íi! .¡,;!;
• • ir.
, ili
•j; 'if!
^ i
i'i;'
¡i4 Ili
N A T U U R K U N D E. 159^
tiir woord, Iietwelkliyhadvcortgebraclit: gezmden wmnwídmekiert zyndeinhet Huit
Se^toen, .. ende itgefchiedegSytgygelooft mndm den krankm dmflkmchj gezant. Men
kan nader hier over leezen 7homas Barthúlinus
de Paralyttcis Novi Teßamenli.
hebt Zoogezegdzoogcdaan. Deknecht ts
! te Mer zelver me. Ende
P R I N T B L A D DCLXXI.
Endí ^ E SUS gekpomen Kynde in bet huís Tetri, zag zyns ayfs moeder te beddé
liggmde, hebhende de koortzf.
Ende H-j raakte haré hant am, ende de koortZf iierliet haar : ende y ¡lotit o f ,
ende diende hidieden. Matth. VIU. vers 14 i j .
Zie Mark. I. -veri 30. 31.
Luk. IV. vers 38. 39.
Ènde Simonis ivyfs moeder wns met eene groote kportxe hevangm, ende ^y
haden Hern voor haar,
Ende ftaandff (a) boven haar, heßrafte Bydekport^e, ende äehoort^e 'verliethaar:
ende 'uan ßonden aan opflaanäe diende haarluden.
(a) Dac is, naaft haar,gelyk de Latynen fpreeken: hy 1s begraaven boven derlvier, dat ii, naaft de rivier. Oofc
bcteekent die Ipreckwyze eene poogiog en onderneeming van ecne grooie laak.
Veez' Prent ioondt nsjeér eetí wondérdaad,
Gewrocht door Jezus ahermoogen.
Een vrouw, ter dooä toe krank y yerlaat
De koorts, flaat op voor ieders oogen,
En diend d'omftanders, even of
Haar geene ziek'te i
En fchoon den Jood hier weder ßof
Verkreeg^ otn Chrifius aan te hangen;
Hy bleef -verßokt gelyk voorhein.
Doch hoor op dit Tafreel ontleden,
Door ScheuchZERS welgegronde t
De koorts en haar hezonderheden.
's Mans geeft, in alles afgencht,
Sleld u haar aart en kracht in 't licht.
INdien datmen luft Iieeft om a ^ alle zlektens,
dewelke even gelyk een iierke vyand
het kafteel van ons Lichaam aanvallen , ja
2.elf overmeefteren, zekere gemeene benaming
te geeven, zoo zoude men de Koortzen^
zeer gevoegelyk, een koortzig iieyrleger können
noeraen. Alle biiitenregeligheden in de
beweeging des bloets en der vochten, alle
verwarde bewecging der vezeladcrtjes veröorzaakt
koortze. Derh;ilven is 'er byna geene
ziekte, dewelke door de koorts niec vcrgezeld
is. Ook de gemeene oorzakenvan ziektens,
ilymachtigliedeninhetbloet, endcdaar
uit ontftanneverJloppingen zyn oorzaken van
koorts. Maar de koortzen zelve, behalven
dac zy ook op het rechtsgebied van andere
ziektensj als op eenvreemd, zeer menigvultlig
zyn, hcbben ook haar eigen rechtsban,
en maken byna hetgrootftegedeeltevanhetLe-
•ger uit 5 zoo dat by aldien ikzoo durve fpreeken^
de helfc, often minllen het derde deel der menfchen
aan de koorts ilerven. Alhoewel de afgaande
koortzen, zelden wegileepen, zoo
veroorzaken de fcherpe en de uitteerende
eene zeer groote nederlaag. Ook gefchied zonder
rede niec de vermeiding uitdrukkeiyk van
Koortzen Deiit. XXVIII. 21. op de lyll der
krankheden, welken GOD zyn wederlpan*
nig volk bedreigc.
Opkisde Koortze., pureios, dieziektegeweefÌ:,
waar aan Petrus Schoonmoeder krank
lag 5 ja , zoo als de Medicynmeerter Lukas
heC verklaarc, V/3.5''QT eenegroote koorts. Aangaande
de algemeenegrootedcrziektensgeeft
Hippokrates de Ahmmt. kap. y. t. 6. deeze '
regel: megethos autoon {noufoonj mega kai oa
^ megai •