luc * quodam peripetafmaK operiamas-.quod m- A
cus eft, foris luceat: qirodfons.rfl,mtusopere-
tur. Nemo in jejunio culpam mdudac, pure ferae
innocenriam.Jejunium enim culpa intetfec-
torium eft.
C A P U T XI .
je ju n ii virtus amariorum exemplo illuflratur, & efca
licet duleis, qudm noxia J it, Efau & Jacob hijlorid
■cjlenditur, turnJ e q u i t u r exhortatto ad ja fla n tium
in jejunio declinandam. B
^ E m o amarioribus dulciapræoptet J)ul-
, J cis voluptas videtur, amarum jeiunium,
te g is funt fereiitem, exfpe&are non paffus eil
populus, utique fedit manducare, 8C bibere , 8c
llirrexerunt ludere. Videmus fncrilegiuni ebrie-
t-ati fuiffe conjuuchim. Nam ffcut mater fidei
continentia i ita perfidiac mater ebrietas eft. In s-
quod facinus non ifta prxcipitat ?
41. Sedent infbribustabernariun homines tut
nicam non habentes, nec fumtum fequentis diei.
De ìmperatoribus 8c poteftatibus judicant j imr
mo regnare libi videntur, 8c exercitibus imperare.
H o c amaro illud dulce tollacur. Solent amara
etiam ipfis plus prodefle corporibi s. Sicutenim
cùm in intimis puerorum vifeer us vermes ex
cibi indigeftionenafcuntur,extinguinon queunt
nifi cùm amarior potus infunditur, aut medica-
mentorum vis inolefcit afperior, quorum odore
moriantur : ita profundum anima: virtus ingreila
jejunii culpam latentem interficit.
39- Quid Efau fervum fratrifuofecit? Nonne C
efca adhoram dulcis, amara in pofterum? Quid
Jacob dominum fratri dedit? Nonne contemtus
cibi ad tempus amarior, fed falubris in reliquum?
Ipfa corpora dulcibus frequenter inflantur, Sc
melle jecur tenditurj idem taiii~n efca: amaritudine
temperatur. Ideo non mediocris, fed lau-
fuJic. 14 . flata quxftio : Ve manducante exivit efea, b ó “ de
14 ' b forti dulce. Alii habent : Et de trifti dulce;grati co.
dices maxime. Sed Se forte laboriofum eft j exit
enim dulce de triftitia vel labore. D
.40. Noli ergo teiadare cum jejunas, noli glo-
riari, ne nihil tibi profit jejunium. Qua: enim ad
oftentationem fiunt,non in futurum frudum ex-
tendent fiium 3 ied pra:ientium mercede coniu-
munt. Elias in deferto erat, ne quis eum jejunan-
tem videret, nifi ioli corvi qui eum paicerent.
Elifieus in deferto erat, ubi non inveniretur efea
, nifi amara. Johannes in deferto erat, ubi fo-
las’loc'uftas Se mel filveftre inveniret. Jeiunanti-
-bus epulae pio Angelorum minifterio defereban- E
tur. Prandebat Daniel inter jejunantes leones.
Ille prandebat àlienum prandium, fera: non tan-
gebant fuum. Jeiunantibus ej. e volant, pran-
dentibuspedes vacillant : jejuuantibus manna de
calo defeendit, epulantibus culpa p-rae varicatio-
nis adicendir.
C A P U T X I I .
guemadmodum in omne facinus prxcipitet ebrìetas:
quamque illa ridicalafit&odiofa, eleganti deferì- p
ptione exponitur. Eoß qua nonnulla de luxuriofo
adolefcente ad philofophiam converfo adjiciuntur.
41- C Ecl eft hoc ? Dum de jejunio difpu-
to, ftrepitus audio conviviorum.Nifi tailor
, c in fermonc meo redoluit prandium. Sonus
ergo litterarum invitât, impatientiæ exempla
non terrent. Etenim qui jejunantem,8c ea * qua
■ a. Ve t. edit, cum tribus m(T. quadam impietate operiamus. Rom.
& a lii miT. quodam peripetafmate, hoc eft , vclaminc. Rurfus ubi
edit, praferat innocentiam. inttrfeHor eft. Plurcs ac p robation
s habent : pureferat innocentiam. . ■. interfedorium eft ■ MiT. duo ,
interfeclio eft. _ . . . »
b. Edit, omnes , de forti dulcedo. Mil. deforti dulce. Ita etiam
l ib ;de T o b ia cap. i j . ubi locus hicadhuc magis perfpicuc expli-
catur. Quod autem fu b d it, fed & forte & c . ienfum nunc h ab ct,
neinpe animal forte ac robuftum folet cffc laboriofum.
c. Sic mil'. plerique omnes. At edit, tuin antiqux turn Rom.
