terra oftuare ineipiamus ingenio,& nobis etiam A fuper terram [ecus firmamentum cali fecundum ge*
verba deficiant. Certe plus nobis quam Nini- nus.
vitis data eft in aquis remiffio peccatorum. 38. Revocamur ad fuperiora ficut obliviofi
viatores, qui cum inconfulto proterierint,in fua
C A P U T XI I . revertentes veftieia incuria: fua:c mul&am re-
F ìn gitfib i e memoria aves evolaffe, ad quas oratio-
nem eleganter revocar. A u di tores fib i attentionem
prabi tur os d ic it , f i autem illis brevitatem. V en i-
quc vari arum av ium fuavitatem exoptat.
3Ó. T™' T a cùm paulülum conticuiiP , iterum ]
l " ^ fermonem adorfus ait : Fuge, at nos,
fratres dilediffimi, neceflaria de natura avium
difputatio, Sc fermo hujufmodi nobis cum ipfis
avibus evolaverat. Fit enim natura quadam , ut
hi qui aliquid intuentur, vel dicendo exnrimere
volunt, eorum qualitatem qua: vel intiu. nur vel
loquuntur, adfumanc j ut cum pigrioribus immo.
remur,& cum velocibus celeri rapiamur adfpec-
tiijftylo quoque aut tardiore utamur autrapido.
Itaque cùm caveo ne mari demerfa protereant,1
Sc aquis operta me lateant, effugit omne vola-
tile5quia dum inclinatus imos aquarum gurgites
fcrutor, aerios non refpexi volatus 3 nec umbra
faltem penna: me propetis reclinavit, quo in
aquis relucere potuit. Vcrum ubi omne negotium
expeditum putavi,& abfolutum me credidi,
Sc diem quintum confummatum arbitratus fum5
venit in mentem avium natura, qua: cùm eunt
cubitum , quali pera&o lieta: munere othera
cantu mulcere confuerunt : quod velut folem- ]
niter fingente & occidente,die inftaurare confuerunt
5 ut decurfi vel adoriendinodurni juxta
ac diurni temporis laudes fuo referant creatori.
Magnum igitur incentivimi excitando nobis de-
votionis amiferam. Quis enim fenfum ho "inis
gerens non erubefcat fine pfalmorum cele ;ita-
te diem claudere, cùm etiam minutiffimo aves
folemni devotione & dulci carmine ortus dierum
ac nodium profequantur.
37. Redeat igitur nobis volaticus fermo, qui
pene fuerat elapfùs ex oculis, Se aquila modo
alta petens volatus fiios obduxerat nubibus ; nifi
quia oculos abiuri aqua dum de gurgite le-
varnus ad calum , {peculati vacuum aeris volatibus
ferri , ad neceifitatem ftyli putavimus effe
revocandum. Eritis vosjudices, qui eftis aucu-
pes verbi, utrum confultius evolaffèt, an utili-
ter in veftra reria fit relapfus.Nec vereor ne faf.
tidium nobis obrepat in volatibus reo’' :rendis,
quod non obrepfit in gurgitibus perfc tandis 3
aut aliquis nobis in difputatione obdormiat,cùm
poflit avium cantibus excitari. Sed profedo qui
inter mutos pifces vigilaverit, non dubito quod
inter canoras aves fomnum fCntire non poffit,
cùm tali ad vigilandum gratia provocetur. Ne-
que vero vile putetur, quod potuit proteriri,
cùm fit tertia pars in animantibus creatura:.
Tria enim genera animantium effe non dubium
e ft, terrenum, volatile, aquatile. Denique fic
fcriptum eft : k Producane aqua reptilia animarum
v iven tium fecundum genu s, & v o la tilia svolanti a
a. Omncsedit. & cumpaululum cmtìcuiffem___ aio- OmnesmJT.
conticuijfet. . . . alt- Utraquc lc£tio proba ci potciV : prip , quod
Ainbrofms epift. ad Orane. hoc opusfcripiiflc fe celli fi i r : a ltera
, quod verba. nou Anibrofii icd notarii effe conten. alt a l i - ,
qui quorum opinio miT- conicnfu Itabilitur.
perito itineris labore fufcipiunt.Eft tamen etiam
bonus viator , qui difpendium regreflìonis reli-.
qui itineris compendiofa celeritate compenfet,
ut milii faciendum arbitror 3 maxime cùm de
avibus fermo f i t , qua: folent oculos hominum
volatu properatiore perftringere. Quid enim
convenit iis immorari, in quibus celeritas piacere
confuevit? Avi” igitur atque inufitatus in
tali genere fcriptioi. - fermo nofter canoris avi-
bus reionet atque refultet.
39. Sed unde mihi cygnea carmina,qua: etiam
fub gravi mortis imminentis terrore deledant?
