ncrabis molar» inept Upirkmfnpemfem mòla-, po- A
au,m-17- mam hiefintmt. Ec alibi: NonMciftesfignus vestimenti
-àitu. » Unde arguroentlwtur quia fpe-
cialia pignora fine interdi&a, non omnia, id elt,
pauperis°5c vidux. Molarci quoque 8c lapidem fu-
periorem molx prohibitum ignerari.
Ez.tch.is. 58. Sed cùm per Ezechiel* 1 prophetam ipfe
7 • D ominus dicat, j uftiim efle ^ J pignus reddidit,
injuftum qui tenuit; utique non fpedale aliquod,'
fed generaliter omne pignus fuadet efle redden-
iob. ji. 16. dum j cùm dicatjob : Confcriptionem qu am h a b u i B
& i 7 - a d v e r fu s a liq u em ju r am en to concept am,imponens coronane
legebam, d r f i n on f c in d en s earn r e d d id i ,n ih il
lm . 6. j 4. accipiens a debitore.Cùm Dominus nihil ab iis qui»
bus mutuum dederimus, iperandum efle prxci-
piat, quod recipere debeamus,quomodo .pignus
iecundum Legem putant efle retinendum ?
C A P U T X V I I I .
U t ob'ficientibus nos divinalege ad fee tierandtim in-
ettari f ia t fa t i s , inquiritur quidjufius V- g- Petrus G
fee nori dare valeat-, ofienditurquefuos illtfe rn ones
effe, quos f ceneret.
b a T bne pari recrudefcarit modo, & dicant.
etiam fe ad foenerandum incitari Legis
DtHt. 18. oraculo;quiafcriptum eft:F«nerabis ~ ntibusmul-
li- t i s , tu autem non mutuaberis i tempi eft plenius
8c expreffius difputare 8c docere quid foenerandum
, 8C quibus Legis ftatuta prxferibant ; prx-
pf.}6. it. cedit enim foenoris cauia pignoris cauiam. Mu-D
tuabitur, inquit, peccator, dr non folvet : jufius autem
miferetur, d r tnbuet. Audis, debitor, quid de-
beas declinare • audis, creditor, quid debeas imi-
ibidm. zs- tari. Et infra : lu v e n i s fu i , dr f e n u i , d r non v id i
jufium dereliffum, necfernen ejus quarenspanem. Tota
die miferetur drf«nerat Unde huic jufto quod
tota die foeneret? Ergo divesjuftus eft ; & quanto
ditior unufquifque fuerit, tanto juftior : qui
plus habuerit unde foeneret, ipfe eritjuftior. Sed
difficile dives intrat in regnum cxlorum. E
60. Quid ergo foeneret,dicmiJ",lande David»
Contra me protuli teftimoniun ufi mihi fubve-
Act. j. 6. nis- Petrus dicebat : Argentum dr aurum non ha-
beo, numquid non erat j uftus?Tu mihi ergo expopfal.
III.;, ne quid foeneret. Dixifti enim -.Beatus v ir qui miferetur
& commodat, difponet fermonesfuos in judicio.
Inveni quid foenerat juftus. Petrus quoque me
doceat 8c ipfe quid foeneret, qui dixit inopi ad-
tendenti ad fe 8c ad Johannem : Argentum d r aurum
non habeo. Nihil ergo dabis pauperi, apollo- p
le? D as tarnen, 8c plus das quam alii : das inopi,
quod alii dare non poflunt : das inopi,poft quod
egere non poffit : das inopi, quod etiam divites
accipere concupifcunt : das inopi, quod ii qui if-
tud argentum 8c aurum habent,conferre non no-
c verintj quia àvaritia eos impedit:c das inopi,qui
eis divitibus Facias ditiorem. Incitarti animum
meum, concupilcohoc donum tuum. Dicito,ro-
L- I ta mlT. omncs G a ll. : edit. Roi t Uno V a t. Vndc I
argtimentantur pignora interdici a non omnia, fed fpecialtl'er pauperis,
q . vidua. Aperta Sc minime coafta le ftio , fed qua: potius vcrbo-
rum Ambrofii p iraphrafim , quam ipfa Àmbrofii verba rcprx-
ftncct. «• , i
b. Edit. Am. Era. & Rom. cum mil. duobus, A t ne parere eru-
befcant modo. G ill. A t ne pari erubefcant modo. Demum mf. Va t.