Fiunt ebrietate divites j qui flint ventate inope,
Aurulrt donant, diipenfànt pecunias popiu
lis, civitates sedificanqqui non habent unde cau-
poni potus fui corporis pretium foìvant, Fervet
enim vinum in his, 8c fiefeiune quid loquantur.
Divites funt dum inebriantur : mox ubi vinum
digeflerint, eernunt fe effe mendicos. Uno die
bibunt ìmiltorum dierum labores. , ■ ,
43. D e ebrietate ad arma confurgituf, Calicic
bus telafùccedunt. Pro vinofanguis effunditur,
8c ipfunì fànguinem vina fuderunt. Quam fortes
(ibi homines videntur in vino, quam fapientes,
quam diferri, quam etiam pulcri ac decori, cùm .
ilare non poffint ! Mens neceffe eft dtubet, lingua
balbutiat, pallor exfanguis ora fuffundat,
fóstor ebrietatis horrori Ct. * Barbari in ferrum ,
ruunt, vulgus in rixas. Si quis eorùm pugno fue. ^
rie percuiGìs, videas ora laucium vini lacrymas T
fundere, milèrabiles epitogos decantare. Habet
unum hoc .temulentia, ut emolliat Se relòlvat •
corda temnlentoruim Sicut enim ignis pfobat
ferrum durum, ira 8c vini incendio etiam fuper.
borum hominum corliquefeit,
44, Omnesfibivinoacqualesvidentur,nullus
inferior.Non pauper diviti cedit,utpote qui pau.
perem fe effe nelcit : non infirmus valido, cui om.
nis in bibendo eli fortitudo : non mendicus lo»
cupleti, non ignobihs honorato ; cùm bibentes;
illum regem habeant, qui bibendo liiperaverit
ceteroS. Meritoque fcriptum eli : y£<fnaUs v ii»
hominibus vinum in ebrietate. Sed utinam 8c quod
iequituraudires: Btbm illudmoderate, utJjjJhbriu-s. ibidem.
Non habes quod acculès : vinum in jucunditate
creatum e ft, npn in ebrietateab initio. Exfuka-
tio animir 8c cordis e ft, fi moderate bibas ; im-
moderatio autem potus iracundiam concitar, 8C
ruinas multas efficit.
45. Sed forte dieant has effe potationes vulga»
rium Se leviifimorum hominum. Veniamus ergo
ad horum potentium Sc fortiffimorum convivial
Non ego hicunguentatos adolefcentulos aut co-
ronatos rofis proferam, * qualem ferunt illum *.
fuiffe qui delibutus unguentis,redimitus floribus
fubnixus meretricibus, antelucano potu ebriusj
8c diurno cereorum comitatus lumine, philofophi
auditorium difputàntis ingreffus fit.Quo auv
dito coronas, ut aitine» fenfim detraxerit, unguenta
deterferit, feortis vale dixerit : philofo-
phus poftea tantus evaferit, ut effet fobrietatis
;1 * . Lesi!Itene, hoc c f t , acccm praccpta digito Dei tabuli,
j infcripta lapideis. I * . Pugnare inter cpulas prxfci'tim Thracibus mos erat. Unde
legitur apud Horatuim Ode 1 7 .
Natit in ufum lu tti a fcyphis
Pugnare Thrncum eft. Tollité bnrbnrum
Morir» , 8CC. .
* . Diogenes Laertius lib. 4. in Polemonc , hare d ceodemphi-
lolopho in fcholam Xcnocratis ingrello memorat.
exemplum, qui fiieràt ante ebrietatis Iiidibrium. A inchoareiè ciicuht,tnne deferuhtur phialá:, tunc
Non » enim unum emendatum illis invideo 5 ut maximi cráteres quafi inftrumenta bellorum. Ac
doceam genus eorum luxurix á me nón elle f i - ne immoderatum hòc arbitreris, menfura promulatum.
