Beut. 31.
ibidem- 31
i
dem vefperi cernas etiam à puerulis impune ri- I
deri, fine ferro vulneratps, fine pugna interfec-
tos, fine ho ite turbatos, fine fene&ute treniu-
lo s ,ain ipfo juyencutis flqre nafcenre.
C A P U T X I V .
Reprehenduntur qui con v ivio a d temulentiam pra-
parant : (fr major effe v i n i , quam yeneni
v i s oftenditur.
ji. Uis tale mifcuit furoris poculum ? Quis
V / tantum infudit mentibus venepum?Pe-
riclitatur homo b lutum effe de corpqrg 5 Se ipfè
libi reus eft infamie voluntari», corruppi» ippn-
tanea: j Se tarnen nec vos excufàipini qui vocatis
ut amicos, Se emittitis ut inimicos» Qpauto melius
in terram tua vina fudiflès ? Sed Se r \ra ine-
b riat, Se aiperiores etiam ipfas feras reddit, fi
vini contigérit odor. Denique vincami» tempore
fi vineam intraverint, folent efc\rieti .• fuccen-
di. Quid te deleclant damna fine gratia ? Rogas
ad jucunditatem, cogis ad mortem : invitas a d 1
prandium, efferre vis ad ièpulcrum : cibos prò.
mittis, tormenta irrogas: yina pr£tendis,venena
iìifJundis. Omne enim quidquid ppc^venenum
eft. Tplhc fenfus, vifeera exurit, fomnum infef-
t a t , caput vexat.
52. Etiam major vis vini, quàm venepi eft. Pe-
nique venenum vino exeluditur, non yinum ve-
neno. Merito Deus per Moyfen npnfolum vene-
no , fèd etiam draconum veneno, vinum comparava
dicens : Furor draconum v in um eorum, (fr ira \
afpidum infanabilis. Et pulcre addidit, infanabi-
l is i multi epimà reliquo ierpentium veneno cu-
rantur, nemo ab ebrietate. Certe veneno caro
c vulneratur, mens fine noxa eft: ebrietas ad corporis
mortem,mentis etia> rimen adj,ungit. Advert
© autem & perfidi» venenum, vim,deplara-
tum nomine. Aie enim fupra de alienigenis, qui
nefcirentDeum. Ve v in ca enim Sodoma vinum eo-
rtim.}dr vitiseor,um v itis Gorporrha: u va eorum diva
fellis., botrus amaritudini5 in, ipfis.
C A P U T X V .
Se non omnia dixijfe qua in ebrioj d.i.ci foie rant, ofl-
refpiciunt, (fr opera manuum ejus non eonfiderant.
Cut v a , in q u it, cui judicia ,cui tumultui ? Diverià
fingulis, temulentis omnia. V » enim iis qui ebrii
funt velperi ! Q uid ergo illis qui & ante vefpe-
ram , Sc frequenter in lucem madent ? Ergo v «
fibi debitum. Habent concertationes,conferirne
lite s , in ca:dem profiliunt, Sc veniunt ad judicia
vel vocantur. Habent ergo judicia tamquam rei.
Fit nonnumquam graviòr tumultus , quia vino
mens pervertitur ebriofi : F t non meminit regis,
1 nec magißratus, ut fcriptum eft : (fr omni a aperta
faci( loqui, (fr non meminerunt, cumbiberent, amici-
tia,necfraterna neeeßitudinis : f fed poft t^multum
fiimunt gladios 5 & cùm à vino merfi fue r int, Se
fprrexerint, non meminerunt ipfi qua: geflerinr.
H abent ergo etiam dignam mercedem tumultus.
54. Preterieram certe ego citharam, pfalteria,
tympana, quee cognovimus conviviis hujuimodi
frequenter adhiberi, ut vino Sc Cantu exciten-
- tur libidines. Plerique etiam,Perfico more, mu-
lieres dignas temulentorum confbrtio induci ju-
b e n t , Se ab his phialas a c cipiunt, atque illis fè
fubfternunt fedentibus. E t hunc ritum fàcrat»
habent obfervationes in ebrietatis minifterium.
H abent ergo vinum Se barbari : Iibenter his R o mani
tendft expoßto Efaia loco : unde in la fc iv i am popi,-
nonum. in v ehitu r j (fr adfinem quidam de calice
aureo Babylonis , (fr vafe apoflolico.fubju»git.
