í . Reg. l i .
z .& fe q .
P f al. 30.
tos Se quam graviter criminoiosDominicæ gene- A iìtiet in æternum. Vel fi de fonte adhuc tuo haurationis
feries comprehendat, de quorum origine
propter te nafci Chriftus nonerubuit?Etha:c
fi credas /divina: miferationis in te numera funt,
Se hoc carieftisinfigne eit poteftatis. Superabun-
davitenim peccatimi, ut fuperabundaret gratia.
Non fuerit igitur David exceptus à culpa, utef-
fet eledus ad gratiam.
34. Sedjam myfteria ipfius recenfeamus hifto-
ria:,& exi pfis Scripturarum fontibushauriamus:
atque ut oinnern feriem my fteriorum introfpice- B
re polfimuSjtextum ipfius repetamus hiftoriic.Sic
enim in libro Regnorum meminimus expref-
fum,eo quod David cùm lavaptem vidiffet Beth-
iàbee Uria: uxorem, adamaverit : deinde domum
venire pra;ccperit, cùmabfenseflèt virmulieris:
non multo poftmaritumejusreverfumeflè, nun-
tium belli, religioiiun lane Se devotum virum,
qui belli tempore non putaverit fibi ingredien-
dam domum, cùm iocios bello videret intentos,
rire non poffumus, dignare concedere ut de pu-
teo iàltem haurire poffimus, unde potum Samaritana:
illi dubitanti adhuc muiieri polliceris. Et
tu quidem de fonte omnibus polliceris, fed dubi-
tantibus, ut illi Samaritana:, fons tuus adhuc al-
tus eft puteus. Bibamus Se nos aquam carieftium
fecretorum. Et quoniam ad fontem tuum memi-
nius pervenire, liceat nobis imaginem iàltem
myfteriorum videre carieftium.
37. Itaque,nifi fallor, per Prophetam Spiritum
fondimi intelligimus : per adulterali! autem licet
SynagogiE fornicationes varias «eftimare.Et ideo
multo ante cernimusrevelatum ex Spiritu fonc-
t o , & ex familia Judasorum ( quorum patres, Se c
ex quibus Chriftus fecundum carnem) dominimi 1
Jefiim eiTe generandum,qui quidem quafijuda:us
ex adultera familia natus e it , fed quafi inamacu-
latusex Virgine.Eratfub Lege,erat quafi fub viro
familia Judieorum: abolenda fuit Legis obfernec
domefticis in tabernaculis, fed in præliaribus C vantia, ut veritas fubftitueretur & gratia.
tentoriis excubantes : poftea juifii David in bella
revocatum, fub ea prieceptione, ut objiceretur
adverfariis bellatoribus, quo morte viriliberam
copiam potienda: mulieris rex haberet. Et hic
nonnulla eft peccati verecundia,& pudor culpse,
quod latebram qiia:fivit erroris 5 Se injuirie necis
non audoritatem fibi jure regia: poteftatis ad-
fumfit,fedinvidiamdeclinavit. Culpamfatetur,
fed tolerabilior eft qua: premitur verecundia,
38.Habemus unum myfterium raccipite Se aliudj
ita tamen ut memineritis ex prima conceptione
Bethfobee natum eiTe parvulum qui mortuus eft,
poftea natum effe Salomonem : ilium parvulum
ex conceptione furtiva 3 iftum vero Salomonem
jam ex profeifione conjugii.Liquet igitur perDa-
vid intelligi Prophetam, per Prophetam popu-
lum propheticum,ex quo Se ex Synagoga primus
ille qui natus eft ( quoniam degeneraverat dmaquàm
qua: inlblentiâprædicatur.Mortuus eft igi-D joribus fuis per flagitia formatas,& per vitia contur
Urias, bellatoribus objedus,fed poftea iidem
qui eum peremerunt,juiTu David,expugnata urbe,
funt peremti. Ha:c eft hiftoria: feries, in qua
profonda licet fpedare myfteria.
C A P U T V I I .
D ivin o invocato S p ir ita , incipit detegere myfteria,
qua fu b D a v id ac Bethfabee adulterio, nec
non. fu b ipfius parta velabantur.