Certe ille fi refipuit à vinoj fuit tamen ponitur, certatur fub judice, fub Iege dècerniièmper
temulentus iacrilegio. ' tur. * Agonothetes illis furor eft,ftipendium de-
C A P U T X I I I . bilitas, vi&oria: prxmium culpa. Pender anceps
. diu & dubiiis belli eventus 3 furor enim ille eft
Militarium hominum co n v iv ía , campagna quadam pradiaris. Cedunt pincernarum manuS viria funatquejpetfaculo
comparante ¡& eorum partes f in - dentium, & coqiiorum labores calida miniftrang
u la ,& quafi quadam protajìs, epitafis & catafiro- tium ? cedunt qui menfuras ipfas bonas fupereà
phe quam diligentifime deferibuntur. g fluentes diligenti librant examiiiecne quid efFun-
46. A Pagebigiturhincadolefcentes lubri-
cos , ad convivia pra:liatorum veni-
mus. Inter arma prandendum eft, ftipatores hi
funt bellici qui miniftrant, fuccindi auro, & Ba-
.bylonicis lumbos fuffulti balteis : aureis torqui-
bus nitent colla,c aureis bullis zonam tegunt,aureis
thecis cultros includunt fuos, quibus dimi-
cent cum epulis dividendis. Adfiftunt pueri coma
nitentes,ex gente barbarica ad hos ufuselee-
ti, A per fingularum diftantias ietatum vices. Cer- C
nas populorum diverforum ordines,aciem ordi-
natam putesivaia expofita argentea,pompam
•arbitrerisi1,!cornu in med '/ini plenum>non prx-
liaris, fed epularis inftrumencum buccini, quod
difeumbentes in certamen accendat.
47. Primo minoribus poculise velut ferenta-
-riis pugna pra:luditur.Veruni ha:c non fobrietatis
fpecies, fed bibendi eft difciplina. Etenim ut
tragoediarum adores primo fenfir ocem excitant
, donee f uda: vocis aperiant ite r, ut poftea £)
magnis poffint clamoribus peribnarenta ifti quoque
in principio pra:Iuforiis fe exercent poculis,
ut irritent fitim3 neforte reftinguant eam, & fa-
tiati poftea bibere non poffint. Ergo ubi res calere
cceperit,pofcunt majoribus poculis : g fervor
inardefeit martius, cibo fitis exieftuat, & ubi im-
niinui viià, potu meraciore reparatur. Certant
pocula cum ferculis, & inter morfus fiepe remit-
tuntur.Deinde procedente potu longius conten-
tiufque, diverfa & magna certamina, quis biben- £
do pra:cellat ? N ota gravis, fi q’ fe excuièt, fi
.quis temperandum forte vinum putet. Et ha:c
donec acl menfas perveniatur iècundas.
48. A t ubi confummatà: fuerint epula:, pu-
tes jam cfle furgendum : tunc de integro potimi
inftaurant fuum 3 & cum confummaverint, tunc
a. Vet. cHir. Non enim emendatum illis invidio ; doceam genus,
R om . . . . doceam tamen genus, Sic. Potior cft dubioprocul noftra
lcdlio,cjuani è rlccem G a ll. lull, cxhiljcnius.
. b. Edit, omnes, Igitur bine ad adolefcentes lubricos, ad convivia
( Rorn. & ad convivia ) prtliatorum veniamus. . . . M ft", vero par-
t im : Arce igitur ; parti m , A page igitur, & c .
- c. Ica r 'if . dcccm. A ii i autem duo , & -omnes edit, infantium
aureis bm. Solcbanc cjuidcm veteres aurcas bullas infantium
co llo appci.u^.e , led non ita proprium erat buie arcati hujufmodi
ornamentum, ut etiam in provèiftiori non adhiberetur, unde vo-
cem infantium h ic ncceflariam non pucamus. Bulla: autem dice-
bantur quidam g lobuli qui bullas guteis p lu vi* decidentibus in
aqua cx c itah folitas fimilitudine referebant.
.. d. Omnesedit. per fingularum difttnfti atatum vices. Cernaspo-
culorum. . . . vafa expofita aurea ¿» argentea. Cum his plcrique
mfl". fàciunt, nifi quod omiccunt, aurea et. A lii vero in quibus &
Thuan. ante mille annos cxaracus , ut in.tcxcu. I llic autem per
fingularum. . . . vices, idem eft a c vices miniftrandi : v e l , ordinum
mutationes fiunt p ro fingulorum a-tatibus ; ita ut. in primo verfu
ftarcnt nata m a jo r cs , & fic deinceps.
. * . Cornu, id cft , corncum v a s , quo veteres ad fcrvandum v inum
, o leum, aliofque liquorcs utebantur.
.c. Edit. Am. Si Pari!', quadam : velutvoluntariis pugna priludi-
ti/r. Era. velitaris pugna, G ill. Rom . Si a l i * Pat if. veli tari pugna.
