quibus ad tempus uterentur, iecum
auferant, 8c depradentur ^Egyptios. H«c vaia
acceperunt voluntate Domini, 8c fecumeaau-
ferunt, quia refurredionis filii funt 3 quibus ditenebra
& c .
c.,R om. edit, acquirendam fib i txiftimaverit. Alia; omnes cum
mil', omnibus . . . . . exfidtaverit. H ie autem ienfus eilepöceft, exliil-
taveritquod fibi acquirenda fit See.
d. Rom. edit, ib la , mcnti fedula; Et gcntcmcut fervient, jttdicabo
ego, dicit Dominus. Exquirat See. Item poll aliquot lineas, in
fiagnum ignis, l ’ofi hac vero revertentitr hue cum fufdlcctili multa.
Itaque See. '
e. Edit, omnes cum tribus niff. ¿5]ua etiamfi abibunt de terra ifta
vafa Se c. Mcndofe. Nos quatuor mH. audoritace locum coriec -
ciorem damus.
■ ci tur ; Non peribit capillas de capite vefiro. V afa hæc A in capite, íed íenfíbus¿ I lle írg o bene íenefeit
Ægyptii dederunt, quæ de terra afflidionis funt I qui bene íeníerit.
• adiumta. Et funt alia aurea, alia argentea, quia
omnis creatura D ei bona, 8c maxime hominis in
, terris prxftantiffima * quam honóravit D eus, ut
, inipiraretin faciem ejus fpiritum vita:, 8c omnibus
prxficeret animantibus. Hìec illa funt vaia
de quibus dicit Apoftolus : Babemus thefaurum in
vafis fitiilibus. Ha:c eft veftis jEgyptiorum qua
veftitur.anima noftra j ut locupletior hinc recegitana
autem generadone revertentur. Hif-
toria quidem deJud«is videtur convenire, qui
in AEgyptum tranfierunt, 8c de ^Egypto exie-
runt. Quadringenti enim 8ctrigintaannieorum
illic exadi ffint:ied non omnes centenos,8c quQt
excurrunt, annos vixerunt, ficut Moyiès , aut
Jefus Nave5 ut quart« generationis tempus cori-
veniat. Unde myfticum aliquid magis requiradat,
8c quo hic vehementer laborabatjliberetur. B tnus, «eo quod tetras onr >us numeris apta fit,
Non iolum enim.omnis creatura ingemifeit, 8c
parturit., ièd etiam nos j donec veniat redemtio
corporis noftri. Habet Dominus curam operis
fui, habet natura: promta: in plerifque a ad ratio-
nem ac benevolentiam. Neque enim ex cidi 8c
perire patimur arbores , quarum circa primos
fruclus nobis fetura prorumpit,fipofteriorea:ta-
’te eas aut ventus decutiat ,.b autioLadurat, aut
fufficienda 8cfubminiftranda virtute ficcitatibus
8c radix qu«dam deci. _ ac fundamentitm
hebdomadis quoque media. Denique nonage-
fimus tertius pÌàlmus fcribitur quarta Sabbatj j
eo quod hic num^ *us medius fit priorum 8c fe-
quentium. Tres e pr«cedunt eum, primus,
iecundus, tertius- 8c tres fequuntur , quintus,
fextus, feptimus. Qui hunc pialmum canit, velut
aptis numeris vicam iftius mundi tranfigit,
quail tetragonus, 8c ftabilis,atque perfectus. Iii
deficiat fubftantia : fed melioribus auris differi- C quatuor libris plenum Evangelium atque permus
examinandas. Et ideo dominus Deus noil
ter bon« voluntatis remunerator, etiam£ prim«
fetur« atque indolis contemplationem habens
omne colligi patitur. anim« noftr« patrimo-
nium 8c refervari, futuri adventus illud proba-
turus temperie.
fectum eft. Quatuor ammalia myftica funr;
Mundi quoque iftius partes quatuor fiint , ex
quibus congregati filii r cclefi« regnum Chrifti
iacratiffimum propag. unt,venientes ab Orien*.
te atque Occidente , .ptemtrione 8c Meridie;
Quadripartito igitur latere lància iurrexit Ec^
clefia. Décas quoque ex ifto numero adfurgiti
Si enim comiedas ab uno • rque ad quatuor, hoc
modo decimam facies, t jmputa unum , adde
64. Memor itaque fui muneris quod immortale
voluiteile «quis,fed fi culpa non obrep fillet
8c gravis , qu« fecit ut non expediret homines
d dìu vivere, ait ad Abraham : Tu autem ibis a d D Mi , fiunt tres : adde tribus tres, fiunc fex
parentes tuo s cum pace 5 nutrì tus in fenetiute bona.
