, 6 7 8 G E E S T
sarde: en de ooggetiiige B™fra7Ì dat
hveerien heeftyiop, '-^'¡kr hoiMcUigi lootìn
de hoortt vaii mee voetm zyn le bowngega,
n, by Bartholm. «ver KRISWSgeofmde
zyde bl. 538. EH liet fchynt dal de II- Scimft
jelve den yzop nietzoo zeer telt onder de planten
ab wel onder de boomen of iieekcr gewalfclien.
Salomon ÌKdtge/fmkm va« deboomn:
vati dm Cederbom aan, dteof den Liiamnis,
tot o(denyfoldieaande«-Mndt mt-
•waft. I. Kin. IV. yofephm J.ZIÌ OM.
Vili B. 2. kap. noemt denjzof eidos denaro«,
eene loort van ?en boom. De hedendaagfchen
brengen die ook tot de Ttraikcn, van
wegens de hoataclitige fclieuten, te gelykmet
de roozemaryn. Daarenboven zeggen de J oodfche
Sdiryvers, dat de yiop-fteelen voorhoiit
gedient hebben, Parah. kap. i . 8. om tenten
op te Ilaan b het Loof bvitten feeil, Saccah.
fol. i ; I. dewelke zekei-lyk m defclreiv
ten fterkte en fteeuwigheit vereifclién. Maar
daar ryil op een vermoeden , dat de Joden
door de naam van yzap verllaan hebben ver-
IHieiden, maar welriekende beellergewalfen,
dewelke bedendaags totTerrdieidengelIachten
en zoorten gebracKt worden. Zodamg 19 geweell:
akotho, liet welk overeenkomt met der
Grieken Abrotonon: eeneanderezoottiizoforirin
der Grieken htifibrmn, by den Latynen
marum, een fcheutig kruid voi fprmten. Eene
andere wort gtiatari zynde hetzcortvan Orteo
: eindelyk eene andere by uitnemendheit
E L Y K E
zelf van Díofcorides is tweederhande, deberg.
yzop , oreiney , en de tiiinyzop , teyfemij.
MilTchien haddcn de krygsknecbten veel liever
efittb, yzof, waar vanwedcrommhetOolten
verfclieiden zoorten voorkoomen. Inderdaad
de yzot van Diofiorides III. B. 30. kap. is met
de zelfde met de Eiiropeefche, welker bloemen
op de wyze van eene fteel, dogdezyne
radersgewyze als een zonnefcbcrmtje zyn gefchikt
Voor Kretifche Orego C. B. heeft by
MguiUara, aalkriiid. Het af beeldzel geeft'er
AÌpmis van Exot. II. kap. I2. en gecft daar
aan eene elle in de hoogte. Edoch de yzop
yzop genoomen dan wel eene andere plan,
te met dat voorneemcn om KRISTUS te verkwikken,
namendyk door de geur van die
plante, meenende dat Ellas van KRISTOS
wierd geroepen. Hoid up, zeggen zy, hu
ons zien of Elias komt, om hem te verhjfa.
MattI). XXVI l . 49. By den Monden waren
inderdaad in gebruik diisdanige welriekende
kruiden te gelyk met edik in bezwymingen,
by v me t p o i e y , u j oorbee—ld ,s o—f yj—zorp-. G- atmus.
voorßaeimtens dat hl neh azjn en poley: m
de zodanigen wederom bl haar zelven te bringen
en te verhmkktn fleekm lay hen azyn in
poley onder de mus. Dit geeft opening voor
zeker Pimtdicht van LucilUus op den vrek Cri-
''""begierige Criton ais hl pyn in de maaghifi
of flaeaw is trekt hy niet door de neiis de nú
van poley, maar van een fiukgelds twee knom
" By ádien milTchien geene van de beidegcvoelens,
totnogtoevoorgefteld, mogte bcEigen
, zoo verkies, hift het u , dat overeEnbrengend
gevoelen van den zeer Beroemden
mierns Hurofhyt. II. D. 45. bl. dat een naftok
brengt by den yzop, zigberoepende op te
g e z a g v a n X r r / i / f e M i , Iheofhylaktus, BUriiis,
Angtißinus. r>„, d,..,M-bmiàln.
tionaen isgeweeji- tcrn^jyw^
maakt, en op eene rietßok in yzop gefiooketi wil
fpongit vol edik aan KRISIÜS is toegereikl.-
Namentlyk de yzop m de fpongie hebben het na
omvangen, de yzop was uiel de naafle daar m
vafi hängende, tujfchen beide eene fpongie MI
yzopgelaß. Diis word 'er geene veranderinj
aan de letter van den Text ingevoert, degetuigeniflen
der Euangelifchryveren blyvenoagefdionden,
en men heeft niet van noden dei
uitfpruitenden yzop te zoeken.
M a t t h . X X V I I . vers 50.
Ende JESUS mdmm met eem groote ftemme roefende gaf den geeß.
ZiC Mark. XV. vers 37. L«k. X X I I I . vers 4Ö. Joann. X I X . vers. 30.
\Vy hebben boven op vs. 46. aangetoont,
dat de zieltoogende meerendeels zodanig verzv
»akt worden, datzy naeuwclyks met eene
flaeiiwe ftemme können fpreeken, magteloos
zynde geworden de werktnigen der fpraak en
ademhaling, voornamenüyk dat eengekriiifte
ftom word eindelyk na zoo veele wreede pynigingen,
dat by gevolg deze laatfte, nuherhaalde,
groote roeping moet onder de wonderdaden
getelt worden, en niet alleen geweeft
cen teken , maar een bewysdom van eene vrywillige
, wd te weeden , zegepraalcnde ®
overwinnende dood. Deze alderlieiliglte vrf
willigheit heeft zig vertoont onmidüclykna"
groote iiitgeroepene ftemme, en J)et aide'
roemriichtiglle woord het is volbracht, toai
hy den geeß had gegeeven , apheyke to («">''
de zid met het lighaam vereenigd , ol, «
geblaazen. Deeze vrywillige , g™j ' ' f ^Jj
iiioaffigeefl-geeving, geeven byzonderlyit
kennen de vvoorden, welken Mattlisus en ^
annes gebruiken apheyke , paredooki.
TAB- Der VIII,
MjVTTH raj). XXVJI . -V,
Vc'Iiiju Tempil i'oil'i
itffJj. i f i t f . x x v u . 4-. ca.
•i'i-'is'-tiinti-' i^jWjjHnif tut ¡'^rin^Tf.
< l'i
"I
¡I'