plius Dominum elevat, Se ipfe elevatur. Unde.
Se ille ait : Ex al tab 0 te , Domine, quoniamfeufecepifti
me. San&us enim exalcat Dominum , peccator
humiliat.Vult ergo avertere illam oculos,ne earn
confiderans quod jam ad fuperiorafequi poifit,
elevetur, Se ceterasanimasderelinqiiat.IdeoSc
in Evangelio non omnibus difcipulis, fed per-
fectioribus fiiam gloriam demonftravit. Confti-
tue nunc aliquem doctorem, qui rem obfcuram
velit aperire audientibus : quemadmodtim etfi
ipfe po tens in ièrmone fit Se feientia, condeicen- !
dat tarnen a ad eorum infeitiam qui non intelli-
gunt, Se fimplici & planiere atque ufitato fermo-
ne utatur, ut poflìt intelligi. Quifquis igitur inter
audientes vivacior ièniu f i t , qui facile (equi
poifit, elevat eum. atque excutit. Hunc videns
dodor revocat, ut patiatur magis dodorem hu-
milioribus Se planioribus immorari, quo & ce-
teriièqui poifint.
58. Quod ait Aquila : Sonans u t revelata, fonan-
tem ad admirationem dignam retulit, quafi ma- *
gna Se fonora habentem opera*, revelata, ad operimi
claritatem 3 velquodejus anima: opera Iu-
ceant coram Patre qui in cariis eft. Unde non
otioie pallium ejus fiiblatum intelligis, ut aperta
. meritis Se nuda fulgeret.
59. Laudatur proterea quod fidelis, quod verbo
potens , quod frudibus foecunda diverfis ,
quod una ficut columba habens fpiritus unita-
tem , in qua fit p a x , qua: fecit utraque unum :
Se qua: non fit compofita ex diverfis elementis 1
diferero compugnantifqtie natura:. Quid enim
tam diverftim quam ignis & aqua, aer. Se terra,
ex quibus corporis noftri creatura confiftit ?
Anima autem benedida omnis fimplex quarimi-
tatur dicentem : 'V t omnes unumfint,ficut tu Pater
in me d r ego in t e , d r ipfei in nobis unum f in t. Ha:c
•eft enim confummatio atque perfedio. Unde Se
addidit : 'U t f in t unum > ficu t di' nos unum fumu s :
ego in h is , & tu in m e , ut f in t confummati in unum.
Hìec eft ergo anima columba una atque perfec- ]
ta , qua: fimplex atque fpiritualis, neque hujus
rurbatur corporis paifionibus, in quo foris pugna:,
intus timores funt. Denique hoc verbo uni-
tatis concordiamo pacem fignificari Scriptura
nos docet dicens : Multitudo autem credentium ha-
bebatcor unum, d r animam unam, d r non er a t feepa-
ratio in e isulla.
60. Nec otiofe fcecunditatis laudatur anima,
non iblum quod fitfcecunda virtutibusjièd etiam
quod nihil habeat in fe mali. Illud enim deco- I
rum atque fpeciofum eft , in quo nihil fit mali.
Decorum enim quod bonum : quod autem indecorum,
hoc malum. Speciofa foecunditas eft
bonorum operimi : contraria ergo ipeciofitati
fterilitas 3 quoniam qui privatur ipecie vel deco-
r e , in eo eft malum : quod autem malum hoc'
Iterile Se infcecundum. Cujusrei quod evidentius
indicium quam natura eibTerra enim qua: bona
e f t , fertilis atque fcecunda : qua: autem mala
-ea jejuna atque fterilis: qua: vero fertilis, ha:c
- a. Sic omnes edit. M ff. contra, ad eorum feientiam quod etiam
non malo fenfu explicari poteft.
b. T res mff. ac vet. edit, qua fierilis infirmitate. Sed enim anima
-funt. A lii d u o . . . . Sed damn a anima funi. Reliqui , & Rom.
edit, ut in textu.
