Sea
* Scnptus
fo rte anno
s a N c T i
A M B R O S I I
M E D I O L A N E N S I S E P I S C O P I
DE ELIA ET lEJUNIO
L I B E R V N V S. *
Tfal. 80.4.
?«$+• }
ibidem, 4.
C A P U T I.
Sicttt olim Patres cum progrederentur ad bellum , at-
que in neomeniis diebufque latitia tuba canebant}
ita & nobis diebus jejunii, pafchalique fefto ap-
propinquantibus tuba canendum.
I V I N U M ad patres refulta-
vit oraculum, ut cùm egrede-
rentur ad bellum,a tuba cane-
rent, cujus fonitu Dominus re- B
minifceretur populi fui,quo pe-
titum conferret auxilium plus
qua: mifericordi« fu« incentiva cognofcensj& in
diebus I«titi« fua:, in neomeniis fuis concinerent
tubarum fono.Unde & David dicit: Canite in in itio
menfis tuba-, in die frequenti folemnitatis veftra.
Yeniet igitur nobis dies folemnitatis, & jam appropinquar.
Canamus tuba tarn quam in pr«lium
progredientes. Canamus tuba, ut annuntiemus
folemnitatis diem, fimul nobis Sc certamen im- C
miner, & vidoria repromittitur. Yidoria noftra,
crux Chriftieft : troph«um noftrum,pafoha eft
domini Jefu. Sed ille ante eft pneliatus, ut vin-
ceret, non quod ipfe egeret certamine * fed ut
nobis formam bellandiante pr«fcriberet, & poll
tea daret gratiam triumphandi. Certamen noil
trum, jejunium eft. Denique jejunavit Salvator,
Sc lie tentator ad eum acceffit. Et primum gul«
direxit ipiculum dicens : S i F iliu s Dei e s , die lapidi
h u ic , u t panis f ia t . Ille cibum velut efcam la- D
quei pr«tendit, ut fie illaquearet appetentiam
corporalem : Dominus jejunium pr«tulit ,ut Ia-
queos tentatoris,ut vincula diflblveret. Denique
fic habes fcriptum : Non in folo pane v iv i t homo,
fe d in omni verbo Dei. Ilio Iaqueo Adam fuerat
a. Ica mff. omnes j ubi poft incentiva, (ubintelligc, fnnt. A raff,
vet. edit, hoc tantum diicrepanc, quod le gu n t . . . . pluf¡ue miferi-
cordia fu i incentiva cognofcentes in diebus, See. Verum editor es R o mani
conjetturis fuis forte liberius indulgentes, fic locum rcfor- mare conati funt : tuba canerent : quod for et fignttm, ut reminij,cere-
tur Dominus populi fu i, & petit um conferret auxilium : infuper & ut
provocarci populus incentiva miftricordia ; in diebus latitia fua , in
. ftrangulatus,hac abfolutione diabolic« qu«ftio-
nis omnishomo eft Iiberatus.
C A P U T I I .
guam magna virtusfitjejunij, quamque ßeciofa ac
valida ejus militia, exemplo Chrißi atque
fantti Elia comprobatur.
1. A y f Agna virtus eft jejunii. Denique tarn
l y ipecioiaejus militia eft,ut jejunare deledaret
Se Chriftum: tarn valida, ut ad c«lum
homines erigeret. Et ut humanis magis quam di-
vinis utamur exemplis, de Elia: jejuno ore vox j
emifla cadum claufit facrilego populo Jud«o-
rum. Etenimcüm ¿rege Achab altare eiletido,
lo conftitutum, ad verbum Prophet« tribus an-
nis & fex menfibus ros pluvi« non cecidit fuper
terram. Digna poena qua: intemperantiam coii-
grue coerceretj ut c«lum impiis clauderetur,qui
terrena polluerant. Dignum etiam, ut ad con-
demnationem regis facrilegi Propheta ad vi-/
duam in Sareptam Sidoni« mitteretur,qu« quoT
niam devotionem cibo pr«tulit,meruit ut aridi-
tatis public« fola non fentiret «rumnam. Ita-
quenon defecitb hydria polent«, cümtorrentis
fluenta deficerent.
