Matth* &4<
40-
Luc.z
Cant. i . i .
C«»f. }• I-
&MCant.
3. 7
d
Ibidem. S.
i . Cor. j .
l} .& fcq *
quemadmodum fonda invitetùr Eccleiìa. Hyems, A
inquit, difcefiitfibi, ne hyemem nuda formidet,
liyemem non temporis, fed infirmitatis ? qux
ao-rum anim^foecundum omniflore difpoliat.Eft
enim hyems non terreni folis, eft hyems mentis,
quando animo frigusillabitur,quando vapor animi
evanefeit,quando iolvitur vigor iènfus,quando
nimius humor exundat Se mentem gravat,
quando interior caliginat adfpedus. Et ideo aie
Dominus: ridete nefiatfuga ve frahyemevel[abbaio.
Bonum enim ut tunc dies judicii vel mortis B
adveniat,cùm viget animiblanda temperies,cum
cxlefte myfterium ferena luce refplendet, cum
cor noitrum ardet in no bis, Tunc enim Chrifi.
tuseft prxfens,ficut teftantur in Evangelio 4 A m-
maon Se Cleophas dicentés : Nonne cor nofirum
ardens erat in nobis in via, cùm aperiret nobis Seri-
pturas ? Viget autem animus, quando etiam flos
videturin terris.Quis eft ifte flos boni odoris,nifi
ille qui dixit : Ego flos campi, dr lilium convallium?
De quo & in Efaiafcriptum eE:EtexietvirgahdeC
radice Ie(fe,& virga ex radice adfeendet dr flos ex vir-
gaexiet. Radix utique familia Judxorum eft,virga
Maria, flos Maria: Chriftus, qui quando nof-
tra refplendet in terra, Se in agro anima: redo-
le t , vel in Ecclefia fua vernat, nec frigus poflìi-
mus timere, nec pluviamvereri, fed exfpedare
judicii diem.
44. Et ideo Ecclefia ut hunc florem videret,
omni ftudio feftinabat, ficut ipfa teftatur dicens:
Incubili, in noctibus quafivi quem dilexit animai
mea : quafivi eum, dr non invent : vocavi eum, dr
non exaudivit me. Exfurgam itaque, c dr introibo in
domum, in forum,& pia teas, drquaram quem dilexit
anima mea. ¿uafivi, & non invent eum... In-
venerunt me cufiodes qui circumeunt civitatem , me
percujferunt.dr tulerunt pallium à wf.Videtis quemadmodum
quxrat quem defiderat invenire, ut
non timeat vulnerari. Sed hxc vulnera nonme-
tuenda funt, fed optanda j quia vulnera caritatis
funt j d ficut ipfa dicit : vulnerata cantate ego 1
fum. Bona caritatis vulnera. Denique utiliora
vulnera amici, quàm voluntaria ofcula inimici.
C A P U T IX.
E am de m mate ri am profequi tur, oftenditque Ecclefiam
Chrifio, qui velatam Synagogam defpexerit, nudam
placuijfe : turn ejufdem ad ilium inquirendum
ardorem deferibit ; ac demum Legis folutio-
nem in 'Vria nece adumbratam explicat. ^
45- TV A ^rito er£° ¡E l i E B I B i B i perdi-
J V i flit : aut fortaflìs ideo nuda, quia non.
numquam virtutis eftopertum non hahere pectus
, cor non habere velatum. Denique velatam
illam, hoc eft, Synagogam , qux habebat velameli
in le&ione veterisTeftamen ti, quod modo
revelatuf, quoniam in Chrifto evacuatur 3 velatam
, inquam, Synagogam Chriftus defpexit Se
a. Codcx T om . duo difcipuli: a lii a c edit- omnes, Ammaon &
Cleophas. Sic etiam nuncupantur ab Ambrofio tum alibi , rum
maxime»» Comment.in Evang. Luci cap. 1+ . qua de re plcnius
ibidem diiieremus. ' ;
b. Rom. edit, cum mff. a liq u o t , de radice fefte, & flos de radtee
tjtts adfcendtt : qua: leftio etiam L X X . Se V u lg . alido ri tate, com-
firmatur. Era. tamen Gill. & plurcs mff. habent ut intextu.
c. I ta mff- omnes, atque edit. Era. & G ill. Rom. vero, & circuì.
ho civitatem. Certe lune cjus^le&ioncm L X X .a tq u c Y u lg . ftabi-,
fprevit ; unde hodieque velamen fùper cor Ju-
dæorum eft pofitum.e A t vero ea quæ tota ad * .