unus , Sc quinquc Gall, ut in textu. Eft autem lu e nc recrudef-
cant idem a c nciterum fc fe defendant, Scripturxauftoritatem
obtcndcntes ; Sc hoc co r c ip ic it , quod fupra dicitur : Sed murmttgo,
quid des. Noli me diiliufpenfum reddere,cupio
petere, fi cito folvas. Sed iolvifti cito : non
diftulifti inopem, non defpexifti precem pauperis
, non diutius earn defperare fecifti, non vacuus
ad templum adfcendifti dicens:Argentum d r
aurum non habeo. Nòn illi íoli plenisríianibus ad-
feendunt ; qui argentum 8c aurum habent : ad-
feendit 8c pauper non vacuus : adfcendit 8c ille
non vacuus,quia aurürri 8c argentum non hábét.
Audiamus quid det ifte pauper : Sed quod habeo, » ■
in quit, do tibi. In nomine Iefu Nazareni farge & dih-
b u la .O optanda paupertasjó ditior inopia* Clau-
dicabat, etii divites dabant -.unus pauper dedij;
8c ftatim qui claudus erat ,fanus eft fa<ft i.
61. Habet ergo juftus quod fcenere' labet 8c
aro-entum quod foeneret, lermones íuos feenè-
rat : hòc eft jurti argentumjdoquiaeriim Domin
i, cloqiiia cafta, argentum igne examinatum ,
probatum terrx,purgltum feptu o. Hoc foenerat
qui Legem accipit,qui Legen, meditatur, qui
Legemexercet : hocfceneravit Petrus,hòc fce-
neravit Paulus, quibus dicitur ut ad virosnatio-
num pergetent. Ad Cornelium centurionem Petro
, cui dicitur: S u r g e y v a d e n i h i l d u b ita n s > quo-
niam ego m ifi tilo s j dr J u r r e x it dr i v i t . Et infra dixit
: N um q u id aq uam v e ta r e pojfumus ,n e b a p t iz e n -
tu r 'ti, qui Spiri tum fan tfum acceperunt? Juflìtqué
eos baptizari. Hoc eft: Foenerabis gentibus ,ut
peccatadimittas, debita auferas : tuautem non
mutuaberis. Mutuatur enim peccator 8c non
ibi vet peccata fua j quia peccatòr éft. 1 alo di-
citur : Foenerabis gentibus qui mifliis eft ad gentes
-.Johanni dicitur: Foenerabis gentibus :Jáco-
bo, 8c ceteris dicitur : Foenerabitis gentibus : quibus
dictum eft : l í e , baptízate gentes.
61. d Dicitur populo patru ' : S i cufiodieris mandata
D e i, bene dici us erisì & J. erabisgentibus ver-
A ct. io *
ibidem. 47.
A i t . p . i p
Matth■ a l.
IS.
Deut. zS.
bum. Denique non de pecunia dici fignifieant fe-
quentia : Princeps eris gentibus multis : tib i autem
nemo dominabitur. Confiituet te domtnus Deus tuus
caput, dr non in caudam, d>* eris tanefupra, dr non
fub te r, f i exaudieris vocem domini Dei tut. Et lè-
quitur : S i autem non aUdieris, malediFtus tu in ci- ibidem, lev
ita te , d r maledictus in agro. Et infra : M a led illa ibidem. i*.
progenies ventris fa/.Non pecunia utiqué benedic-
tum facit, led cognitio F , prxdicatio verbi: fi
gratiam Domini foeneremus,fi iridigèntibùs elo-
quia Domini conferami. , fi obfervemus mandai
ta cxleftia. Et contra maledictum non facit, fi
defit pecunia qùx fijeneretur:lèd fi defit ftudium,
fidefit obfervatio cxleftium ftatucorum, male-
di&us eris.
H r c
m m
ibidem, ij .
rant adhitc Se c. _ t j - j . - . t
c. MA', n on nu lli, ac omnes edit. Hat inopi, quod eitm Wvitibiis
faciat, plulcs, facias ditiorem. A lii mlT. das inopi, quo ( antiquiores
qui ) cis Se c. In fexcò àutém cafucft relativum q u i, Se fubi ucci licitili
c i us antcccdcns hoc modo , Das inopi id munns qui Se c.
d. V e t . edit, cum mil. T o rn . Sc V i ft - Dicitur Paulo : s i Patrttm
cufiodieris mandata , benedictus eris, & foenerabis gentibus verbum.