* . Sfeeiem, paulo fupcrius pro pulcritudine fumicrat , nunc fu-
Se decora. Quid enim pieno agro pulcrius, cùm
feges flu&uat, cùm poma irrutilant, vel cùm
uvarum ferta dependent, aut baccis onufta olea
curvefcit, vel viridanti gramine montium vertices,
vallium humilia veftiuntur. Et ut Scriptura: c«». 1?
utamur teftimonio, Jacob decorus erat 3 Se ideo a?:;
erat odor agri pieni : Efau hiipidus erat Se inde-
corus 3 Se ideo agreftis erat, qui fru&us ullos habere
non poflèt. D e ipfo quoque Domino poft-
eaquam Ecclefia: fcecunditatem fecit adfurgere,
pulcre dictum eft : Dominus regnavit, decorem im- Pfal. ^
duit. Et alibi : Confefiionem, d r fepeciem induifii. Li- Pf- loj.t.
quet igitur decorum id eile, quod fcecundum :
indecorum , quod infoecundum. Similis eft calila
anima: foli 3 quia ea decora anima, qua: fee-
cunda fit meritis, foecunda confiliis : ea indecora
qua: •> fterilis. Infirmitates etenim aninro funt b
fterilitas & materia 3 namque earn fterilitas fruc-
tu defraudat fuo, inopiam infert, timorem incurie
., adolet cupiditates, Se vanas opiniones : ile
) anima cadit. Quid ergo eft malitia, nifi boni in- s.ah^.
digentia? Suo enim defraudatur,atque alienis in- 7(nn
diget,exinanitur atque repletur fine ulla menfu- cip. y '"s'
ra Se modo. Materialia autem vitia anima: obum-
brant gratiam. Ignorantia Se concupifcentia anima:
funt a:gritudines:fed*adipeciem magis,quam *
ad mareriam referuntur. Materia eft caro , ipe-
6ies eft ignorantia Se concupifcentia. Cur igitur
caro accufatur, cùm tanta: fint in ipecie làbes ?
Quia nihil fpecies poteft fine materia. Denique
iniHil ipecies fecuris fine materia facit. Quid
enim eilèt concupifcentia, nifi earn caro inflam-
maret ? Friget in fenibus, in pueris quoque, quia
in his corpus infirmum eft : ardet in adolefcenti-
bus in quibus vis corporis fervet.Ex bonis igitur s .A u V,ß.
mala orta funt 3 non enim mala funt, nifi qu;e lbidta>-
privantur bonis. Per mala tarnen.factum eft, ut
bona eminerent. Ergo c indigenria boni mali-
ria eft,8c definirione boni malitia deprehenditur, 6
quoniam per difciplinam boni malumreperitur.
Bonum autem nullius eget; fibiabundat, men-
furam,& perfedionem,finem quoque tribuit omnibus
, in quo univerfa conftant, Se de quo omnia
pendent. Ha:c boni natura eft, qua: mentem
replet. ,
- 6ì. Circa hoc verfa tur anima pura, hoc introfi
picit, & Deum cernit, bonis omnibus abundat.
Unde Se ait : Fauces ejus dulcedines, d r totus defi- C ant.y&
derium. Omnium enim bonorum audor eft Deus-
d &qu« funt, ejus profedo omnia funt. NuiÌ i
quam illic malum j &.fi in ilio mens noftra ma-
neat, malum nefeit. Anima igitur qua: in Deo
non manet, ipfa fibi audor malo rum eft 3 itaque
peccat: anima autem qua: peccat , ipfa morie-
tur. Aureis enim vinculis foluta virtutum, prona
fertur prarcipitio, Se labitur adinferiora. Anima
autem beata e ft, quam nulla adverfa corporis
-pra:liaexpugnant.Ha:c anima ficut paiTerlaqueo
¡contrito, evolat. Efca: enim malorum funt vo-
luptates corporeiE. His quifquis intendit,laqueo
innedit animam fuam.
I.mit pro quaHam accidentali forma qua: animam,non corpus a/ficic.
c. Ica mff. paucis cxcepcis, iifque inferioris te v i , qufeum oin-
|- nibus edit, liabenc. Indigentia boni radix malitia eft. ’Definitiont
Id. Rom. edit, cum tribus mff. & qua funt ejut, profitto omnia
bona fu n t , & nufquam, & c. A lii m il. ac edit, nobiicum faciunt.
r/.uj.j.
61. Qui autem ab efcis ejus temperat, & de te- A
nebris ejus exit,ejus animafulget,-ut dilucidimi,
de qua dicitur:^^^»,*«» hacefiprofpiciens tamquam
diluculum ifipeciofa ficut luna I Prolpicit enim tam-
quam de domo libera. Nec dicit : Tenebra cooperi
un t me , dr pañetes circumdant me, caquis feit f i
videt Altißimus ? Sed ipía magis lucem expetit
tamquam in fuperioribus domus fuá:, id eft, corporis
fili, Se fupra mundum polita divina intue-
tu r , Se ad ¿eterna fe elevat, ut Deo adfit, jam lumen
íiiorum operum ficut luna orbem fuum toto B
orbe cifcumferens.