Dominum mente con ver ti tur, nuda .eft atque
perfpicua. Cùm enim quis converfus fuerit ad
Dominum, velamen aufereturj ut gloriam Dei
fpeculantes videre poifimus. Denique etiam alibi
nudam effe virtutis indicium eft,quia fcriptum
eft : E x ut tunicam me am, quomodo induam e am?L u - Cant. 3. j.
vipedes meos, quomodo inqùinabo illos ?
46. Quam igitur tunicam exuerit, Se non in-
venerit quemadmodum induat earn, de Scrip tu.
ris,fi poffiimus, revelemus. Eft enim quædam tunica
corporalis,fiint cupiditatum quædam intex-
ta velamina 3 Se ideo interdum meliùs eft nudum
effe corpore, quam corde velatum. Unde etiam
Paulus nos admonet exipoflari multo effe melius
quam fuperveftiri, dicens étiam alibi ; Exfpo- Coloß. 3. 9*,
liantes vos veterem hominem cum affibfts f u i s , in - O’ 1®-
dui te novum qui renovatur in agnitione, fecundum
imaginent ejus qui creaviteum. Ergo qua: exfpo-
; liata e ft, Se pedes lotos habet} Se ideo quæ la vit,
nefeit quemadmodum inquinari poffint.Oblivif-
citur enim per gratiam, quod hauferat per natu.
ram. Magnus igitur hic Se juftus amor mulieris
ante David regiam fe lavantis.
47. Verùm non folum Iavit, fed etiam vocavit 3
utin eodem accepimuslibro,dicente fandtaEccl
efia. Veni [ r a t e r meus, exeamus in agrum, requi- cant. 7.uj
efeamus in cafiellis, diluculofurgamus in v in e as, v i - 11‘
deam us fifloru itv itis .Non folum igitur lavat,fed
) etiam Chriftum adfe venire provocar & invitar
dicens : T ib i dabouberamea. Nec iua tantum, fed ibidem.
etiam nova ac vetera pollicetur, ficut habes: No- ibidem, ij.
v a dr vetera, f rater meus, fe r v a v i tibi. Et quali
amoris impatiens quærit adminiculum alicujus,
à quo Chriftus rogetur utveniat.Videteæftuan-
tem , videte defiderantem. Jj)uisdabit, inquit,te, Cant. 8.1.
f rater meus, laftantem ubera matris mea ? Et qua
ratione quærat, Se qua gratia inviter, & quemadmodum
poflìt tenere,demonftrat: quemad-
I modum foris morantem exfpetftet, oftendit: Se
ut domum fuam ingrediatur, implorât dicens*.
Inveniens te fo r is ofculaborte, adfumam t e , d r ad- ibidem. 1.
ducam te in domum matris me a , dr in f e ere tum ejus
qua concepii me. Vides quemadmodum nuda fit,
quæ non poteft tedum habere fecretum intemerata:
utique natura:, fecretum intima: confeien-
tiæ, non defignatum aliqua temeritate vitiorum.
Hortus enim claufuseft Ecclefia landa,& immaculata
virginitaS} quæ ideo hanc gratiam mere-
' tura Chrifto, quia Verbum Dei quæfivit, defi-
deravit, invenit, advigilans ante oftia fapientiæ,
ficutipfa dicit : Beatus v ir qui audieritme, drhomo Prov.s. 34*
q u iv ia s me as cuflodierit, advigilans meis ofiiis quo-
t id te , cuflodiens pofies met introitus. Ex itus mei,exi-
tus fu n tv ita .
48. Sic Ecclefiæ fuæ Chriftus fpeciem concu-
pivit, Se paravit fibi earn uxorem adfeifeere. Sed
quia erat fub Lege( fub Lege enim Petrus Johan-
• Uurit, à qua nec multum rcccdit Ambiofms lib. de ifaac & A n ima
cap. 3. num. 3 8. ubi h abet, & quiram in civitate.
d. Sic Rom. edit. & mff. aliquot : Era. vero & G ij l. cumaliis
cod. manu exaratis : ficut ipfe dicit ; Vulnerati caritatis ego fum.
