fecerunt, nullas evaferit-idque evidentilfime re- A
vela tur,eos quos ante mortem adfumferatjefus,
ficutJuda:os,periiIe parvulos 8c informes : eos
vero quos poft mortem adfcivit in numerum fi-
liorum, regno eile fervatos.Unde juxta hoc myC-
terium convenir quod primus in Judicis fuerit
partus infirmus ; ut poitea in Chriftianis fieret
fructus xternus.
C A P U T X I .
Parabola Nathan proponitur, atque adfenfum j
moralem jnoxque ad aliegoricum traducitur.
54. Ed jam ad nuntium tranfeamus. Nam fu-
^ perioribus diebus tra&atus nobis de ilio
invidioio adulterio Schomicidio David prophet
s fu it, decurfifque myfteriis non iolum nihil
quod condemnaretur ; fed etiam quod Iaudare-
tur, invenimus. Nunc trailatus incipit eile de
nuntio quem decurii piallili titulus jam farpe re-
petitus oilendit. Sic enim eft :a Pfalmus D a v id in-
telleffus , cùm veni/jet ad earn Nathan propheta, cùm (
intrajfet ad Bethfabee.
jj. Itaque & hie e pars hiftoria: retexenda eft,
qua: hujuimodi eil. Dives, inquit, 8c pauper intra
unam erantcivitatem.Diviti multa armenta,
multa: oves: pauperi unaovis,qua: de pane 8c
vino pauperis alebatur, 8c in iinu ejus requiefce-
bat. Venithoipesad divitem : dives neque de armento
ilio, neque de gregibus iuis aliquid abftu-
Iit, fed unam ovem pauperis occidit. Hoc ubi cognovit
David : Morietur, inquit, vir ille ,,8c reiti- ]
tuet quadruplum. Reiponditilli Nathan : Tu es.
Deinde aperuit ei cadette mandatum , ditens
inandafle Dominum quod multa illi bona,id e ft,
ope§-regias vfublato de paftorumnumero, con-
tuliilet, quodque in eum fuam mifericordiam
profiidiflet ; 8c ideo quoniam peccato exaiperail
let Dominum , abducenda ejus omnia, rapienda
ab hoftibus , depopulandam domum. Tunc aie
ille *. Peccavi. Et refpondit Nathan : Quoniam
peccaiTe te confiteris, remittet tibi Dominus
peccatum : fed filius tuny qui natus eft ex Beth-
làbee, morietur. Hoc filio arrotante, David fle-
vi t , humi jacuit, ciliciofe operuit,jejunavit : ubi
mortuum cognovit,iurrexit,la vit, camavit, alios
confolatus eft.
• 56. Videte quam multa. Primo omnium, quod
Deus pius 8c miièricors eft, 8c qua: nobis adver-
fa contingunt, pro pretio noftri erroris excipi-
mus.Didicimusigitur captivitatem pretium ette
peccati-, ha:c enim decernitur poena pro crimine.
Deinde illud advertimus quodregum lapfus,
poena populorum fit. Sicjit enim eorum virtute
ìèrvamur, ita etiam errore periclitamur. Unde
optandum eft nobis, ut regem gloriofum atque
perfeftum habere poflìmus. Nos ergo qui regem
volumus habere perfectum, Dominum nolumus
habere perfe<ftum ? An vero illi poflunt velie hominem
eile perfedum, qui Deum nolunt ette
erfe&um ? Illud etiam breviter textus operatur
iftofia: , ut advertamus quam cito veniie fpes
fecutafit. Non mediocre autem, quod Nathan
denuntiavit e i, hoc eft, inferior propheta. G ra -
a - Rom. edit, fola : Pfalmus David in finem. Siici magnani fuiflc
o lim in Plàlreriis titulorum divcriìtatem jam fupra obfcrvaium
ad calcem. pag. 7 1 1 .
b. Codex Thco d. pro ad facrificium, folus le git ad facrarium.
vis enim verecundia pudorque delidi, ab infe- '
riore reprehendi.Videtis quod culpa gratiam mi-
nuat. Sciebat Nathan, quod David nefciebat :
adeo caligabat animus obumbratus quadam nube
vitiorum. Deinde hic eft Nathan, qui in fu-
perioribus David acceptum Domino propheta-
vit ; ut doleret eodem redarguente peccatum,
quo prophetante, meritum fuerat praticatimi.