3. Quid ejus reliqua contexam ? Jejunus filium
vidu« ab inferis reiufeitavit: jejunus plu vias ore
depofuit: jejunus ignes de cado eduxit: jejunus
curru raptus eft ad caelum : Se quadraginta die-
rumjejunio divinam acquifivit pr«fentiam.T unc
denique plus meruit, quando plus jejunavit. Jejuno
ore * ftatuit fluenta Jordanis,& redundantem
fluminis alveum repente ficcatum pulveru-
lento tranfinifit veftigio. Merito illum dignum
ca:Io divina judicavit fententia, ut cum ipfo ra-
peretur corpore 3 quoniam cxleftem vitam vive-
Neon/entis, & feftis diebus concinerent, & c .
b. C u n t t s edit. hydria farina. Cun tti mff. hydria polenta ; duos
tarnen excipimus , in quibus hydria farina polenta. Scd verifimile
eft v o cem, farina primo in g loffa p ofitam, ac pollca in textum
rcceptam, demum indc lcgitimam ejettam. Eli autem polenta farina
hordei frixa.
* . Videfis notanilib.de Een.'Patriarch, c- }• a. 14. fubjettambat
in corpore, ac fupern« ufurn converfationis A mart: 6- volatilia multiplieentur fuper terram. Ec
exhibebatin terris. adhucjejunium.Denique benedixitea,ficutfcri-
C A P U T I I I . ptum e ft, & dixit: Crefcite > 8c non dixit; Edite
& manducatek Sexto die beftia: funt creat«, &
cum beftiis ortaedendipoteftaseft, & uiuseica-
rum. Ubi cibus ccepit, ibi finis faifcus eft mundik
Ubi coepit fuaincrementanefcire, ibi cceperunt
divina circa eum opera feriari. Quo indicio de-
claratum eft quod per cibos mundus haberet im-
minui, per quos defiit augeri. Nemo deliitum
Jejunii commendatio: deque jejunio fancli Iohannis,*
qualis efca a nobis quarenda fit.
4. Uid eft enim jejunium , a nifi fubftanria,
V J & imago cadeftis?Jejunium refeitio ani-
m « , cibus mentis eft jejunium, vita eft Angelo-
rum jejunium , culpa: mors, excidium delido-
rum , remedium falutis, radix gratia:, fundamen- B foiebat, nemo pcenam timebat, nemo noverat
turn eft caftitatis. Hoc ad Deum gradu citius mortem*
Ibidem.
D ift.jy .
pervenitur: hoc gradu Eliasadfoendit,antequam
curru. Hanchereditatem fobrietatis & abftemix
ad carlum abiens difoipulo dereliquit. Inhac viri,
tute & fpiritu Elia: ^enit Johannes. Denique in
defèrto & ille vacabat jejuniis. Efca autem ejus
ei*at Iocufta, & mel filveftre. Et ideo quia vita:
humana: poflìbilitatem continentia fupergreflus
7. Píantavit Domiñus paradifum ad gratiam
beatorum, pofuit ibi hominem operari, & culi
todire eum. Et ut feiamusnon eflè no vellum jejunium,
primam illic legem conftituit dejejunio.
Sciebatenimquod per efoam culpa haberet f i l trare.
Prima pcena de jejunii pr«varrcatione in-
traverai, dicente mandato Dei: De Ugno quodeft
fuerat, non homo , fed Angelus «ftimatus eft. feientia boni & mali non comedetis : qua die autem
D e ipfo legimus : Etiam plufquam propheta. Bic eft C manducaveritis ex co, morte moriemini. Eo ufque
de quo fcriptum eft: Ecce mitto Angelum meum ante
faciem tuam, qui prapar ab it vi am tu am ante te.
Quis humana virtute equos igneos,currus igneos
potuiflèt adfeendere, regere currus a ;os , nifi
qui naturam humani corporis, incouuptibilis
jejunii virtute mutaflèt ?
5. Sed de Eli« geftis plurima jam frequenti di-
verlorum librorum ièrmone digeflìmus 3 & ca-
vendum arbitror ne in eadem recurramus, cùm
autem nemo pnevaricari noverar, u tadhucorta
non eflet, qu« prima eft b pr«varicata indi&um
abftinenti«. LexadominoDeo,pr«varicatio legis
a diabolo: culpa per cibum, latebra poft cibum.
Cognitio infirmitatis in c ibo, virtus firmi-
tatisinjejunio.Deniquequamdiu interdidis abfi
tinuere, nefeiebant efle le nudos : poftea quam
manducaverunt de interdida arbore, nudatos
efle fe cognoverunt. Merito ergo mulier ubi cul-
D ift.& cap .
iifdem. S.
E tutfeia-
D ift .& .
iifdem. .
