Prtv. 6 .if .
ibidem,
a.
ibidem.
ibidem. 17.
18.
b
Prov. 7.J.
Ibidem. 6.
Ibidem. 10
&{'<!■
Ibidem.
mo enim diu fortis eft.Neque fragili tantum, fed A
omni homini dicitur : Non te vincatconcupifcentia
formet : fi non vis v in c i, non congrediare pecca-
tis • ne de te vitia coronentur 3 neque capiaris ocu-
iis, ncque abripiari s palpebris.VHis tibi mulier vi-
detur ad pretium,3 fed fortis ad vitium > quia mu-
Her virorumpretiofas animus capit.
13. Difficile eft itaque ut quifquam libidinis ir-
retitus illecebris, immunis evadat.Nec meà tan-
rùm hoc fententiS idifficile judicatur : fedetiam
fen&i Salomonis Proverbiis impoffibile judica-E
turn eft, qui Tuo dudus exemplo ait : Ligabitquis
igne in in jinu, ve fitment a autem non comburer? Ve I .
ambulabit qttis fuper carbones ignis, pedes autem non
iomburet? C a v e ergo 8c tu ne intra finum tua:
mentis ignem libidinis 8c amorem accendas j ne
corporeum veftimentum ilio animi confumatur
incendio, ac perpetuitatem refurredionis amit-
tas : vel certe veftigium tua: mentis uratur, fi per
libidinum faces tibi putaveris efle gradiendum.
Nam qui uritur co rd e , comburitur corpore. (
14. Omnibus igitur modislafeiva: mulieris vi-
tandus occurius eft.b Et ideo prudentiam difcipu-
lam adquire tibi, inquit,»/ te cuftodiatab ttxore alie-
na&fornicaria-,ne te laqueis labiorum fuorum te-
neat obligatum,8c criniculiserroris involvat.Ita-
que unde debeas cavere meretricem Propheta
te d o cu it:u tà feneftra caveas hujus ingrefliis. A
feneftra enim dómus fuce in trat. Feneftra ejus,efl
oculus ; 8c ideo ab omni irreverenti oculo ca_
v e ; ne per feneftram introeat amor , libido pe- ]
netret. Etenim mulier fornicaria illicit vifu ama.
torem 3 8c nifi petulantem obtutum mentis ani-
mique compefeas, mors ingreditur per fenefi
tram. N o n eft defidiofe petulantia meretricis,
non otiofa lafcivia, qua: fac it juvenum volare
corda 3 ut propria: mentis nequeant tenere con-
ftantiam, 8c hue a tque illue fervido amore ra-
• piantur. Cav e ergo hujufcemodi mulierem, qua:
pedibus non q uiefeit, foris er ra t, infidiatur per
angulos, oculis ligat, verbis illicit,inftitis ledum ]
inrexit fuum, 8c tapetis ab .¿Egypto ftratis 3 ncque
enim de cogitatione divina ,fed de fieculari
illecebra adfiimit ornatum : qua: meritò virum
fuum dicit abièntem 3 quoniam non poteft adultera
omnis Chriftum habere prxientem.
15. Vides igitur quantis rebus etiam fandorum
corda capiantur^Òc ideo nemireris,fi etiam fanc-
tus Da vid captus eft. V ir quidem magnus, 8c qui
allophylum immanem corpore, armis quoque
bellicis inhorrentem fide vicerit : fed utinam fe ]
ipie viciflet, utinam ficut ilium adverfarium ftra-
v it,ficinteriorem adverfariumfuum fternere ac
iuperare potuiflet 1 G ra v io r . eft pugna ej us qui
incus, quàm illius qui foris dimicat.
16. Sed quid de lolo David Io q u o r? Accerfe-
mus etiam alios ad tradatum hujuflnodi, ne im-
becillitatem Da vid magis, uniusfcilicet hominis
putemus, quàm corporea: conditionis fuifle infir-
mitatem. Samfen validus 8c fortis leonem fuffo-
c a v it , fed .amorem fiium fuffocare non potuit:
vincula iolvit hoftium, fed fuarum non folvit nea.
Mil. plurcs , fed ad vitium eft : Era. Sc Gill, fed ad vitium
’appttibiliscft. Gill, in marg. ac Rom. edit, in corpore, ficut Sc mf.