Patitur nos difeedere ex hoc fæculo, ut feceffiö-
ne anim« hoc corpus reiolvatur in terram fuam,
8c fiat finis peccati : deinde per refurre&ionerh
reformetur divinæ liberalitatis grada. Ideoque
dicit ad Abraham : T ti ibis ad patres tuos. Nonnulli
putaverunt patres efle elementa , ex quibus
conftat caro noftra dum vivimus, 8c in quæ
xeiblvimur. Sed.nos qui meminimusmatrem no.
8c ad fex adde quatuor,' fiunt decem. Tetras
igitur decem impler, decas numerum omnenî
compleditur. Quatuor quoque ætates funthor
minis, pueritia, adoleicentia, jùventus, matu-*
ritas. Paulatim adfurgit 8c fundatur. Sapientia
itaque iumma prudentiæ quarto ætatum ordine
venit.Meri.toque ut fi quis ante fub rege Ægypd
fuit, maturioris tarnen confilii exit de poteftate
ejus, 8c legem fibi agnofeit feque dam^Tunc fit
bis elfe Hieruialem , quæ furfum eft, quæ libera E ei iftius vicæ mare pervium. Sim’ iS ratio his quæ
.eft, qua: eft mater omnium n um, ficut dicit
Apoftolus, illos adièrimus pat: es qui vit«: merito
8c ordine prxceiTerunt. Erat illic Abel pia
victima, erat pius 8c fanctus Enoch, era» o e ,
¡ad eos pròmittirur Abraham tranfitus. '. ranfit
enim quide hac vita reccdens ad vitam demigrat
.alteram, qua vivit mens iapientis 8c jufti viri qui
nutrituseftin pace. Nani infipiens in bello nutri-
tur 8c in difeordiis : juftus in fenedute bona vigignuntur
folo. Ubiiemen iparfum fuerit, folvb
tur humo -8c primo prorumpit in radicem,deinde
germinat, formatur fru&us, 8c poftea niatu-
refeit. Arbores quoque ipfie primum frudum ferunt
, deinde ipfe adolefcit frudus, acceflu tem-
poris mutat colorem , quarto prdine confiim-
matur , hoc e ft , noviffimo. Ita ergo 8c nos in
terra hac afflidionis fugiamus lateres formare :
ied lacrymis 8c gemitu provocemus Domini
vit. Non dixit iongà, fed boni ¡ quia juftus bène F mifericordkm ¡ utroittat nobis Moyfen & Aa.
ieneicit : injuftorum autem nemo, r mi vis cer-
vis vivacibus diuturniore vita vixtixc. Namdiu
vivere commune iapientibus atque infipientibus
eft : bene autem vivere fpeciale iapientis eft, cu-
jus fenedus venerabilis , 8c «tas fenedutis vita
immaculata : non diuturna, inquit, neque numero
annorum computata, nec capillis canis
a a. Ita cundì:i mff. Se vet. edit, pia-ter quam quod ubi noftri ad
rationem- Va t. aim edit. J e g it, ad orationem. -Subincclligc utro-
bique, curam, poft verbum habet. Ac edit. Rom. ita p rx fe fe r t ,
habet natura propria in plerifque rationem Sec.
b. Hanc Icftioncmquæ crium mff. ae edit, omnium eft , eo.re-
tincmiis quod alia non occurrat cmcndatior. Etenim mff. Corb.
L a n g .C o lb . & Maz. fic habenc ,u tfo l adurat : fed melioribus . . . .
examinandas ; ut fujficienda & fubminiftranda virtute ficcitatibus
deficiat veftris, anima deficiat fubftantia. CoJb. a c M az. loco p rimi
, deficiat, legun t, dcfiuat. Q^x^quidcm aperte vitiola funt &
S. Ambr. Tom. I.
ron , hoc e ft , legem 8c iacerdotem : led ilium
verum Sacerdotem, 8c iacerdotum principem,
qui licet inter homines veriaretur, dicebatur :
Eccefpiritus ante faciem nofir am chrifius dominus > 27*». 4.10
8c liberet nos de terra ^Egypti ,ut pafcha Domini
celebremus. Feramus etiam frudum fidei ab
ipia pueritia, augeamus in adolefcentia, coku
na effe videatur. S i quis veram nadlus fuerit, earn publics: ucilicati
l i g i
ffflp
IÄ I
c. Omnes edit, ac tres mff. primafutura indolis, u t etiam fu pia
aliquot retro lineis , nobis futura prorumpunt. Sed quatuor inff.
1 mclioris none locum reftituunt.
d. Rom. edit, din vivere. Patitur nos difeedere,omitiis yocibus in-
termediis.
e. S ic mff omnes,& edit, excepta Rom. in qua,eo quod trias &
y i t io fc . Non enim ternario numero, ied quaternario qua: icquua-
! tur j.polliint convenire.
ìli; Ì l i
¡ I 1 l i ' ilIII m m