53. T ) Utatis me tamquam vino crapulatum,in-
l temperantius jejunii <1 predicationi hunc
mifeuifle fermonem 5 Se adhuc propter hos for-
tiflìmos viros quanta preterii, quanta minora di-
xi,quàm Dominus lociitus eft • Audiftis quid per
Moyfèn dixerit : audite quid in libro fermonum
Efai» fcriptum fit.e Invehitur enim Dominus in
hujuimodi verfus, Se ait : Va iis quiconfurgunt mane
, (fr fettanturficeram, qui ebrii funpvefperi : nam
vinum eos comburet. Cum cithara enim c r pfalterio
& tympajtis vinum bib.unt: opera autem Vom in i non
a. Edic.anc. tn iffo juyentutis flore urentes. Rom. & miT non-
n u lli. . . . marcente)■. Sex a lii bona: x catù . . . . nafeente.
b. Omnes edit, ultumjjfe, de cor fore. Oipnes mff. lutum ejfe de I
corfore, ideft , pericÌitatiu'ita cornu npi, ut ejus corpus in lutum I
vettatur. Et fancidconfi.imjyit t,um voces,illx fcquentcs. . . . cor- I
rttf tele {flontane a : tum Bafijii, lqqus ubi a i t , whtuw.qs kutki ß f a I
Cogßt l'il'ai ain eUT§»i!tV.
c. I ca lex roff. mclioris not*. A l i i au ccm acque omnes edit. 1
vulneratur, vino mens,: noxjo.eft, eb/ictas, ad,cerf iiris[fifiit/itcrtj, men- |
tier ,am. Scc- j
d. Edit, omnes : jejuntt fridifatjone- . . . ffSUndtem fro- |
indulgent j ut & ipfi folvaneur in potus, Se
enervati ebrietate vincantur. N e c folum vinum
ebrietatem fa c it, fed Se ficera. Denique H eb re i
omnem potum qui inebria r, lice re nomine vo-
) cant.
y5. N on immerito ergo vx illis qui mane ebrie-
tatis potum requirunt, quos conveniebat Dee»
laudes referre, prevenire lucem, Se occurrere
oratione foli juftitiac, qui fuos vifitat,&exfurgic
nobis, fi nos Chrifto, non vino Se licere fiirga-
mus.Hymnidicuntur,&; tu cirharam tenes? Pfil-
mi canuntur ,8c tu pfalterium fumi&aut tympanum.
Merito v x , quia làlutem reiinquis, mortem
eligis. Vix diluculum, Se jam euriatur per
ì tabernas, vinum quaeritur,excutiuntur tapétes,
accubitum feftinant fternere, lagenas argenteas,
auratos calices exponunt. V * , inquic, ifta qu*-
rentibus *
56. Calix aureus Babylon in manu Domini ine-
brians omnem terram. Avinocjus biberunt omnes
gentas, ideo commota funt. Ftfubìto cecidit Babylon\
& contrita efi. Calix ergo aureus contritus eft j
quia Babylon contrita eft, qua: eft calix aureus.
Sed quamvis auro fe jadet Se predo, in Domi-
■ ni & ipfa eft poteftate. Denique divina indigna^
rione conteritur. Qua ratione calix aureus?Quo-
niam qui veritate deficitur, quacrit illecebram •
ut fpecies faltem. pretiofa ad bibendum aliquos
polfit illicere.
. Conftitue ante oculos tuos pompam hu-
jujs fasculi, vides fpeciofam illecebram-, fed inanem
gratiam. Non te inducant aurea vafa&arfhetuffoxtijpmos
viros. Sed mq!ius mit. omnes ; jejunii fr»dicationi
. . . . è» adhtc frofter hos fortiflimos. viros libi : ac forco fon¿tum ipfum
aujliebant. a liq u i milicares. v ir i, quos reddece infeofos nollct.
j e. Sic mlT omnés: quod quidem inccrprecamur inhunc feti finn :•
j Inychitur • .... in hajnlinodi homines ( chriofos nimiruni }-'con-
1 verfus. Nifi quis malic voces in hu vedi verfus, 0iimcrc pro in
I; hujMÖnpdi fcntcnciam, verba, forn.».«. Verfus- enim proprie fi-
I gnificat id. quod nos linoam vociramus. Edit, auccm hgee praefe-
I xcbanc : Invenitiir enim Dominus hujufmodl verbis ufits, db ait.
! f. Ica nifi, omnes : edit, vero , /id'no» foflmulturn : minus bene,
I u t cX’f td c qiacioni^manifèftnm oft.
