qiios pares D a v id regi vel Salomoni virtuce cog- A de fermone atqiie ordine hominum d ivinitati fanofcitis,
conditioneimparesjudicatis,utSaIomo.
nem D a vid filium puteris ad D e i federe dexte-
ram?Pricfertim cùm ipfeDavid evidenter de quo
didum elfet, exprefleritj neque enim de filio fuo
pfal. 109.1. dicerec : D ix ìt Dominus Domino meo :fede ad dex te-
r.un me um. Quomodo enim filium fuum Dominum
nominaret ? Lex p rohib e t, repugnat religio,
abhorret fides,ut ad dexteram D e i omnipo-
tentis mortalem hominem loces. Alius eft ille qui
cere quæftionem. N e c argumentetur h ic , quia
Pater dicit,fc d e j legimus enim & alibi, edam fine
Patris d id o federe F ilium, ficut fcriptum eft:
E t fed e ta d dexteram Dei. E t alibi : Amodo v idebitis
filium hominis fedentem ad dexteram Dei. Ipiè eft
enim cui dicitur,yòfc, qui filius hominis nomina-
tu r : audit quafi homo , fedet quafi D e i filius.
Quid hac poteft dicipræcellentius poteftate,qux
edam cameni hominis ad dexteram D e i collocafedet
ad dexteram, qui corpus fufcepit, non qui B v it j & infirmum illud condìtionis humanæ, poftjbidem.
5.
ibidem. 4 -
ccepit à corpore: qui ante luciferum genitus eft,
id e ft , ante omnium luminum claritatem 3 quo-
niam ipiè crea v it variorum luminum dignitates:
nam Salomon utique poft luciferum eft.Salomon
facerdos non fuit 3 & ideo dici ei à Domino omnipotente
non potuit : E x utero ante luciferum gettai
te : dici ei non potuit: T u es facerdos in ater-
num fecundum ordinem Melchifedech ; maxime cùm
ilio tempore quo Salomon fu it , iècundùm ordi.
P fa l.io ? -
quam tarnen Verbum caro fadum e ft , divinitati
copulavit Sterna: ?
27. Sed quid hoc eft? Pofteaquam Photinus ob-
mutuit, Arrius conticuit,Sabellius vocem perdi-
dit j adhuc tarnen hxrefim di verlä contra Eccle-
fiam excitantem ora confpicio. N am e c c eM a -
nicharus & Valentinianus, 8c omnis derivatio
manichieorum in a eo telo n ititu r, quo alii fimt
peremtij & fidei pnejudicium, fidei teftificatione
nem Aaron , non fecundùm ordinem Melchife- C molitur. A it enim deteftanda hærefis-.Ecce negad
e c h , fuerint facerdotes. Adhuc enim facerdo-
tes ianguinem hircorum atque taurorum pro
peccatis plebis & erroribus offcrebant: poftea
vero quam Chriftusadvenit,quifemetipfum pro
ialute obtulit mundi ( ut quos taurorum ianguis
lavarenon poterat, Chrifti Ianguis ab lue re t) fe-
metipfos cceperunt ofFerre pro hoftiis iacerdo-
tes.
26. Itaque una qaaeftione dominus nqfterjefus
v it Chriftus filium fe eiTe D a vid 3 & ideo, inquit,
credendum eft quod non fufceperit carnem.Qui-
bus apertiffime in ipio principio Erangelii Scri-
ptura refpondet,cùm dicit : Libergenerationis Jefit
Chrißi f i li t David. C u r igitur aut alibi D a vid filius
dicitur, aut alibi Da vid filius denegaturj nifi
ut intelligas aliud eflè fecundum fubftantiam di-
vinam eile filium, aliud fecundum carnis fufcep-
tionem ? N am fecundum fubftantiam divinam,
Chriftus omnium liæreticorum ora feplìt,(acrile- D ^ ci Filius eft : fecundum carnem, filius David.
