dragen tot den vermaarden Barneveldschen honig garen. Ook is er
nog wat heide te zien, maar verreweg het grootste gedeelte van den
bodem in den omtrek van het dorp is toch sedert lange jaren ont-
gonnen. In die rigting, längs de beek, die den grintweg smjdt,
lagen vroeger de adellijke huizen Otelaer en Bijler of Bijlerbosch.
Het laatste wordt door de overlevering als een geweldig roofslot
gebrandmerkt. Als een oud gebouw met toren en zwaren nngmuur,
hoewel zeker niet meer gevaarlijk voor den reiziger, bestond het nog
in 1747 , maar werd kort daarna gesloopt. In 1873 werden de zware
fnndamenten van den toren, op oer gebouwd, gevondeii en uitge-
graven. Thans zijn er in de plaats dier edele huizen boerenwonmgen
gesticht, die althans nog den naam er van in herinnermg houden,
Het spookboschje zal er nog wel zijn, maar of de ploegpaarden nog
in blinden schrik wegrennen voor de witte gestalten, die er züchtend
en kermend rondwaren, is ons onbekend en het ligt te ver van
onzen weg, om ons te gaan overtuigen, of wij zelven nog op den
zomermiddag iets kunnen hooren of zien, wat verhaalt van de gruwe-
len, eens op dien gevreesden bürgt gepleegd.
Wat ons reeds herhaaldelijk trof bij onze omzwervingen, dat
vinden wij ook hier weer. Wat tal van adellijke geslachten, wat
menigte van kasteelen, vaak in kleinen omtrek bijeen ! In het schout-
ambt Barneveld alleen worden niet minder dan zeventien namen
genoemd, thans meest van buurschappen of boerenerven, waarvan
de meesten op körten afstand van het dorp worden aangetroffen,
door edele familien op de Veluwe gedragen. Opmerkelijk is ’t , dat
nagenoeg alle edele huizen gevonden werden in het lagere, wes-
telijke deel der gemeente, of op de grenzen der in gemeenschap be-
zeten gronden. Yan sommigen is oorsprong en geschiedenis onbekend.
’t Laat zieh gissen, dat enkele groote geerfden in de Maalschap zieh
allengs in magt en rijkdom en aanzien boven hun standgenooten
hebben weten te verheffen, dat andere goederen van hoorige of thijns-
goederen gevrijd en tot leenen geworden zijn. Van velen weet men,
dat zij thijnsplichtig waren aan den landsheer e n dus tot het vorste-
lijk domein behoorden, 'of zij kwamen der abdisse van Essen toe,
of zij maakten waarschijnlijk deel uit van bisschop Meinwerks erf-
BELANGRIJKHETD DER LANDSTREEK. 53
goed, zoo als de buurschap Wessel , met de huizen Wessel, Estveld
en Hakfort, die hun sehatting ten behoeve van het klooster Abdink-
hof jaarlijks aan den Kellner te Putten moesten betalen. Het erve
Wedichem, niet ver van de spoorbaan ten N.-O. van de Schaffelaarsohe
bosschen gelegen, was een der wildforsters goederen. Zoo
is er afwisseling genoeg in aard en oorsprong der bezittingen, om
stof te leveren tot een Studie, die over den alouden maatsebappe-
lijken toestand der landstreek- en daarmede over tal van voorvader-
lijke zeden en gebruiken nog wat meer, altijd gewenscht, licht kon
verspreiden. Ook de beteekenis der edelen, de magtsbevoegdheid
en de magtsoverschrijding van rigters en drosten, schouten enjon-
kers, het bestuur en de inrigting der maalschappen, de twisten en
misbruiken, daaruit voortvloeijende, de straffen en boeten, den over-
treder opgelegd, ’tkon een’ tweeden van Lennep nog menig tafe-
reeltje ter aanvulling van „Onze Voorouders” in de pen geven, voor
wie, nevens tijd en opgewektheid, de vereischte kennis, de noodige
verbeeldingskracht, de onmisbare gave van verteilen ter zijner be-
schikking had.
De Oosterspoorweg doorsnijdt nog een belangrijk deel der gemeente
Barneveld, en wanneer wij längs de ijzeren baan voort-
rennen, dan können wij den blik laten weiden over de landstreek,
die wij eenige jaren vroeger gaarne hadden doorwandeld. Uit de
raampjes van het spoorrijtuig zien wij uit den aard der zaak niet
veel aantrekkelijks. ’t Is wat bouwland, wat weide, ’t is vrij wat
heide en zand, van verre wat bosch, een enkele kerktoren. Wie
aldus de Veluwe doortrekt, vindt het vervelend. Gelukkig, dat
het zoo snel gaat, al is velen de snelheid op verre na nog niet
groot genoeg! Hoe vervelend moet het dan zijn, te voet door die
eentoonige wildernis te zwoegen! Wie dat meent, doet wel, er zieh
niet te wagen. Maar misschien zou hij toch de ervaring opdoen,
dat een wandeltogt toch Vrij wat meer te zien en te denken geeft,
dan een spoorrit. Misschien zou ’t hem meevallen, als hij ten