'Theod- fed fortis ad vitium. Qua: Icdlio vidctur aliispra:feicnda.
b. Sicomncs nifi’, atque edit. Era. & Gill. Rom. vero prudentiam
, in quit, adquire tibi amicam. Ad hanc quidem accedit. V ulg
xus ciipiditatum*. mefles incenditalienas,8c unius1
iple mulieris accenius igniculo meflem flue virtu-
tis amifit. Salomon templum D e o con d id it, fed
utinam corporis fui templum ipfe fervaifet • V e -
rùm ad ipfum à quo difceflit, revertatur orario.
Triumphavit Da vid in decern millibus: fed erra-
v it in viginti 8c amplius millibusj 8c quia erravic,
hominem fe efle cognovit, confeflus eftculpam,
veniam deprecatus eft dicens ad Dominum : Vo- pfàl. 6.
mine, ne in ira tua arguas me, neque in furore tuo & * •
corripias me. Mifcrerc mei, Domine, quoniam infir-
tnusfum. S iDa vid in firm us ,tu fortis es ? Si Salomon
lapius e f t , tu immobilis ? Si Paulus primus
peccatorum, tu potes primus efle fenctorum? Erg
o fierraverunt ju ft i, erraverunt tamquam homines
: fed peccatum fuum tamquam jufti agno-
verune. Si jufti poena: atrocioris exceperuntfen-
tentiam, tu quemadmodum tibi fpem impunita-
tisproponis, cilm Scriptura dicat: si jußus vix 1. Pet.+.
falvusfit, peccator efr ini pins ubi parebit?
17. AdvertitiS ergo,filii,quam plerumque etiam
bonum propofitum fubruat caufe mcechandi,* 8c
ideo caufesipfes primo fugere 8c vitare debetis.
N o n vis amore capi?Noli in ipeciem mulieris intendere
5 quiaoculi tui cùm viderint a!ienam,os
tuum Ioquetur p erverfa, 8c jaces tamquam in
corde maris, 8c ficut gubernator in magno turbine.
Magnam enim faciunc cempeftatem mulri-
tiidines cupiditatum, qua: veluc quodamin fre-
to corporis navigantem hinc atque inde pertur-
) b an t, u t gubernator fui animus efle non p o ifit,
c diem ac nodem caligine amoris ignorans. e
18. Oculis igitur excicatur libido, fed ebrietate
fiiccendicnr. Omnis enim ebriofus 8c fornicator,
pauper fiet. N e c tibi de potentia blandiaris po-
tandi. N o e ebriatuseft, 8c qui non inebriatuseft
diluvio, inebriatus eft vino. Sed ille naturarci vini
igno rabat, non enim ante pota verat : tu in ilio
didicifti cavere quid debeas. L o t per fbmnum
deceptus eft,8c tu fi non vis decipi,fomnum menr
tis tua: difcute5ne ebrio illudat filius aut filia dormienti.
N o n pietasillic,fedebrietas rideturmec
paterillic,fed dormiens circumfcribitur. Vis non
aduri? N o lia d ignem accedere. Vis non prcccipi-
tari ?Nutantia fiige,pra:rupta cave, caduca declina
8c labantia.
19. Vides igitur in illis qui jufti efle meruerunt,
non alteram fuifle naturam, fed alteram difcipli-
nam. Poft primi hominis lapfum, juftamquefen-
tenriam, cùm in uno carnis damnatus fit appeti-
; tu s , V i t i u m traxit conditio,infecit culpa naturam
: fed natura: ipfius vitium fides temperavit,
8c devotionisintentio mitigavit ofFeniàm.
io . Convertimini igitur ad Dominum gentes,
fcitote quoniam dominus Deus e ft : ipfe fecit
nos , 8c non ipfi nos. Scitote quoniam caro fu-
mus 8c pulvis.Relinquamus ergo qua: fecimus,8c
ipfum noftri veneremur au&orem, qui vitam de-
dit, peccata donavit , qui folus poteft dicere: Ego e/#/.4J
fum j ego fum, qui deleo iniquitates vefiras, & memor
non w .M a gn u s plane 8c mifericors D eus, qui be-
neficium confert,nec beneficiimunus exprobrat.
