207 Sanili Ambrofii
deum, & dumfepiusventilaEurTfeparatur-4 pa-A
leis ; quia palea: ceteraque purgampnta. ipeffis
in diverium levis aurx’fpiraminc diilìpancur- illa
vero qua: folidiora funt , in locum cum dem ex-
cuffo pulvere relabuntur : ita cogitationum noL
trarum fruges qua: funt folida: atque optima:,
puram acque iinceram exhibent virtutis alimo-
Mic. 4. 4. niam, ficut feriptum eft : £u}n non infoio fané
vivithomo ,fed in omni verbo Dei : (Lia" autem
inutiles flint 8c vacua: , difperguritur ut fumus
ac nebula: j quia ficut fumus oculis, fic iniqui-
tas utentibus ea. Et reile fumo iniquitas compa-
ra tur, qua: velut quadam fieculari caligine aciem
mentis obducit.
Kitm. if. 6. Et ideo Dominus dieit : Cùm intraveri ti s in
t • p* f“i- tertant in quam induco vos > ( fi cum manducare camper
itis de pani bus terra i ll iu s , off ere ti s oblationemfe-
paratam Domino ,primitias cònfperfionis v eftra, pa-
a nem ficu t oblationem de area :f ic offerctis primitias a
confufionum vefirarum > (fi dabitis Domino. Con-
fufio nos fumus, diverforum elementorum qua- C
dam commixtione compofiti. Siquidem frigi-
cium calido, Schumidum ficco mifeetur in nobis.
H x c confperfio multas habet carnis illecebras,
8c plurimas dele&ationes : fed non funt hi primitivi
hujus corporis fènfùs, quia ex anima 8c corpore
conftamus 8 piritu. H x c eft confperfio
principalis, in qualandificari nos Apoftoluscu-.
I Theß p i t , ficut ait : Ipfe autem Deu< pacis fanfitfice t vos
ì i. per omnia; u t integer fpirìtus 1 %e r & anima (fi corpus
fine querela in die domini nofiri Iefu Chrifti fe r - 1
vetur. Cujus confperfionis primitiv fpiritales
funt, hoc eft, inventiones 8c °nerationes fen-
fuum qui ex vigore anima: prc :dunt, Sed non
omnes primitivi fenfus,nifi qui malitice8c impro-
bitatis, atque omnis erroris exfortes funt, Sunt
autem neceffaria: corporis deledati> es, ut dor-
miendi, edendi, bibendi, deambulaci ,8c ce-
teri fenfus hujufmodi s fed non in his primitia:.
Et ideo non in his,fed in illis Domini facramen-
tum, ubi caftitas, pietas,.ubi fides atque devotio. ]
Cujus rei manifeftum 8c evidens exemplum eft
oblatio patriarchi Ifaac, quem facrificii modo
obtulit pater melius motu paffionis inflexus hu-
manx, munda’ jfferens Deo hoftiam,vacuam-
que formidinis, 8c corporea: cupiditatis immunem
, cùm ipfa pietas patris devotioni cederet
immolantis.
C A P U T I I .
Primitias non tempore ,fed fa n flita te aflimari: cum
fide qua imprimis neceffaria e f i , corijungenda ad
verumfacrificium bona opera :fru ftu mutandum
laborem, atque animam ab inutilibus liberapdam
#■
7. \ T Unc confideremus qua: fit vis primi-
tiarum,8c utrum tempore xftimentur
primitia:, an fanditate , hoc eft, utrum omnia
a. Rom. edit. confperfionum vefirarum . . . . confperfio nos fumus.
A t in lèniu intcr confperfionem & confuiìonem hoc loco nulla elt
diverfitas 5 cjuod ex ipiis Ambroiii verbis manifellum eft.
b. Edit. anf. & Ecclefiarum primitiarum, ( G ill. primitivarum )
qua fcripta funt in calo . . . . Angelorum, & Ècclefiarum primitiva-
rum. MIT. tres cum G ill. edic. confentiunc. V a t. autem unus,
& Ecclefiam primitiarum. Land. ó* Ecclefiam primitiv/trum. Et hic
cum D iv . qua fcripta funt & c . T o tum v ero locum edit. Rom.
cxhibet in hunc modum : & Ecclefia primitivorum, qui / cripti
primogenita fandificationem habeant primitiarum.