Unde mihi illos naturales modulos cantileno,
quibus etiam paludes fonoro cantus edunt dul-
ciffìmi fuavitatem ? Unde mihi vocern pfittaci,
: dulcedinemque merularum ? Utinarn faltem Iuf-
cinia canat, quo dormientem de iomno exci-
tet i Ea enim avis fignare folet diei furgentis
exor turn, Se effufiorem diluculo deferre lori-
tiarn. Tamen fi illorum fuavitas deeft, flint ge-
mentes turtures, & rauca: columbi, turn etiam
cornix piena voce pluviam vocat. Unde rurale
aviarium fermone quo poflùmus, feientia quam
nos rufticani docuerunt, perfequamur.
C A P U T X I I I .
Fxorfurus a volucribtu aquatici* primum de haleyone
d ijf ir it , & quanta f i t d iv in a benignitas in earn
avem exponens,nos ad exfpectandam a Deoopem
hortatur. V e avibus imbrium a u t ventqrum pra-
fa g is ; deque fid a anferum cufiodia.
40. T T ' T quoniam de aquatilibus reptilibus
P i diximus,arduurn eft ut fubito ad aves
coli fermo nofter afeendat. Et ideo de iis avibus
1 prius dicamus, quo circa aquas maris fluminum-
que verfantur, cum quibus poflumus emergere.
Itaque ab haicyone fermonem adoriamur. Ea
eft avis maritima, qua: in littoribus fetus fuos
edere folet, ita ut in arenis ova deponat medio
fere hyemis. Nam id temporis fovendis habet
deputatum partubus., quando maxime infiirgit
mare,littoribufque vehementior flu&usilliditur,
quo magis repentina: plac; ,:~1tis iolemnitate
cavishujus eluceret gratia. Na cqu e ubi undofum
fuerit mare , pofitis ovis fubito mitefeit, Se om-
nes cadunt ventorum procello, flatufque aura-
rum quiefeunt, ac placidum ventis fiat mare,
donec ova foveat haleyone fua. Septem autem
dies fotus fùnt, quibus decurfis, educit pullos,
fetufque abfolvitfillico alios quoque fèptem dies
adjungit,quibus enutriat partus fuos,donecin-
cipiant adolefcere. Nec mireris tam exiguum
nutriendi tempus , cùm abfolutio fetuum tam
paucorum dierum fit. Tan ram autem gratiam
minufcula avis divinitus indultam habet, ut hos
quatuordecim dies nautici profumto fèren; .tis
b. MIT. undccim mclioris notie, educant. Supra ramen c. i . &
lìcuc & infra, c. feq. conflanccr legas,producimi.
c. MlT. quinque, multnm refetiti itineris ( d u o , reperito itinere )
laborer». T i c s 3 multar» refetitum itineris laborer». Umis denique,
multa retatiti itineris difpe/tdia.
obfervent,
obfervent, qúos Se haleyónidas vocant, qiiibus A
nullos ihotus procellofic tempeftatis horrefeant,
41. Nonne vos pafieribus pluris eflis ? D ominuS
ait. Si igituravis minufcula: contemplatione Se
infurgit mare, Se repente comprimiti«-, atque
afpèra hyemis inter graves procellas tempefta-
tefque ventorum detergit cadi nubila,fluftufque
componit elementis omnibus fubito infufa tranquilli
tas j quantiim prsefumere de^^. j homo
ad imaginem Dei factus, agnofeisn^amen avi-
cula: iftius fìder ffudió devotionis imiteris. Illa É
tempeftates viuens infurgere, fàrvire ventos, inter
hyberni fieva non revocatur, neque reflecti-
tur , fed impelliti«. Denique in littore fiia óvà
conftituit, ubi ea relabente fluétu madida adhuò
arena fufeipiat: nec infùrgentes fluftus quos im-
murmurare àtquèallabi videt, reformidat.
41. Et ne putes quod ovorum videatur hà-
bere conterntuiri j continuo ubi depofueritova,
nidifìcat, & fuo partus corpore /et, nec fàluti
proprice alluvione littoris pertimefeit : fed íecu- C
;ra de Dei gratia, ventis fi: committit Se flufti-
bus. Parum eft hoc. Adjungit toridem alios ad
nutriendum dies : nec interpellari tot diebus infidi
• maris tranquillitàtem veretur , tentatque
meritnm fuum natura jarn iolemnitate funaa-
tum. Illa tèneros fetus non laribulis aliquibus
abfcondit aut teélis j nec includit cavernis , fed
nudo Se rigenti 'committit folo j ñec defendità
frigore, fèd divine )tu, quo magis cetera def-
piciat, tutiores fc^e exiftimat. Quis noftruml
párvulos fiios non veftimentis tegat, tectifque
abfcondat ? Quis non claudat eòs feptis cubicu-
lorum ? Quis non ita diligenter undique fenef-
tras obftruat, ne qua poffit aura vel Ieviter penetrare
? Merito quos tam iollicite indu-' nus ac
fovemus , exuimus eos clementine cxle. s involucro
: haleyone vero quos nudos pi- jiò it, eos
divino veftit indumento.