Rom. c cod. V a t. cum quo G a ll, omncs confentiunt, locum rcfti-
tuit ; nifi quod ubi omncs mlT. p rx fe ru n t, gentibus verbum, ilia
ic p o fu it , gentibus multis.
C A P Ü T X I X .
ludaos primo gentibus fieneraffe , poflmodum gentes
in Chrijtum credentes vicem Hits reddidiffe, quod
pecuniam fuam amifijfent: ejufdempecunia la u s ,
atque ad illam f«nerandam exhortatio : d r quo
paffo in ea re Ifraelitis antepofita fu e r in t natio-
nes.
<>3.¥^VEnique myfterium Ecclefix evidenter
1 3 exprimitur. Primum enim dixit ad dif-
Dent. 1 j.6. cipulum Legis: S i audieris Legem,& cuftod' s f e -
nerabisgentibus 5 quod faftum eft a patn^ us noil
tris. Fceneravit Moyfes gentibus, qui profely tos
acquifivit, foeneravitJemsNave, foeneravit Ge-
deon, fceneravit Samuel, David, Salomon,Elias,
Elifxus; 8c fi quis volebat verbum cognofcere,
pergebat ad eos: regina Auftri venit audire ia_
pientiam Salomonis.
64. Ubi ccepit populusjudxorum non cufto-
_dire Legem, coeperunt advenx, hoc eft, ex po-
pulo nationum qui in dominum Jefum credide-
runt, interpretationem Scripturarum fcenerare
illi vetufto populo. Foeneravit Timotheus patre
G rx co ortus verbum Judxis, cum iacerdotium
recepiflet: fceneramus hodieque iacerdotes in
Ecclefia verbumJudxis, qui de Synagoga ad Ec-
clefiam tranfierunt: fceneramus & 10vam 8c ve-
tuftam pecuniam 5 etenim quam ha^uerunt, jam
non habent: oculos habent, 8c non vident, au-
res habent,8C non audiunt: pecuniam habent,8c
non habent j quia üfumejus ignorant, pretium
ejus neiciunt, figuram ejus 8c formam non co-
gnoverunt.Nam fi cognoviflent,numquam auc-
tw.ii.14. torem pecunix denegaflent dicentes: Nolumus
huncregnarefupernos. Qui quidem rediens,accep-
to regno, juilit vocarilervos fuos quibusdedit
pecuniam,8c eos qui fceneraflent pecuniam, prx-
dicavit: ei autem qui pecuniam tenuit otioiam
l. domini fui refpondit: Sciebas quod ego homo aufie-
ru s fum , tollo quod non pofui, me to quod nonfemina-
v i : drquarenon dedifii pecuniam me am admenfam3
dr ego veniens cum ufuris utique exegiffem illam ?
6y Audiftis qux pecunia boni foeneratoris fit,
qux pecunia bonas acquirat ufuras, qux pecunia
non infamet fceneratorem,nc'ii opprimat de-
bitorem, quam pecuniam xrugo non poffit ob-
ducere, non penetrare tinea, qux pecunia non
de terreno theiauro fit, led dexterno, qux pecunia
divitem faciat accipientem, nec aliquid
imminuat fceneranti. H x c pecunia uiuram habet:
non centefimamejus quod dederit portio-
nem, led centuplum fert fru&um. Expande igi-
tur finum mentis, uthujus pecunix numeratam
tibi fufcipias quantitatem: intende cordis obtu-
tum, ut agnolcas pecunix hujus imaginem 8cin-
icriptionem : certe hanc pecuniam excute, ta-
bülam fupra menfam animx tux qux ftabilis vir-
tutibus fit, quadratam conftitue, conde in theiauro
pe<ftoris tui, de quo dodtus fcriba depro-
mit nova 8c vetera. Vides qualis hxc pecunia fir,
a. MIT. aliquot , atque omncs edit. Recufaflt indiciafoenoris fpi-
ritalis. Dion, lecunda manu, Sc Thuan. prima. Recufafti indiga
Sc c. Commodius j idem enim eft ac fi dicercs, Synagoga feu Judea
xcculavit pecuniam evangclicam, co quod gens ilia fccnus (piricalc
iolvereneqtiaquam police. Poll pauca, Rom. edit, iftarefecavcrat
a Dei Pilio, vel ut vet. edit. Dei Vilio. M a le , nihil enim fibi voluit
S. Ambr. Tom. I.
ibidem.