Eo ufque
pr«fertim in opere fuo ipfe laudetur. Imitemur D agno vit audorem,interrogata refpondit: Serergo
illum, & earn efcam qu«ramus, cujus virtute
diebus ac nodibus progrediadiupernorum
poffimus cognitionem.Non enim omnis efca ma-
terialis,nec omnis cibus corporaIis3eft cibus mentis,
ut diximus, quo epulantur anim«, de quo ait
Dominus : Me us cibus eft utfac iam voluntatem Pa-
tris mei qui in calis eft. Hic cibus Angelorum eft,
ut divino famulentur imperio. Nulla illis cura
meniàrum, nullus conviviorum ufus, nv»il« repopens
perfuafit mihi, & manducavi. Serpens gulam
fuadet, Dominus jejunare decernit. Denique ipfo
ait : lejunate & orate, ne intretis in tentationem.
Itaqueguladeparadifo regnantem expulit, abf-
tinenda ad paradiium revoca vit errantem.
8. Et dixitDeus : Ecce Adamfattus eft quafi unus
ex nobis. Irridens utique Deus, non approbans
dicit, hoc eft : Putabas te fimilem fore noftri :
fed quia voluifti elfe quod non eras, deftitifti effe
Gen.}. i).
Difi.Q. cap.
Serpens.
Matth, z 6.
fit« epul«, nullus vini potus aut ficer«,nulla did E quod c eras: intra te eras, Sc dum fupra te efle affedas,
infra te effe coepifti. Denique veftivit eum
tunica pellicea prius, Sc fic ait : Ecce Adam, quatentio
corporis,nulla ventris offen fio.
C A P U T I V.
De origine dr antiquitate jejunii ,à quo primus ufits
mundi ccepit, de quo prima leX in paradifo conftituta
fuit,quod tandem quos gula denudaverit,operit.
6. T Taque ne terrenum quis, aut novellum pu-
tet effe jejunium, primus ufus mundi à jejunio
coepit, quando lux clara reíplenduit. Se- F
eundus dies in jejunio, quando c«li.fadum eft
firmamentum. Tertio die pabulum terra germi-
navit, natura obfequium pr«buit,jejunium tarnen
c«Ieftis difoiplina forvabat. Quarto die luminària
fada funt folis & Iun«, Se adhuc jejunium.
Quinto die produxerunt aqu« repentia
animarum viventium, Se volatilia volantiafiiper
terram fecundùm firmamentum c«li : Se vidir
Deus quia bona, & benedixit e a , dicens : Crefcite
d “ multiplicamini, di' replete aquas qua funt in
a. Rom. edit, nifi vira imago .ce.lcfits. Alia: cura mff omnibus,
uc in textu.
b- Ve t. edit, qua prima prevaricano. Inditium jejunium, abfii-
nentialex, Sic. Cod. V a li. Si M ich. qua prima pr avarienta indic-
tum jejuniumaùfiinentia. L e x , Sic. Rom. edit. & V a t. unus.-.
prevaricata. ediSium. Abftinentia lax , Sic. Nobil'ciim vero faci mit
Timan. Genn. V i t t . Laud. & Colb. Rurfus ubi f>lurcs raff, acomfi
dicat : Ecce amidus tuus, ecce dignurn indumentum
tuum, hic te veftitus decet. Qui divina
affedant, tali digni häbentur ornatu. Ecce quo
te tua culpa deduxit,ecce nunc in hac tunica pellicea
tamquam unus ex nobis aperuifti oculos.
Circumfpice diligenter,nudum te adipicis,quem
veftitum putabas,
9. Gula ergo nudos facit, jejunia operiunt
etiam exutos. Unde David a i t , operai in ¡ejunio pfet. ;
anim am meam. Bonum operimentum,quod ani-
mam tegit, ne à tentatore deprehendatur, ne i
tentatore nudetur. Bonum velamen quod teoit
culpam , tegit abftinentia, tegit gratia. Beati
enim quorum remiifie fimtiniquitates,& quorum
teda iunt peccata. Tegic grada,dum remittit, Se
omnem abolet errorem : tegit abftinentia, dum
obumbrat vitium, Se moefto abicondic affeduJ
atque extenuat pcenitendo. Etenim jejunium, Se
I ncs edit, latebra poft cibum ; quatuor mir. optima: not®, Ulet ihr a
I poft cibum.
c. V et. edit, quod eras. I toque dum fupra te effe a f e c i as. Bonus feri-
1 Ì fus : melior tarnen edit. Rom. ex uno V a t. codice. Gallicani vero' partim huic,partim illis accedunt, in quibus tamen aliquid omiP- :
fum effe apparet, prseter quam in cod. Mich . Se V a li, in qtiibus
lega sfa tis commode : quod eras. Itaquì fupra te efeafeilabat,Scc.
L 1 iij