Cor. 4- gentea. Habemus efr nos thefaurum in v a fis fic iili- j
b u s .Y as apoftolicum fidile eft, fed in eo thefau-
rus eft Chrifti.Va: ficeram mane fèdantibusi Au-
reum eft hoc vas, poculum e ft, Se in eo poculo
venenum mortis, venenum libidinis, venenum
ebrietatis. Hoc qui biberit, commovetur Se ca-
dit. Commovetur non iolum corpore, fed etiam
corde turbato ; commoveri enim peccati eft.
C A P U T X V I .
Fbrios C a in i acperfecutorum Domini^fimiles effe, im-
mo damoniacis ipfis miferiores: iidemfuiscoloribus
depinguntur: in quos Hieremia verba cadere de-
c laratfantfus Dottor.
58. Enique Cain exiens à conlpedu D e i,
g y habitavit in terra N aid,quod interpre-
tatione lignificar commotionem. Ergo qui calice
aureo inebriatur,peccatomovetur? Quid té
fub maledido conftituis Cain illius parricid», ut
tremas atque movearis? Sed 6c perfeeutores D o mini
tranfeuntes movebant capita fua. Exagita- (
bat enim eos fpirir nequ? , qui repleta à fe
corpora movere coi. aevit. illc cùm defuerir,
tremor definir : ebrietas autem perpetuum dat
tremorem. Sudant vinum corpora temulentorum:,
fi levius ea tetigeris,exprimis vinum.
59. Ebrietas fomentimi libidinis, ebrietas in-
centivum infàni», ebrietas venenum infipienciae.
H» c fenfus hominum mutar Se formas, per hanc
fiuntex hominibusequiadhinnientes. Siquidem
naturali'vapore corporis calidi.&preter naturarci-
vini calore fiammati, cohibere fe non queunt, '
Se in beftiales libidines excitantur 5 ’ nullum
tempus prefcriptum habeant, quo dee : indulgere
concubitui. Vocem amittunt, colore va-
riantur, oculis ignefeunt, ore anhelant, fremunt
naribus, in furorem inardefeunt, fenfum exce-
dunt. Hinc phrenefis periculolà, hir calculi
gravis poena, hinc exitialis cruditas, hinc vomì-
tus frequens femelàsepulas cum internorum v if
cerum. cruore fundenrium. M entior, nifi eadem £
1S‘ Dominus per Hieremiam locutus eft dicens: B ibite
(fr inebriamini, (fr vomite, (fr cadetis , (fr non
furgetis.
60. Hinc etiam van» imagines, incerti vifus,
inftabilis greftus , umbr|s fiepe tranfiliunt ficut
foveas. Nutat his cum facie terra, fubito erigi Se
inclinari videtur, Se quali vertatur, timentes in
faciem ruunt, Se iolum manibus apprehendunt,
aut concurrentibus m on ti bus Ubi videntur includi.
Murmur in auribus tamquam maris flucluan- p
tis fragor, Se refoilanria fluftu littora. Canes fi
viderint, leones arbkrantur ,& fugiunt. Alii rifu
folvuntur incondito, alii inconfo labili móero-
re deplorane, alii irrationabiles cernunt pavo-
res. Vigilantes fomniant,dormientes litigant. Via.
Rom. edit, ncque vetpere fecerunt celeuma. Ant.v cro & mlT. 1
meridie autem non fecerunt. Itcnnn Rom. edit, fa z er , Moab, S a - j
bama , ó» Segor. ubi vet. habebant : Iafer, Moki, Ticine, Piccot.
Sed qui ultimas Parif. curavcrc , ad finem hujus cap. optimean- I
notarunt veram ledionem effe cam , quam nos in ccxtum mlF. I
etiam audloritate tranftulimus. ' I
b. V et. edit, fro falute imftratorum, & f i t reus in devotion e, I
R om . . . . . imferatoris, é b hie f i t reut indevotionit At mil'. I
fex yetuftiflimi : Ofto falut' •nferatorum, & c .'U n d e làtis v eri- j
limile eft hanc fuifle form jn , qua fe in propinando ad bene |
prccandum imperatoribus hortabantur.
*■ H ie ritus à religione ortus in lafciviam atque intemperan- |
tiam ciirn degeneraflet, poft ilia religiofe fu it antiquatus. V id e }
noftram ad hunc tra<ftatum Adinonitioncm.
ta his fomnium e ft, fomniis his niors eft : excita-
ri nullis vocibus poftunt, quanrolibet ftimulan-
dos impulfu puces, nifi refipuerint, evigilari non
poffunt.