Aliq u i mlT. partim his,partim illis accedunt : a lii xtate ac numero
potioreSjUt in textu. Porro ferentarii crant levioris armatura mili-
tcs, qui antequam cotis viribus concurrcrccur, pugna praludebant.
dant: non cedunt bibentes.
49. Sola illa funt fine excuiàtioiie certamina.
In bello fi quis iè inferiorem viderit, arma convertit,
8c meretur veniamrhìc fi quis calicem con-
vertat, urgeti .d potnm. * In icammate fi quis *
manum levât, exfòrs quidem palmæ, fed imriiu-
nisinjuriæ eft : in conviviis etfi rrianum revocet à
vino,ori ejusinfunditur.Omnes inebriantur, vic-
tores vidique omnes ebrii jaceht, plerique fopi-
ti.Nec portari eos ad fepulcrum licet,priufquàni
is qui pafeit, de omnibus fe vindicatum viderit,
utulciicatur diipendium.Qui auterrt damria non
ièntit, hanc menlæ fuæ gloriam putat, fi ex ea
-vulnerati omnes ac faucii tamquam de àrena
exeant.
yo. Spedaculum trifte Chriftianörum óculis,
& miierabilis fpecies; Cernas juvenes terribiles
vifu hoftibus de convivio porcari foras , Se inde
ad convivium reportari, replefi ut exhauriant,
& exhauriri ut bibant. Si quis verecundior fue-
rit, ut etubefeat furgere3 cùm jam immoderatos
potus tenere -non poffic, anhelare vehementius,
fudare, gemere, fignis prodere,quod pudeat con-
ficeri.Ibi unufquifque pugnas enarrar fuas,ibi for- d
tiafada prædicanc iùa,narranttrophæa vino ma*
didi, & iomnolenti neiciunt mente, quid lingua
proférant. Unufquifque fterdc 8c potat, dormit
& dimicat5 óc fi quando con fur rectum fuerit, viri
præliatores ilare non poilunt, egreflu vacillant.
Rident fervidi dominorum opprobria, manibus
fuis portant militem bellatorem.imponuntequo.
Itaque hac atque illac tamquam navigiafine gu-
bernatore fluctuant 5 & tamquam vulnere idi in
terram defluunt, nifi excipiantur à ièrvulis. Alii
*referuntur in fcutis,fic pompa Iudibrii.Quos ma- £
ne infignes armis ipedavéras,vultu minaces,eoil
• f., Efiic. vìva vocis. M il. a liq u o t , nudi vocis. A Ili mc lius, uda
vocis, hoc eft » liq u id * ac mobilisi) . ?..
g . P r ifc * edit. inardefeit. A r ti ins cibus f i t i ex&ftuat. G ill. in
marg. Aridus. quam vocem edit. Rom. in rcxciim tranftu lit, cetera
non abfimilis. I llis convcniunc haud pauci mlT. Elcgantius tarnen
Thuan. Laud. V i it -T o rn . & Dion. inardefeit martius,cibo fitis
ex&ftuat; quibus in ultima parte cod- Gcrm. & Colb. concinunt.
Rurfus edit. omnes : Et ubi tmminui vafa catperint. . . . reparan-
tur . . . .& > inter tnorasf&pe gc minant tir. . . . conte» tiones diverfa (5*
magna certamina. Sic. Quamvis autem bis lènfum effici làtis
còmmodum negare non polli mus j tamen non potuim.us ¡cclionerei
nifi'. Thuan. Laud- Dion. Germ. V ÌA . Mich . & Colb.;illis non
praferrc.
' Agonothetes judex acpr*tes certaminis, hoc loco idem atque
conviyii.moderator.. Etenim folebant antiqui priuiquam difeum*
berent talis fo r t ir i, & cui ja£his Vcnefis omnium fortunariflimus
eveniflet, eidem regnum v ini còmmittebatur , ut e xH o r a t io co-
gnofccre eft lib. i. Ode 4. & lib. 1 . Ode j . innuit etiam fanAus
D oA o r fuiffe qui bibacitatis prxmium proponerent, quod A lc -
xandrum Magnum faAitaftc auftores memorant.
* . Scamma, Jocus foflìs inclufus , ubi gladiatorcs certabant : è
quibus qui fuccumbcbat, fublata manu vidtum fc fatebatur, ac
veniam poftulabat.
* . Solebant qui vulnerati v e l inceroniti fuerant in p rx lio ,
domum in clipeo referri : unde Aufonius de Lacxna muliere ;
Mater Lacana clipeo obarmans filium
Cum hoc, inquit, aut in hoc redi.