gia conclufit. N o n folum enimJud^os,fed etiam
photinianos,8c arrianos 6c fabellianos hac redar-
guit quxftione 3 6c ideo nobis ( quoniam Juda:os
defecifle jam cernimus , 6cillam exfecrabilem
perfidiam imminutam ) jam dearrianis, qui non
multum ajudans difFerunt, photinianifque 6c la-
bellianis aliqua in iftius qweftionis tra&atu per-
ftringenda funt.Taceat ergo Photinus,quiChriil
turn Da vid filium,non D e i dicitj 6c taceat, dam-
natus voce cadefti. Quomodo enim dicit C h r if. E
turn filium Dauid e f le ,cum ip feD a vid dixeritin
■ Iibro pfcilmorum-.DixitDominus Domino meo:f id e
d dextris meis\ donee ponam inimicos tuosficabellum
. pedum tuorum ? S i D a v id , inquit, dominum ilium
vocat, quomodo ejus f iliu s efi? N o n ergo Da vid fi-
jiu s , fed D e i filius Chriftus. T a c e a t etiam label-
Iianus j 6c cum legit Dominum Domino dixifle,
intelligat non eumdem6c ipfum e fle , qui d icit,
6c cui dicitur. N e c enim fibi Pater d ix it; Sede d
Itaque ubi generatio fecundum carnem deferibi-
tur Salvatoris, D a vid filius nominatur : ubi vero
plenitudo confeflionis e x igitur, cíim defignatur
generatio Salvatoris, non vu lt fe Da vid nlium ,
fed D e i nominari 3b defignatio enim majeftatis
ejus naturam interpretatur. Sed jam redargutis
fievorum interpretationibus, ad Ecclefiam ferino
vertendus eft.
C A P ü T V.
Confirmât rationes adverfius Jud&os atque gentiles
adduclas ,d " fiermonem ad Ecclefiam convertit.
28.X T Erum quod fiepe titulum quinquagefi-
\ / mi plalmi repetimus,non pra:lumtionis,
fed infirmitatis eft exemplum. Uno enim die vel
per anguftias ingenii, vel per fragilitatem vocis
omnem feriem non poflum explere tra&atus. Et
ideo quoniam fuperiori dieadverfusJuda:os noil
dextris meis3 nec fibi dixit \ Fonam inimicos tuos3 F ter fermo diredus eft,quos quidem eo ufque do-
6c aliquando intelligant omnes eum Filium e flè ,
qui à dextris fedet : 6c hanc diftin&ionem inter
Patrem Filiumque cuftodiant,utfit diftindio Patris
6c F il ii, quod alius P a te r , alius Filius5 quia
unain fede, una majeftate potiuntur : 6c fedent,
non pro difcerniculo dignitatis, nec p ro ordine
poteftatis, fed pro copula caritatis*. unam Patris
6c Filii intelligant poteftatem , in quo 6c Arrius
contice fca t, qui contraria Sabellio erroris urget
veftigia. Audiat Dominum Domino dice re.au-
diat ad dexteram Patris Filium federe^öc definat
a. Edit- Era & G ill, cum m ff .'T o rn . Colb. ac Maz- meo telo |
obnititar : ac potiorcm cxiftimamus edit. Rom. & G ill- ad marg.
alioruinquc niff. iedionem.
b. Era. edit. Deftgnatam enim . . . . interpretatur tract attis apud
Chriftianos. G ill, cum miT. quünque Erafmo concinit, nifi quod
cumenta fidei fubegerunt, ut Chriftus in cadefti
folio collocaretur-.quod utique in hominem non
potè ftconvenire.Neque enim alium nifi Dei Filium
ad dexteram De i federe credibile eft. N o n
alius utique nobis federe ad dexteram Patris nifi
D e i Filius, remotis omnibus ambiguis, «eftiman-
dus eft.Rurfus quoniam Scriptura habet:£xfruc-
tu ventris fui ponamfupcrfiedem tu am; idem utique
D e i Filius carnem ex Maria fufeepiflè credendus
eft ,in qua prophetici fru&us eft ventris : ut v ere
fucceilionem originis rccognofcas, iilumque
I in his legitur, Defi¡natio enim & c . Sed editores Rom. beneadver-
I tcre voees , Trachts apud Cbriftianos , ali cu 11 de in ccxrum irrcp-
I fillc. Certe quidem in mlT. Dion. & Laud. T o rn . & Thcod. non
| iuveniuncur.
Marc• r i .
Matth. 1 6,
<4.
Luc. 1 0 .
ïj-
Matth. 1 . 1.
b
Johan, i t
) 6.
Efai. 6 f.
&t..
b
Efai. 7 .
E fai. j j ,
O f ce. 1}
Ô* 8.