61. Unde bene Hieremias hujuimodi hominem
tamquam fuperfluam creaturain,deflendum pu-
tat. Quid enim eft homo ebrius, nifi fuperflua
creatura ? Itaque fic ait : Sicutfletum la z e r deflebo
te,vinea-y quia deferta eflcìvitas Jdzer.Et infra: Vinum
in torcularibus tuis mane non calcaveruntf'me-
ridie autem non fecerunt. Jazer -77®/mot« -E&co^jfac-
tura fuperflua eft. Moderatio enim naturalis eft:
fupra menfuram quidquid eft iuperfluum habe-
tur : ita eft ebrietas qua: fletu prophetico deplo-
ratur. Unde ait Apoftolus : Nolite inebriati v ino
in quo ejllu xur ia t f e d inebriamini Jpirifu. Eft ergo
ebrietas culpa:, eft & grati». E t forte h»c natur
e , qu» grati», qui ad imaginem Se fimilitudi-
nem Dei ra d i, Spiritu fanfto repleti effe debe-
mus.
C A P U T X V I I .
Ve obtcflationi bus , facramentis ,a c propinationibui
compotantium. Jpuomodo fape fecretiora vino e x -
torqueantur. E t de prodigioja quadam bibendi ratione
, (fr quam ea f i t valetu d ini perniciofa.
61. Did autem obteftationes potantium Io«
V J quar?Quid memorem facramenta,qu»
violare nefas arbicrantur? Bibamus,inquiunt:b
Opto falutem imperatorunij ut qui non biberit,
fiat reus indevotionis. Videtur enir non amare
imperatorem, qui pro ejus falute r. ■. biberit. O
pi» devotionis obfequium ; Bibamus pro falute
exercituum , pro comicum virtute, pro filiorum
fini tate. Et h»c vota ad Deum pervenire j.udi-
cant, ficut illi * qui calices ad fèpulcra martv-
rum deferunt, atque illic in vefperam bibunt,
& aliter fe exaudiri pofTe non credunt. O ftulti-
tiam hominum, qui ebrietatem facrificium pu-
tant: qui »ftimantc illis ebrietatem piacere, qui
jejunio paffionem fuftinere didicerunt»
63. Quantos de intemperanti convivio novi-
mus ad tormenta veniflè? Dum per ebrietatem
de imperio fuo certanr, Se fibiregnapromittunr,
aliis honores pollicentur, infelices ad per .n
ducti funt, qui quid dicerent nefeiebant. <_-ide
plerique boni jiidices ea qu». per ebrietatem dieta
eflent, tenenda ad crimen non putaverunt.
Plerique etiam vino ntuntur ut er-ufeo j Se qui-
bus tormenta non eliciunt voci, .1 proditionis,
eos tentane bibendo} ut patri» ftatum, falutem
civium , defenfionis fu» predane cònfifia. Virtus
enim plerumque vincit d‘obrem : fidem autem
potus excludit.Coeno vi plerofque d fidiculis ex-
ulceratos nomen fuum negafle. Quis inter cya-
thos-texit, quod lacere cupiebat b
c. I u mlH magno conlcnlu. Edit. Am. iilos ebrietate flacare.
quod Era. & alia? dcinccgs emendare vo lu cru ntiith im c modum :
iUbs ebrietate flacari , &c.
d. H o c locò diifimulandu.m non pucavLmu&^nhiedir. praferunt,
fidiculis exulceratos.. . . inter cyathos , & c . Codices, mlT. fere, a i
unum, exhibcre .fidaci ales exulceratos.... .inter, clindias » Se c. Et
hoc eonfenfu non n iliitmoci fùimus, utgejunanam kOiónem cllè
hanc fuipicarcmur -, axque.ca fbrfon aitate qui.non. minimum dc-
gpneravcrac latinitas , homines fiducia plcuos & conftantia, quij
que quod iù « fidei commifiiim elTcc, nulUs tonmeutisnvulgareiit,
hduciales vulgo dici lòlitps ; fimilicer ctiarn hofcc- kiftulos , q u i-
I bus epulàntes ac cum b eb an ic lin d ia s feu c lind ia , quafi wrniA«*
! appcllatos. Veruni hujus noftr* conj^aura^penes doiaiores cfto
] judicium.
Hier. 4S.
} i .
ibidem, j j .
a
:Efhef. 3 .18.
b