duci in arcam » prxdpi cernis animantìa, jure A tuiflet eos, voluitrelaxare. Eft enim Deus pecr
immemor, virtutis remunerator, fìcut iple
i i * ' i .. r a r i im m p m n p v i r f i i f i « r movere poífit quia dixi honeftis difceptationi- p m n n p r f t f f i r m m m iMÍS
bus indecoras non elle mifcendas. Ne c ego ab-
nuo irrationabilium quidem, mundorum camen
motuum aliquaefle íemina 8c laíi principia in
anima' noftra , 8c corurn qtu mundi non lint.
Natura enim hominis cóntrariorum cu- ax eft,
ut 6c malitia: in ea íit Vis , 6c virtutis i 0.eflus j
íiieritoque in principio libri hujus qui eft Gene-
fis , per arboris fpecieiri in paradifi medio lecati
ait in Prophèta : Egofum, ego fum qui deleo iniqui^ Efai.
tûtes , (ÿ* memor non ero : tu autem memor ejto , & 1S'
judicemur : die in i qui tute s tu u s , utjujbificeris. Cùm
enim adverterit veram îimæ reniiam eiïe vir-
tutem, tantum ei hono*xS adtribuit, ut nonfo-
lum veniam fuperiorum indulgeat peccatorum,
vèrum etiattl gratiam 6c juftificationem imperi,
tiat. Exfpedavit ergo 6c lèptimo die,ipfo quo ab
iti boni 6c malí icientiam. De quo Iigno feien- B operatione requievit -, ut fi venia pofeeretur ,fe.
tia: boni 6c mali pra:ceptum eft non effe guftan-
,dum j eo quod mens noftra in qua eftcogni-
tio & diiciplina, boni 6c mali recipit noticmem.
Itaque natura: opifex ficut ad propagàndum ,
vel etiam reparandum genus animantia reler-
v av it, ut universe terne animantium femine re-
plerentur : ita etiam corporis noftri terrenam
liibftantiam vacitam non putavit paifionum hu-
julmodi tamquam immundorum animalium requeretur
corredio, 6c ab indignatione requief
ceret.
43. Iftitd quoque curar fuit non prctermittere,
eo qilod diluvium fadum dixerit , quudrugintu cm.
d ieb u s , 6c addiderit, quudrugintu notfibus. Sci-
mus enim diem dici quem fol terram illumi- •
nans fignat j nodem quam eircumfufie tenebrar
à claritate difterminant y 6c plerumque à nobis
ita diem lignificali, ut nodem non comprehenlinquendam
, quæ cùm deljciis 6c luxurie tam-C damus, plerumque ut compledamur. Signifiquam
vice dilüvii ingurgitatur, memoratis fluctuât
paflîonibus. Ubi autem fobrietate 6c con-
tinentia unuiquifque inundantium evacuaverit
diluvium paifionum, 6c quamdam aiiimæ rete-
xerit ficcitatem , vivificare incipit iùum corpus
, 6c animæ puritatem, b cui reginien lapien-
tia eft.
C A P ü T X I I I .
cantes enim menfem tringinta dierum , fignifi-
camus 6c nodes. Unde cùm fatis fuiflet Moyfi
dixifle diluvium fuifle quudrugintu diebus , cur
addiderit, & quudrugintu nolfibus , qUarritur. Ec
aliqui ita acceperunt qui ante nos fuerunt, uc
6c virorum 6c mulierum fadus diluvio interitus
demonftraretur : diem ad virum referentes qui
fit purior, fimilis lucis, nodem ad mulierem qua: Gen.
o dormiente creata defcribitur: fimulque quia
IHR rr „ mSnGvi jrior quafiaudor, qui virtutem moveatmu- Cur tngreffo Noe m urcum, poit feptem dies dtluvtum *-> . I 1 „ „ .a ;ii~ 1 fru E£lu mJfi ri t ?i tIt em curMo. yf/e. s dj i■ xemrit tUud quadra- heris. ,. 4a tq'lu.-e in .rp a-rtus exciter : adu me clanor
ginta diebus 6c quadraginta nodibus duruvijfe
; quuve rutione quudrugintu dies ferjeveruv
e r it? JHuo paffo in ipfu poena comminutione di~
v in u mifcricordiu eluceut. Vofi qua liberulis Noe
obedientiu conjtdcrutur.