D e i Filium,fadtum poftea filium hominis per ilif- A ita putavimus efle faciendam 5 ut apud gentiles
ceptionem carnis,in Patris throno c^leftifedere Iapfus conditionis non n eg a re tu r , corredio ernon
dubites. Neque enim Chriftus federn ali- roris adftrueretur: apud ]uda:os autem ideo lapquam
regalem h oc habuit in fieculo, ut putes finn eflè fandum D a v id doceremus j ne amplius
aliamfedem D a v id afimilemeflèpromiflàmjma- Judieorum perfidia claudicaret,eumque vel D e i
xime cùm ipfe dixerit Dominus : Regnum meum filium definerent credere,quem viderentcommunon
efi de hoc mundo.
29. Conclufi itaque undique, eo perfidia: fuie
tentamenta derivant, ut incredibile eflè adfe-
r a n t , quod Deus fufceperit carnem: qua ratione
ni eonditione obnoxium fuiflè peccato : c ChriC
tiani vero furgentis Ecclefiæ myfteria poflint ad-
v ertere.Trip ertita ergo divifio fa d a e f t , una fecundum
naturam,alia fecundum fidem,tertia fe-
autem non potuerit liifcipere,explicare non pof. B cundum gratiam:nec infirmitas excludit à venia.
funt.Qurero enim utrum impoflibilitatis,an inju-
riie cauia exiftiment carnem a D e o fiifcipinequi-
vifle? Siimpoflibilitatis ,aIiquidergo impoflibile
D e o .- nihil enim eft quod facere v olu e r it, & fa-
cere nequiverit. Supereft ergo utaut voIuifle,aut
noluifle doceatur. Q uod autem majus indicium
voluntatis, quam quod ip fe d i x i t : Pal am apparui
non quarentibus me.... Expandi matins me as ad po-
pulum non credentcm.dr contradicentem? Si ergo vo-
lu it& potuit,an putamus eum cauia injuria: no- C 32. r \
luifle ? Et quam divinitas fui fentitinjuriam?Ex-
pers enim eft eontumeliat, neque fubjeda noftris
eft paflionibus 3 neque enim caro vel detrimen-
turn divinitati adferre p o tu it, vel augmentum.
30. Qui tamen hoc objiciunt, quod D e i filius
carnem fufcipere non potuerit ?b Si gentiles, qui
deos fuos ( quoniam homin es fuifle n e g a te non
poflimt) humanafpecie vifos efle teftantur? An
rex eorum, quern illi fuis diis omnibus antepofides
excufat à culpa,gratiam quoque promife
fem jam dudum facramenta conciliant.
C A P U T VI .
Ecclefiam docet, cur D a v id ac plerique a lii Dominici
generis au fior es inerroremlabi permifiifint: & u t
in defa cilius myfteria e ru at, hifioriam homi ci dii
dr adulteriti ipfius D a v id recénfit.
E ccav erit D a vid ne totus mundus erra-
ret : peccaverit fib i, ut nobis omnibu*
emendaret: poliremo peccaverit in corpus fuum
( qui enim fornicatur, in corpus fuum peccar)
peccaverit in corpus fuum, ut in Chrifti corpore
redimeretur : ecce quem vixdefendendum puta-
bamus, jam cernimus praedicandum. Q uis enim
eft qui nolit divina magis in fe munera,quam hu-
mana opera pricdicari ? Arbitramur enim fecun- Rtm. 3. zg
dùm Apoftolum jullificari hominem per fidem,
nunt,prodigiales Formas potuit pro amore fufei- D fine operibus Legis : juftificetur ergo ex fide Da.
pere.- Chriftus carnem hominis, quem ad imagi-
nem fui fe c it , atque illud pra:ftantilfimum opus
fuum fufcipere pro mundi falute non potuit 5 &
pulcrius illis videtur propter adulterium alieni
th o r i, quam propter redemtionem omnium hominum
lpeciem carnisadfumtam?Quod fijudxus
• h oc o b jic it , quomodo Iegit: Ecce Virgo accipiet in
utero, & parietfilium3 & vocabiturnomen ejus Em-
zw^»«i/,quodeftinterpretatum, nobilcum Deus
v id , qui per Legem peccatum agno vit ; fed peccati
veniam per fidem credidit : juftificetur D a vid,
1dquia in peccato ejus fubrepto Eccleiìa: myfe
eria refulferunt.