Primitiv etenim fruduum fandx fecun-
dum- legem • quia in his optimu ¿(lina: fidei fa- 8l
crificium eft : fed fiunt fandx devotione , non
tempore 5 quia non prov.entus fandificat,ied devotio.
Denique ubi celcr proventus eft, fi devotio
moretur , offenfa contrahitur. Nonergo omnia
primogenita fianca : ,ied omnia qua: fanda
funt, funt etiam primogenita. Denique Cain pri-
mogenitus, fed non fandus. Sandus -quoque I f
rael Deipopulùs,fednqn primus xtatejöc tarnen
primogenitus appellatur , ficut feriptum eft in
prophgtis : Primogenitus r >s Ifrael. Et Levi fanc- £aW. 4.
tus, fed non primogenk-s 5 nam tertius Lix fi-; 1J"
Iius legitur:8c tarnen levitx primogeniti nuncu- <?«». 23.
pati,quibus ab eo nomeneft derivatum. Scrip- ,+-
tum eft enim inNumeris : Ecce tu li levitas de me-
dio f ili or um ifrael pro omni primogenito qui aperie
vu lv am à f i l i i s Jfrael, & eruntmihi levita ; mi hi
enim omne primitivum. In qua die percufii omne pri-
mogenitum ts£gypti, fan tfifica vi omne primogeni-.
tum Ifrael. Ergo levita: primogeniti nuncupati,
qui fandificatione utique ceteris filiis Iftael antelati
funt. Qua ratione primogeniti fint, audi
Apoftolum dicentem. Sed appropinquafiis Sion Hefa.n.
m on ti, & c iv ita ti Dei v i v i Hierufalem qua in calo 12"
e f i , (fi decem millibus latantium Angelorum, b ( fi b
Ecclefiarum primitiv arum , quaferiptafune in calo.
Quatuor ordines fecit, montis Sion , civitatis
Hierufalem,celebritatis Angelorum, 8c Ecclefia-
1 rum primitivarum. Tulit ergo dominus Deus de
medio populi Ifrael levitas -, quia non humana-
rum eos confortes voluit eilè curarum, fed divina:
religionis miniftros. Et primogenitos fibi
fecit qui vulvam apermnt fpiritalemi& ideo non
erant ab utero natura:, ficut diverforum criminum
peccatores : fed c deftrudis cultoribus fic- c
cularibus eliguntur. Undenonhabent cum ple-
beia pofleffione confòrtium , nec in medio populi
computantur -, quia verbum Dei in medio
lui poffident , ficut feriptum eft in Evangelio :
Vbi fu n t duo va i tres congregati in nomine meo , ib i Matt. 18.
ego fum in medio eorum. Et alibi : Medius vefirum j
f ia t quem vos nefeitis. 1 6.
8. Hinc ergo cognofcìmus quod ante omnia
fides nos commendare Deo debeat. Cùm fidem
habuerimus , elabòremus ut opera noftra per-
feda fint. Siquidem hoc plenum eft & perfec-
tum facrificium , ficut ipfe Dominus docet nos
dicèns : De donis &: A datis tuis obfervabitis of- d
; ferre mihi in diebus feftis meis, nihil detrahen-
tes , neque difpertientes j fed piena & integra
8c perfeda offerentes. Feftus autem dies Domini
eft , ubi perfedarum virtutum gratia eft. Qux
tunc perfeda: funt, fi follicitudinum fiecularium,
& corporalis illecebrx vidor animus delinimen-
ta voluptatis excludat, Jiber à fieculo, Deo de-
ditus, nihil de tramite diredx intentionis immi-
nuens,nec affedus fui tempora nunc luxurix dif
u n t. . . . Angelorum, tir Ecclefia primitivorum.