43. Nec vos príEteribo mergi, quibus ab affi-
duitate mergendi nomen hoc Ixefit quomodo ]
fìepe mergentes aurarnm figna coIIigitis,& providentes
tempeftatem futuram , propere medio
revolutis ex oquore ,: ad littorum tuta curii
clamore contenditis. -Quomodo etiam fúlica:a
.quo marítimo deleftamini profundo , refugien-
tes quam profenfèritis commotionem maris, in
.vado luditis. Ipfà ardea quo paludibus inhore-
re ,confuevit|notas defèrit fedes, imbrefque for-
rnidans fupra nubes volat j ut procellas nubium
fèntire non poffit. Confideremus diverías vò- ]
lucres maris , quemadmodum imriiinente ven-
torum motu ad tutiora Se tunc temporis dul-
ciora fibi ftagna fe conferant, atque in abfcon-
dito terrarum finu cognita fibi alimenta rimen-
tur.
44., Nocturnas autem anferum quis non mi-
retur excubias, qui vigilias fuas etiam cantus
affiduitate teftantur ? Denique eo etiam Romana
Capitolia à Gali© hofte fervarunt. Merito
illis debes Roma quod regnas. Dii tui dormic-
bant, Se vigilabant anferes. Ideo illis diebus
a. Ica cdìc. Era. &-leq. curo paucis rolF. Edit. autem Ara. & mif. |'
multi bonique, quii mxritimo deletlantur profundo. - Venim lì Ic ilio [
luce p laccac, icribendiini cric per pareuchcfim ( quomodo etiam fu - |
lica , qua marítimo deletlantur profundo ) & qiuricquuntur ad roer- I.
S. Ambr. Tom. I.
l anfèri facrificas, ñon Jovi. Cedurit enim dii vq£
tri anferibus , à quibus fé feiunt effe defenfoS,,
ne Se ipfiab hofte caperentur.
C A P U T X I V .
Av e s cum pificibus multiplici cognatione conjungi}
nullas tamen pedum officio parere. V e va r iis v a -
riarum avium generibus ac differentiis.
45- T ^U I c r e autem poft deferiptionem pif-
cium, de iis avibus quo affileròTunt
aquis, fermo fucceffit 5 quia Se ipfo fimiliter ufu
-natandi Se munere defeétantur. Unde prima
cognatio videtur avibus iftis effe cum pifeibus ;
quoniam, xiatàndi communia quodam videntur
utrique generi effe confortia. Secunda quoque
•cognatio omnibus avibus Se pifeibus eft 5 eo
-quod volantis ufus fpecies fit »* tantis. Sicut
•enim aquam natando pifeis ine ■, ita avis ae-
rem volatu celeri fecat. Atque utrique generi
^ fimiliter caudo fiippetit alarumque remigium j
ut pifces ad priora fe alis fubrigant, atque ad
ùlteriora prócedant, caudo quoque guberna-
culo vel quo velint fe facile convertant, vel
impetu quódam è regione iter fuum dirigant.
Aves quoque aeri volatibus fuis velut aquis iri-
natant, Se quafi quodam extendunt brachia,
:cauda uoqué fe vel ad fuperiora fubrigunt, vel
ad infciiora demergunt. Unde quoniam in non-
nullis idem ufus Se fpecies, ideo de aquis utriufi.
) qlie generis nàtivitas divini proceptione pro-
cèflit. Dixit enim Deus : Producane aqua reptilia
animarum viventium fecundum genus : & v olatilia
volantia fuper terram fccus firmamentum cali
fecundum genus. Non immeriro igitur quia de
aquis genus utruinque producitur, natandi prò-
prietas utrifque fuppeditat.
46. Sane cùm Sc coluber lubricijs omnefque
ferperites ( ideo enim ferpenti nomen eft indi-
tum, -quia non pofllint ambulare, fed ferpere )
? dracones quoque fimili modo ut pifces plerique
fine pedibus fùnt 3 nullurii avium genus pedum
.officio caret, qffia omnibus viftus è terris • Se
ideo pedum munere fùlciuntur, quia hnjufmo-
diad efeam quorendam indigent minifterio.Itaque
alio volucres unguìbus armantur ad rap-
tum , ut accipitres & aqiiilo: quo rapinam ve-
Mtionis exercent : alio vel ad incedendum vel
ad cibum fibi parandum ufu minifterioque utiin*
tur acconimòdo.
p 47. Unum autem nomen avium , fed genera
diverfa j qiio quis poffit memoria aut cognirione
comprehendere ? Sunt itaque aves quo carne
vèfeuntur. Ideo his ungues aípe¿ curvatum
a.tque acutum os, velox volatus j qu-niam rap-
tu vivunt, ut poffint facile córripere prodam
quam fèquuntnr , propere vel ore vel lingui-
bus evifeeràre. Sunt etiam aves , quo reperto
pafeunturdemine : alio diverfo Se fortuito cibo.
Eft etiam diverfitas copularum, quarurn gratia
carent, I3 quo intendunt rapinis. Nam propter
aviditatem prodandi,vel propter infidias explo-
•i gos referenda. Mff. duo Icgunc, marítimo dtleclata profundo-
j b. Ita mif. undecim, & edit, quradam Parif. Aliquot a lii ro/T &
[ rei iqucE edit, carent fera, qua. Cxn. carent fere. Rem. carent fa cili
|:&c. •.
G