63. Quod autem Aquila ait : Sonans ficut f e l ,
videtur illa axis carieftis converfio, íblifque ,Se
lunce Se ftellarum curfus , concentuíque globo-
rum exprimi : quibuídam etiam noftris videtur 3
qui a quoniam fidem non invenit, laltem propter
gratiam fuavitatis non videtur alienus.
C A P U T V I I I .
Eadern anima refugiens coram laudari, ait fe defeen- ^
dijfe inhortum nucís drc. quibus am ari tudines ac
tent aitones defignahtur. In his illa fe non cognofeit,
feda chrifio cognofeitur ac re gì tur, dum perveniat
adpalmam. Hujus in ipfam reclinati o tria figni-
ficat, inflitutionem,progreßum,perfeffionem. £)ua
fe qui tur ad caritatem exhort a tío.
64. ¥ Um laudatur á fponío, verecunde re-
f J fugiens coram laudari, deinde fponfi
amore revocata ait: In hortum nucis defecendi vide- D
re in nativitate torrentis. Ubi enim elt Ecclefia ,
nifi ubi virga& gratia floret làcerdotalis ? Ibi eft
frequenter, ut in amaritudinibus Se tentationi-
bus probetur. Per nucem amaritudines intelligi-
mus, per torrentem tentationes, led tarnen to-
lerabiles, quia fcriptum eft : Torrentempertranfivit
anima nofira. Itaque defeendit in locum amari-
tudinis, ubi floret vitis, Se malorum granatorum
fpecie diverfiis Se multiplex friuftus,qui velut uno
tegmine totius corporis fide & caritate munitur. E
In illa ergo amaritudine non cognovit le anima3
corruptibile enim corpus adgravat animam, Se
tertenum habitaculum cito inclinatur. Cognof.
cere autem lemper fe debet. Sed tentatus eft Se
Petrus, Se non fe cognovit Se Petrus 3 nam fi co-
gnoviflet, non negaviflet au&orem. Sed cognovit
eum Chriftus : denique cognovit, qui etiam
eum refpexit ( cognofeit enim Dominus quifiint
jpfius ) Se tamquam fiumi milèricordia: fua: frx-
.nis, ut bonus rector revocavit à lapfu. Rector
ergo nofler Chriftus eft.
a. Vec. edit, quoniam non venit ad fidem. Rom. cum mff. omnibus,
quoniamfidem non invenit. H s c autem ultima ledìrio magis convenir
cum i isq u x Ambroiìusl. i . Hexaem. c. i . n. 6. & 7 . & 1. 2..
_de Abraham c . 8. n. j 4. tradic. I llic enim agcns e x profeffo de hac
' harmonía: cadcftis opinione,inqua nonfolum gentiles philolbphos,
fed etiam Cliriftianos homines , & inter hos Origenem fuiffe in
fragmento à nobis reflicutp docet { Philonem adjungere poterac )
illam re jic ita c validis rationibus confutac. Prima vero ledi io ap-
tius accommodari potelf cum iisqua: idem Sanctus in prtcfacionc
. ad Commentarla in Pfalmos dicit. Namque licer ibi earn fcntcn-
tiam abs le pro vera admitti minime fign ific et , impoilìbilem tarnen
non habendam làtis declarar his verbis : Nec id ab ufa naturi
alienum videtur ; quandoquidem vox miffa gratiore pian fu nemoribus'
-refultet aut montibus , & c . Ig itu r ex his omnibus locis hujufino-'
di {enfimi cffici polle arbitramur : ■ Q u i concentus etfi piane fa l-
fu s , tarnen quoniam ad fidem nequáquam pertinet, non folum
tamquam non injucundus proponi poteft , veruni etiam tamquam
non omnino impoifibilis. Neque enim repugnar, u t quod nec verum
nec probabile judicamus,idnonnegemuseffe pollibile. Quod
65. Ideoque.ait anima ? Pofeuit me currus Ami- cant. 6. n
nadab. Anima ergo currus qui bonum rectorem
fuftinet.Si currus eft anima,habet equos vel bonos
vel malos. Boni equi virtutes iunt anima: :
mali equi, palli ones flint corporis. Bonus ergo s.Auguft.