Minus bene , cùm h x c Ecclefia tribui manifeitum lit.
e- Edit. Era. atque G i l l . A t vero tam q u i tota ad Dominum mente
convertitur, u t gloriam Dei ipeculant.es videre fofflmus, Chriftus fuf-
cipitatque ampleciitur. A t Rom. edit. Si mff. cod. habene ut nos
fupra.
nes, ceterìque apoftolici viri ) prius nos obfer- A po falutis eft fadum * non enim adulterium omvantix
corporalis vinculis relaxandos putavit.
Quamvis enim Lex religiofa,Lex j ulta,ficut Urix
perfona inducitur, qui tam religiofus Se caftus
ruit, ut regreflus è bello uxorem non recognof-
ceret, necintraret ad earn *,a tamen quia Uriasin
D av id , hoc eft, viro humiii, copulam cognovit
Ecclefix, à Synagogx conjundione difeedens,
locum futurisnuptiis prxparavir.Unde & Johannes
typum accepit Legis«, qui quamvis eilet ex
ne darnnandum eft.Denique ad Prophetam dietimi
eft .* ràde, accipe tibi uxoremfornicari am. Dominus
hoc jubet cum ea qux fornicata fuerit,
effe conjugium: cujus conjugii, ut fupra diximus,
partus eft Chriftus. Namquefìlio qui ex fornica-
tione eft natus, à Domino nomen impofitum eft
Jezrahel, quod divina eft generano. Si ergo pia
illa copula fornicarix , etiam ifta utique pia fo-
cietas adulterx copula eft. Sed illa deJudxis.De
Ofee.l.
Supra cip.
9. bui ut
libri.
Patribus, parari vias Domini nuntiavit Se Eccle- B divinis autem non audeo, licet pium, adulterium
fix copulam prophetabat 3 Se ideo occifus indù,
citur, ut defedum legitimx obfervationis often-
deret. Lex enim Se prophetx ufque ad Johannen!.
Ergo jamUrias occifus eftintypo Legis, ut
Synagoga Legis laqueisfblveretur}quoniam qux
fiib viro eft mulier, vivente viro ligata eft legi :
fi autem mortuus fuerit v ir, foluta eft à lege viri.
Igitur vivente viro, vocabituradultera, fi junda
fuerit alteri virorfi autem mortuus fuerit vir ejus,
nominare} ne quem vel fonus fermonis offendat,
licet fenfiis venerationis in promtu fit : quod poteft
tamen cautius dici, etfi non expreffius, ex
difparibus copulis contubernium pium fadum
eft, cùm Verbum caro fadum eft.Non funt enim
legitima confortia divinitatis Se carnis : nec ut
quodam foedere conveniuntnaturx,caro animx
Se anima carni, ita etiam divinitas & caro jufti
fervant quodamniodo thori legem.Sufcepit carv
liberata eft à lege viri 3 ita ut non fit adultera fi C nem Deus, adfumficaniniam, per inufitatam ned
fuerit cum alio viro. Ergo non b adultera huma-
nx conditioni, qux licet fub Lege fuerit, tarnen
abolita quodammodo obfervaifctià Legis, in gra-
tiam vindicata eft.
49. Legis autem obfervantiam non Chriftus
^bolevit. Unde Se Uriam non David occidit, fed
occidi à bellatoribus paflus eft: hoc eft, profanati
ritum obfervantix ex Lege venientis, per in-
curfionem barbarorum Se captivitatem Judxolegitimam
incarnationem confortium fecit efle
legitimum, ut fit Deus omnia in omnibus.
jr. Denique ut feias efle myfterium, interpretare
vocabula.David enim accipisin typo Chrifl
t i , Bethiàbee filia fabbati, aut filia piena, vel pu-
teus dicitur juramenti. Quid igitur expreffius,
quam quod filia fàbbati caro Chrifti efl^quia rrìi-
fit Deus Eilium fuùmfadum ex muliere, factum
fub Lege? Eadem piena,quia in paffione ejus Le.
rum pafluseft Chriftus. DeniqueUrias, lux mea D gis plenitudo, vel quia piena gratià Spiritus
dicitur. Qux autem Chrifti lux,nifi Lex Se Evangelium
? Si enim crederetis Moyfi, crederetis dr mihi;
de me enim ille fcripfit. Quia lux Chrifti in Lege
prxceffit, cujus poftea in Evangelii gratia quafi
c in heptamyxo fpiritu univerfà mundi hujus im-
plevit.Hinc ergo Legi cameni fuftulit vel Ecclefiam
Se fibi junxit: cujus Legis lumen popultis
hoftilis imminuit, quando Legis landa violavit.