33. D ic it aliqùis, qua ratione & adulterium 6c
homicidium commilèrit Dominici generis auc-
tor elecbns à D e o ? Aliud dico : Talis auctor D o minici
fuit corporis eligendus.Quid eft enim cor-
poratio,nifi remiflìo peccatorum ? E t ideo exfors
c. Quomodo Iegit;£cf<? qui loquebaradfitmìQaomo- E peccati eflè non potuit, ut divinam gratiam 6c
do autem ledum a d fe r it: Ecceficut panther a .... dr
ficuturfius aporiatus occnrrameulD e i ergo filius carnem
fufcipere non potuit pro redemtione omnium,
chm ipfi negarenon poflint quod pro noil
trorum liipplicio peccatorum, afFe&um quem-
dam Deusferinie crudelitatis indueritjut qui na-
tura pius eft & mifericors, noftrorum tamen fce-
lerum atrocitate commotus, adfumat in nos
qnamdam fievitiam beftiarum ?
exemplo pra:ferret& nuntio. Denique ea difpo-
fitione Bethfabee & T h am a re inter auclores D o - e
minici generis computantunquarumaltera adulterium
fecit,altera commifit inceftum.Ea difpo-
fitione & A ch a b & J e ch o n ia s , ficut M atth zus Matth. ■.
Evangeliftadefcripfit,adnumerantur majoribus & 11
Chrifti 5 ut ömnes homines redemturus, benefi-
ciumäluismajoribusinchoaret:f fimülnequi fe £
iiibjecit ufque ad corporis paflionem, nobilita-
31. Sed jam quia & fuperiore die & hodieJu- F temcaptalfeimmaculate originis videretur.Hominum
enim iftaja&antia e f t , alienam gÌoriam,
non fuam qusererej & tamen inter iplbs homines
major virtutis,quàm nobilitatiseli gratia. Simul
edendum exemplum fu it, ut intelligerent omnes
majorum probranon poflèpofteris efle d^deco-
ri 3 quod unufquilque fecceflìonis maculam propria:
merito poflìt abolcre virtutis. Vides quandieis
fatis refponlum arbitror,apud vosmihi,fra-
tres dilecliflimi, prophetici fad i ratio pra:ftanda
ell.Etenim cum primum legereturhic pfalmiti-
tulus , quod venerit Nathan ad David, cum in-
travit ad Be th lab e e , diximus plurimos ferie h i f
tori a: hujusconfundi: 6c ideo tradatum ejus ad-
fumlimus tripertitum j divifionemque tradatus
a. Icacdic. Era. & G ill, cum mif. Edit, autem Rom. David
femini eße promißam. Sed non vidcrc cjui xcpofucrc femini, fubau-
diendam efle vocem fedi hoc modo : Davidis fedifimilem See,
' b. Edit. Rom. Si gentiles, cur Deos fuos humana Specie Sec. Alia;
edit, cum mff. in noftram JcCtionem confentiunt , nili ijuod i llx
habcnt , cur deos fuos : led quia hoc. fenlunl non fatis commodum
cflicicbat,Roni. edit, phralim decurtandi locumdedit.
c. Ita edit, omnes cum tribus mff. A lii autem legunt : Chrif-
tianis vero fuggerentes Ecdefi* myfteria pojjimus advertere.
d. Rom. edit, cum V a t. uno , & Thcod. mlT: quia in peccato
ejus furreftura Pcclefia myfteria. Alia: edit, ac mff. ut in tcxtu.
auBores domila
mare.
Edit. Era. atque Gill.- & mff. a liq u o t ,
nici See. Quidam alii mff. matres auctoris Sec. GUI
ginc , ac mff. nonnulii cum edit. Rom. nobifcum faciline.
f. Sic Rom. edit» & mff. aliquot. A l i * vero edit, fimul ne quis
fubjectus corporis pafttont Sec. h quibus mff. pleriquc non procuZ
abennt. A t quod edit. Rom. paucis interjeftis ,-contra veteres
a lia s , Sc m ff praffcrt : Hominum enim ifta jaclantia eft, non alienam
gloriam , fed fuam querere ; non fane viderunc editores hanc
icntentiam per fe verillimam, hoc locoabfurdam ell'c ; cùm aga-
tur dc g loria in nobilitate majorum p o lita , quam multi quarrunc
avidiffime, dc propria lib i r ed e fa& is acquirenda n ih il fo llic iti.