ÌLIud quoque ftudio eft quærere,quæ caufâ
eft cur poftea quam ingreflùs eft Noe in
publico 5 ifta obfeurior, tamquam domefticis
clauià parietibus 6c nodi próxima, fecundo ori
ta loco , 6c creationis Íuíe c formata jam coft^
viri debens gratiam, fuperiori quoque potioris
obnoxia privilegio , 6c pariendi uíu materiali,
bus comparanda. Confonans autem inutroque
nùmérus periculi, quia peccata etiam coníb-
nantia ; meritoque non diftant ípatia tempó-
4 Z
arcain, 8c induxit animantia, poft feptem dies di- E rum, quia non diftant merita delidorum
luvium fadum fit. Non enim otiofum v; tur,
quodnon aut plures , aut pauciores intti^ofiti
iunt dies , fed tot quot in conftitutione mundi
fuerunt. Sex enim diebus fadus eft mundus,
feptimo die requievit Deus ab operibus fuis.Quo
declaravit indicio ipfum efle audorem mundi,
atque diluvii. Mundum propter bonitatem fuam
condidit, diluvium fecit noftrorum merito delidorum.
Admoniti funt igitur homines vel ex
44. *Non mediocriter etiam fcrutantur pleri-
que qua ratione quadraginta dies diluvium fue-
rit. Et poflumus dicefè materialem numerum
triftioribus, hoc e f t , dèlenda: creatUne deputa- '
tum : hebdomadam autem conftitutioni totius
mundi, hoc eft,la:tioribus. Sed fottafle refera- Exod
tu r , quid quod etiam lex quadraginta diebus l8-
lata èli:, tot dies oblèrvavit Moyles in monte
Sina, 6c demoratus eft , cùm pra:fcripta legis
numero dierum quibus mundus eft conditus, F acciperet ? Rede ergo eodem numero deeli.
quod conditorem fuum non lacrymis folum 6c
precatione, fed corredione morum reconciliare
debuerant. Ergo ipatium dedit ad pcenitentiam
Dominus, magís volens ignofcere , quam puniré
j ut imminentis diluvii terrore fufpenfus, ad
veniam cogeret poftulandam j quo dum peri-
culum future mortis horrefcunt, impietati atque
injuftitia: renuntiarent. Secundum eft , ut
liinc quoque Domini fiipra modum milericor-
dis clementiam colligamus -y quia multorum an-
norum offenfionem a conftitutione mimdi in fi-
nem uique contradam, paucis diebus , II pcenia.
Edit, omncs, frtcipitcarnisanimantia. Mil. pracipi cernis & c.
b. Sic infl. Edit, v ero , cui regnitmfapientia eft.
c. Sic edit. GiJI. a c Rom. Edit vcro Am. cum miT. Corb. Long. I
& Vat. formataincoftamviri.Era.. dcmqaeformataicOfiavire & c . |
nandorum peccatorum prxcepta tribuuntur,
quo poena: culpa eft perfoluta 5 ut cognofcamus
quoa de eodem vita: tempore debeat ex corredione
laus comparari, quo poteft pünienda
culpa committi.Unde nunc jam non poena: pra:-
Icripti funt dies onadragintà, fed vita: t ut hoc
numero jejuniisix >rationibus crebrioriDusnof.
trorum levemus fupplicia peccatorum , atque
ad pra:fcripta legis intenti,aevotione ac fide nof-
trum corngamus errorem. Itaque per Domini
relurredionem quadrap-^fimus dies jam non habetur
novilfimus fed pjumus y atque inde vita
* . Ab his tantuijj verbis traitatum incipiunt miT. To rnacenfis,
V a llic la r cn iis , Colbertinus ac Mazarintis. Et Bart. Urbinas ini
M ill. Ambrofianolibri de N o e & A re a primas voces in mil', ad-
feric elle illas , Non mediocriter.
numeratur, ubi ante mortis numerus ad con-A illud videtur quod ait-: Delebo ririquir, bmnem refummationem
mundi 6c humani generis exci-
dium computabatur.