35. T T 1 T quoniam David non defendendum,ne-
I * fque enim meo eget auxilio ,fed excuiàn-
dum recipimus, velpotius pra:dicandum; ne in
tanto myfteriorum profondo vacillem, juftum
eft utejus oreutar, cujus utor hiftori^, Utarigitur
orum)id refurreclionis ieter-
nitatem pervenire non potuit, nec in virum per-
fedum exerefeere 3 fed in exigua fenfuum parvi-
tatè', & quadam virtutis defecit infantia. A t vero
ille qui poftea ex legitima conceptus eft copula
, populus Chriftianus, ille fapiens atque paci-
ficus , hoc enim Salomonisinterpretatione refei
ratur, adincanam longeva: reforredionis ¡eta-
tem, atque ad regnum illud cariefte pervenit.
E Per illum autem populum Lex ioluta, per iftum
gratia reformata eft.
39. Accipite etiam tertium myfterium. Quod
David4 Hebnei excelfum dicunt, Latini humi-
liatum interpretantur. Quis eft autem vere humiliatus,
nifi ille qui non rapinam arbitratus eft effe
refponiorio prophetico dicens : Cor mundum f e aqualem Deo : fedformamfervi accipiens humilia-
crea in m e, D eu s , drfpiritum retfum innova in v i f - v i tferne tipfumfaffus obediens ufque ad mortem? Hic
ceribus ww.Nemo enim fine Spiritus fancti infu- igitur eft qui fignificatur David,excelfus per 11a-
fione,tanta divini receifus poteft fpedare myfte- turam, fed humiliatus per mifericordiam : fubli-
ria. Etenim fi ille tantus propheta,Spiritus lane- f misin divinitate,fed mitis in corpore. Itaque ubi
ti petit fibi munus infundi, quid facere infirmus humiIiatus,ibiobediens.Ex eo enim nafeiturpbecretuspopulusJuda:
C .& fcq .
debeat 3 cùm prxfertim etiam Apoftolus fonc.
tus populiquoque le putet precibus adjuvari, ut
aperiatur ei oftium ad loquendum myfterium
verbi. O fi mihi oftium illud Chriftus dignetur
aperire / Pulfemus tamen ; folet enim exaudire
pulfantes, quia ipfe dixit: Pulfate, d r aperieturvo-
bis O fi mihi le ipfe referaret, quia Chriftus eft
janua : ipfe intus, ipfe extra, ipfe via qua: ducit,
ipfe vita ad quam contendimus pervenire.
36. Veni ergo, domine Jefu,&aperi nobisfon-
tes tuoSjUt bibamus de aqua,quam qui bibit,non
dientia, ex quo humilitas, Se in eo definit. Cùm
enim obediens dicitur fadus ufque ad mortem
( mors autem non divinitàtis, fed corporis fuit )
non utique obedientia divinitatis fuit illa fed
corporisj nec humilitas majèftatis illa,fed carnis.
Itaque quantum ad fufeeptionem corporis ipec-
ta t, apoftolica ledio in quo Chrifti fuerit humilitas
, declaravit: quod vero ad naturam fpedat
divinitatis, Evangelica ledione referatum eft :
quam pioprofecuti eftis adfenfu, cùm audiretis
le g i, dicente Dei Filio : Ego d r Pater unumfumus. ì JO
a. MiT. plericjuc cumedit. omnibus, Hebni dicunt. Laud. T o rn . | I miliatus per mifericordiam. Neutram tamen intcrprctationcm u f-
& al» nonnulli reftmiunt v o ccm, excelfum : ad quam videntur 1 I piam réperimus, fed tantùm Davidem hcbrxa lignificai ione idem
' rcipiccre q u x infra lèquuntur, David excelfus per »aruram, fed hu- I J effe ac dtlecium.
Matth, i l .
%p.
T fa l.Z t .
Ibidem. 1 7 .
lohan. 14.
b
i.R e g .iU
z .& fe q .
Apologia 721 David altera. ■22
Unum enim divinitate funt Pater & Filius: fed A conjugium vindicavit, quam repudiavit poftea.
non unum funt corporis facramentum, Se divinitatis
seternitas. Necfolus tamen Apoftolus hu-
miliatum dixit eile Dominum,lèd iplè quoque le
humilem elle memoravit dicens : Tollite jugum
meum, quia leve eft ; quoniam mitis fum d r humilij
corde. Et tamen non loia interpretatione , lèd
etiam manifefta appellatone fignatumeftj quia
ieriptum eft : Invent David fervum meum, oleo
fa n ffo meo u nni eum. Et infra aicit : Pater meus es
Unde Se ait : £fms ^ er repudii matris veftra, quo Ef ai
d imifi eamì Hoc igitur genere Chriftus familiam
fuam nudam vidit, Se amavit j amat enim fanc-
tam Chriftus animam.DeniqueamabatJeiiis La-
zarum Se Mariam : anubat Chriftus Ecclefiam
fuam, quamvis nudam, quamvis nullo adhuc vir-
tutum decoreveftitam.