6*1}-
A quemadmodum creditorem , debitofemque in-
vifain iè conjungat nomina. Qui invehebar in
foeneratores,jam provoco debitorem. Hujus erigo
feeneratores pecunix vos efle defidero j ut ad
vos qui mutuimi fumant,.(ponte feftinent: per
quam non nummum,ied regnum poffitisacqui-
rere: per quam non maledi&a quxratis,fed be-
nedictionis gratiam.
66. Hanc pecuniam foenerat populus nationum,
qui feivit accipere foeneratum , quifeivit cerne-
B re, qui feivit excutere.aRecuiafti in diga feenoris à '
fpiritalis, egere ccepifti. De te ergo à D ei filio
dictum eft : Mutuabiturpeccator, dr nonfolvet. Ti- pf. ¡6. zi.
bi dicitur : A d vena qui efi in te,adjcendetfuper te : Deut. 18.
tu autem defeendes in imum.Nefcit enim fummum* 4 5 •
quiChriftum ignorat:in inferno fempereft, qui
non adfcendit ad Chriftumdn fummo autem populus
qui verbum recipit, hic habet fidei patri-
monium omne. D e hoc dicit Lex : Hic tibi fienk- ibidem. 44.
r a b it , tu autem nonfenerabis ei : hic tibi erit caputi,
C tu autem eris cauda, hoc e ft, ille erit primus, tu
ultimus 8c abjedus. Auferam àjudxa caput Se
càudam,initium 8c finem : initium Chriftum,qui
interrogatus quiseflet,refpondit: Initium quod nhan.t.
dr loquorvobis : finem quoque Chriftum dicit ; ip- 1f-
f e efi enim f in is Legis ad jufiitiam omni credenti. Rm' I0 ’4-
Ergo qui non credit ad juilitiam , nec initium,
nec finem h abet, fed ipfe finis lui eft.
C A P U T X X .
D Pumiffo pignoris, commendati, aedepofìti diferimìne,
ofiendit (pirituale pignus effe, quodreddi Lege ju -
b catti ri corporeum tarnen etiam reddi oportere : qui
verbum Dei audierit debitorem effe, nec ab eo pignus
tollendum. De evangelicis vefiimentis -, dr de
tunicaquam omnesjubemurinduere. Bonumamic-
tum effe D ei verbum j effe pignus Dominica f i r t i s ,
effe fapientia vefiimcntum i tandem effe verbum
coangufiandum,
E 67. Ognovimus feenus Iegitimum, cognoC
camus & pignus quod Lex reddi jubet
ante iòlis occafum. Quidfit iftud audi diceiitem
Apoftolum: Dedit Deus pignus Sp .tum in cor dibus t . cor. r.
nofiris. Tripliciter autem 8c pie us, 8c commen. 1
datum,8c depofitum dicitur. Pignus dicunt quod
pro mutuo xrefufceptum eft:commendatum autem
8c depofitum b quod nos cuftodix caufa ali- b
cui commifimus. Unde ait Apoftolus : Scio cui ere- r im . 1.
di di , drcertus fu m , quia potens eficommendatum ,1 *
F meum fervare in illum diem. Depofitum quoque
idem docuitquod eflet, dicens : Bonum depofitum ibidem. 14.
cufiodi per Spiritum fanffum qui habitat in nobis.
Numquid Spiritus commendati auri argentique
cuftoseft,autperSpiritum iàndum pecunia cuil
toditur?Spiritaleigitur pignus cuftoditurab Spi-
tu • ne aves cxli veniant, & auferant illudde
cordibus noftris.
68. Petamus ergo, ut cuftodiat in nobis Chrifl
tus hoc pignus quod ipfe donavit, & depofitum.
fuum commendatumque confervet. Nihil enim
I Anibrofius, nifi Davidcm in Chrifti perfona locutumfuilTc, quam;
I diccndi formani a libi fxpius ufurpavit.
I b. Ica Rom. cdic. cui accedimi niff. Tlman. Se Colb. prxcer
voccm custodi* , pro qua mendofe habene, cuflodiat. Vcc. edic. Se
co i- Laud. C il fio,liaricr caufa alicuj us commi (fi. Dion. v e io iò lu s s ,
quod nobis cuftódìat ille, cui commifimus.
Q _<1 Ü
BÜ
■j# ¡
.ifìT J iE