57-Sed jam myfterium requiramus. Duo, inquit, z . Reg. n.
v ir i erant in una c iv ita ù , untts d iv e s , d r alterpau- l '
per. Quis eft hic dives aut pauper, nifi forte unus
populusjuda:orum,8c alter populus Chriftianus?
Ille dives in Lege, dives eloquiis Dei fibi credi-
tis, dives prophetiis, dives oraculis: hic vero pauper.
Sednolitehanc refugere paupertatem,quam
ièquitur regnum cadorum. Scriptum eft enim :
Beati pauperes fp ir itu , quoniam ipforum efi regnum Matth. j . 3.
fce/oraw.Bona paupertas,qua: quod habuerit,non
amittit. Bona paupertas, qua: fi theiàuros non
habet pecunia, habet tarnen theiàuros fcientias
) atque iàpientia:. Nolite, filii, quali vilem deipi-
cere paupertàtem. Jße pauper clamavi t , d r Domi- p fa l. 53.7.
nus exa ud ivit eum. Nolite quali magnis invidere
divitiis : Divites egueruntd r efurierunt.Sed fi vultis ibidem, u.
habere bona,Dominum cpàxtitQ-.lnquirentes enim
Dominum, non deficient omni bono. Ergo nolite re-
cuiàreomnempauperem. Pauper erat Petrus,8c
quem donaret,nummuIum non habebat.dèd pre-
tiofiorem omni pecunia donabat iàlutem. Pau- Lue. 16.19.
per ille erat Lazarus in Evangelio : led ille qui ó'f'i-
) ante in oftro dives jacebat.8c purpura, optabat ]
poft exitum vita: , ftillante digito pauperis refri-
gerari. Quainvis ille oftro fuperbus regio 8c pur-
puratis veftibus vulnera pauperis dives faftidio-
fus horruerit, tarnen ininfernis locatus optabat
eo loci fuiile quo Lazarus. Quo locò ledio non
videtur pecuniarum divitem pauperemque dell
cribere ; ièd eum pauperem, qui pro fide 8c de-
votione vulnera corporis non horruerit, famem
jejuniumque toleraverit.
E 58. Cùmigitur haberet populiisjudieorum in
fuis gregibus plurimas copias hoftiarum} tarnen
unam oviculam quam populus ille pauper habebat,
eripuit , gloriolàeilìamfubjiciens palfioni.Vis
fcire quam ovem ? sicut ovis ad viffimam duff us EfaU.Sy 7.
e ß , qui pane pauperis alebatur, Scpotu pauperis
uteba’tur, & in finu pauperis dormiebat. Noftris
enimutebatur alimentis,in noftri pedoris premio
quiefcebat.Nam in Juda:orum finuquiefce-
re le non poflfe memoravitdicens -.Filius hominis Lue. 9.^.
F non habet ubi caput fuum reclinet.
59. Et venit holpes, inquit, ad virum illum divitem.
Quis eft ifte hofpes, nifi miferabile peccatum
? Etenim culpa in hunc mundum tamquam
holpes intravit,aliena noftra: & peregrina natura.
Itaque non de fuis gregibus hoftiam obtulit-
fed accepit oviculam pauperis, & occidit illam.
Cujus quidem pallio licèt quibufdam b ad facrifi- b
cium falutare profecerit ; tarnen videtur illis fui
fuiile furoris alimentimi, & cibus culpa:, incen-
tivumque peccati. Denique Judas panem accepit
à Chrifto,& tunc magis repletus eft diabolo:
quia non accepit ex fide, qui tam holpitali Do-
Et quatuor voci bus inccrjeilis , Era. ac G ill, illis fuiße furatum
alimcntum. Cod- T o rn , illis fu i fu rti alimentiti». Rom. edit. & ni f.
Theod. ille fui fuijfe furoris augment um. Melius icx Gallicani cod.
quos iècuti fumus.