42. Denique utfeiamuspropofita: dilputationi
Scripturarum feriem convenire, difeamus Ecclet
u ia Se, Ego dicam i ll i : Filius meus es tu. Ergo Da- B ^am nudam, difeamus quærentem, feftinantem,
vid quem qua:rebamus, invenimus: fervum quidem
Slgid domus reg ia, in qua deambulat D a v id : quid
40.
Se lavantem le ante domum Chrifti,quando bap-
tizabatJohannes in Jordane dicens : Ego quidem M*tth-
baptizo vos in aqua in pcenitentiam : qui autem ve-
nitpofl m e, fortiorme eft, cujus non fum di gnu s calce
amenta portar e: ipfe vos baptizabit in Spiritafaneto.
Ergo quando baptizabatur plebs in pcenitentiam
, Chriftum utique domui ejus jam vicina
quierebat, ut perveniret ad gratiam. Qiuerebat
ergo àjohanne Chriftum Eoclefia dicens: Annun- c *nt-l - 6-
ipecie , fed Dominum veritate.
C A P U T V I I I .
nudatio & lavatio Bethfabee 5 quidve quod
f ta tim nuda v ifa am ata f i t ,fignificct ?
Hic ergo David intra domum deambu
lavitfuam.Qua: utique domus eftChrif- C t ia m ihi quem d ile x it anima mea-, ipfiim caufam
Iavitìuam'. Quæ eftChrif
t i , nifi illa de qua dicit : Quia apud Patrem meum
multa manfìones f a n t i In illa ergo regia fitus hu-
manam conditioncm nudam vidit, Se miièratus
adamavit. Erat enim adhuc nuda virtutum,quia
per infidias ièrpentis genitalibus erat natura: fua:
b exuviis deftituta. Neque enim verifimile vide-
tur, ut ante domum regis mulier nudaretur, ante
domum regis femina fe lavaret : iquafi locus lavacro
opportuno alius elle non poflet.Non quadefiderii,
ipfum cauiàm lavacri fibi effe comme-
.morans, ficut habes: Fufca fum & d e co ra tila Bie- ibìdtm. <
rufalem, u t tabernaculaCedar,utpelles Salomonis.
Habes caufam quarationefelavare geftiat,quia
fufcamfeefle commemorat. Nam quafi interroganti
Johanni, qua ratione plebs multa con-
currens geftiret lavari, refpondit : Fufca fum &
decora -¡filia tìierufalem. Quia fufca eft , la vari de-
fiderat : quia decora e ft, videri nuda non medrat,
non congruit, non eum fide convenit: dii! D tu*c> ^°^te > in quit, adfpicere m e , quia qffufcata
tat à vero, abhorretà fenfu. Talem rex, tam pe-^
tulantem, tam procacem horrere potuit ; non
amare. An illa, fi non viro verecundari, nec re-
gios iàltem vereri potuiflet adfpectus ? Anillam,
priufquam rex videret, nec miniftri ejus arcere
potuerunt ?
41, Ergo fi hoc cum fide non poteft convenire
: quxramus qua: ifta fit nuda, videlicethuma-
na conditio, omnibus veftimentis exuta natura:,
f u m , quia non eft intuì tus me fol. Ergo fuicamur,
quando non videmur à Chrifto : fed quando vi-
demur, albefeimus. Vidit ergo earn ille cui nuda
ftmt omnia, Se interna pectoris occulta effe non
poflimt 5 quia fcrutator eft cordis Se renum : rii-
hil huic tectum, nihil eft involutum. Vidit Ecclefiam
fuam nudam, Se vidit, Se amavit. Vidit nu-,
dam dileétam, Se quafi filius caritatis adamavit.
