I N L I B R U M D E F U G A S P E C U L I
A D M O N I T I O -
Hlc liber diverfas inter Ambrofiana opera fedes occupaviA Etenim in mjf. atque in edit. antiquifiimis
proximum pofilibros de Ifaac, (fi de Bono mortis locum obtinet. Cum autem Erafmo libuiffet omnia
Ambrofit monumenta in certas clajfes difiribuere, illum cum fùperiori trattata de Bono mortis in ethicorum
ordinem pofilibros de Officiis, ac de Virginibus coegit, in quo cum pojlea Cofierius, ( fi Gillotius imitati fiunt.
Vofiremo qui Romana praerant editieni hunt. ipfum librum nihil a liud effe r a t i, quam myjitcam cxpojìtionem
*. c/tp. 1 7 . lociG.enefeos, a ubi Rebeccafiliumfihum Iacob u t in Mefopotamiamfugiat,fuadet',eumdempojlcommentationem
dejacpb,& Vita beata tranfiulere.Sed illi quidem non idoneo tibicine tnnix i.Enim vero etfihaud fem e lillam
lacobi fug am memoret S. Antifies , numquam tamen illius f u i t conjilium enarrationem in eum Scriptura
locum elucubrare : nec ali ter hu\ufce Vatriarcha exemplo u fi tu r , atque aliorum quorumdam prafiantium viro-
rum , quos eo proponit, utefficacius ad àternnm mundo nuntium remittendum fiimularet. guocìrca hoc libro
attentiori e x amine difeuffo prifiinum ei locum refiituimus ; idque eo lubentius, quod is tantummodo difputa-
tioni, de Jacob, & Vita beata quam inRom. editione fequebatur ,praponendus f i t : qua e x matafione n ih il
oboriti poteficonfufionis. Atqu i a d id non fo la nos impulitmanufcriptorum veterumque editionum a uttoritas :
f e d multo magis qua illum cum fuperioribus trattatibus conjungit, materia eognatio. g u id n i e ti am ipfius-
met Ambrofi tefiimonium ? Cum enim in ipfo libri limine italoquitur : Frequens nobis eft de effugiendo
feculo ifto fermo, minime dubitamus eum tacite quodammodo indicare trattatus de Abraham, de Iiàac
èc Anima ^ac de Bono mortis 5 quippe qui auditoresfive lettores fuos injlantius ad f e c a li ejufque v an ita -
tum fu g am in h is omnibus adhortetur, acpracipue in hoc ultimo, ubi in e a re tria capita quemadmodum à
nobis in fuperioribus admonitionibus obfervatum e f i , confumuntur.
Hoc ipfum tota ijlius libelli demonfiratconfiitutio.Superius enim a nobis ofienfum efi S . Prajulem in concioni-
bus ac trattattibus fu is Catechumenos competentes quam d ilig en tif ime omnibus Chrittiana v ita praceptioni-
bus imbai(fe : atilludpracipua quadam cura inculcaJfe,quantopere ad fugiendas Jacuii vanitatesobfiringeren-
tur. Verum his anguHiis non claudebatur ejas follicitudo. Rebaturfiquidem id v e l maxime fu i effe officii, u t eos
pofifufeeptum baptifma in dottrina quam f e docente jam didicerant^confirmaret. ¿¡¿uapropter ab ipfo hu)usfcripb.
Cap. 1. tionis exord:o ottenditb quam f i t humanafragilitati atque cupidi tati proclivefenfim inmundanas ineptias re-
» i- &H - la (,i ; quam autem arduum in fantto propofito perfeverare;atque adeo ipfis utindefefio curfit vanitates fugiant,
c. Cap. 1. acfitpra illas pofiti ad perfettionem indefinenter contendant,manibus pedibufque adnitendum. N ih il a liu d c in
5. ó'tmt. 4- veteri leg ep r f e x Mas refugii civitatcs qua reis homicidii non voluntariipatebant,fignificatumprobat : qua
a. Cap. 4. in re diutius quam privatim in a lia ulla infittii. Deinde in quo hac fu g a pofita f i t , d declarat; quamque illis
»fìg m eadem egloriofa, u tilis , ac neceffarìafit, propofitis Patriarcharum, Prophetarum, Apofioli, atque etiam ipfius
Chritti domini exemplis evin cit, fed ipfam ( celerem effe oportere. Docetg ejus fiadium ac m et am fummum a t-
10. ^ que incommutabile bonum effe,hoc e fi, Deum ipfum ; proindeque nullo aliofiimulo h illos acrius excitari debere
tvadendum è mundo, ubi divino permijfu hattenùs peccatum ( fi malitia perfeverar/t> (fi unde ipfemet
g- ibidem, clorifius ifta exfiirpare noluit, quamquam eorum aùttorem diab,olum condemnaverit.