c Ita mf. Fior. Ac vet. edit, m it D iv . & Vac. unus , deftruélis
cultoribus eliguntur : alter Vac. & Laud, deslruilis facularibus eli-
guntur. Denique Rom. edit, di fit tut is cultoribus facularibus eli-
guntur.
d. MIT. duo Vac. & Laud. & datis fuis. D iv . ac vec. edit, f i
datis tuis. Rom. edit, é * datis meis. Sed locum illiun his verbis in
Scriprura nufquam reperimiis ¡'dunque ex variis Levitic i prse-
ccptis concinnatum putamus.
videns,
2 0 9 De Cain & Abel. Lib. 11. 210
C a p u t 1 1 1 .
videns, nunc labori. Solus itaque fapiens hanc A
célébrât folemnitatem, nullus alius. Immunem
enim hujufmodi paifionum animam reperire difficile
eft. Divide ergo fecundum rationem anima:
principaba & obedientia, & tunc quid maf*
dixerat laborem f r u f tu mutandum , exempta
ludaorum in Ægypto fe rv ien tium , (fi Evangelii
tefiimonio confirmât: quonam ex loco, ( fi quopac-
to liberandafit anima, déclarai ; (fi chrifium v e rum
culinum, quidve femininum fit deprehendes.
Nulla enim fine labore virtus , quia labor pro-
cefliis virtutis eft. Quod etiam legis ipfius verba
fignificant, qux dicit : Omne quod aperitvulvam
afina, mu tabi ,e. I mm unda enim ammalia lex à
facrificio feparavit, & pro his ad vicem munda B io* T ut præceptum legis exemplo adftruafHuod
lev item , id e f i , liberatorem nofirum effe. De-*
nique pulcra de utilitate quam affert jufiorum f a -
miliaritas tproponit,
juffit offerri. Afina: ergo partum, hoc e ft, im-
mundum jubet rnutari ove, qua: munda&apta
facrificio eft. H oc eft fecundum litteram. Cete-
rum fi quis fènfiim fpiritalis legis altius perfe-
quatur,libet considerare quod afina laboriofum
fit animai , ov>° fruftuofum. Fru£lu ergo dicit
mutandum la , jrem , ut finis operis fui fru&us
fit. Vel certe hoc modo : omnem laborem tuum,
omnem induftriam puro 8c fimplici commenda-
bis affe&u.
9. S i autem non mutabis, inquit, redimes. Jube-
turergo fecundum litteram,ut animai aliud prò
immundo animali offeratur, aut pretium j ne inter
decimas fruduum vel minus aliquid, velim-
mundum videatur offerri. Intelledus autem
profundior liberandam animam tuam d ocet, ut
defiftat ab iis qua: frudum non habent. Qui
enim redimit fe,liberat& quodamexuit debito.
Relinquenda funt opera qua: verum frudum
mus , cum deprimerent yEgyptii Ju-
dxorum populum in operibus variis, 8c luto ac
lapide, ingemuerunt filii Ifrael, 8c Domini pro-
vocaverunt in fe miiericordiam.Et dixit ad Moy--
fen : Ego e xa u d iv i gemitum filiorum ifrael,quomodo
Mgyptii in fervitutem deprimunt eos , (fi memor
fa f tu s fum tefi:amen ti mei. V a d e , ( fi die f iliis Ifrael,
ego Dominus , ( fi educam vos de potentia tA-gyptio-
rum , (fi eruam vos de ferv itu te eorum , (fi liberabo
C vos in brachio excelfo, (fiju dicio m agno, (fi fumam
vos mihi in plebem, ( fi ero VefierDeus, (fi feietis quo-
niam ego fum dominus Deus vefierqui educam vos de
potentia ^ g yptiorum , (fi inducam vos in terram in
quam extendi manum meam. Ecce quomodo po-
pulus Hebrxorum frudu mutavit laborem , ut
qui in luto operabatur, a fpe regni operaretur1
xterni. Et ideo Dominus in Evangelio inanem
populorum gentilium miferätus laborem, qui
lateres conftruerent' lutulenta: fuperftitioni
É xod. j
& f e q .