45. E t delebo, inquit Dominus , omnern refur-
reètionem curnis u fu c ie terr/ O carieftium pulcri-
tudo verborum, fiquis f. decoro intelledu pia:
mentis examinet ; Indignatur Deus peccatis
noftris , fed non oblivifcitur pietatis. Minatur
fupplicium, led non permittit excidium. Modez
ratur vindidam , revocat lèveritatem. Deletufurrettionem
curnis. Relùrredióni autem communi
ufu natura: contraria videtur eflè purga-
tio j quia purgatione reciditur, 6c reprimitiir
refurredionis luxuria. Omne tarnen quod pur-
gatur , ipeciem amittit, fubftantiam fuam fer--
vat > atque meliorat. Repreffit igiturc Dominus
qui jam purgatione diluvii corporeum ufum,
converfationemque generationis ejus quie de-
generaverat à decore natura: 6c accepti munerum
fe dicit omnem carnem non à terr3 led à B ris ^ venúftat. Hæc fecundum li ’■eiram. Quod
facie terr re. Floremdecutit, radicem ierv^t : fi-
nit ut in profundo fubftantiie virtus maneat hiu
mana:, quie in fuperficie laboret, intus impaifi-
bilis perfeveret , immunifque noxa: ad eorum
fubftitutionem quinonfint reatui obnoxii, re-
lèrvetur. Pulcre autem polir :, Delebo, tamquam
Iitterarum apices qui delenti dne frar e libro-
rum, 6t fine imminutionetabuiarum. ^ tramen-
turn deletur, fed lignum manet. Delentur eleautem
ad altiorem pertinet feni im diluvii Ipe-
cies typus eft purgationis animæ noftræ. Itaque
cùm mens noftra le à corporalibus mundi hujüs
illecebris quibus ante deledabatur, abluerit ¿
bonis quoque cogitationibus veteris colluviem
-cupiditatis abfterget, tamquam purioribus ab-
foroens aquis. turbidorum prius amaritudinem
fluentorum.
47. E t f e c i t j inquit, òmniu Noe qua mund uvit cm. 7.
menta, ut fcribantur plerumque meliora. ß "“a- C ei dominus Deus. Juftus mandata accepit, lervus
mentum tollitur, fubftantia non extermin;
Delebo , inquit , cortuptelam carnis , ut feri-
barn incorruptionem. Delebo relurredionem
carnis à facie terra:,.ut fcribam rin çæleftibus re-
furgentes. Delebo «de libro terræ,ut fcribam in
libro vitæ. Deleantur, Domine meus, Domine,
deleantur cito dementa ferri, ut fcribantur d e menta
Chrifti. Aboleatur refurredio terrena,
u t cæleftisgratiaredundet. Veni' .oyfes,præimperia.
Hic amici cenfetur loco qui fecerit
quæcumque exfequenda fufeeperit: ille qui nutat
oblequiis, oneri lervitutis addicitur. Denique
6c dominus Jefus dicit in Evangelio : Vos umidi 1
mei e flis ,fi feceritis qua pracipio vobis. J um non d i- 1
cum vosJervos. Mandatur ergo ut amico, man-
datur ut ei qui valida caritate, fobrio confilio
ea quæ mandata funt, exlequatur. Nec fefellit
Dominum judicium iuum, implevit juftus unipara
gremiuni, légem accipe , .1» rcipe apices D vcxfe-, non partem led univería quæ mandata
quos jam milericordia divina non deleat. Süll
cipe tabulas quas Dominus ftatuat in sternu \.