P fa l.so . J
Hier- } z .
17 .
Gen. 1 . 1.
i. Cor. i.
lohan.i. 3.
Pfal. S ..
mino proditionem parabat. A comprobandam, ut ejus quoque operationem ab
60. Et iratus eft David ad illum virum.Diximus opere Patris & Filii dillòciare nequeamus. Le<nquod
per ProphetamJuda:orum populus decía- mus enim magnam virtutem Patrisefle, quod cx>
ratur, & ideo fub hac figufa fe iple còndemnat. lum fecit : magnam virtutem etiam Filium elle
Dignus eft morte vir ille qui fecit hoc, & ovicu- quoniam ca:lum fecit; nec folùm fecit,fed étiam
jam reftituet in quadruplum, hoc eft , periturum firmavit : Verbo enim Domini cali firm ati funt. Er- pfal. ji. «
populum Judieorum, fed cumulatioribus bonis go fi & fecille & firmafle ca:lum _magn£e virtu-
Fruiturum populum Chriftianum;quia prxftabi- tis e ft, etiam Spiritum fandum à majeftate malior
eft pr^lèntibus ftatus qui ex refurre&ione gna: virtutis leparare non polTumus ; quia fcri.
debetur. ptum eft : Et Spiritu oris ejus omnis virtus eorum. ibidem.
61. Propofitum mihi fu it, utmemìnillè digna- B Namque cùm ca:lum fieret 8c terra, fuperfere- •
mini y adverfus eos qui homicidium adulterium- batur Spiritus} de quo alibi ait propheta Davidi
Emitte Spiritum tuum dr creabuntur. De quo etiam pfal. 103.
alibi dixit : gu oniam videbo calos tuos, opera digito- T1
rum tuorum. Non enim corporalibusdigitis Deus
carlum fecit 8c terram; fed Spiritus gratia fepti-
formis,illo videlicet digito de quo habes inEvan-
gelio : £)updf i in digito Dei ejido damonia. Hunc
enim digitum alibi Spiritum dixit, ficut habes :
¿foodJ ì in Spiri tu Dei ejido damonia. Si igitur Spi-
C ritus Dei digitus eft, quoniam brachium Dei Fi -
lius eífc utique Spiritus cooperatus Patri 8c Filio
per unitatem operationis cxlum fecit 8c terram.
Ideo enim digitum Filius nuncupavit, ut tamquam
unius corporis, ita divinitatis exprimerec
unitatem. Itaque fi magna virtus cídum condi-
dit,utique magna íapientia ca*Ium condiditjquia
feriptum eft : Omni a in /apienfia fcci/ti.
64. Didicimus igitur qua: magna fit virtus, col-
Iigamus nunc qu^ magna fit mifericordia. Simaqueían&
i David arguendum putant, qualicum.
que meo refpondere fermo'ne: 8c ita favore veil
trx unanimitátis tradatus noftri curíus evafit; ut
Eríedicandus ore omnium videretur,quem puta-
amus non poífe defendí. Sed quoniam noftro
vir íandus auxilio non indiget, jam ipíe vobis
pro feloquatur, 8c fadum fuum ipfius dida defendant.
C A P U T X I I .
Dauid peccatum fuum Deo conßtetur ,compoßto pfal-
mq L. cujús h ic ver fus aliquot expli cantur: imprimís
qua f i t magna mifericordia, quave multitu-
do miferationum, inquirí tu r : tum docetur ,folum
Deum iniquitates noflras delete,qua cum latere non
poßint, exemplo D a v id fu n t confitenda. Demum
arríanos in manichaorum impietatem recidereplan
umfit.
Pfal.lt>).