bonofque proceffus habere non poftunt 5 qualia D 8c voluptati corporis dediti, folidum fidei imi.
funt ifta mundana quorum ufus non poteft eile
diuturnus. In quibus ipfe nudus 8c veri vacuus
effedus eft 8c quamvis fummo quxfitus fuerit
labore,animam nihil juvat. Eaenim qux fervitutem
anima: inferunt, inutilia funt omnia , etil
non defit effedus. Magna videtur prxliantium
vidor ia, triumphantium gloria : fed frequenter
ipfos videmus qui vicerint, rurfus bellorumfub-
^ jacere incertis, 8c transferri ad hoftem eventu
rum ædificare non poflènt , velut ad quoidam
afinx frtus locutus ait : Venite a d me omnes qui .
labora,.. , (fi ego vos reficiam. Tolii te jugum meum
fuper vos > (fi difeite a me quia mitis fum , (fi hu-
milis corde , (fi invenie t i s requiem animabusvefiris.
Qua vocatione plenius mihi videor verba legis
8c myfteria recognofcere : quia afinam aut com-
mutandam ove docuit, aut redimendam pecunia
5 ut non folum afinæ partum ove, hoc e ft,
prælii, 8c eo ipfo qiio vidores ante fuerint, fieri £ mtindis immunda mutemus, fed etiam redimamifèriores.
Opus eft ergo ut opera tua ad Deum
dirigas, 8c ejus tibi adfpiret favor. Athleta ipfe
quifuisnon alienis decernitviribus,quotiescon-
greditur, dubios cafus fubire fe credit. Et cùm
ad coronam pervenerit, intelligit citi'us hanc
mundi gloriam tamquam coronx ipfius folia
marceffere. Qubernator cùm in portus navim
fùbduxerit , vix finem impofitum labori putat,
8c ftatim quxrit laboris exordium. Solvitur cormus.
Quod videtur exprimi, fi prius facrificio
purificationis, 8c myfterio baptifmatis delido-
rum noftrorum inquinamenra lavemus-, crimina
.quoque noftra bonis operibus, fideique predo,
8c mifèratione redimamus.
11. Pretium noftrum fanguis eft Chrifti. Unde
8c apoftolus Petrus ait : Non auro vel argento
redemti eftis , fèd pretiofo fanguine. Et Paulus
dicit : Pretio emù efiis , nolite effici fe r v i homipore
anima , 8c poft finem vita: hujus adhuc p num. Unde non otiofè miramur in Evangelio
tamen futuri judiciiambiguo fufpenditur. Ita fi- quod fuper piillum afina: fèderit dominusjefus *
nis nullus', ubi finis putatur. Unde votis 8c pura quia populus gentilis coepit eile Chrifti hoftia,
confcientia 8c fpiritu caritatis adhxreamus Deo qui fecundum legem habebatur immundus. Unnoftro,
8c divinum nobis conciliemus favorem: de 8c de levitis feriptum e ft, quod fint rèdem-
precantes ut à fiec.ularibus curis tamquam ab tiones eorum j eo quod 8c fanditate vitx fùx 8c
immitibus 8c agreftibus dominis poffimus abfoL «oratione peccata plebis b lavarent. In quibus
vi atque exui, mundanoque exire fervido , in figura agni p he ceffi t myfteriis verum venturum
i. Cor. 7.
»5-
Exod. 13. *3-
libertatem fùpernæ cognitionis quæ vera 8cfola
eft libertas, vocati.
levitem , qui proprii corporis paffione tolleret
peccatum mundi. Levites fignincatur fufeeptus
pro m e, vel ipfe mihi levis j ipfe enim perfeda:
virtutis habet impertiendx populo fànitatis in-
dicium.Ipfè ergo qui pro fi»1 “e univeribrum ex-
pedatus advenit, pro me _t. utero editus virgi-
Willi»!
a. M f. Land. fpem regni operiretùr itemi.
b. Ita mfl. Edit. vero , levarvi r. in quibus figuralis agni prtceffit tnyfterium Scc.