ìum^jy. & Verum cum ei d novis illis chrifiianis objicipoffetquibufdam vinculis f e f e conflringi,per quafibi ex mundo
Jeq. profugere haud quaquam liceret ; ipfis * aperit qua rationc mundum corpore non deferentes inde animo poffent
numf p & evo^are § ®eo uni ce adharere, ob fermare ejus pracepta, (fi occafionem ulterius in viavirtutisprogrediendinul-
fej. l*m non arri pere. A d extremum huic difputationi coronidem ponitk vehementifiime ju x ta acfacundifiime e x -
W Caf- boriando, ne cumfaculo cui fem e lin baptifmate utfuas fib i re s haberetfolemni divortio edixerant, ullam in
g f f '-5 ' pofterum inirentfocictatem , perfuafi nimirum in f e non jam yeterem hominem apparere debere, fed novam
illam vitam quam in genitali fo n te ubi chrifio commortui fim u l etiam cum ipfo r evixerant, accepiffent. Porro
f i Ambrofium ad h ornine s baptifmo recens initiatos fermonemhabere e x operi sepilogo confiat, idem non minus
1. cap. 1. tum ex ejus1 exordio, tum e x medio manifefivm efi. Atqui ifiuc ipfum nonfecus ac reliqua ejufdem commen-
7 - * • tationispartes luce meridiana clarius ofiendunt illam è concionibus v e l potius è conclone una confiture , quam
dubio procul fe fiis pafichalibus circiter annum c c c l x x x v i i . quofuperiores libros compofitosfuiffeobfèrvavi-
m u s , pronuntiavit. TJtrum autem huic eidem libello titulus ab Ambrofio inditus f i t de F u g a ferculi, id fan e
m. Lib. z. Augufiini ara quo ita laudatur,in controverfiaponi non f in i i auàoritas. Non difiimulandum tamen in manu.
T ia g lT%. ìnfcriptum legi de Efau & F u g a fa x u li . Sed quid occafionem additioni dederit, prorfus non
Er lib. 4. videmus. Standum itaque jamreceptainficriptioni.
Wm f btioajslibrpié Profugis argumtntam Ag*tfuptm»frUHerit, Mg tamen fubfidso s. AmiFtes utitif.
ii. | li>fr <‘frsAft>‘>ttutitubide fatrinnhìsn I»ak & Iofefh.dequejex refugH civit*tibm°dilfcrit.
n. c * f . 4. Htc autem dito haud indigna f u obfcrventur<ammadvertes; alterum quidem quodjam a nobis ejlndmtatum,
o. cip. X. niml e ddibroftum quidquidd Judaoillo mutuabatur, illu d in ufus chrtfiianos convertere, ac var iis rationì-
é b u s tefiimonitfyue ex nmbTefiamento petitis confirmare : alterum vero caufam tur idem tra fu l tum libenterè
Philoxis comméntationibus haùriret, ifiameffi.quod vidélìcet compiterà illius dottrine capita ad chritHane
v.c*t ■ X- religionis piacila fa c ili negotio redigi pofent ; cujusfane rei clarifimum cxcmplum que in hoc libro! de verbo
& i ■ divino difiputantur, fuppeditant.
S A N C T I
* Scriptui
S- Jfuguft-
lib. z ■ contr.
ful.PeUg.
cap- Z -&
h * i efift.
Pci. cap. i l .
Pf ì l i . 56
tfal. Sj. 6
<*>* && W& ^ SPì *<*# £*4 -MN- WW -MW- fqW’ WW £<£* <*$■ {<&■ «£*
S A N C T I
A M B R O S I I
ME D IO L A N E N S I S EP I SCOP I
DE FUGA SÆCULÏ
L I B E R V N V S. *
I M I II
A Quo admonitus exemplo Apoftoltis, pofteriorà
oblivifcens, & ea qiue iimt priora appeteris feil
tinabat ad bravium ^ & pervenire meruit 5 quia
ante iè Chriftilm videbat,a quo ad juilitfe voca-
batür coröham.Sed pervenit ille qui ie ipfuni fi-
bi abnegavit j ut Chrifturii lucraretur. Deilique
non ipfe Vivebatjfed vivebat in eo Chriftus.