I qua: habet, prudentiam voca amicam tuamj ubi LXX. icribum ,
rid 5' yeti ¿tust otauru.
c. Edit, ac mil. aliquot : die ac noch caltgihem amoris ignorans.
I Melius mil'. Tlieod. Dion. Colb. & Maz. nociem ac diem caligi~
J « See. ’
Miramini quod David regem fecerit j vi&orem- A lavit, ut quam rion habebat,*acciperet: Chriftus
que multarum gentium ? Sicfervulos iuos confue-
vit evehere. N on avarus munerum,nec beneficii
parcus,nec gratice anguftus 8c frugi: fed opulens
largitatis, quos redemit a peccato, äuget in prie-
mio. H iec adverfum gentiles.
C. A P Ü T I V .
Judaos per per am credcntes D a v id , qui obnoxius f u i t
ipfe fapientia eft, naturaliter in univerfum ha-
bens, quod in rebus humanis Salomon accepit
per gratiam. Denique quod accipitur ex tempore,
in tempore poffidetur. Salomon enim fepien-
tiam nec in principio fui hàbuit, nec in fine pof.
fedit. Neque enim habere fe credidit quod po-
pofeit j 8c poftea averlus à Dei cultu, non quali
iapiens, fed quali infipiens lapfus eft,ut offende- H ■ Mmm, H iih» ic— B rec-offendlt H i ’ enr SI meru,e- 1 . />-•/’»■ „ . , • Z/ rar omirn-TPr C .nr i<rirnr hiinr. I »pi nlinin r.reni. convemunt, effe plium De t, redargutt: & pravam
quorum dam hareticorum de Eilio Dei interprttationem
confutat.
¿1. ^ E d quoniam tripartitam divifionem trac-
T^tatus hujus polliciti fumus,unam adverfus
gentiles , aliam adverfus J udseos, tertiam apud
Ecclefiammunc contraJuda:os videtur efletrac-
tandum.Quid igitur nobis propofitum fit recen-
feamus. ¿ T i t u l u s , p f a l m i Davidintellettus,
rat, amitteret.Cur igitur huncDei filium credi-
diftis? An quia templum Deo condidit? Sed hinc
Dominum 8c Deum noneflè credere debuiftis,
quiaferiptum eft: N ifi Dominus adificaveritfibì do- pfal.ix6.
mum, in vanum laboraveruntqui ¿edifica»t eam. In
vanum laboravit, quia:dificàvir id templum,
quodfubje&us ignis exulfit.An quia David patri
ipfius didum eft : Non tu adificabis mihi domum .... Reg. /. &
f e d cùm tudormieris, excitabofernen tuum pofite ; ó*
ipfe adificabit domum nomini meo. Verùm ibi qiiopfaljO
X. veni taci eum Nathanpropheta: cùm in tra v it a d Q que templum non corporale, non materiale prò-
Bethfabee. Nempe hiftoriahxc Scadulterum David
inducit 8c homicidairi, 8c hunc vos ,Juda:i,
dicitis efle D ei filium ? Sed Deus virtutum e ft,
non criminum.Et de hoc dicit Deus Pater: Thro-
nus e usf icu t dies cali-, qui dolum fecerit,b peccata
non vicerit?Etquomodofcriptum eft:Nemo fine
peccato, nifi unus Deus? Si igitur non poteft non
efle Dous, qui Dei filius eft, utiqueDei filius arbiter
juftitia: e ft, non obnoxius culpa:»
mittitur, neque enim Deus inmanufadis habitat
, fed templum eft fenda Ecclefia, qua: utique
non fiumana, fed cariefti virtutefundatur.
14. Nam fi prieftantioris licet, fed humane ta-’
men virtutis opera miremur,muItos hujufcemodi
reperimus , quos cum David 8c Salomone
comparare poflumus.Et ideo ubi operis <equali-
tas eft, non eft excellentia poteftatis. Nec plures
pofliimus dicere Dei filios,cùm unum Dei filium
xx. Qua autem opinione vel David Dei filium D legerimus 5 fed non ex beneficiis fuis qua: in pa.