Imminuta ergo lux Dei eft inpopulojudxorum}
fandi. Jefus enim plenusSpiritu fando regreflus
eft à Jordane. Eadem etiam puteus juramenti,
hoceft,reIigionis& fideh Et bene puteus 3 quia
flumina de ventre ejus fluent aqux vivx. Hanc
ergo adfumens fibi Deus Verbum,copulam fecic
effe legitimam : quod myfterium illx nuptix de-
fignarunt,qux funt in Canticis canticorum,qui-
bus Chrifto Ecclefia, Se fpiritui caro nubit. Et
ideo circumcurfabat Se quxrebat ubique Dei
quia excitas ex parte in Iirael contigit, donec E Verbum ,quia vulnerata, quia nuda, quia adulplenitudo
gentium intraret, & fic omnis Ifrael
fàlvus fìeret.
C A P U T X.
Renovata adtentione, altius myfterium in adulterio
Davidico latens , nimirum Verbi divini cum
humana natura conjunclionemfcrutatur.
5° SUpereft adhuc Se quartum myfterium
quod, quxfb, placidis accipiatis auribus
tera in omni bus,et fi immaculata in Chrifto,quxrebat
caro mifera redemtorem.
51. Hanc fibi Chriftus junxit, utimmacula-
taniredderet:hancfòciavit, ut auferret adulterium.
Et quia fub Lege erat, moriendum fuit, ut
liberaretur à Le g e , ut per illam mortem velut
quoddam Legis Se carnis matrimonium folvere-
tur. Mortua eft igitur in Chrifto caro, ut nos
mortificati Legi per corpus Chrifti, ficut Apof- ;
Se mentem noftram, non verba pendatis j non p tolus dixit,eflèmus alterius qui exmortuis refur.
enim in verbo eft regnum Dei, fed in virtute.
Adulterium fadum eft, Se homicidium fadum.
Hoc eft quod didum eft ad Prophetam : Sume
tibi baculum nucinum.Et alibi virgam nucinam Ie-
gimus, per quam intelligimus jus quoddam Se
fummam prophetix, qux more nucis foris amara
in cortice 3 dura in medio teftà, tenera intus
eft Se fruduofa. Etfi igitur in hiftoria amariora
auditis, in typo dura cognofcitis 5 fperate tamen
in myfterio fruduofa. Adulterium,inquam,in tya.
I ta edit, omnes, ac pauci mff. Codcx T o rn , tamen ubi Vria
interfeclo , David , hoc eft , vir humilis copulam cognovitEcclefii.
T h co d. tamen ubi veri David, hoc eft, viri humilis copulam cognovit
Ecclefia. A lii cjtutuor, tamen ubi Vrias D a v id , hoc eft, viri humilis
copulam cognovit, Eccle f i 1 & c..
b. Rom. edit, adultera humana conditio : alia: dux ac mff. omnes
: humam cmditioni ; nec ma le , (i voccm adultera , de Eccitila
rexit, Se paffiones cupiditatefque carnis, Se co-
gitationes peccatorum nux per Legém erant in
membris noftris, inillà morte morerentur : nos
autem foluti à lege mortis , quafi nova Chrifti
copula , in novitate fpiritus refiirgeremus.
53. Et tamen qui Legem in Chrifti carne folve-
runt,eamque putaverunteflè violandam, omnes
juflìi David àbellatoribus interemti funt. Quo
indicio oftenditur id, quod pofteriora docuerunt
effe fignatum, quod eorum qui Chriftum interdiftam
intelligas. Rurfus ibidem edit. Era. & mff. duo : tamen
oblita eft Legis quodammodo ( mff. quemadmodum) obfervantia Legit
in gratiam Sic.
Mff. a liq u o t , edit. Era. ac G ill, in margine, in heptamyx»
feptiformiSpirita. A t gloffema eft. N o n dubium autem quin alludati
» ad candelabrum veteris L e g is , in quo erant lucerna feptein,
quibus feptiformis g ratia fanfti. Spiritus defignabatur.