iir.
A fbe el .
XX.
H oofdstu
k .
Ze$~
imannigc,
wys, natuurlyker. Hoe’tzy, Hernande z ,
Lyf-Arts van Koning Phi l i ps den II., die
in de Zestiende Eeuw verfcheide Plantgewasfeiï
van Amerika befchreéf, telt ’er vier Soorten
van op, wier laatfte, met Hartvormige Bladen,
eïgentlyk den Wortel uitlevert, dien men in
de Winkels gebruikt; deswegen by Plu ke-
n e t iu s den naam voprcnde van Sa r za no-
bilisjima.
Want, fchoon die Autheur zulks toepast op
de eerfte van Hernandez , wier Afbeelding
naast overeenkomt met de voorgaande
'Soort van Smilax, blykt nogthans, dat hy ’er
eene met Bladen als van Klyf of Winde be-
doele iy als Bellende de Eerfte Sport of Euro-
pifche Smilax, met zwarte Besfen, van C.Bau-
h r n u s , daar mede gelyk, Veelcn hebben
zig ook ingebeeld, dat het de zelfde Plant ware.
A l e i n .us. hadt op het Eiland Zante,
aan de Kust van Morea in de Middellandfche
Zee, van waar men hedendaags de meefte Korenten
krygt, vernomen, dat de Wortels van
de voorbefchreevene Hoogklimmende Struik-
Winde van daar onder den naam van Sarzapa-
ril vertierd werden. Sommigen verzekeren ook,
dat die Wortels in veele plaatfén aan de Middellandfche
Zee gebruikt worden, en niet min-1
der kragtig zyn in Afkookzel , dan de West-
indifche, als zynde tot Bfoedzuivering zeer bekwaam
(*)•
De
[*) De groote Boekhaave fchynt mede van dat denkbeeld
te
De Sarzaparille Wortels zelf, die uit Ame- .
rika overgebragt worden, zyn, naar dat zy uit xx.
Peru , uit Nieuw Spanje of Mexiko , of uitHoom-
Bralil, (zeer ver van elkander afftandige Lan-
den }v) hunne afkomst hebben, aanmerkelyk ver-^;a.
fchillende. Sommigen fchryvcn zulks, aan het
Klimaat, anderen aan de byzondere Soort van
Planten toe: waarfchynlyk komt het van beiden.
De Sar-zaparil is, volgens de aanmerking
van M o n a r d e z , driederley. Eene, die in
Nieuw Spanje groeit , bleeker en fchraalderr
eene betere, uit de Honduras , zynde dikker
en donkerer van Kleur • eene uit de Provincie
van Quito, in de nabuurfchap van Guayaquil
groeijende , die men naar deeze Stad plagt te
noemen , .zwartachtig graaiiw , nog dikker en
grooter Wortelen hebbende ; zo dat men dik-
wjls eens Mans Iangte diep moest graaven ,
oijnze uit den Grond te krygen. Deeze is het,
die men anders ook wel de Peruviaanfche noemt
en gemeenlyk voor de beste houdt.
Voor het overige is ten opzigt van deeze
Wortelen , die geen byzondere maar wel een
fterker kragt tot Bloedzuivering, dan andere
Openende Wortelen, bezitten, aan te merken,
dat de Landaart veel invloeds daar op heeft;
zynde dezelven , in de Westindiën geteeld ,
meer
«e zyn geweest. De regte Plant van de Sarzaparil was hem
niet bekend. Vid. ejus Hifi. Plant. p. 49$.
Z 4
II. Deel. VI. Stuk.