Pfal. 71»
judicatis, vel Salomonen! putatis ? An quia feri-
■ ptum eft: Deus judicium tuum regi d a , drjufiitiam
tuamfilioregisiic quiactitulus pfalmiin Salomonen!
piälmum l x x i dicit elfe compofitum ? Sed
quemSalomonem dicat,advertite.Salomon enim
pacificus eft,hoc habet interpretatio. Pfalmusin
eum dicitur, quem vere feimus efle pacis audo-
rem. Quomodo autem Salomon pacificus ? Non
hoc Joab fanguis oftendit, quem inter altaria
rentes noftros contulit, facienda eft injuria Dei
filio. Multi enim prieclari viri : fed per un um Je- Ay«,
fum N ave ftetit, inquit,fol contra Gabaon. Vi-
detis eum ultra David regisprocelfifle virtutemj
terrenisenim David,non fideribus impera vit. Vi-
detis etiam lolem miniftrum efle, non dominum^
qui etiam voci fervierit humane. Stetit tarnen,
quia in Jelu8c typum futuri agnofeebat, 8c no-
men. Neque enim in lua virtute Jefus Nave, fed
teniplijulfitoccidimon Adonia: poena,quem a f-E Chrifti myfterio carieftibus luminibus impera.
finitatis regia: reum perculit,nec matris obfecra-
tione ab indignatione revocatus. Quomodo au-
tem in Salomonem David filium exiftimas con-
pfal.71.s- venirequodfcriptumeft^quia^irrOT^»^/;cumfo-
le& a n t e lu n am , infieculafeculorum■, ciim ille brevis
vi tie adeptus uiuram,anguftis terminis viven-
di fpatium tranfegerit ? Quomodo autem de eo
ibidem. %. dicitur : Dominabiturd man ufque ad mare; cum
ille intra Syri^m conftitutus, hoc eft, intra unius
bat ; defignabatur enim Dei filium in hoc fiecu-
lum efle venturum, qui mundani luminis occi-
dentis 8c jam vergentis in tenebras, virtute divina
difFerretoccaium,lucemredderet, inveheret
claritatem. Enoch quoque raptus eft ad ca:lum :
fed tarnen ille raptus e ft, hic regreflus. Raptus
eft ille, ne malitia mutaret cor ejus : hic ipfem
malitiam feculi hujus abolevit.EIias curru atque
equis àdfeendit ad carium : Chriftus autem defi
regionis provinciani,circumfcriptos fines habue- p cendit è cario,nec curru 8c equis,ut ille confcen-
Pfal.T.
& il.
ritimperii: lolus autem Chriftus ulquein orbis
totius terminos fuum propagarit imperium ? So-
lus enim ifte e ft, de quo bene pfelmi feries prò-
■ phetavit, quia reges Arabum ó* Saba dona addu-
cent,&adorabunt eum omnes reges terra: omnes gente
sfervientei. Huncenim novimusgentibus uni-
verfis 8c nationibus imperantem, incircumfcri-
pto imperio, interminata poteftate. Non ergo
Salomon Dei filius.
ix. Sed quaratione eum Dei filium putaviftis?
An quia fapiens fuit ? Sed hic fepientiam poftua.
Ita miT. omnes ac cciìc. Era. acque G ili- Rom. autem, Titit-
lus, infinem pfalmus David cùm ingrederetur Se c. fatendum quidem
hunc litulum ita legi in Pfaiteriicxcmplaribus quanunc cxftant,
fed cùm olim magna fucrit in titulis pfalmorum diverfitas , à mll.
& prifeis cdic. non difeedendum.
ditjquiaillealiter nequiviflet:hic autem propria
virtute remeavit. Helifieuski Jordane leprolum
lavare priccepit, ut ab omni contagione mun-
daretur: hic in Jordane totum diluit mundum.
Moyfes ipfe cui crediti flint populi Judaiorum ,
aquam divifit: 8c ille quidem divifit elemetìta j
quia non divifit potentiamTrinitatis: feparavic
molesaquarumj quia Patrem non fepara vit à Filio.
15. Videtis quanti v iri, 8c qualium documenta
operum dereliquerunt. Quemadmodum igitur
b. Rom. cdic. fola , peccata no» vicerit, quomodo dicitur Filius
Dei, quia f -.riptum eft.
I c. Eadem Rom. edit. <5* titulus pfalmi feptuagefimi primi i»
Salomonem dicitur effe compofìtus. Alix , ac mil'. omnes ut in textu.
Y y i