43. Videte quemadmodum videat,videte quem-
■carens amichi immortaIitatis,&innocentiæfpo- E àdmodum vocet. Non hic adulterii opprobria.
liata velamine. Nudus eft enim qui peccato nu.
datur Se culpa. Denique ille primus noftri gene,
ris peccator, atque utinam folus,antequam pec-
càret, nudum fe effe non fenfit,pofteaquam pec-
ca v it, nudum fe effe viditj& ideo tegendum fo-
liis putavit, quia nudum fe effe cognovit. Factùs
eft igitur ille fibi nudus, pofteaquam fadus eft
reus culpa:. In illo nudata eft omnis humana
conditio, per fucceffionem natura: j non iolum
fed myfteria caftitatis fpnt. Tota es, inquit formo- cd n t. 4. 7.
f a , amica m ea, próxima m ea, d r reprehenfto non eft & *•
in te. Ades huc a Libano (ponfa, ades huc a Libano,
tranfibis dr pertranfibisJt principio fidei. Et bene, à
principio fidei. Ergo ubi fidem habes, adulterium
timerenon debes 5 fides enim conjugii e ft, fraus
adulterii. Sed ut adeffe poifità Libanq,ante pra:-
mifit dicens : Exfurge, v eñ i próxima mea fo rm ofa canr. 1.1 o
m ea , columba m ea , perfetta mea. Próxima, utique I
.lipa:, ièd etiam a:rumnæ obnoxia. Ergo ille fe F fidei defiderio : formoía, decore virtutis: colum.
nudum fenfit Se vidit: unde ita eft omnis noftra
conditio, ut qui fe nudum putaverit, nudum Se
videat Se fentiat. Denique quidivitias concupif-
c i t , nudus e ft: qui contemnit, opulentus eft.
A deo fuus cuique ienfus xrumna eft, & fua cui-
que virtus expers injurix eft. Ergo humanam
conditionem prim6 per Legem fibi Chriftus in
• a. Rom. edit, ib la , Ego primogcnitum ponamtllum, excelfum
prd regibus tern . Force volueric aüÄo r a<i eum verfum alludcic ;
led Era. G ill- a c mlT- omnes nobilcum faciunc.
b. Quidquid inter voces , exuviis deftituta, Sc illas , Qu&r/tmus
q u it ft* f i t , concluditur, in edit. Rom. pratcrmiiFum fuerat, cum
in aliis omnibus edit. & mil", habeatur. Illorum autem vcrborum
loco tantummodo rcpoiita fuerant ifta ! Vidit ergo David tpulierem
nudam lavantem fe. Manifeftum vero eft memoratas lineas idcirco
fuifleabeditoribus Romanis refecatas,ne vcritas hiftorix dcftrue-
rctur. Vcrumciim h ic auilorfupra c. x. n. c. j . n. 7 . 1 5 . & 16- c .4.
n. z i . Sc c./. n. j i . f a ä i veritatem exprclUflimis verbisadftrpxerit,
ba, gratia fpiritali. Pennx enini columbiC! deargentata:
aternam illam fignificant poteftatem •
Se columba: volatus fandi Spiritus pjafentiam
declaravit. Vocat igitur adíe eamCURÍIus ut
veniat j quoniam fpiritalibus jamjpretiis dotata
veniebat :Jj>uiaecce, inquit, byems p rateriit, imber lhi<ien
a b iit , difcefiitfibi aflores v ifi fu n t in terra. Videte ^ 12"
-quis putet eum in tam paucis pagelli* fibi adeo turpiter contradice-
rc > I ta igitur hunc locum interprctamur,ut hiftoriamquidcm nequáquam
neget, fed multo magis ad tendendum doceatad hiftorix
animarn, ut fic loquamur , id e ft , ad myfticam intellisentiam,
quàm ad ejus corpus, hoc eft,litteralem narracionem. Q ua eciam
racione lo c i complures ip fiufmet Ambrofii conciliandi iiint ut-
puta lib. i . de Abraham cap.p. numeras 87. cum libri & cap. ejuC-
dem numero 89‘ & lib. de lofeph Patr. c. 1. numeras 4. cum lib ri
ejufdem capite 30. num. 13. Item lib. de Tobia c. 3. 11.37. & 38.
cum ejufdem lib ri cap. z.num. 7 0 . & icqueinibiis. Yidefiseciam
prxmilTam à nobis huic tra&acui Admonitioncm.