61. ^ /f Iferere, inquit, mei, Domine ,fecundum D gna virtus cælos fecit,8c magna milericordia de-
I Vi magnam mifericordiam tu am. N o va,nifi 1 ^
fallor,fratrescarilfimi, conjundioifta lermonis,
ut magna milericordia diceretür.Non facile ali*
bi ledum memini: 8c ideo qiue a fit magna mile-
ricordia, non facile dixerimus. Legimus tarnen
magnam Dei virtutem. Et idep confiderantes
qua; magna fit virtus,conjicere poterimus, quam
milericordiam magnam voluerit defignare, Legimus
enim in fando Hieremia: Quis es Domine?
bet effe de cado, 8c magna juftitia debet effe da
Cedo ; juftitia enim de c:elo prolpexit, 8c miferh
cordia venite cielo.Magnaergo fada milericor-
dia ; quia Verbum caro faefum efi, dr habitavit in iohan. r
nobis. Ergo magna virtus caelos fecit, magna vir- I+-
tus cados inclinavit, ficut legimus : Etinclinavit pfal. 17
calos drdefeendit. Quo oftenditurnumquam divi- IO‘
nitatis fuse exiors fuiile Dei Filius, nec cùm inter
homines verfaretur; quoniam etfi fufeepit quod
Tufeeißiealum dr terram fin magnavirtute tua, dr E non erat,non deftitittamen eile quod erat. Ita.
brachio excelfo. Virtus ergo magna cadum fecit.
Qua: eft virtus magna; Patris,an Filii? Magna
utique Patris virtus eft; ipfe enim per Filium ca:-
lum fecit 8c terram , ficut habes: In principio fe c it
Deus calum dr terram. Sed tarnen 8c Filius magna
virtus eft.Nam cüm virtutem Patris Filium lege-
ris, ficut habes Chriftum Dei iäpientiam atque
virtutem, utique cüirh virtus Patris Filius fit, magna
virtus eft Filius. Quemadmodum igitur omque
cùm dici tur: Et inclinavit calos, dr defeendit,
b non tam videtur de cado defeendifle quam ipfo
defeendifie cum cado.Nam cùm Pater Filium
alloqueretur in terrisfitum, Angeli miniilràrent
non tam mutafle videtur fedem Dei Filius,quam
tranftulifie. Ergo didicimus magnam ette mifericordiam.
. 65. Itaque fi magna mifecicordia eft defeen-
difle de cado, qua: fit multitudo miièrationum
nipotens denegàtur,quemfatemur magnam D ei F diftinguere atque intelligere debemus. Scquitur
elle virtutem ? Hæc igitur magna virtus cadum
fecit}quia cadum fecit 8c Filius, ficut habes : Om-
nia per ipfum faff a funt. Ergo fi 8c Pater fccit éc
Filius, utique facliuniras operationisindicat unitatem.
Non ergo operatio Patris8c Filii diicre-
pat. Si autem una" operatio, una utique operationis
poteftas , 8c majeftas una factorum eft.
Hæc de Pâtre 8c Filio.
63. Quid ergo filemus de Spiritu , præfertim
cùm Scriptura nos. divina non patiatur filere?
Dat enim Jocus opportuniifimum teftimonium
ad ianifti Spiritus unitatem cum Pâtre 8c Filio
a. Sic edit. Era. & G ill, cum mil', fere omnibus. Rom. v c ro ,
& mf. Theod. t f it mitgna mifericordia debemus advert ere. Nam
effi magnam mifericordiam »ton facile legerimus See. At qua: hic
addita funt,nobis potius vidcntur conjedoris cujufdam pcriphraenim:
Etfecundum multitudinem miferationum tua- pfal. s ©
rum dele iniquitatem meam. Non enim idem lignificar
uterque verficulus: led illud ad Incarnario-
nem refertur,hoc vero quod fequitur, ad eas referendum
videtur quas Dei filius in carne fufeepit
injurias; quia jejunavit, quia efuriit, quia fle-
v i t , quia vapulavit, quia crudfixus, quia mor-
tuus, quiaiepultuseft. Hcecenim carnis, non dh
vinitatis infignia hint. Et neceflarium fuit ut
^rumnarum multi tudinem miièrationum multitudo
depelleretj profutura nobis Dominica: cer-
famine paffionis, •
ra Iò c iitièi.1
im. »0» tam videtur c.
Sed mlf. quinqucloci:
fis , quam auéhoris ipfius v
b. Edit. Era. G ill, a c R
quam ipfe de ctlo defcendijfe.
l i . ¡» i lm / fo
n nobis refti