3. Nam quis t>inter tòtpaiììònes hujus corpò-
ris,inter tot illecebras hùjiis feculi tutum atque
^ ^ intemerätum fervarepoteftveiiigium? Reipexit
do feculo ifto eft fermo 5 atque B ocuIus,8c iènfum mentis avertit:au'’:vit auris, 8c
utinam quam facilis fermo,tam intentionem inflexitrinhalavit òdò tic cogitatio-
^ ^ nem impedivit:os Iibavit, & crimen retulit: tactus
contigit, & ignem adolevit. Intrr t mors per \
fenefiram, dixit Propheta. Feneiira , ^a eft ocu-
lus tuus.Si videas rriulierem ad concupifcendum,
intravit morsifi audias iermones meretricios, in-
travit mors:fì luxuria fenfus tuos capiat,penetrai
vit mors. Et ideo qui vultadfcendere, non feta
feculi s non ameena, non deleftabilia, fed plena
C A P U T I:
Hominem non pojfe terrena 's ìllecebràs (fi cupiditates
fugere , nifi divinum adfit prafidium. ¿¡¿uot ille
impedimenta a fienfibus patiatur -, quamque eum
neceffe f i t trifiia Utts anteponete, cum in his n ihil
nifi vanitas reperiatur. Tandem qui fialvus effe
V e li t , fupra mundum adfcendat, oportere.
R.EQÜENS nobis de effugierìcautus
& follicitus efTeta affec
B tus: Sed quod pejus e ft, fre-
s quenter irrepit terrenarum il-
lecebra cupiditatum ^ &; vanitatum ofFufio men-
tem öccupatj ut quod ftudeas vitate i hoc cögi-
tes, animoque völvas : quod cavere difficile eft
homini, exuere autem impoffibile. Denique voti
eam riiagis efle rem quàm effedus teftatur Propheta
dicendo : Declina cor ftoeum iti tefiimonia tua, C doloris & fletus fèquatur 5 melius eft enim ire iti
domumludus,quam in domum gaudii. De** que
nec Adam de paradifo defeendiflet, nifi e£tai
tione deceptus eilet.
4. Pulcreigitur DaVid^üi«* ,‘ficülöibs hominis
( fi non in avàritiam. Non enim in »teliate noi! J
traefteornoftrum, & noftrie cog) ..nones, qua:
impróvifo effufe mehtem animumque confun-
dunt j atque alio trahuftt ' am tu propofueris $
ad fecularia revocant, mui.vianà inièrtintjvolup-
tuaria ingeruntj illecebrofa intexunt; ipfoque in
tempore quo elevare mentem paramus, irifèrtis
inanibus cogitationibus, ad terreria plerumque
dejicimur.
etiam ipfos adfpeclus fuerai jxpertus,beatum
illum dicit, cui ipes omnis in Dei nomine eft. Sic
enim non refpicit in vanitates, & infanias faliäs^
ii ieniper in Chriftum intendat,iemper Chriftum
interioribus oculis adipiciat. Unde iterumadip-
1. Quis autem tam beatus qui in cordf* r iO D fum converfus a i t : Averte oculos meos^ ne videant
jfèmper adfcendat ? Sed hoc fine aitxilió c , ino
qui fieri poteft ? Nullo profedò modo. Denique
. fupra eadem Scriptura dicit: Beatus v ir cujus efi
au xilium nbs te, Domine, adfcenfus in corde ejus M ea tu
s plane quern deledatio non rt* . c a t , querh
non inclinât voluptas, qui ad inferiora non refpicit
j quod nec ipfius Lotuxor potuit evaderei
a. Rom. edit, contra omnes alias edit, afe mil', lue pofiierat, efec- | ,|
lu s . 6c paulo infra ; affectus. Prarpoftcrc , ut cxaminanti palam | [
b. MiT. Big. Alnet. & .A lb .
illecebras hujus mundi, & c . At Tlièod. in ti
Vanitatem. Vanitascircüs eft,qiiianihilprodeft:
vanitas eft equorum velocitasi quia meridax ad
felutem eft : vanitas theatrum eft: vanitas ludus
omnis: Omr ? vanitas , inquit Ecclefiaftes, qua in
hoc faculo ,nt. Denique qui fai vus efle vult, fupra
mundum adibebdat, quitrat Verbùm apud
Deum, fugiat hiinc muhdum ^ terras relinquat.
Pfal. ) f . f .
P f. 118. 57.
■Ecclef.i.x.
x . V a t. cod. & Rom. edit, om
its. A lii mil. cum ant. edit, pi culofos homines cti.
■ Q v e r b a minime etiam Vi .uradfpernanda.