E alderrampzaligfte clood van den overongelukkigenvcrrader
Judas, die naa de
ralg is gcloopen , heeft aan den Geleerden
van alle eeuwe groote mocite gemaakt, en al
was iict maar dat een eenig woordje , apeygyäto,
jiet welk Matthäus gebruikt 5 heeit een
openbaar oorlog verwckt ciifichenmannenvan
crooten naam Gronovius en Perizonius. De
fccmme des volks , gegrond op de meefte
Overzettingen, is deeze, dat de vcrvloektc
verrader zieh zelven aan eene iirop heeft ver-
Jiangen. Dus befcliryven ook de LXX. Taalslieden
den ongelukkigen iiitgang van den valfdien
Staatkundigen Acijitoplieli.Sam.XVIi.
13. Ende verhing zieh, kai apeygxato: alzoo
fin'f hy. Dit zelve woord npagehoflhai gebriiikt
oOk Hippokrates II. /^^horifm. 4;;. van
eene vrywillige verJianginge: „Vandeezedie
j, verworgt worden, ende nodi niet zyn gej,
ftorven, die bekomennietwederombyzich
„ zelven, wien Iiet breiflem tot om de mond
,5 is gekoomen,,. Galenus legd dat liit van
die geene, die door eene ftrop geftikt zynde
fterven. HippoAraies zelf, daar hy handelt van
¿s kunagchey, de alderfchadeiykilezoortevan
keelontiteeking, zegd in zyn III. B. over de
Zicktens kap. 10. t. 5-. dat een menfch verAikt
Word de oogen zynde aangedaan en uitpuilende
mn als 'verivorgden. En het Boek over de
Zicktens der Maagden kap. 1. t. 8. dat droefgcdtige
raenfdien zieh zclven nu en dan uit
vrceze verJiangen : wegens zodnmge fpookzels
kbben zieh rem vek verhangen: apoteystoiantefs
opzios enz. Alwaar door oj>zin buiten
twyfel verftaan moeten worden die vol vreeze
zynde inbeeldingen, welken krankzinnige of
droefgeeilige menfclien zieh verzinnen. Op
deze wyze heeft de wanhopige Judas zyn leven
gecindigt 5 heenen gaande.
Zwaarder ora te verklaaren is dat geen,
liet welk men leell in de Handelingen, elakcyfemejos
y istniddenopgeborßen, alwaar, zoo
het fchynt, verftaan moet worden eene zodanige
icheuring , opbarfting , welke gcfchlet
ract gcluid , of gekraak, gelykals eene geborfte
blaas, of Ettergezwel, iiet zy dezelve
Word veroorzaakt door zekere inwendigezich
iiicTpannende kracht, of door eene val. Het
ontloftniet de zwarighcit, by aldien dat men
zoude zeggen , dat Judas zoo lang aan eene
ualkofboomis blyven hangen, tot dat door
de inwendige gifting de onderbuik van een
gefcheurd zynde alle zyne ingezisanden uitge-
Mt zy», door verrotting zynde verteerd.
ant by alle befchaafde Volkeren worden
sanftonds dusdanige zicli zelven verhangers
ynde ftrop afgeiheeden, en moeften de Joaen
dit doen en werkftellig makcn voor Zönnen
ondergang, gelyk znlks uit het H. Wet-
•^oek hekend is. De alderfterkfce tegenftant
^ ^ ZOO vele vliezen , fpieren en bedekzels
^•¡in den onilcrbuik maakt zodanige opbarfting
1 0 5 7
van eenen opgeiiangenen onmoogelyk. Ook
zyn 'er nergens voorbeelden te ^'indeh , welke
dezelve bevelligen. Dit gebcurd nu eii
dan wel den waterzuchtigen, dat de onderbuik
, door het water al te zeer uitgefpannen
zynde. in de navel, alwaar de minfte tegenitand
¿5 van een barll, hetzyaanlevendigen,
ook wel aan dooden. Maar deze openbarlting
pail: niet op Judas dood , gelyk ook niet die
icheuring van het Buikvlies, welke den geencn
gebcurd , die gebrooken zyn. Op het
voorgaan van fVcdelius Vecad. 1. Exerc. I. over
Judas des verraders Dood kan liet elakeyfe, is
midäen op,^eborßen, gevoegelyk toegepaftworden
op de ingewänden door ilyin, winden,
vulliglieden, v erHoppingen uitgcfpannen zynde
en ontilooken envaneengefcheurd. Voorbeelden
zyn 'er aan de hand van die niet het
Kolyk, darrawee, bezet zynde op die wyze
een elendig leven eindigen : welke ziekte
zelve, Miferere, ontferm u, genaamd wordende,
müTchiendoor GODS alderrecl^tvaardigft
oordeel dit fchrikdier der menfchen heeft
aangegreepen, dat Jiet lighaam wegens de
bittere pyn zynde te zamen geperil het ingewand
van een is gefclieurd , maar dat aanilonds
de elcndigftederftcrvelingeneeneftropi
aangegreepen hebbende zicli zclven heeft verworgt,
welke uitleggingraeteenookverklaart
het to preyneys enz. voor ovcrgevallen zynde,
is tnidden opgeborften, en alle zyne ingeiaandeti
zyn «itgeftort. Ma<ir to preyneys genomenos
raoet zoo niet overgezet worden fufpenfust
als 'er geßiirizet'Ward 3 maarliever, gelyk onzeLatynfche
woordelyke Verklaringen ^rcwßi
factus^ vooriiiaarts over gevallen zynde, omgekromd
van lighaam zynde geworden, en
pania ta fplagchna ziülen niet zyn alle inge'
watiden, namentlyk van den beneden biiik
en de borft, de lever, de milt, de nieren,
het hart, de long, de blaas, maaralleenlyk
de darmen , dewelke exechuthey, mtqeßort
zyn geworden , te gelyk met de vuili^edert
en het bloed, te weeten in de iiolliglieit van
den onderbuik. Op dusdanige treureindigen*
de en alderjammerlykfte wyze is omgekomen
die aldergodloofte \7and van KRISTUS
Godheit Arrius, die, volgens het getuigenis
van jithanaßus I. B. tegen den jirritts-gezinden
bl. 30. des anderen daags, tot degrootfte
ergernis der geloovigen, tot de gemeinfchap
der Kerke zullende worden aangenoomen^
•wanneer de noodzakelykheit hem naa eene plaats
had afgetrokkeny zoo ts hy aldaar ter neder ge-
Valien, en van het leven beroofd. Welk laatllc
noodlot de H. Kerkvader in den Briej aari
Serapion bl. f i j . uit de mond van den ooggetuige
Macarius meer byzonderlyk verhaalt.
/•/)' is gegaan naa eene verhole plants ab om zyn
gevoeg te doen, en heeft zeer fchielyk , volgens
het geengefchreeven is, voor over gevallen zynde,
en in het midden door geborßen, enopdeaarde