Utinam ipfe non frangas. E t ipfas mihi mea cui-
pa fuftulerat,nifi Dominus reddidiflet. Jure quidem
Moyfes indignätus eft, nehaberent divina
privilegia,qui non deferrent oblequia. Sed puto
quod non mihieas, ledjudaris fregeris. Fregifti
Juda:is, recepifti mihi. Fradie funt priores, ut
pofteriores manerent. Fregifti eas in pedoribus
funt ei j 6c ideo feriptura: divime accepit tefti-
monium. Nec fupe**fluum putes quia fimul po-
fuit Dominum 6c ueum j nam 6c Deus in Do mino
,8c Dominus in Deo: lèd ut Patris 8c Filii
intelligas commune pra:ceptum. Aliqui tarnen
ante nos fio interpretati fu n t, eo quod Dominum
6c Deum dicendo hoc lo c o , 6c vindica-
turi 8c ignofeituri geminam expreflerit potef-
tatem : 6c qui hic vindicat prius in peccatores,
judæorum. Quid enim proderat ut tabulas tene- E ideo ante Dominum dixeritjquoniam vero poft.
r e n t , quarum pra:fcripta tenere non poflènt ?
Eccelècundas tabulas dicunt fe tenere, led non
tenent. Dicunt le legere divina elementa,lèd non
legunt. Digito Dei fcriptas elle tabulas Moyles
dicit : illi digitum D ei non legunt,ferrum legunt.
Atramentmn vident, ipiritum Dei non vident.
Sed Ecclefianefcit atramentum, ipiritum novit.
Ideoque Paulus novit fcribere non atramento,
fed fpiritu E i vivi. a O facrilegum ineptum po-
pulum Judarorum ! Homo fpiritu Dei fcribit-, 6c F
homo iub lege nutritus,6c illi voluntDeum atramento
fcripfifle, non fpiritu.
4 6. Ergo ut ad fuperiora redeamus , delet
Deus refurredionem carnis , tamquam apicum
fcriptionem : quo declaratur quod fuperfluam
hominum nativitatem propter impietatem ejus
deleverit lpecie Iitterarum : lubftantiam autem
6c converlationem b generis lèrvaret humani ve-
lut perpetuitate tabularum, ut ex ea fernen reli-
quum pullularet. Cui fententia: convenire etiam
a. Ita inlT. Corb. Long. Va le. & Colb. cum vet. cHit. Rom. 1
autem , è facrilegum, o ineptum populum ptd&ornm. Cod. V at. ò
facrilegium ineptum jud&orum- Maz. tandem ò facrilegium ineptum |
populi rudeoruni.
b. Edit omnes, generis fer vare humani voluit. M1I. Colb. Corb. j
Long. & M az . u t in textu.
e a , ut jufti leminarium propagetur indulget,
ideo Deum poftea nominaverit. Denique facturus
mundum Deus dicitur : In principio fe c it cm . 1
Deus calum & terr um. E t , d ix itD e u s , F ia t lux. ibid. 1
C A P U T X I V .
Eiiluvium verno tempore uccidijfe, u t mugis eo cru+
ciurentur nomines •, & fexcenteßmo unno Noe ,
u t hominum interitus cum eorum creutione con-
grueret. Item per fontium ubyßi, & cuturucburum
cali ruptionem mentis utque corporis diluvium
gnificuri.
m ESt etiam illa non perfundoria confi-
deratio,quod lèxcentefimoanno Noe,
d menié lècundo, vigefima 6c feptima menfis fit
diluvium. Secundum menfem verni efle tempo-
ris non arrtbigitur, quando augentur nafeentia,
ager parturit, terrarum pariter atque animantium
fceturafefundit.Tuncergo fecit diluvium,
1c. Ita miT. quatuor melioris not*. Alii.v cro & edit. Dominus
’ purgatione diluvii . . . . muneris venuftate.
d. Abc ft ab omnibus tum miT. tum edit. ant. menfe f t cun do.
I Ex cipe tarnen cod. M az . in quo fecunda manu reftifutumell : f i -
I cut & fecundum menfem ; ubi prima manu habet cum Corb.
I Y a le . Long- & Colb. feptimum.
m