tige, maar laag geboren en misdadige echtgenoot der booze Adela,
graaf Wi cbm ans tweede dochter, de Veluwsche goederen door
zijn huwelijk met haar verkregen. Graaf Wichman althans had in
die landstreek vele bezittingen, terwijl Balderik aan gene zijde
van den Rijn tehuis behoorde, en al wordt Soeren eerst in de
eerste jaren der 1 1 de eeuw genoemd, het bestaan der hoeve kan
nog wel tot in de 10de eeuw opklimmen. In elk geval, reeds meer
dan 850 jaren was de landstreek er bebouwd en bewoond. Maar
t was een eenzaam plekje gronds, in bosch en heide als verloren
en de geschiedenis heeft er verder niets van te verhalen. In de vorige
eeuw lag e r, niet ver van de Soerensche beek, die een’ water-
molen in beweging.bragt, het hee'renhuis Koldenhoven, waar-
van de naam in de naburige buurschap Coldenhave nog over
is, en later vond men hier een niet onaanzienlijk landgoed, dat
omstreeks het jaar 1860 door den heer J u t van Breukeler -
weerd werd aangekocht. Van dien tijd af dagteekent de bekend-
heid van Laag-Soeren in den lande. Sedert ontving het tal van
bezoekers, gelijk zijn naamgenoot reeds langen tijd, door de
nabijheid van het vorstelijk Loo en het bloeijend Apeldoorn, er
m zijn eiken- en dennenwouden had gezien. Maar wie hier kwamen
waren geen lustige jagers, die het windsnelle hert vervolgden,
of wandelaars, die er enkel uitspanning en natuürgenot zöchten,
om na enkele uren omzwervens in de woeste bosehpaden en onder
de digte loofgewelven weer elders heen te trekken. Men kwam
er voor eenige weken zijn tenten opslaan. ’t Waren voor verre-
weg het grootste deel kranken, die er genezing kwamen vragen.
De heer J u t had er een inrigting voor koudwater-geneeskunde
gesticht en nevens de behandeling in het in 1868 door hem ge-
bouwde badhuis, moest .de rast der afzondering, de frissehe lucht ,
de versterkende dennengeur herstel voor borst- en zenuwlijders aan-
brengen. Men zegt, dat aanvankelijk de koudwaterkuur wat al te
uitsluitend was voorgeschreven en wat.al te eenzijdig in toepas-
smg werd gebragt, terwijl bij verschil van inzigt tusschen den
stichter van dit Bethesda' en den daaraan verbonden geneesheer
de moeijelijkheden niet konden uitblijven. De inrigting kwam
althans aanvankelijk niet tot den gehoopten bloei en beantwoordde
aan de verwachtingen niet ten volle. ■ Maar tijd en ondervinding
bragten ook hier allengs verbetering. Be t h e s d a staat sedert den
dood des stichters onder het bestuur van een College van curatoren,
in den omtrek woonaohtig, door honoraire curatoren uit verschil-
lende streken des lands bijgestaan, en de geneeskundige behandeling
werd gewijzigd overeenkomstig de eisehen der nooit rüstende
wetenschiap. Ons leeken betaamt uit den aard der zaak evenwel
het oordeel over de geneeswijze en haar vruchten niet, evenmin
als een vergelijking met de gelijksoortige inrigtingen te Baarn en
aan de Steeg. Wij hebben eenvoudig als wandelaars rond te zien
en te verhalen, wat Laag-Soeren ons te aanschouwen geeft.
Wij komen vroeg genoeg te Dieren, om den laatsten trein
naar Soeren nog te kunnen gebruiken. De spoorlijn tusschen Dieren
en Apeldoorn, in Augustus dezes jaars geopend, maakt het bezoek
gemakkelijk en geeft aan de logeergasten gelegenheid tot uitstapjes
naar de schoonste gedeelten van Gelderland. Tot dusver voorzag
een omnibus naar Dieren, die op enkele treinen reed, in de be-
hoefte aan gemeenschap met de buitenwereld. Wij zouden bij onze
aankomst dat vervoermiddel reeds vertrokken hebben gevonden,
wanneer wij eenige dagen vroeger denzelfden togt hadden onder-
nomen en de wandeling van omstreeks een uur naar de buurschap
zou op zieh zelve geen bezwaar hebben opgeleverd, maar bij de
onzekerheid, of er in den reistijd in het logement een onderkomen
zou te vinden zijn, moest het veiliger worden geacht, den nacht
te Dieren door te brengen. Dezelfde bedenking kan ook nog wel
gelden, maar in ’t ongunstigste geval kunnen wij toch altijd nog
wel bij tijds terug zijn om hier een nachtverblijf te zoeken. En ons
goed gesternte verlaat ons niet. Wij vinden bekenden, die te Soeren
logeeren en ons mededeelen, dat er juist een familie vertrokken is
en morgen een andere wordt verwacht, zoodat er een kamer beschik-
baar is. Met goeden moed kunnen wij dus den avondtogt aanvaarden.