reftor malos equos reftringit Se revocat, bonos
incitar. Boni equi funt quatuor, pri aria, tern- cap. j. &
perantia,fortitude,juftitia. Maliequ iracundia, llb‘ c-l4‘
concupifcentia, timor, iniquitas. Interdum ipfi
equi inter fe diffident, Se aut iracundia proten-
d it, aut timor, Se fe invicem impediunt, & cur-
fum retardant. A t vero boni equi evolant, Se à
terris ad fuperiora fe Aubrigunt,animami)ue ele-
vant : maxime fi jugum habeant fua ve , Se onus
leve dicentis : Tollitejugum meumfuper vos ;jurum Matth. n.
enim meum feuave efi, & onus meum leve. Ipfe ree- i?'
tor eft qui novit equos proprios gubernare , ut
a:qualis omnium curfus fit. b Si velocior eft pru- b
dentia, tardior juft»-; ', , admonet flagello proprio
fegniorem 5 f mperantia manfuetior, for-
titudo durior, novit copulare difeordes, ne forte
currum iuum diffipent., Itaque licet * intelligi- *
bili ipe&aculo videre unamquamque animam
cum fummo certamine ad cielum rapi,feftinantes
equos qui priores perveniant ad bravium Chrifi
t i , quò prius imponatur palma cervicibus. Ifti
funt equi flibjefti fideijugo, aditricli vinculo ca-
ritatisjùftitia: fra:nis,rerinaciilis iobrietatis. Falere
ergo ait : Pofeuit me currus Aminadab, hoc eft-,
paterpopuliiipfè autem qui pater populi, idem
pater N aafon, id e ft, ièrpentum. Jam tu recole
quis ficut ierpens in cruce pependerit pro iàlute
univeriorum, Se intelligis illam animam eile pa.
cificam,cui Pater Deus pra:iul fit,Chriftus agitator
5 quia fcriptu -it & hoc nomen in noftris :
Pater, pater, agit~;or iferael. 4. Reg.u
, 6 6 . Hic ergo agitator dicit : ConvertereSuna- '¿ant 6
mitis, convertere. Bene & quafi agitator, Se quafi
ad currum dicit : Convertere Sun amitis, hoc e ft,
pacifica. Qua: enim.pacifica eft anima, citoie
convertit Se corrigit, etiamfi ante peccavit, Se
magis earn Chriftus adfeendit, Se regere digna-
tur, cui dicitur ; Adfecende in equos tuos, dr equità- Habac. 3.8.
tus tuusfeanitas. Et alibi : c Miß equos tuos Tharfis. c
Hi funt equi Chrifti. | ’.feendit ergo equos fitos lbìdem- rs-
Chriftus,adicenditT .bum Dei animas pias.
- 67. Unde cognofce quia Se iftam adfeendit,&:
perduxit earn ad locum palma:, quando Se dicit
ad earn : Jfiuidpulcra dr fuavisfeaÙa es, caritas, in cant. 7.6.
delia is tuis bS futura tua fintili sfatta efi palma. Et &f*i'
ipfa ait : D ix i, adfecendam in paimam. Sed etiam
ipfà caritas palma eft 5 ipià eft enim plenitudò
autem aie Sixtus Sen. hanc opinionem inter dam naca Marcòfió-
rum dogmata numeràri, idem non cam iplàm opinionem, quàm
portenta qusedam , qua: ifti harrccici ex ipl'a deducebant , intelligi
oportere adlcric. Illumadi Bibl. l'ancia' lib. /■ Annoc. 105.
b. Edit. Rom. Velocioresprudentiatardat; juflitia admonet flagello
proprio fegniores ; tempera»eia manfuetiorcs, fortitudo duriores reddit ;
no v it, & c . Clarus quidem lenfus , led quem edit. ant. & mff.
omnibus anteponerc non fumus aufi- C ùm p rs c ip u e verba , qux
ex fllis repriélcntamus, non rejicicndam ofrerant lèntentiam.
* . Intelligibile, h ic & pallini idem eft Ambrofio, ac fpirita.'e vel
myfticiim , quod n imiium ea non corporis , ied intèllcàus oculis
cerni polline.
c. I ta mff. probariores,atque edit, antiqua*. A lii autem a cRom.
mififti. Porro cùm hic locus iildein verbis in Bibliis noftris nuf-
piam e x fte t , eum ex H abac. cap. 3.petitum ob convenienciam aliquant
exiftimàmus. Ib i enim (ecundùm L X X . legimus : Et fuper-
duxiftiinmare equos tuos .-fed voce. Tharfis mare fignificari Hieronymus
autìor eft; proindeque ipia pocuit ab aliquo interprete reci-
n e r i, ubi verterimt a l i i , i i s fd\aorar.
A a iij